Prawda o chórach anielskich
Hierarchia Aniołów
https://www.youtube.com/watch?v=yuddhu6XmcE&list=RDyuddhu6XmcE#t=5
Hierarchia Dionizego jest prawdopodobnie najbardziej bliska rzeczywistej hierarchii panującej w Niebie. Sam Dante Alighieri w swojej Boskiej Komedii pisze, że Dionizy Areopagita znał rzeczywistość anielską z objawienia, które przekazał mu jego nauczyciel św. Paweł. Sam Dionizy pisze, że nawrócił się po wysłuchaniu mowy św. Pawła w Atenach – potwierdzają to Dzieje Apostolskie (Dz 17, 32). W prawdziwość słów ucznia św. Pawła nie wątpili również św. Tomasz z Akwinu, błogosławiona Hildegarda z Bingen i inni wspaniali teologowie oraz mistycy. Również teologowie wczesnośredniowieczni nie mieli wątpliwości co do prawdziwości pochodzenia Hierarchii niebiańskiej.
Według Dionizego istoty anielskie dzielimy na trzy hierarchie – zastępy, chóry. Najwyższa obejmuje: Serafiny (Iz 6,2), Cherubiny (Rdz 3,24; Iz 37,16; Ez 10,3), i Trony (Kol 1,16), środkowa: Panowania (Kol 1,16), Moce (Ef 1,20-21), Władze, a trzecie najbliższa istotom ludzkim: Zwierzchności, Archaniołów (1 Tes 4,15) i Aniołów (Rdz 8,38). Inspiracją Areopagity była Księga Izajasza (Stary Testament) oraz listy św. Pawła w których wymienia on Trony, Panowania, Zwierzchności i Władze. Z biegiem czasu Kościół (zresztą słusznie i nie bezpodstawnie) zaakceptował dzieło Dionizego i uznał je za prawdziwe.
Aniołowie w Biblii – ks. dr Adam Kubiś
https://www.youtube.com/watch?v=OgTa63gBaUU
Jak dzielą się aniołowie i po czym możemy poznać, do której z grup należą
O istnieniu pewnego porządku w społeczności anielskiej mówi się od czasów najdawniejszych, sięgających początków wielkich religii: Mezopotamii, Egiptu i Indii. Nie inaczej ma się rzecz w najstarszych księgach Pisma Świętego, gdzie pojawia się wzmianka o zastępach adorujących Boga i wykonujących ściśle określone funkcje w świecie stworzonym, tak w perspektywie kosmicznej, jak i ludzkiej.
W Starym Testamencie, kiedy wspomina się o aniołach w liczbie mnogiej, najczęściej używa się określenia „zastępy” lub „chóry. W Listach Pawłowych znajdziemy jednak całkowicie nowe pojęcia służące oznaczeniu aniołów: Zwierzchności (8 razy), Władze (7 razy), Moce (3 razy), Panowania (2 razy), Trony (1 raz), Archanioł (1 raz). Ciekawe, iż niektóre z tych określeń służą opisowi zarówno (w zależności od kontekstu) zastępów dobrych aniołów, jak i aniołów upadłych.
Pierwszym, który wpadł na pomysł precyzyjniejszej klasyfikacji społeczności anielskiej, był na gruncie chrześcijaństwa św. Ambroży, biskup Mediolanu (339–397 po Chr.). W traktacie Apologia proroka Dawida wyróżnił on dziewięć chórów. W odstępie zaledwie kilku lat podobnych klasyfikacji dokonali inni teologowie: św. Hieronim (347–420), który wyróżnił 7 chórów i św. Jan Chryzostom (344–407). Jednak sława pierwszego angelologa chrześcijaństwa przypadła Pseudo-Dionizemu Areopagicie. Ów anonimowy syryjski mnich, żyjący i działający na przełomie V i VI wieku, teolog chrześcijański i filozof-neoplatonik, nawiązał do wspomnianych sześciu terminów Pawłowych, dołączył „zwykłych aniołów”, Cherubinów oraz arystokratycznych (bo występujących tylko raz w wizji powołania proroka Izajasza) Serafinów. W taki oto sposób powstało dziewięć chórów anielskich, a uszeregowanie ich w trzech hierarchiach jest nawiązaniem przez Pseudo-Dionizego do koncepcji Trójcy Świętej oraz ukłonem w stronę pism Filona Aleksandryjskiego. (Dysponujemy od kilku lat fachowym tłumaczeniem Hierarchii niebiańskiej Pseudo-Dionizego, dokonanym przez wybitną znawczynię historii antycznej Marię Dzielską). W nawiązaniu do opracowania Pseudo-Dionizego powstało w chrześcijaństwie jeszcze kilka prób klasyfikacji chórów anielskich, najwięcej w wiekach średnich, a ilość chórów nieodmiennie oscylowała od siedmiu do jedenastu. Najbardziej znane to te dokonane przez papieża św. Grzegorza Wielkiego (drobna przestawka w ostatniej triadzie, którą wypomniał papieżowi Dante w Boskiej komedii), Izydora z Sevilli, św. Jana z Damaszku, Dantego.
