“Bylibyśmy niejako martwi, gdybyśmy już nie mieli o czym marzyć” – to słowa Lucy Maud Montgomery’ego z książki “Ania na uniwersytecie”, które wiele wyjaśniają. Bo tak to już jest, że dopóki czegoś pragniemy i mamy nadzieję na zrealizowanie tego pragnienia – chce nam się żyć. Z Ewą Kosińską, psychologiem i terapeutą rozmawia Majka Lisińska-Kozioł.

Majka Lisińska-Kozioł: Co to są marzenia?
Ewa Kosińska: Najprościej określić je można jako rozmyślania o rzeczach przyjemnych i wyobrażenia naszych pragnień, oczekiwań, potrzeb. Jednak definicji jest wiele. Marzenia na jawie, tzw. daydreaming, to także – jak mówią niektórzy – łagodna zmiana świadomości, odwrócenie uwagi od aktualnej sytuacji. To zarówno odległe fantazje, jak i myśli o sprawach aktualnych. Pojawiają się głównie wtedy, gdy ludzie są odprężeni, zajęci nudnym lub mechanicznym zadaniem. Z badań amerykańskiego psychologa Jerome’a Singera, który opublikował raport o marzeniach w “Journal of Psychology” wynika, że często marzymy również na chwilę przed zaśnięciem. Spośród ludzi w wieku 18-50 lat, aż 95 procent przyznało, iż marzą każdego dnia. Najczęściej robią to osoby przed trzydziestką. Okazało się także, iż najbardziej marzycielscy są Włosi, a najmniej Niemcy i Anglosasi. W Polsce do bujania w obłokach przyznaje się 94 procent badanych.
Jak powstaje marzenie?
Działa to mniej więcej tak: chciałabym zobaczyć jakieś egzotyczne miejsce na świecie. Rozmyślam o nim, tworzę sobie w głowie wyobrażenie tego miejsca. I chcę swoje marzenie spełnić. Pragnienie wyjazdu połączone z wyobrażeniem – a więc moje marzenie – jest motywatorem do podjęcia działań. A jeśli czegoś bardzo chcemy, nawet najbardziej szalone marzenie, może się ziścić.
Jedni mówią, że marzenia utrzymują nas przy życiu. Inni, że są dla życia pożywieniem.
“Bylibyśmy niejako martwi, gdybyśmy już nie mieli o czym marzyć” – to słowa Lucy Maud Montgomery’ego z książki “Ania na uniwersytecie”, które wiele wyjaśniają. Bo tak to już jest, że dopóki czegoś pragniemy i mamy nadzieję na zrealizowanie tego pragnienia – chce nam się żyć. Niektórzy lekarze uważają wręcz, że człowiek żyje tak długo, jak długo potrafi marzyć o zrealizowaniu pragnień, niekoniecznie związanych ze zdrowiem.

Mariusz Wirga, polski psychiatra prowadzący Klinikę w Kalifornii oraz Carl Simonton niedawno zmarły psychiatra amerykański, skutecznie pomagali ludziom terminalnie chorym na raka poprzez m.in. uczenie ich zdrowego myślenia, opartego na wierze, że póki żyją mogą coś dobrego zrobić. Podtrzymując nadzieję na realizację niektórych pragnień oraz pozwalając sobie na marzenia, także ludzie chorzy przedłużają swoje życie. Bo jak ktoś kiedyś mądrze powiedział: – trzeba czegoś pragnąć, żeby żyć. Człowiek – jak stwierdzono – marzy właściwie do późnej starości. Tyle tylko, że z wiekiem treść marzeń ulega zmianie.
Czego pragną dzieci?
Wielu rzeczy; marzą o wspaniałych wyczynach lub zabawkach. To daje im nadzieję, że każde jutro będzie lepsze. Marzą o zawodach czasem zupełnie odrealnionych. Ale dzięki tym marzeniom mogą się rozwijać, sięgać wyżej niż codzienna rzeczywistość. To nic, że sięgają tam tylko w marzeniach. Kiedyś te marzenia mogą stać się realnymi poczynaniami.
Gdyby wielcy wynalazcy nie marzyli to nie mielibyśmy żarówki, samolotów, telewizji, komputerów i wielu innych zdobyczy cywilizacji.
A jaką rolę odgrywają marzenia w życiu seniorów?
Ludziom starszym zwykle dokuczają choroby, doskwiera im samotność. Pragnąc zdrowia, marząc o prawdziwym przyjacielu potrafią się mobilizować do działań pomagających te pragnienia zrealizować, nawet jeśli udaje się to w niewielkim stopniu. Poszukają więc tańszej apteki, zdecydują się na konsultacje z lekarzem, będą bardziej życzliwi dla innych. I tu znów wspomnę o nadziei. Jeśli marzeniom nie towarzyszy nadzieja, że mogą się one zrealizować, to może pojawić się zgorzknienie i zniechęcenie.
Po co marzymy?
Aby oderwać się od problemów, aby uwierzyć, że mogą zaistnieć – znów lub wreszcie – piękne chwile w naszym życiu. Marzymy, aby dać sobie prawo do szczęścia, radości. Jeśli chcemy coś osiągnąć musimy marzyć, bo to od marzeń zaczyna się wytyczanie celów. Osoby, które nie pozwalają sobie na marzenia ograniczają swoje życie do codziennej rutyny. Narzekają, że jest nudno, że nic dobrego ich nie spotyka. Nie wiedzą czego chcieliby jeszcze dokonać, nie widzą możliwości poprawy swojego losu. Nie chcą dostrzec, że marzenia ubarwiają codzienność i czynią każdy dzień fascynującym.
Czy bywają złe marzenia?
Mówiąc o marzeniach, zwykle mamy na myśli coś dobrego, bardzo dla nas pożytecznego, inspirującego do działania. Marzenia mają więc wydźwięk pozytywny. Marzenia są pragnieniami, ale tymi przyjemnymi, wywołującymi chęć życia.
Jeśli niosą negatywne emocje, mówimy raczej o złych pragnieniach wywołujących na przykład uczucia złości, zawiści itp. Jeśli ktoś pragnie czyjegoś nieszczęścia, to trudno powiedzieć, że marzy o zgubie danej osoby, raczej tej zguby pragnie.
Można nauczyć kogoś marzyć po to, by mu pomóc lepiej żyć?
Marzenie jest procesem umysłowym i można nauczyć się marzyć. Jeśli nauczy się marzyć człowiek w depresji, człowiek który nie umie sprecyzować swoich pragnień i nie wierzy, że może spotkać go jeszcze coś dobrego – jego życie ulega zmianie.
Marzyciel znajduje w końcu w sobie nadzieję i odwagę, aby próbować te marzenia spełniać. Snuje plany, a to jest sygnał zdrowienia. Marzenia wywołują pozytywne uczucia. Dzięki nim zmniejsza się napięcie spowodowane stresem, organizm staje się silniejszy i gotowy stawienia czoła problemom. “Nigdy nie jest się za starym, by marzyć. A marzenia też się nie starzeją” – powiedziała Lucy Maud Montgomery w swojej książce “Ania z Szumiących Topoli.” Jeśli ktoś chce nauczyć się marzyć niech przeczyta “Anię z Zielonego Wzgórza” i dalsze dzieje bohaterki.
Czy marzenia mogą demobilizować?
Jeśli wystarczy nam oddawanie się marzeniom, ale nie będą one na tyle ważne, aby motywować nas do działania, mogą stać się ucieczką od życia. Ale tak się dzieje tylko w przypadku ludzi niedojrzałych do wytyczania sobie celów i realizowania zadań życiowych. Dla nich wygodniejsze jest siedzenie w fotelu i wyobrażanie sobie, że autentycznie działają, choć nie robią nic. Ta niedojrzałość jest uciążliwa dla otoczenia, a taki marzyciel bez motywacji do działania nazywany bywa dużym dzieckiem.
Kiedy psychologowie zainteresowali się badaniem marzeń?
Już w XIX w. Mimo, to niemal do połowy XX w. królował pogląd, że u dzieci, którym pozwoli się zbytnio bujać w obłokach, może się rozwinąć nerwica, a nawet schizofrenia. Marzenia uważano za objaw lenistwa i nieumiejętności oddzielania fantazji od rzeczywistości. Współcześnie marzeniami dzieci i młodzieży oraz ludzi dorosłych zajmują się w Polsce między innymi Bronisława Dymara i Barbara Szmigielska.
A na przykład John C.Maxwell i Daniel Goleman, autorzy literatury psychologicznej, zajmujący się rozwojem i zdrowym funkcjonowaniem człowieka. Wszyscy ci naukowcy wskazują na inspirującą rolę marzeń w planowaniu i realizowaniu się w życiu.
Dziś psychologia wręcz zaleca bujanie w obłokach. Wiele marzeń dotyczy relacji międzyludzkich, przyszłych celów, dlatego pomagają one planować przyszłość, rozwiązywać problemy, dają twórcze chwile wytchnienia od rutyny i stresu dnia codziennego. Eric Klinger, amerykański psycholog i badacz marzeń, odkrył, iż prawie 80 procent kierowców ciężarówek, by zażegnać nudę jazdy samochodem, oddaje się marzeniom. Zdaniem psycholog dr Ludwiki Wojciechowskiej marzenia sprzyjają naprawianiu świata. Bo choćby krótka ucieczka od rzeczywistości pozwala przemyśleć problemy, złagodzić stresy. Marząc poszerzamy swoje horyzonty oraz właściwie oceniamy to, co już mamy. Mobilizują nas też one do przesuwania granicy naszych dążeń. I, oczywiście, rozpalają wyobraźnię.
Sławomir Rybka przyjął kilka lat temu tytuł naczelnego marzyciela kraju i założył portal www.złotarybka.pl, którego jednym z założeń jest spełnianie marzeń. Także portal marzymy.pl zachęca swoich użytkowników do tego, aby się rozmarzali. Czytamy tam, że czasami dobrze jest wspólnie z innymi pobujać w obłokach, i że warto mówić o swoich marzeniach. Wtedy łatwiej znaleźć pomocników do ich realizacji.
Spełnienie marzenia daje radość, ale też informację, że mamy wpływ na swoje życie, że dzięki marzeniom możemy podjąć działania zbliżające nas do wytyczonego celu. Bywa, że ludzie życzliwi mogą pomóc marzycielowi w realizacji marzenia. Załóżmy, że dziecko marzy o rowerze. Jeśli powie o tym czego pragnie, dorośli zwykle kupują rower. Chory człowiek marzy o wycieczce. Jeśli wiemy o tym marzeniu, możemy go uszczęśliwić.
Jacy ludzie marzą?
Marzą dorośli, którzy chcą coś w życiu osiągnąć, coś zmienić, ulepszyć. Marzą dzieci i dzięki tym marzeniom poszerzają świat swoich myśli, wyobrażeń, uczuć. Oddając się marzeniom należy jednak pamiętać, że one nie mogą izolować nas od życia lecz pomóc nam żyć jego pełnią.
Czy zna pani przykłady głupich, albo dziwnych marzeń, które się spełniły.
Nie ma marzeń mądrych i głupich. Są osiągalne i nieosiągalne. Jeśli marzymy o czymś z założenia nieosiągalnym, nie będziemy rozczarowani, że się nie udało, ale możemy mieć przyjemność z bujania w obłokach. Natomiast wygórowane marzenia, które się nie spełnią mogą frustrować.
Byłabym natomiast ostrożna w nazywaniu niektórych marzeń dziwnymi. Każde z nich odnosi się przecież do bardzo osobistych, indywidualnych pragnień człowieka. Nietuzinkowe było na przykład marzenie Jasia Meli, który zdobył oba bieguny ziemi mimo, że w wyniku porażenia prądem stracił rękę i nogę. Marzenie spełniło się, gdyż było tak silnie inspirujące, że trudności związane z jego realizacją okazały się możliwe do pokonania. Nie należy zatem zapominać, że marzenie to wyobrażenie, że może być ciekawiej, lepiej, fascynująco. Czy tak będzie, zależy od naszego zaangażowania.
Jak zatem postępować, by marzenia stały się inspiracją dla naszego życia?
Przede wszystkim warto uświadomić sobie, co już w życiu osiągnęliśmy, a co chcielibyśmy jeszcze osiągnąć. Pozwolić sobie na relaks, usiąść w przyjemnym miejscu: na balkonie, w ogrodzie, w fotelu; zamknąć oczy i pomyśleć, czy będzie przyjemnie, gdy pragnienie uda się zrealizować.
Jeśli uznamy, że marzenie jest warte spełnienia, bo będziemy bardziej zadowoleni, może nawet dumni z siebie – przyjdzie moment żeby się zastanowić, co zrobić, aby się do realizacji tego marzenia zbliżyć. Takie szukanie sposobów pozwalających zrealizować marzenia to nic innego, jak planowanie, które również daje energię do życia. Nie należy przy tym zapominać, że niechęć, maruderstwo, lenistwo, niewiara w powodzenie są zabójcze dla marzeń. Namawiam, żeby przyjrzeć się aktywności osób w zaawansowanym często wieku, bywających w różnych klubach dla seniorów. Ludzie ci spełniają tam marzenia, na które nie mieli czasu prowadząc aktywne życie zawodowe. Śpiewają, tańczą, wędrują po górach – nareszcie żyją pełnią swoich pragnień, realizują swoje młodzieńcze ideały i cieszą się obecnością innych marzycieli.
Są dowodem na to, że w żadnym wieku nie powinniśmy rezygnować z marzeń. Nawet z tych marzeń, które nigdy się nie spełnią. Psychoterapeuci twierdzą, że dobroczynny wpływ na człowieka ma już samo bujanie w obłokach. Choć ostatecznie nie przesądzają, czy marzenia wpływają na to, byśmy pozostali młodzi duchem, czy raczej właśnie ci młodzi duchem marzą nawet w późnym wieku.
A o czym marzą Polacy?
Aż 6 procent Polaków niczego nie pragnie i nie ma żadnych marzeń, 2 procent nie potrafi opowiedzieć o czym marzy, zaś 4 procent z nas życzy sobie jedynie, żeby nie było gorzej. Marzeniem aż 22 procent jest praca, a 11 procent z nas chciałoby czegoś dokonać, coś po sobie zostawić. Na ogół jednak marzenia Polaków są dosyć przyziemne. Gdy w 2008 roku Instytut ARC Rynek i Opinia prześledził pragnienia Polaków okazało się, że w rankingu naszych marzeń oprócz chęci posiadania samochodów i biżuterii, góruje kształcenie dzieci w dobrych, drogich, prywatnych szkołach, posiadanie firmy, możliwość przeprowadzki z mieszkania do własnego domu, zatrudniania sprzątaczek i opiekunek do dziecka. Połowa z nas marzy o zdrowiu, co trzeci o pieniądzach. Tylko 3 procent o wielkiej miłości. Podobno dlatego nie musimy marzyć o miłości, że Polacy w przeważającej części są zadowoleni ze swojego życia osobistego.
Z badań CBOS-u wynika, że dla 56 procent Polaków najważniejsza jest rodzina. Natomiast nasi rodacy prawie w ogóle nie marzą o seksie. Na pocieszenie wypada dodać, że nie tylko my tak mamy. Według badań, marzenia seksualne stanowią tylko około 5 procent wszystkich marzeń całego świata.
Niemal przy każdej okazji życzymy sobie spełnienia marzeń. Co zatem robić, by marzenia się spełniały?
Nie czekać na dobrą wróżkę. Działać. Warto też pamiętać, że na miejscu marzenia, które się spełniło, powinno pojawić się następne, które wypełni pustkę. Zanim jednak zaczniemy pracować nad precyzowaniem swoich pragnień, warto mieć w pamięci pewne chińskie przysłowie, które brzmi mniej więcej tak: “Bywa, że Bóg karze nas, pozwalając osiągnąć to, o czym marzymy”.
Źródło: Warto marzyć

www.dziennikpolski24.pl

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/poradnia/art,182,nie-czekaj-na-dobra-wrozke-dzialaj.html

**********

Krzysztof Wons SDS

Być synem, aby stać się ojcem

Być może ktoś zmierzy tytuł tego tekstu nieufnym wzrokiem, zmarszczy brwi i wewnętrznie się najeży, czując swąd „psychologicznego determinizmu”. Znowu to psychologizowanie, znowu psychopedagogiczne dywagacje pod tytułem „takie ojcostwo, jakie dzieciństwo”, „taka relacja z Bogiem Ojcem, jaka relacja z tatą”, „poranione dzieciństwo – poranione kapłaństwo” itp. I choć nie należy wykluczać, że w tych skojarzeniach jest coś na rzeczy, to jednak jakiekolwiek myślenie podszyte determinizmem jest nieusprawiedliwione i nie ma nic wspólnego z podejmowanym tu tematem. Problem jest bardziej teologiczny niż się wydaje. Znajduje swoje wyjaśnienie bardziej w Biblii niż w psychopedagogice. Dlatego poniższa refleksja ma przede wszystkim charakter biblijny. Kilka intuicji, cennych w osobistej refleksji i modlitwie, sugerują rozważania J. Ratzingera Bóg Jezusa Chrystusa [1].

Życie ukryte w Ojcu

O człowieczeństwie, procesie dojrzewania i ojcostwie najwięcej może nam powiedzieć Jezus – „najpiękniejszy z synów ludzkich” (Ps 45,3). Często powtarzamy prawdę, że „Syn Boży stał się człowiekiem”, nie zawsze jednak wstrząsa ona nami na tyle mocno, by na wskroś przeszyła nas świadomość, iż Syn Boży, tak jak my, przeżywał człowieczeństwo „w każdym calu”: od stanu embrionalnego w łonie mamy, przez dzieciństwo, dorastanie, wiek dojrzały i śmierć. Tymczasem jeśli jeszcze w Boże Narodzenie potrafimy modlić się do nowonarodzonego Dziecięcia, to krótko potem, gdy nadchodzą zwykłe dni per annum, rzadko, albo wcale, modlimy się do Jezusa dwunastoletniego chłopca, osiemnastoletniego młodzieńca, trzydziestoletniego mężczyzny, aby rozmawiać z Nim o tym, jak przeżywał swoje dorastanie, dojrzewanie i męskość, i szukać u Niego światła dla zrozumienia naszej historii dzieciństwa, dorastania i dojrzewania. Bogactwo Jego ludzkiego życia zawiera się nie tylko w trzech latach publicznej posługi, lecz także w 30 latach życia ukrytego. Tajemnicze 30 lat życia Jezusa nie było próbą chowania się przed życiem publicznym, ale naturalnym czasem wychowywania Dziecka… przez Ojca. Jezus był cały w „sprawach” Ojca, dosłownie: „w tych Ojca” (en tois tou patros – Łk 2,49), co można rozumieć także „w domu Ojca”; był zanurzony we wszystkim, co najdroższe Ojcu. Ukryte życie Jezusa było jak credo. Wierzył, że Ojciec „widzi w ukryciu” i daje to, co dla życia najistotniejsze (Mt 6,4.6.18).