Zwycięstwo hierarchii Pseudo-Dionizego łatwo wytłumaczyć: jego nauka została uznana oficjalnie przez sobór konstantynopolitański II (553 r.), który jednocześnie odrzucił naukę Orygenesa o równości wszystkich aniołów. Bez wątpienia ta plastyczna i perfekcyjnie dopasowana do ówczesnej kosmologii angelologia odpowiadała potrzebom duchowym człowieka średniowiecza. Z najwyższym szacunkiem wypowiedział się o niej po wiekach Tomasz z Akwinu, największy autorytet i teolog w dziejach chrześcijaństwa. To dzięki jego opinii klasyfikacja Pseudo-Dionizego mogła obowiązywać nawet po wykazaniu w okresie renesansu, że przypisywanie autorstwa tego dzieła Dionizemu z Areopagu, pierwszemu biskupowi Aten i uczniowi św. Pawła, jest legendą.
Pora przedstawić hierarchię Pseudo-Dionizego. Pierwszą najdoskonalszą triadę tworzą: (1) serafini, (2) cherubini, (3) trony. Triada druga to: (4) panowania, (5) moce, (6) władze, a na triadę trzecią składają się: (7) zwierzchności, (8) archaniołowie, (9) aniołowie. Koncepcja zhierarchizowanych triad została zaczerpnięta od Jamblicha i Proklosa, aczkolwiek u nich triady obejmowały podział wszystkich bytów. Pseudo-Dionizy nie potrafił w sposób precyzyjny określić natury ani specyfiki każdej z trzech triad, poza tym, iż pierwsza, najdoskonalsza, jest skierowana na adorowanie Boga (dworzanie), druga dotyczy sfer pośrednich (zarządcy), a ostatnia zajmuje się sprawami ziemskimi, zatem i ludzkimi (wykonawcy).
Pseudo-Dionizy wyłożył wiedzę o chórach anielskich w rozdziałach VI–X Hierarchii. Serafini, czyli gorejący miłością, są chórem najdoskonalszym i najmniej licznym, przebywają w bezpośredniej bliskości Boga. Zalecenia ikonograficzne: skrzydła płomieniste, promieniste serca, szaty czerwone, dopuszczalna purpura.
Cherubini, czyli napełnieni wiedzą. To strażnicy Boga i jego mądrości. Zalecenia ikonograficzne: szaty błękitne, skrzydła czasem także błękitne, jako atrybut zwierciadło mądrości oraz księga wiedzy.
Trony, jak sama nazwa wskazuje, przebywają przed tronem Bożym. Opiekują się Bożą siedzibą. Są syntezą posłuszeństwa i stabilności. Ich atrybuty to korona i berło, szaty purpurowe.
Panowania wydają rozkazy i rozporządzają, to energia i autorytet, ale także niewzruszone panowanie nad samym sobą. Atrybuty: korona i berło, jabłko cesarskie, szaty niebieskie lub purpurowe.
Moce są kwintesencją niespożytych sił. Doglądają spełniania poleceń. Atrybuty: szaty zielone, wawrzynowe laury na głowach, pancerz, lanca, tarcza, hełm, proporzec z białym krzyżem na czerwonym polu.
Władze oznaczają uduchowienie i uwolnienie się od spraw materialnych, specjalizują się w poskramianiu demonów. Ich atrybutem jest buława i globus.
Zwierzchności kierują państwami i narodami. Jako atrybut noszą książęce korony, berło, płaszcz w kolorze zielonym.
Archaniołowie przekazują dyspozycje od zwierzchności do aniołów dziewiątego chóru.
Aniołowie to duchy najniższego chóru, opiekują się konkretnymi ludźmi.
Hierarchia anielska to doskonały porządek, w którym każdy stojący wyżej oczyszcza, a znajdujący się niżej jest oczyszczany, poucza lub jest pouczany, oświeca lub jest oświecany. Co prawda nazwa „aniołowie” odnosi się do najniższego chóru, ale równie dobrze może być stosowana do każdego innego, a zatem serafin także jest aniołem ponieważ może spełniać jego posługę. Pseudo Dionizy – zdaje sobie sprawę, że tylko Bóg i aniołowie znają w szczegółach hierarchię niebiańską, ludzie – wiedzą tyle, ile zostało im objawione.
Aniołowie wszystkich hierarchii mogą przybierać dowolną postać.