Ukryte życie dorastającego Jezusa pokazuje nam, gdzie jest źródło dojrzałego przeżywania kapłaństwa. Nasze prawdziwe życie „jest ukryte z Chrystusem w Bogu” (Kol 3,3), to znaczy, że także nasze kapłaństwo będziemy przeżywali na tyle prawdziwie, na ile, jak Jezus, zadbamy o synowską relację z Ojcem. Wszelka aktywność intelektualna, zdobywanie wiedzy teologicznej, szlifów duszpasterskich bez tego synowskiego wymiaru życia prędzej czy później mogą okazać się niewystarczające, nużące, a nawet puste. Wszystko, co przez trzy lata posługi Jezus mówił i dawał z siebie ludziom, płynęło z Jego 30 lat życia ukrytego w Ojcu. Bliskość z Ojcem była stanem Jego życia i odegrała decydującą rolę w Jego misji, a zwłaszcza w „szokującym i publicznym akcie śmierci na krzyżu” [2]. Musimy koniecznie przejąć Jego synowski styl życia, jeśli chcemy zrozumieć i z mocą głosić Jego słowo, tak by nie ślizgać się jedynie po powierzchni retoryki, intelektualizmu czy moralizatorstwa. Bez głębokiej relacji z Ojcem, jaką miał Jezus, nie przekażemy głębi Jego słów. „Dopiero gdy dochodzimy do milczenia Pana, przebywającego ze swoim Ojcem, od którego pochodzą słowa, możemy rzeczywiście zacząć pojmować głębię Jego słów. (…) Z tej milczącej komunii z Ojcem, z zanurzenia w Ojcu (…), dochodzimy do prawdziwej głębi słowa i możemy stać się prawdziwymi wyrazicielami słowa.” [3]

Więź z Ojcem i brzemię własnej historii

Ukryte życie Jezusa nie toczyło się gdzieś w zaświatach. Toczyło się pośród „kurzu codzienności”, było przeniknięte zwyczajnością, na wskroś ludzkie, z twardym stąpaniem po ziemi. Ojciec wychowywał Go „po męsku”, zważywszy na trudną historię życia, z jaką musiał się zmierzyć, w surowych warunkach, wśród bardzo prostych i ubogich ludzi. Chyba rzadko myślimy o tym, że od samego poczęcia Jezus był całkowicie zdany na innych, radykalnie zależny od tych, którzy przekazali Mu życie: „Ukształtował się w łonie kobiety, od której otrzymał swoje ciało i swoją krew, swoje bicie serca, swoje gesty, swój język. Otrzymał życie z życia innego człowieka. Takie pochodzenie tego, co własne, od innych nie jest sprawą samej tylko biologii. Oznacza ono, że również formy myślenia i widzenia świata, znamiona swojej ludzkiej psychiki otrzymał Jezus od ludzi żyjących przed Nim i na koniec od swojej Matki. Oznacza ono, że wraz z dziedzictwem przodków przyjął w siebie całą skomplikowaną drogę, jaka od Marii prowadzi wstecz do Abrahama, a w końcu aż do Adama. Nosił w sobie brzemię tej historii” [4].

Historia Jezusa była naznaczona osobistą traumą. Żył z „syndromem ocaleńca”, z traumą dziecka śmiertelnie zagrożonego w łonie matki, której groziło ukamienowanie z powodu podejrzenia o cudzołóstwo. Urodzony „na bruku”, w miejscu dla bydła, w brudzie i zimnie; od urodzenia prześladowany i ścigany, dzielił los uchodźców w Egipcie. Ssał mleko z piersi matki drżącej o Jego życie, ukrywany przez rodziców żyjących w permanentnym lęku o Jego bezpieczeństwo. Należał do dzieci, które miały wspaniałą opiekę, ale pogmatwaną historię życia. Ani ludzkie biedy międzypokoleniowe, ani brzemię historii trudnego dzieciństwa nie determinowały dorastania i dojrzewania Jezusa. A jednak, chociaż nosił w sobie skutki zranionej natury, ani ludzkie biedy międzypokoleniowe, ani brzemię historii trudnego dzieciństwa nie determinowały Jego dorastania i dojrzewania. Co więcej, kiedy słucha się Jezusa, z jaką miłością i szacunkiem mówił o dzieciach, z jaką delikatnością je traktował, ma się nieodparte wrażenie, że traumy z dzieciństwa stały się w sposób cudowny „błogosławionym środowiskiem”. Czytamy w Biblii, że w tych, a nie innych warunkach „nabierał mocy, czynił postępy w mądrości i latach, a łaska Ojca spoczywała na Nim” (por. Łk 2,40.52). Jezus, wzrastając w łasce u Boga i u ludzi, stał się niezwykle wrażliwy na los odrzuconych dzieci, na ich ubóstwo i bezbronność. Kiedyś mocno rozgniewał się na uczniów, bo zauważył, że zabraniali maluchom zbliżyć się do Niego. Marek napisał, że „wybuchnął oburzeniem” (eganaktesen). Tylko raz jeden został użyty ten czasownik w Ewangeliach w odniesieniu do Jezusa (Mk 10,14). Innym razem, nie przebierając w słowach, wołał „biada” do tych, którzy stają się gorszycielami najmniejszych (Mt 18,6).

Tożsamość: Syn

Dziecięctwo było dla Niego „najczystszą formą człowieczeństwa” [5]. Nie dlatego, jakoby dzieci były pod każdym względem idealne. Mają swoje „za uszami”. Jezus był daleki od romantycznego idealizowania dzieci. Dostrzegał w nich jednak pewną cechę dziecięctwa, którą uważał za najświętszą i niezastąpioną. To cecha, która kształtuje najgłębsze poczucie godności i nadaje sens ludzkiemu życiu. Przenikała Jego bóstwo i człowieczeństwo. Wyrażała Jego tożsamość. Całe życie Jezusa można by streścić w jednym słowie: „Syn”. Wyszedł z łona Ojca i wracał do Ojca. Oto sedno życia. Vado ad Patrem – powtarzał (J 14,28). Relacja z Ojcem Go konstytuowała. Żadna sytuacja, najbardziej traumatyczna, nie zachwiała Nim, bo był jedno z Ojcem. Kiedyś zwierzył się uczniom, że Go wszyscy zostawią, i… od razu dodał: „Ale Ja nie jestem sam, bo Ojciec jest ze Mną” (J 16,32). Bez więzi z Ojcem „nie byłby On tym samym, kim jest” [6]. Jego najważniejszy tytuł brzmiał nie „Pan” czy „Król”, ale „Dziecko”. Wszystkie inne godności pochodzą od tej jednej – godności Dziecka.

______________________
Przypisy:

[1] J. Ratzinger, Bóg Jezusa Chrystusa. Medytacje o Bogu Trójjedynym, tłum. J. Zychowicz, Wydawnictwo Znak, Kraków 1995.

[2] G. Aschenbrenner SJ, Życie z Jezusem, tłum. I. Dziasek, P. Kaźmierczak, WAM, Kraków 1992, s. 9.

[3] Benedykt XVI, Homilia podczas Mszy świętej na zakończenie sesji plenarnej Międzynarodowej Komisji Teologicznej, 6 października 2006. Cyt. za: „L’Osservatore Romano” (wyd. polskie), 1/2007, s. 31.

[4] J. Ratzinger, Bóg Jezusa Chrystusa, dz. cyt., s. 71.

[5] Tamże, s. 72.

[6] Tamże, s. 40.

W Prologu do czwartej Ewangelii znajdujemy jedną z najpiękniejszych ikon Jezusa. Jan napisał, że Jezus jest nieustannie zwrócony „ku łonu Ojca” – tak można by przetłumaczyć słowa Ewangelisty (J 1,18). Obraz łona Ojca (ho kolpos), w którym wiecznie przebywa Jego Syn, najgłębiej wyraża intymną więź, o której sam powiedział: „Ja jestem w Ojcu, a Ojciec we Mnie” (J 14,11). Wszystko, co czyni i co mówi, związane jest z najbardziej osobistą tajemnicą Jego życia – z Jego synostwem. „Jezus nie zanurzony ustawicznie w Ojcu, bez nieustannej najgłębszej z Nim komunii, byłby zupełnie inną istotą niż Jezus Biblii, rzeczywisty Jezus historii.” [7] Powinniśmy na kolanach rozważać tę tajemnicę, ponieważ zawiera najgłębszą prawdę o naszej historii i naszym kapłaństwie. Konstytuuje to, kim jesteśmy. Celebrując Eucharystię, zwracamy się do Ojca: „Dziękujemy, że nas wybrałeś…” (Druga Modlitwa Eucharystyczna). Za co tak naprawdę dziękujemy? Św. Paweł mówi, że jeszcze przed założeniem świata zostaliśmy wybrani przez Ojca w Jego Synu (Ef 1,4). Św. Grzegorz z Nazjanzu zauważył, że Ojciec, stwarzając nas, był wpatrzony w swojego Syna. Każdy z nas nosi w swojej osobowości niepowtarzalne rysy Oblicza Jezusa Kapłana. Jest to nasze powołanie w powołaniu. Każdy z nas jest sekretem Ojca, który stworzył nas na obraz Syna. Każdy z nas nosi w sobie jakąś cząstkę Jego piękna i doskonałości, która ma się objawić w naszej posłudze. Nie możemy zapominać, że nasza kapłańska osobowość rodzi się nieustannie z zażyłej relacji Ojciec – Syn. Kiedy dbamy o naszą więź z Ojcem i Synem, dbamy tym samym o naszą ludzką i kapłańską osobowość; kiedy ją zaniedbujemy, zaniedbujemy naszą tożsamość.

Ksiądz o obliczu ojca

Gdy będziemy zanurzeni w relacji z Ojcem, będziemy jak Jezus przybliżali światu ojcowskie oblicze Boga. Jezus miał oblicze Ojca. Kto widział Jego, widział i Ojca (J 14,9).

To jest także sedno naszej misji, aby inni, widząc nas, widzieli w Bogu Ojca. Mamy być ojcowscy! Lecz nie staniemy się w kapłaństwie ojcami, jeśli sami nie odkryjemy i nie doświadczymy, że jesteśmy wybranymi i umiłowanymi synami. Brak tego doświadczenia w kapłaństwie to największe kalectwo, jakie mogłoby się nam przydarzyć. To właśnie ten brak staje się często powodem, że niechcąco kaleczymy, a nie leczymy. Największe kalectwo w człowieczeństwie, w powołaniu, wcale nie wynika z braków czy zranień w osobistej historii życia, ale z braku bliskiej osobowej relacji z Jezusem. Jeśli nie zbliżymy się do Ojca, nie będziemy wiedzieli, jak być ojcami w kapłaństwie. Jeśli zaniedbamy bliską relację z Jezusem, nie będziemy mogli przyjść do Ojca (J 14,6), jeśli nie zbliżymy się do Ojca, nie będziemy wiedzieli najistotniejszej rzeczy o naszej misji: jak być ojcami w kapłaństwie. W konsekwencji, nie będziemy umieli innych przybliżać do Ojca.

Jezus przyszedł po to, aby objawić Ojca. To była istota Jego misji. Nasza misja nie jest inna. Nie ma ważniejszej. Czym byłaby nasza praca kapłańska, nasze wysiłki duszpasterskie, nasze projekty i dzieła ewangelizacyjne, czym byłoby to wszystko razem, gdyby w naszym życiu oddanym Jezusowi nie mógł objawiać się Ojciec? Jezus wybrał nas i włączył w swoje kapłaństwo, aby spełniało się w świecie Jego największe pragnienie: „A to jest życie wieczne: aby znali Ciebie…” – mówił do Ojca (J 17,3). Objawiać Ojca i prowadzić do Niego: oto samo sedno ewangelizacji.

Obserwujemy narastający kryzys ojcostwa, niestety, także wśród księży. Jeśli sobie z nim nie poradzimy, skutki mogą być bardzo bolesne. Szerząca się pustka z powodu braku doświadczenia ojcostwa będzie prowadziła do pustki w doświadczeniu Boga. Możemy urobić się „po pachy”, ale jeśli sobą nie będziemy ukazywali ojcowskiego oblicza Boga, pustka z powodu braku Boga będzie się powiększała. Joseph Ratzinger stwierdza stanowczo, że „tam, gdzie tego ojcostwa już nie ma, gdzie rzeczywiste ojcostwo jako zjawisko nie tylko biologiczne, lecz zarazem ludzkie i duchowe nie jest już doświadczane, tam również mówienie o Bogu Ojcu jest czymś pustym. Gdzie zanika ojcostwo ludzkie, tam o Bogu nie sposób już mówić ani myśleć. To nie Bóg jest martwy, lecz w człowieku obumarło w znacznym stopniu to, co stanowi warunek, aby Bóg żył w świecie. Kryzys ojcostwa, jaki obecnie przeżywamy, należy do samej istoty zagrażającego nam kryzysu człowieczeństwa” [8]. Jeśli Bóg nie mógłby objawiać się przez nas w swoim Ojcostwie, to na co przydałyby się wszelkie duszpasterskie wysiłki? Groteskowe i żałosne stałyby się doskonale działające urzędy kościelne, sprawowane funkcje, zajmowane przez nas stanowiska, gdyby zabrakło na nich duchownych, w których odbija się ojcowska twarz Boga. Tam, gdzie w kościelnych instytucjach i urzędach nie słyszy się już bicia serca Boga Ojca, gdzie Kościół utracił boskie i ludzkie oblicze, straszyć będzie jedynie szkielet kościelnej instytucji, który ludzie będą omijali jak straszydło. A Jezus będzie żalił się i płakał nad takimi miejscami w Kościele, jak żalił się i płakał nad świątynią i Jerozolimą, że już nie przypominają domu Ojca. Tam, gdzie Kościół utracił boskie i ludzkie oblicze, straszyć będzie jedynie szkielet kościelnej instytucji. Będzie powtarzał z rozdartym sercem: „Oto wasz dom zostanie wam pusty” (Mt 23,38). Oby do żadnego miejsca w Kościele nie musiał posyłać proroków ze słowami: „Opuściłem swój dom, pozostawiłem swoje dziedzictwo. To, co umiłowałem, oddałem w ręce mych nieprzyjaciół” (Jr 12,7).

Kryzys ojcostwa w kapłaństwie ma swoje źródło w kryzysie synostwa. Jeśli nie czujemy się dziećmi kochanymi przez Ojca, to sami będziemy przeżywali deficyt miłości i zamiast, jak Jezus, rozdawać siebie i tracić mężnie życie dla innych, będziemy je zawłaszczali i zazdrośnie hołubili dla siebie; zamiast dawcami, będziemy żebrakami, zamiast adorującymi Boga, będziemy narcyzami adorującymi samych siebie; ojcostwo będziemy mylili z władzą, chwałę Bożą z własną, a służenie z panowaniem. Wszelkie schorzenia i patologie mają swój początek właśnie w owym podstawowym braku doświadczenia umiłowania przez Ojca. Brak ten nie odnosi się wyłącznie do tego, co w nas ludzkie, ale także do tego, co w nas boskie, co otrzymaliśmy od Ojca jeszcze przed założeniem świata, niezależnie od przebiegu naszej historii życia. Musimy koniecznie uczyć się od Jezusa doświadczania swego życia jak dzieci, jako umiłowani synowie Ojca. Jezus swoim życiem mówi mi, że jestem tym, kim jestem, przez zażyłą relację z Ojcem. Jaki poziom dziecięcej więzi z Bogiem, taki poziom przeżywania kapłaństwa. Jeśli moja relacja z Nim będzie tylko zewnętrzna, zewnętrzne będzie także moje posługiwanie. Jeśli moja relacja z Bogiem Ojcem jest zamrożona, istnieje prawdopodobieństwo, że swoim zachowaniem i słowami będę mroził innych. Być może będę wspaniałym organizatorem, charyzmatycznym menedżerem spraw kościelnych, zdolnym administratorem majątku, wybitnym urzędnikiem, ale nie będę księdzem o sercu ojca. Owszem, można nawet pozostawać wiernym zasadom Ewangelii, wzorowo wypełniającym wszelkie praktyki i posługi, i jednocześnie żyć na zewnątrz kapłaństwa, będąc pozbawionym duchowości, która płynie z mocnej więzi z Jezusem i Ojcem. Bez relacji osobowej z Bogiem można naprawdę oszaleć: robić w Kościele wiele rzeczy poza tym, co najważniejsze – poza byciem księdzem, poza byciem duchownym. A to prawdziwe szaleństwo! Kard. Tomáš Špidlik porównał taką sytuację do casusu bohatera z powieści Dostojewskiego Idiota – księcia, który działał według zasad Ewangelii, lecz nie znał osobiście Jezusa i nigdy się nie zwracał do Ojca niebieskiego. Skończył w szpitalu dla umysłowo chorych. Ludzie nie potrzebują w nas menedżerów, lecz duchowych ojców. Bez żywej więzi z Ojcem i Jego Synem można zwariować w kapłaństwie i skończyć na najcięższym oddziale szpitalnym z wpisem na karcie chorego: „utrata tożsamości”. Ludzie nie potrzebują w nas menedżerów, lecz duchowych ojców. Jeśli nie będziemy dobrymi menedżerami, administratorami, to nam wybaczą, jeśli nie będziemy dla nich duchowymi ojcami, to się nami rozczarują.

______________________
Przypisy:

[7] Tamże, s. 39.

[8] Tamże, s. 35.