Proponowane elementy ikonograficzne oddają według Pseudo-Dionizego umownie pewne cechy posłańców Bożych:
- skrzydło oznacza oderwanie od spraw ziemskich i lotność myśli,
- bose stopy to dobrowolne ubóstwo,
- przepaska i klejnoty na czole to błyskotliwa inteligencja,
- berła i buławy symbolizują władzę Bożych zarządców,
- narzędzia walki to moc i zdeterminowanie dobrych duchów w wypełnianiu powierzonych misji.
- Ogień, w jakim aniołowie najczęściej się pojawiają, jest symbolem miłości i niepojętej natury Boga.
Z dzisiejszej perspektywy wczesnośredniowieczne próby klasyfikacji społeczności anielskiej wydają się w dużym stopniu nieaktualne, ponieważ nie zaspokajają potrzeb duchowych współczesnego człowieka. Odpowiadały one średniowiecznemu modelowi kosmosu – aniołowie pełnili rolę poruszycieli sfer, a zatem bez nich gwiazdy by spadły i wszechświat runął w otchłań. Hierarchia anielska Pseudo-Dionizego jest do dziś bardzo pieczołowicie kultywowana w Kościele wschodnim, nie przyjmuje się tam nawet udowodnionej tezy o anonimowości autora.
Tak naprawdę nie wiemy dokładnie, ile jest chórów. Kościół ogłosił trzy dogmaty odnośnie do aniołów, ale żaden z nich nie precyzuje kwestii organizacyjnych. Wśród specjalistów powszechne jest przekonanie o istnieniu jakiejś trudnej do określenia hierarchii oraz opinia, że aniołowie godniejsi przebywają bliżej Boga.
Pomimo to dzieło Anonima z V wieku pozostaje do dzisiaj wybitne, ponieważ pomimo skostnienia niektórych wątków, inne pozostają żywe i inspirujące, zwłaszcza te dotyczące dziedziny psychologii życia wewnętrznego. Aby się o tym przekonać, wystarczy po prostu znaleźć trochę wolnego czasu i zagłębić się w lekturze Hierarchii.
Herbert Oleschko
Ważniejsze źródła i opracowania:
Pseudo-Dionizy Areopagita, Hierarchia niebiańska [w:] Pseudo-Dionizy Areopagita, Pisma teologiczne, tłum. M. Dzielska, t. II, Znak, Kraków 1999, s. 45-114.
Św. Tomasz z Akwinu, O Aniołach [w:] Św. Tomasz z Akwinu, Summa teologiczna, t. 3, Nakładem „Wiadomości Katolickich”, Kraków 1933.
Dzielska Maria, Porządek anielski w Hierarchii niebiańskiej Pseudo-Dionizego Areopagity [w:] Księga o aniołach, red. Herbert Oleschko, Wydawnictwo WAM, Kraków 2002, s. 122-130.
Korczyński Maciej ks., Teologia kosmiczna w pismach Pseudo-Dionizego Areopagity, Radomskie Wydawnictwo Diecezjalne AVE, Radom 1997.
Oleschko Herbert, Aniołów dyskretny lot, Calvarianum, Kalwaria Zebrzydowska 1996, s. 59-63, s. 88-89.
Angelologia dzisiaj w kulturze powszechnej – o. Janusz Pyda OP
https://www.youtube.com/watch?v=Iaz2nciM8bE
Hierarchiczny świat opisywany przez Dionizego jest doskonały, piękny i niezwykle barwny, obfitujący w elementy kosmologiczne. Bystry czytelnik może w nim dostrzec nauki mistrza Areopagity św. Pawła, który tak oto pisał: „ Chrystus (…) jest pierworodnym przed wszelkim stworzeniem. W nim stworzone zostało wszystko w niebie i na ziemi, co widzialne i co niewidzialne: Trony, Państwa, Księstwa i Potęgi. Wszystko stworzone zostało przez niego i dla niego. On stoi na czele wszystkiego i wszystko ma w nim swój byt” (Kol 1, 16). W Hierarchii niebiańskiej Dionizego wszystko dojrzewa do swojej własnej pełni, a każdy jego element, pod wpływem działania boskiej światłości i miłości oczyszcza się, oświeca, udoskonala i zyskuje, każdy na swoją miarę, w zależności od stopnia zajmowanego w swojej własnej hierarchii – chórze. Według Areopagity ostatecznym celem hierarchicznej wiedzy i aktywności jest uczestnictwo w boskim objawieniu zarówno aniołów jak i „myślących” ludzi. Dionizy pisze również, że najniżsi aniołowie nie posiadają mocy i wiedzy tych aniołów, którzy górują nad nimi. Podkreśla on uczestnictwo wszystkich chórów anielskich w boskim planie na zasadzie analogii, na miarę miejsca, które jest każdemu przypisane, a więc jedni uczestniczą w obfitości, inni cząstkowo, a jeszcze inni w skromnym zakresie.