Walczyć z pokusą niezależności

Jezus stał się człowiekiem, mężczyzną, także po to, aby przekonać nas o jeszcze innej prawdzie: nigdy bardziej nie jesteśmy sobą, nigdy nie jesteśmy bardziej męscy, nigdy bardziej nie żyjemy pełnią powołania, jak wtedy, gdy jesteśmy radykalnie zależni od Ojca. Istnieje taka zależność, która w niczym nas nie determinuje, nie zniewala, nie zabiera nam godności, ale ciągle ją daruje i pozwala żyć w pełni – zależność, która wprowadza nas w najgłębsze doświadczenie własnej wartości. Największą zaś pokusą, która uderza w istotę naszej godności i tożsamości, jest pokusa uniezależnienia się od Boga. Wydaje się niewiarygodne, że także my, przebywający codziennie w prezbiterium, możemy tej pokusie ulec. A jednak. Wobec nas zachowuje się ona bardzo subtelnie. Jeśli z nami wygra, uczyni z nas ludzką karykaturę, a karykatura człowieka w sutannie czy habicie jest szczególnie odrażająca. Jeśli dobrze się w siebie wsłuchamy, zauważymy, że gdzieś z tyłu naszej męskiej głowy nierzadko nawiedza nas myślenie, że będziemy wreszcie sobą, męscy, silni i autonomiczni, gdy będziemy niezależni. Jeśli zaczniemy tym myślom ulegać, zorganizujemy sobie w Kościele własny skrawek „raju”, w którym będziemy chcieli być „jak Bóg”.

A musimy przyznać, że potrafimy nieraz ubóstwiać siebie, dbać o nasze „kapłańskie przywileje”, podkreślać naszą posługę, zazdrośnie bronić swojego terytorium i naszych duszpasterskich racji, adorować własną klerykalną zarozumiałość. Można się tego nauczyć już w seminarium. Nie daj Bóg! Potrafimy nieraz podkreślać naszą posługę, adorować własną klerykalną zarozumiałość. Ilekroć tak się dzieje, w sposób bardziej lub mniej świadomy zaczynamy traktować kapłańską łaskę stanu jako przywilej stanu. Tymczasem łaska stanu związana z sakramentalnym kapłaństwem nie ma nic wspólnego z przywilejem stanu. Przypomina, że w naszej kapłańskości wszystko jest łaską. Kapłaństwo sakramentalne ze swej natury domaga się od nas postawy synów, którzy czują się wybrani bez jakiejkolwiek zasługi, zdolni dzielić się darem kapłaństwa jedynie na mocy łaski! Jesteśmy bezradnymi dziećmi w sutannach i habitach, które bez łaski stanu nie potrafią „przesylabizować” nawet jednego słowa z Credo tak, aby stało się słowem zrozumiałym i życiodajnym dla naszych owieczek. Ks. Henri Nouwen, ceniony wykładowca na największych amerykańskich uczelniach, zrezygnował z kariery, będąc u szczytu profesorskiej sławy, i zamieszkał z upośledzonymi w jednej ze wspólnot Arki, w której wszystkie jego atrybuty nie były już do niczego potrzebne. Gdy stanął przed nimi ze swoim nagim człowieczeństwem, pozbawionym tytułów i naukowych sukcesów, uświadomił sobie coś, co jak dziecko wyznał w jednym z esejów: „Jesteśmy grzesznymi, połamanymi i słabymi ludźmi, którzy potrzebują tyle samo troski, co każda z tych osób, które zostały nam powierzone. Tajemnica posługi kapłańskiej polega na tym, że zostaliśmy wybrani do tego, aby naszą ograniczoną i bardzo warunkową miłość uczynić bramą dla nieograniczonej i bezwarunkowej miłości Bożej” [9].

Historia naszych prarodziców z trzeciego rozdziału Księgi Rodzaju przestrzega, że kiedy zaczniemy chorować na niezależność i przestaniemy słuchać w Kościele Ducha Ojca, który mówi do nas także przez maluczkich, kiedy zaczniemy postrzegać siebie jako jedyny punkt odniesienia, kiedy zawłaszczymy nie nasze kapłaństwo, zamieniając je na prywatny urząd, kreując się na nieznośnych bogów, wtedy będziemy marnieli w naszym człowieczeństwie i kapłaństwie, a ludzie Kościoła, w pierwszej kolejności ci najmniejsi, będą od nas uciekali. A gdy pewnego dnia odsłoni się nasze nagie człowieczeństwo, już nie skryjemy się za „krzakami” naszych pożądanych urzędów czy funkcji, nie przykryjemy go „listkiem figowym” naszych pozorów.

Jak długo nie będziemy potrafili stanąć przed Bogiem i ludźmi w całej prostocie, jak długo nie staniemy się w Kościele jak dzieci, tak długo nie będziemy potrafili być także ojcami. Zamiast ojcami, staniemy się tyranami. Będziemy dominować zamiast kochać, panować zamiast służyć, rządzić zamiast prowadzić i towarzyszyć. Musimy bardzo uważać, aby nie pomylić boskości kapłaństwa, która z namaszczenia Ducha pochodzi od Ojca i Jezusa, z klerykalnym bałwochwalstwem. Jeśli naszą posługę, podobnie jak Jezus, będziemy budowali na dziecięcej zależności od Ojca, na pokornym posłuszeństwie Kościołowi, na wsłuchiwaniu się w maluczkich, zachowamy w sobie synowskie dziecięctwo i wstąpimy wraz z Synem w boskość [10]. Ludzie prości, którzy „mają wyjątkowego nosa”, rozpoznają nas z daleka. Będą mówili: „To jest Boży kapłan” i będą do nas lgnęli.

Albo dziecięctwo, albo maska

Tym, co może nam pomóc rozwijać w kapłaństwie postawę dziecka i chronić przed pychą władzy, jest ubóstwo. „Dziecko – zauważa J. Ratzinger – samo z siebie nie posiada nic. Żyje dzięki innym i właśnie tak, nie mając żadnej władzy i niczego nie posiadając, jest wolne. Nie ma jeszcze żadnej pozycji, która jak maska przesłania to, co jego specyficznie własne. Posiadanie i władza to dwie wielkie pokusy człowieka, który staje się niewolnikiem swego mienia i oddaje mu swoją duszę” [11]. Trzeba dokonać wyboru: albo ubóstwo, albo maska, albo dziecięca prostota, albo zewnętrzne nadymanie własnego ego. Jeśli, nie daj Boże, pozbędziemy się dziecięcej prostoty i ubóstwa, będziemy musieli zaopatrzyć się w maski. Dziecko potrafi być sobą w każdym miejscu i w każdej sytuacji. Kto nie potrafi być dzieckiem, ten w głębi siebie czuje się zagubiony, zmuszony zakładać maski na różne okazje. W życiu można nagromadzić wiele masek. I można tak się z nimi zżyć, że uwierzymy, iż to one są naszą prawdziwą twarzą. Zakładanie masek może stać się sposobem na życie. Można uczynić maskę nawet z kapłańskich posług. Zajmowana pozycja, funkcja, urząd w Kościele, zamiast być służbą pełnioną z prostotą, mogą stać się rodzajem maski, za którą będziemy próbowali ukryć wewnętrzną pustkę po utracie bliskiej relacji z Ojcem. Można zamienić życie w żałosną maskaradę, zakładając maski wszędzie i przed wszystkimi, nawet przed Bogiem. Ksiądz w masce przed Bogiem to żałosna sytuacja, która może zrujnować wiarę. Wiarę bowiem można przeżywać jedynie w postawie dziecka, bez maski. Wiara księdza, podobnie jak każdego innego wierzącego, rośnie w takiej mierze, w jakiej na duszy staje się on dzieckiem. Trzeba stawać przed Bogiem z całą prawdą o swoim ubóstwie. Trzeba, jak dziecko, nauczyć się rumienić przed Ojcem, gdy widzimy, jak patrzy na nasze „umorusane życie” i nie przestaje nas kochać. To wielka zdolność: umieć się zarumienić przed Bogiem. „Niektórzy z nas – pisze Abraham Joshua Heschel – rumienią się, inni wkładają maskę. Wiara to rumieniec wywołany obecnością Boga” [12]. Albo rumieniec, albo maska! Ksiądz, który ma duszę dziecka, umie się zarumienić przed Bogiem, także wtedy, gdy jest „wziętym” teologiem, wykładającym z charyzmą Boże prawdy. Jeśli natomiast zabraknie mu dziecięcej więzi z Bogiem, którego „wykłada”, to może wydarzyć się najgorsze: żyjące i skuteczne (energes) słowo Boże (Hbr 4,12) w ustach księdza – teologa bez energii będzie jedynie zimną, martwą literą, która mrozi a nawet zabija w owieczkach pasję poznawania Boga o sercu ojca. Św. Grzegorz Nazjanzu powiedziałby o takich teologach, że „zamienili teologię w technologię”. Kard. Tomáš Špidlik z dozą humoru dopowiada, że o jednym z takich racjonalistów w sprawach wiary mówiło się żartobliwie, że gdyby umarł i spotkał Boga twarzą w twarz, powiedziałby Mu: „Panie kolego!” [13]. Dziecko natomiast, nieważne, ile ma lat i jakie funkcje pełni, w sutannie czy bez, gdy spotka Boga, rzuci Mu się na szyję i zawoła: „Ojcze!”. Najbardziej spełnieni w kapłaństwie będziemy wtedy, gdy inni, patrząc na nasze posługiwanie, słuchając naszych słów, nie zobojętnieją, nie oddalą się od Boga, ale będą mieli ochotę podbiec do Niego i rzucić Mu się na szyję.

Krzysztof Wons SDS 
Pastores 67(2)2015 

fot. Barney Moss Orange Tunnel, Man and Boy – 124/365 
Flickr (cc)

Przypisy:

[9] H. J. M. Nouwen, W imię Jezusa. Refleksja nad chrześcijańskim przywództwem z praktycznym przewodnikiem, tłum. D. Chabrajska, Wydawnictwo SALWATOR, Kraków 2004, s. 57.

[10] Zob. J. Ratzinger, Bóg Jezusa Chrystusa, dz. cyt., s. 73.

[11] Tamże, s. 74.

[12] A. J. Heschel, Prosiłem o cud. Antologia duchowej mądrości, tłum. A. Gomola, W drodze, Poznań 2001, s. 19-20.

[13] T. Szpidlik SJ, Czy znasz Ojca?, tłum. ks. A. Duda CR, Wydawnictwo Zmartwychwstańców ALLELUJA, Kraków 1999, s. 43.

http://www.katolik.pl/byc-synem–aby-stac-sie-ojcem,24978,416,cz.html?s=3

*********

o. Mateusz Pindelski SP

Słowo, które zbawia człowieka

Z ks. Mieczysławem Malińskim rozmawia o. Mateusz Pindelski SP

Jezus często posługuje się mową poetycką – choć religijną, ale przecież poetycką – egzystencjalną, pełną przypowieści, anegdot, aforyzmów, przenośni. A wszystko to mówi w tym celu, żeby mnie zbawić.

Ksiądz Profesor pisze w swoich książkach o postaciach biblijnych. W jaki sposób pisanie książek o tych ludziach wpłynęło na sposób czytania Pisma Świętego przez Księdza?

Dzięki pisaniu powieści biblijnych – zwłaszcza Jezus (3 tomy) i Chrystus (2 tomy), uświadomiłem sobie jeszcze wyraźniej, że Biblia nie jest książką informacyjną ani historyczną, która opisuje fakty z kronikarską precyzją. Ale Biblia to utwór literacki o treściach religijnych. Nawet, gdy w Biblii są podawane fakty historyczne, to służą konwencji literackiej.

Co znaczy literackie ujęcie, literacka konwencja książki? To znaczy, że ja, który czytam, muszę się znaleźć jako adresat tych wydarzeń, które są w niej przedstawiane. A w wypadku Ewangelii powinienem potraktować siebie jako ucznia Jezusa, czyli Jego samego uznaję za swojego Nauczyciela. A Jezus często posługuje się mową poetycką – choć religijną, ale przecież poetycką – egzystencjalną, pełną przypowieści, anegdot, aforyzmów, przenośni.

A wszystko to mówi w tym celu, żeby mnie zbawić. Zbawić, to znaczy uwolnić od zła i wprowadzić na drogę dobra. Uwolnić od błędu i wprowadzić na drogę prawdy. Uwolnić od głupoty i wprowadzić na drogę mądrości. Zachwycić mnie prawdą, mądrością, dobrem, pięknem, wolnością.

To po pierwsze. Ale jest jeszcze inna struktura Pisma Świętego: Jezus nie tylko zwraca się do mnie ze swoją nauką, ale zwraca się do mnie ze swoją Osobą. A więc fakty z życia Jezusa też powinny być traktowane przeze mnie w konwencji literackiej. Bo Ewangelia jako utwór literacki ma swojego autora, a autor ma swoje zamierzenia. Czy to Mateusz, Marek, Łukasz, czy to Jan to są ludzie, którzy chcą mego zbawienia. „Posługują się” Jezusem, żeby mnie zbawić – to jest ostro powiedziane, ale tak to trzeba nazwać. To nie znaczy, że podają fałszywe informacje o Jezusie, ale podają takie i w ten sposób, aby przyczynić się do mojego zbawienia.

Czym powinien kierować się człowiek, który chce wziąć Biblię do ręki i zacząć czytać, ale jego wiara jest płytka i brak mu wiedzy religijnej?

Czytać Pismo Święte, to jest decyzja odpowiedzialna. Był czas, kiedy hierarchia Kościoła zakazywała czytania Pisma Świętego ludziom nieprzygotowanym. To dziś niejednokrotnie traktujemy jako błąd ze strony Kościoła nauczającego albo przynajmniej jako niepotrzebne obostrzenie. A Kościół miał rację, że nie każdemu zezwalał na czytanie Pisma Świętego, bo nieprzygotowani do tego mogli zrozumieć je fałszywie. Dla przykładu: tacy ludzie będą czytali Stary Testament jako historię ludzkości. Przypowieść o stworzeniu świata w ciągu sześciu dni potraktują jako historyczny opis, przypowieść o Adamie i Ewie jako fakt historyczny. A to nie jest historia, tylko przypowieść, która ma przynieść mi zbawienie.

Ktoś mi kiedyś powiedział z dumą: „Przeczytałem już dziesięć razy Pismo Święte, Stary i Nowy Testament” – i zdziwił się, że to mi nie imponuje. Bo trzeba czytać Pismo Święte jako tekst do rozmyślania, do rozważania. To znaczy przeczytać na przykład jedną przypowieść Jezusa i nosić ją w sobie przez jakiś czas. Ale nawet i to jest za dużo. Raczej przeczytać jedno zdanie z Ewangelii, z Dziejów Apostolskich, czy z Listów, jedno na cały dzień. Dopiero wtedy możemy odkryć sens naszego życia, jego głębię, jego piękno, jego cel, który przekazuje nam ten fragment. W ten sposób Pismo Święte niesie nam zbawienie.

Jaka jest rola Urzędu Nauczycielskiego Kościoła przy czytaniu Pisma Świętego?

Rola księży jest przede wszystkim taka: Uczyć ludzi modlitwy i modlić się z nimi. A modlić się można i powinno Pismem Świętym. Ktoś mi powiedział: „Protestanci są mądrzejsi, bo czytają Pismo Święte i interpretują je, a my musimy chodzić na Mszę świętą, gdzie wciąż jest to samo”. To jest paradoks, że ludzie nie traktują Mszy świętej również jako czytania Pisma Świętego Starego i Nowego Testamentu. A przecież pierwsza część Mszy świętej – część tak zwana synagogalna – to część, kiedy czytamy Pismo Święte Starego Testamentu i interpretujemy je słowami Ewangelii – słowami Jezusa.

Ksiądz przy ołtarzu jest zastępcą Jezusa Chrystusa w pełnym tego słowa znaczeniu. Powinien więc również być tym, który przekazuje, co – jego zdaniem – mówi Stary Testament i co mówi Jezus na ten temat. Powinien pomóc ludziom wynosić z tych czytań jak najwięcej mądrości, wolności, pokoju, przebaczenia, miłości. Z tego wniosek, że homilia powinna być obowiązkiem każdego księdza odprawiającego Mszę świętą czy w niedziele i święta, czy w dzień powszedni, bo inaczej brakuje jego dzielenia się z wiernymi swoimi przeżyciami i odkryciami.

Pierwsza część Mszy świętej jest więc przydatna do tego, żeby pogłębić naszą mądrość, wolność, pokój, otwartość na drugiego człowieka. Część zaś kolejna (od Ofiarowania) – tak zwana rocznicowa – służy temu, abyśmy, patrząc na bohaterstwo Jezusa, zdobywali się każdego dnia na twórcze pod każdym względem życie.

Czy Ksiądz Profesor mógłby opowiedzieć o fragmencie Pisma Świętego, który dla Księdza Profesora jest szczególnie ważny?

Czyż dwóch wróbli nie sprzedają za grosz na rynku, a żaden z nich nie spadnie bez woli Ojca, który jest w niebiesiech. Wy jesteście drożsi niż wiele wróbli (por. Mt 10,29). Bo wiara to jest również zaufanie Bogu, że wszystko, co się w moim życiu dzieje, jest zadaniem stawianym mi przez Boga. Na to zadanie mam odpowiedzieć swoim czynem, swoim życiem.

o. Mateusz Pindelski SP

http://www.katolik.pl/slowo–ktore-zbawia-czlowieka,23099,416,cz.html

*********

Ks. Edward Staniek

Dlaczego Bóg nie posłał aniołów?

Tajemnica niewinnego cierpienia

 Szatan zna doskonale teksty natchnione. Kusząc Jezusa na początku Jego działalności, zacytował Mu słowa Psalmu 91: „Aniołom swym dał rozkaz o tobie, aby cię strzegli na wszystkich twych drogach. Na barkach będą cię nosili, abyś nie uraził swej stopy o kamień”. Słowa te nawiązywały do buntu aniołów. Oni bowiem nie chcieli służyć człowiekowi. Dlatego postanowili go przeciągnąć na swoją stronę, by człowiek służył im, a nie oni jemu. Udało się im to z Adamem. Czy teraz uda się z Chrystusem? Jezus odkrył kartę Szatana, upadłego anioła i powiedział: „Nie będziesz kusił Pana Boga swego”. Człowiek jest większy niż aniołowie, większy nie dzięki materiałowi, z jakiego jest stworzony, ani dzięki zdolnościom i władzom, jakie posiada. Jest większy dzięki godności, jaką otrzymał z łaski Boga. Jego bowiem Bóg uznał za swe dziecko i dopuścił go do tak wielkiej zażyłości, jakiej nie uzyskało żadne inne stworzenie.

W Starym Testamencie człowiek ufając Bogu i jego opiece uważał, że jeśli Pan Bóg jest sprawiedliwy, to zawsze stoi po jego stronie i zapewnia mu całkowitą opiekę. To przekonanie jest widoczne w wielu psalmach, a szczególnie w Psalmie 91.

„Kto przebywa w pieczy Najwyższego
w cieniu Wszechmocnego mieszka,
mówi do Pana: «Ucieczko moja
i Twierdzo, mój Boże, któremu ufam»”.