Dionizy Areopagita spisał wszystkie nauki swojego mistrza św. Pawła oraz własne przemyślenia i stworzył piękne dzieło zatytułowane„Hierarchia niebiańska”.
Anielska Hierarchia Dionizego Areopagity
http://anielskiportal.blogspot.com/2010/02/anielska-hierarchiaa.html
Poznanie u aniołów – dr Tomasz Tiuryn
https://www.youtube.com/watch?v=mZfbueSD7M0
O Aniołach w naszej wierze – o. dr Paweł Krupa OP
https://www.youtube.com/watch?v=w3YiZ68gHhM
Instytut Tomistyczny zorganizował sesję naukową poświęconą angelologii św. Tomasza z Akwinu. Prezentujemy nagrania z tego wydarzenia.
Sesja „Doctor angelicus. Święty Tomasz o aniołach” odbyła się w związku z obchodzonym kilka dni wcześniej świętem Akwinaty, którego Kościół wspomina w liturgii 28 stycznia.
Święty Tomasz z Akwinu przeszedł do historii pod przydomkiem »Doctor angelicus« (Doktor anielski). W ten sposób potomni wyrazili uznanie dla przenikliwości myśli teologicznej dominikańskiego mistrza, przypominającej swą głębią samych aniołów. Te tajemnicze istoty zajmują w teologii św. Tomasza dość istotne miejsce. Po pierwsze, stanowią one szczególną część stworzenia: podobnie jak człowiek posiadają one intelekt i wolę, a inaczej niż on są niecielesne i nieśmiertelne. Po drugie, opis natury i działania aniołów pomaga w lepszym poznaniu i rozumieniu cech człowieczeństwa właściwych istotom ludzkim.
W sesji wzięli udział duchowni i świeccy wykładowcy z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Oprócz tematów ściśle związanych z nauką św. Tomasza z Akwinu, prelegenci omówili m.in. takie zagadnienia, jak: aniołowie w Biblii i w religiach Wschodu oraz obecność angelologii – czyli nauki o aniołach – we współczesnej kulturze i odbiorze społecznym.
Prezentujemy nagrania wystąpień podczas sesji naukowe http://www.it.dominikanie.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=299&Itemid=239&lang=pl
O Aniołach
https://www.youtube.com/watch?v=NL8ukSgVyzc
Kazanie o Aniołach
https://www.youtube.com/watch?v=8oG7nn7iuK4
Anioły
https://www.youtube.com/watch?v=rk51mvWi9N0
Kazanie jak być z Aniołami w kontakcie?
https://www.youtube.com/watch?v=hMPzbF6gAeU
Kazanie Anioł czyli najwierniejszy przyjaciel człowieka
https://www.youtube.com/watch?v=gTC3DcCtEyA&spfreload=10
Sesja naukowa “Doctor angelicus Św. Tomasz o aniołach”, zorganizowanej przez Instytut Tomistyczny – 31 stycznia 2015 r.
Prezentujemy nagrania wystąpień podczas sesji naukowe http://www.it.dominikanie.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=299&Itemid=239&lang=pl
Więcej na www.it.dominikanie.pl
O Aniołach w naszej wierze – o. dr Paweł Krupa OP
https://www.youtube.com/watch?v=w3YiZ68gHhM
Aniołowie w Biblii – ks. dr Adam Kubiś
https://www.youtube.com/watch?v=OgTa63gBaUU
Aniołowie w tradycjach i religiach Wschodu – o. dr Norbert A. Lis OP
https://www.youtube.com/watch?v=NM_akzcdpeA
Czy aniołowie zostali stworzeni w stanie łaski? – o. dr Michał Mrozek OP
https://www.youtube.com/watch?v=YogplDxYeZ8
Poznanie u aniołów – dr Tomasz Tiuryn
https://www.youtube.com/watch?v=mZfbueSD7M0
Metafizyczna niematerialność aniołów – ks. prof. Tomasz Stępień
https://www.youtube.com/watch?v=lC7HEeM00wo
Angelologia dzisiaj w literaturze przedmiotu – Herbert Oleschko
https://www.youtube.com/watch?v=_iFGv1UdHOI
Angelologia dzisiaj w kulturze powszechnej – o. Janusz Pyda OP
https://www.youtube.com/watch?v=Iaz2nciM8bE
Angelologia dzisiaj w odbiorze społecznym – o. prof. Andrzej Potocki OP
https://www.youtube.com/watch?v=UQs8sFyK7RY
Dobre kompendium. Dziękuję.