Psalmista jest przekonany, że jak długo człowiek pozostaje w rękach Boga, tak długo na ziemi nic mu się nie stanie.

„Bo On sam cię wyzwoli
z sideł myśliwego
i od zgubnego słowa.
Okryje cię swymi piórami
i schronisz się pod Jego skrzydła:
Jego wierność to puklerz i tarcza.
W nocy nie ulękniesz się strachu
ani za dnia – lecącej strzały,
ani zarazy, co idzie w mroku,
ni moru, co niszczy w południe.
Choć tysiąc padnie u twego boku,
a dziesięć tysięcy po twojej prawicy:
ciebie to nie spotka. (…)
Niedola nie przystąpi do ciebie,
a cios nie spotka twojego namiotu.
Bo swoim aniołom dal rozkaz o tobie.
Aby cię strzegli
na wszystkich twych drogach.
Na rękach będą cię nosili,
abyś nie uraził swej stopy o kamień.
Będziesz stąpał po wężach i żmijach,
a Iwa i smoka będziesz mógł podeptać”.

Pewność opieki Boga nad sprawiedliwym jest źródłem siły. Wierzący w Boga może stanąć do walki ze wszystkimi mocami ciemności i odniesie nad nimi zwycięstwo. Izraelici odczytywali te słowa Psalmu jako zabezpieczenie na ziemi. Jeśli byli doświadczani, traktowali to jako karę za swe grzechy. Wprawdzie dostrzegali sprawiedliwych, którzy również cierpieli, ale nie umieli odpowiedzieć na pytanie, dlaczego dosięga ich doświadczenie. Dopiero Chrystus obalił to czysto doczesne myślenie o opiece Boga nad sprawiedliwym. Sam bowiem dobrowolnie wszedł na drogę niewinnego cierpienia. Ojciec Niebieski ani nie posłał aniołów, aby stanęli w Jego obronie, gdy nadeszła wojskowa kohorta, by Go aresztować; ani nie osłonił Jego pleców spiżową płytą, by bicze się na niej połamały; ani nie wstrzymał ręki legionisty, który wbijał w Jego ręce i nogi gwoździe.

Nic z tego się nie wydarzyło. Ojciec był blisko, patrzył i nie interweniował. Matka Jezusa i Jan stali pod krzyżem i patrzyli, jak roztapia się doczesna interpretacja owego Psalmu. Jak Syn Boga odsłania jego duchowy wymiar. Maria wiedziała, że Ojciec niebieski umocnił i ocalił ducha swego Syna. W poranek wielkanocny odkryła Ona, i odkryli to uczniowie Jezusa, jak Ojciec przeprowadził Syna ścieżką śmierci i wybawił Go, wprowadzając przez zmartwychwstanie do krainy wiecznego szczęścia. Bóg potraktował bolesne doświadczenia Syna jako test wiernej miłości. Jakże inaczej po zmartwychwstaniu Chrystusa brzmią słowa zakończenia tego Psalmu:

„Ja go wybawię, bo przylgnął do Mnie;
osłonię go, bo uznał moje Imię
Będzie Mnie wzywał, a Ja go wysłucham
i będę z nim w utrapieniu.
Wyzwolę go i sławą obdarzę
Nasycę go długim życiem
i ukażę mu moje zbawienie”

Zmartwychwstanie i wniebowstąpienie Jezusa jest pełną realizacją tych słów. Psalmy trzeba odmawiać z Jezusem, tak jak On je odmawiał. Realizował je w swym życiu, nadając im zupełnie nową interpretację. Starotestamentalny psalmista wołał do Boga, aby Ten interweniował na ziemi i by usuwał przeszkody stojące na jego drodze do nieba. Jezus wołał do Ojca, aby nie usuwał przeszkód, ale by dał Mu siłę, aby mógł mimo przeciwności dotrzeć do domu wiecznego szczęścia.

Ks. Edward Staniek

Opracowanie: Redakcja – na podstawie publikacji ks. E. Stańka w:„Człowiek mówi do Boga”, Wydawnictwo Salwator, Kraków 2008

http://www.katolik.pl/dlaczego-bog-nie-poslal-aniolow-,1976,416,cz.html

*********

ks. Mieczysław Piotrowski TChr.

Dlaczego cierpienie w czyśćcu?

 

Dlaczego cierpienie w czyśćcu?

Najważniejszym momentem naszego życia na ziemi jest chwila śmierci. Dokonuje się wtedy sąd, w którym raz na zawsze decyduje się wieczność człowieka, jego zbawienie albo potępienie. Kochający Bóg przekazuje nam tę prawdę mówiąc: postanowione ludziom raz umrzeć, a potem sąd (Hbr 9,27).

Po śmierci nie ma już możliwości powrotu do życia ziemskiego. Człowiek żyje na ziemi tylko jeden raz. Pan Bóg przestrzega: Nie zapominaj, że nie ma powrotu (Syr 38, 21a). Myśl o reinkarnacji jest więc genialnym kłamstwem szatana, któremu niestety wielu ulega. Jeżeli w momencie śmierci umierający będzie miał chociażby minimalny żal za swoje grzechy i otworzy się na miłość Chrystusa, wtedy taki człowiek będzie zbawiony. Pismo św. mówi, że sam wprawdzie ocaleje, lecz tak jakby przez ogień (1 Kor 3,15). Ten ogień wskazuje na czekające go cierpienie z powodu różnorakich grzechów popełnionych w czasie ziemskiego życia. Człowiek musi po prostu dojrzeć do zjednoczenia w miłości z Trójjedynym Bogiem i dlatego sam pragnie tego, nieraz bardzo bolesnego, procesu oczyszczenia i dojrzewania do miłości.

Problemu cierpienia w czyśćcu nie można wytłumaczyć bez uświadomienia sobie dwóch bardzo ważnych prawd objawionych:
1.
Najpierw należy pamiętać o tym, że wszyscy ludzie, zarówno ci żyjący na ziemi, jak i zmarli, którzy są w niebie lub w czyśćcu, stanowią jeden żywy organizm w Chrystusie. Wprawdzie zmarły człowiek żyje już w innym wymiarze, jest już poza czasem fi zycznym, ale duchowe więzy, miłości lub jej braku, łączące go z ludźmi na ziemi, nadal trwają. Zmarli, którzy są w niebie lub w czyśćcu, stanowią razem z żyjącymi na ziemi, jedną niezniszczalną wspólnotę w Chrystusie. Sam Pan Jezus objawił tę prawdę używając obrazu winnego krzewu: Ja jestem krzewem winnym, a wy latoroślami (J 15, 5). Św. Paweł pisze: Wy przeto jesteście Ciałem Chrystusa i poszczególnymi członkami (1 Kor 12,27) i, podkreślając prawdę o organicznej, wzajemnej zależności ludzi między sobą, stwierdza: jesteście nawzajem dla siebie członkami (Ef 4,25). Ta niezwykła jedność wszystkich ludzi, na podobieństwo żywego organizmu, zaistniała w momencie stworzenia wszystkiego w Chrystusie (por. Kol 1, 17-18). Dzięki Chrystusowi wszyscy ludzie stanowią jedną wspólnotę, na podobieństwo jednego organizmu, a więc łączą ich tajemnicze, duchowe więzy współzależności.

2.
Z faktu jedności wszystkich ludzi w Chrystusie wynika druga bardzo istotna prawda, że każdy człowiek zjednoczony z Jezusem przez żywą wiarę, staje się dla innych ludzi pośrednikiem – przekazicielem miłości Chrystusa (por. Lumen Gentium, 62). Natomiast każdy grzech deformuje, uszkadza lub zrywa więzy miłości łączące człowieka z Jezusem, który jest Głową dla Kościoła… Pełnią Tego, który napełnia wszystko wszelkimi sposobami (Ef 1, 22b-23). W ten sposób człowiek niszczy to, co jest w nim najcenniejsze: otwartość i wrażliwość na Bożą miłość oraz zdolność do miłości drugiego człowieka. Przez grzech, w miejsce Chrystusowej miłości, wprowadza truciznę zła, która niszczy jego samego i innych. Grzech jest więc największą tragedią człowieka, bo rodzi duchową śmierć i staje się źródłem cierpienia dla niego samego oraz całej wspólnoty ludzi. Albowiem zapłatą za grzech jest śmierć (Rz 6,23). Grzech ma więc zawsze wymiar społeczny, ponieważ deformuje wspólnotę, szkodząc i zadając cierpienie również innym ludziom.

Dlaczego cierpi się w czyśćcu?

Przebaczenie grzechów przez Boga jest równocześnie uzdrowieniem ran grzechowych, stworzeniem na nowo zniszczonego dobra. Dokonuje się to zawsze wtedy, gdy człowiek w sposób doskonały żałuje za popełnione zło i otwiera swoje serce na wszechmocną miłość Chrystusa. Pomimo tego, że Chrystus przebacza człowiekowi wszystkie jego grzechy, to jednak ich konsekwencje pozostają dalej w innych ludziach i zadają im cierpienie. Są to grzechy obmowy, zgorszenia, oszczerstwa, zaniedbania, itp. Nawet jeśli umierający człowiek wzbudził w sobie doskonały żal i wszystkie grzechy zostały mu przebaczone, to jednak konieczna jest jeszcze interwencja Jezusa, aby konsekwencje jego grzechów w innych ludziach zostały usunięte. Może się to stać tylko wtedy, gdy ludzie przez modlitwę otworzą się na uzdrawiającą miłość Zbawiciela. Dlatego tak bardzo ważna jest modlitwa za zmarłych. Dopiero wtedy, gdy uleczone będą wszystkie konsekwencje grzechów, zostaną ostatecznie usunięte wszystkie przyczyny cierpienia tego człowieka, których doznaje w czyśćcu.

Cierpienia dusz czyśćcowych są więc spowodowane skutkami ich grzechów, które jeszcze nie zostały w pełni odpokutowane. Skutki te trwają albo z winy niedostatecznego otwarcia się tych ludzi w momencie śmierci na przebaczającą miłość Boga, lub z powodu istniejących konsekwencji grzechu w innych ludziach. Każde, chociażby najmniejsze, „owoce” grzechu, które nie zostały w pełni naprawione w czasie ziemskiego życia, będą zadawać cierpienie. Po śmierci, zarówno miłość jak i jej brak, pozostaną częścią mojej osoby. Również relacje wiążące mnie z ludźmi żyjącymi na ziemi będą trwać dalej po śmierci. Jeżeli po mojej śmierci pozostanie na ziemi ktoś, kto będzie cierpiał z powodu moich grzechów, to jego cierpienie będzie również moim. Będę współcierpiał z nim tak długo, aż znikną skutki moich grzechów.

Prawda o czyśćcu jest wezwaniem do wielkiej odpowiedzialności za swoje postępowanie, za wcielanie w codziennym życiu przykazanie miłości Boga poprzez miłość bliźniego. Zaniedbania rodziców w wychowywaniu dzieci, brak opieki dzieci nad starymi i schorowanymi rodzicami, deprawowanie dzieci i młodzieży przez pornografię i życie bez zasad moralnych, różnego rodzaju oszczerstwa, pomówienia, obmowy, podważanie autorytetu Kościoła, egoistyczne traktowanie drugiego człowieka jako przedmiotu użycia i wyzysku, noszenie w sercu urazów, niechęci i nienawiści oraz brak gotowości do przebaczenia i pojednania – to grzechy niosące w sobie wyjątkowo duży ładunek cierpienia, który w czyśćcu będzie odczuwany ze szczególną intensywnością. Cierpienia w czyśćcu są w sposób nieskończony zwielokrotnione na skutek odczuwalnego już „ognia” Bożej miłości i równocześnie czasowej niemożliwości pełnego zjednoczenia się z Nim z powodu trwających jeszcze skutków grzechów, a więc braku dojrzałości do miłości czystej, pełnej i bezinteresownej.

Dlaczego modlitwa pomaga duszom czyśćcowym?

Tylko wszechmocna miłość Chrystusa może zniweczyć skutki grzechów, które są przyczyną cierpień czyśćcowych. Tylko nasz Zbawiciel może całkowicie uzdrowić, stworzyć na nowo te wszystkie braki dobra i miłości, które trwają w konkretnych ludziach, relacjach międzyludzkich i zadają im cierpienie. Nie może jednak tego uczynić wbrew ludzkiej wolnej woli. Jezus oczekuje tylko zgody człowieka, który ją wyraża wtedy, gdy wierzy i modli się. Na modlitwie człowiek z ufnością otwiera się na wszechmocną Miłość Chrystusa, czyli na dar Ducha Świętego. Wtedy jego serce zostaje napełnione Bożą miłością. Modląc się za zmarłych, ogarnia tą miłością ich osoby, a więc również to wszystko, co jest przyczyną ich cierpienia. W ten sposób ten, kto się modli, staje się pośrednikiem zbawczej miłości Chrystusa. Tak przez modlitwę pozwalamy Chrystusowi, aby przez nas uobecniał w ludzkiej wspólnocie swoją miłość, aby w krwioobiegu tego wspólnotowego organizmu, jakim jest Kościół oczyszczający się i dojrzewający do miłości, coraz więcej było Chrystusowej miłości, która, gdziekolwiek dotrze i zostanie przyjęta, będzie przezwyciężać skutki grzechów i usuwać przyczyny cierpienia. Tak więc przez modlitwę stajemy się pośrednikami zbawczej miłości Chrystusa. Z tego też powodu modlitwa za zmarłych stanowi najwyższy wyraz miłości bliśniego i największy duchowy dar, jaki możemy ofi arować duszom w czyśćcu cierpiącym. Najwspanialszym i najskuteczniejszym darem modlitwy za naszych zmarłych jest ofi ara Mszy św. Zmarli oczekują od nas, abyśmy żyli na co dzień wiarą i dużo się modlili, abyśmy z serca przebaczyli wszystko wszystkim i do nikogo nie chowali w sercu urazy. W ten sposób przez żywą wiarę, wyrażaną przez modlitwę za zmarłych, żyjąc prawdziwie w miłości sprawiamy, że wszystko rośnie ku Temu, który jest Głową – ku Chrystusowi. Z Niego całe Ciało – zespalane i utrzymywane w łączności dzięki całej więzi umacniającej każdy z członków stosownie do jego miary – przyczynia sobie wzrostu dla budowania siebie w miłości (por. Ef 4,15-16).
W czyśćcu dokonuje się bolesny proces oczyszczania, dojrzewania do miłości, jest wielkie cierpienie, ale przeżywane w radosnej pewności pełnego zjednoczenia się z Bogiem.

Pismo św. o czyśćcu

Prawda o istnieniu czyśćca została objawiona już w Starym Testamencie. W Drugiej Księdze Machabejskiej (12,43-45) czytamy, że modlono się za zabitych żołnierzy, aby zostali uwolnieni od grzechu. Ta modlitwa wynikała z przekonania, że będzie skuteczną pomocą dla zmarłych. Od samego początku istniała wiara w Kościele, że Bóg w swoim miłosierdziu dokonuje bolesnego procesu oczyszczania i dojrzewania do miłości tych wszystkich, którzy po śmierci tego jeszcze potrzebują. Wiara ta ma swoje korzenie w tekstach Nowego Testamentu. W Pierwszym Liście do Koryntian (3, 11-15) jest mowa o ludziach, którzy budowali swoje człowieczeństwo na niezniszczalnym fundamencie, jakim jest Jezus Chrystus, ale używali materiałów o różnej wartości: słomy, drzewa, drogich kamieni, srebra, złota. Symbolizują one różną wartość ludzkiego postępowania, które mimo słabości i niedoskonałości oparte było zawsze na jedynym fundamencie, jakim jest Jezus Chrystus. Wartość tego, co każdy budował okaże się dopiero w momencie sądu w chwili śmierci:

Ten, którego dzieło wzniesione na fundamencie przetrwa, otrzyma zapłatę; ten zaś, którego dzieło spłonie, poniesie szkodę: sam wprawdzie ocaleje, lecz tak jakby przez ogień (1 Kor 3,14-15).
Ogień symbolizuje tu oczyszczające cierpienie, które przemienia i przygotowuje człowieka do pełnego zjednoczenia się z Bogiem i innymi ludźmi w niebie.

Sam Pan Jezus wskazuje na konieczność spłacenia długów win również po śmierci: I uniesiony gniewem pan jego kazał wydać go katom, dopóki mu całego długu nie odda. Podobnie uczyni wam Ojciec mój niebieski, jeżeli każdy z was nie przebaczy z serca swemu bratu (Mt 18,34-35); Pogódź się ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, by cię przeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia dozorcy, i aby nie wtrącono cię do więzienia. Zaprawdę, powiadam ci: nie wyjdziesz stamtąd, aż zwrócisz ostatni grosz (Mt 5,25-26).

Kiedy Chrystus mówi o grzechu przeciwko Duchowi Świętemu, to równocześnie wskazuje na możliwość odpuszczenia grzechów nie tylko w tym świecie, ale i w przyszłym (por. Mt 12, 32). Bibliści twierdzą, że Jezus posłużył się tu rabinackim rozróżnieniem, które uzasadniało modlitwę za zmarłych.

Istnienie czyśćca jest prawdą wiary objawioną przez Pana Boga. Została ona sformułowana jako dogmat na Soborze Trydenckim w 1563 r. Ojcowie soborowi upominali wtedy wiernych, aby rozważając prawdę o istnieniu czyśćca, nie ulegali pustej ciekawości oraz odrzucili zabobonne rozumienie tej prawdy. Na koniec trzeba podkreślić, że czyściec nie jest jakimś rodzajem karnego obozu w zaświatach, lecz stanem wynikającym z konieczności dojrzewania do miłości w niebie. Cierpienia czyśćcowe są konsekwencją grzechów, które jeszcze nie zostały odpokutowane i dlatego są przyczyną cierpienia. To sam Chrystus ogniem swojej miłości przemienia, oczyszcza i uzdalnia dusze w czyśćcu cierpiące do pełnego zjednoczenia w miłości z Nim i całą społecznością świętych.

Żyjący na ziemi powinni mieć świadomość, że są zobowiązani nieść pomoc duszom czyśćcowym, w ich bardzo bolesnym procesie dojrzewania do miłości, poprzez codzienną modlitwę, ofiarowanie swoich cierpień w ich intencji, a przede wszystkim przez ofiarę Mszy św.

ks. Mieczysław Piotrowski TChr.

http://www.katolik.pl/dlaczego-cierpienie-w-czysccu-,1086,416,cz.html

***********