dodane 2010-03-26 09:15

Br. Michał T. Gronowski OSB/pd

W nawiązaniu do ubiegłorocznej wystawy „Tyniec i Staniątki. Wspólne dziedzictwo. Liturgia i muzyka” placówka kontynuuje temat wspólnoty mnichów i mniszek. Inspiracją dla obecnej ekspozycji stała się biografia św. Benedykta pióra papieża Grzegorza Wielkiego († 604), zamieszczona w drugiej księdze jego Dialogów.

Grzegorz, opowiadając o życiu Benedykta, przytacza epizod spotkania Benedykta z jego siostrą Scholastyką, która była mniszką. Ich spotkanie opisane przez Grzegorza stało się inspiracją dla artystów, czego przykładem jest prezentowany po raz pierwszy obraz „Ostatnia rozmowa św. Benedykta i jego siostry św. Scholastyki” namalowany przed 1530 r. przez Andrea Sabbatiniego. Jeśli jednak Grzegorz mówi, że Benedykt: „napisał Regułę dla mnichów wyróżniającą się jasnością sądów i przejrzystością sformułowań”, to o Scholastyce napisze, że: „więcej osiągnęła ta, która więcej kochała”. Istotnie, to właśnie miłość jest syntezą wszelkich reguł życia monastycznego, czy w ogóle życia chrześcijańskiego.

Zgodnie z opowiadaniem Grzegorza na wystawie zostaje pokazanych kilka epizodów z życia Benedykta i Scholastyki. Osiemnastowieczny obraz przedstawia scenę nauczania Reguły przez Benedykta – ukazuje go w otoczeniu mnichów i mniszek. W zaprezentowanych wydaniach Reguły dla wspólnot żeńskich zamieniano pierwsze jej słowa „Słuchaj, synu” na „Słuchaj, córko”, adaptując ją tym samym do potrzeb życia mniszek. Centralny obraz, przedstawiający spotkanie i rozmowę brata z siostrą, można też nazwać cudem św. Scholastyki. Cudem dokonanym z pragnienia miłości, a pięknie opisanym przez Grzegorza.

Kolejnymi przywołanymi tematami są: śmierć Scholastyki, a następnie Benedykta. Grzegorz podkreśla świadome przygotowanie Benedykta do tej chwili – gdyż poprosił on braci aby „zanieśli go do oratorium, gdzie przyjął Ciało i Krew Pana”. Także i to opowiadanie Grzegorza wielokrotnie przedstawiano w malarstwie, jak choćby na obrazie „Śmierć św. Benedykta”, lecz tę scenę można zobaczyć również na ścianie klasztornego kapitularza przy krużganku. Umiłowanie Eucharystii i jej centralne miejsce w życiu Benedykta i jego mnichów przybliżają zgromadzone na ekspozycji przedmioty związane ze sprawowaniem liturgii: kielichy, monstrancja, ornat. O czci, jaką otaczano Benedykta i Scholastykę, świadczą nie tylko poświęcone im liturgiczne teksty, które można zobaczyć w zebranych na wystawie księgach. Świadectwem kultu i pamięci jest także kunsztowny relikwiarz św. Benedykta, który został wykonany – jak podaje umieszczona na nim inskrypcja – ze składek tynieckich mnichów (ex piis eleemosiniis fratrum).

Grzegorz podkreśla w swoim opowiadaniu, że Benedykt i Scholastyka „duchem byli zawsze jednym w Bogu”. Pięknie przedstawił to autor monstrancji, umieszczając po jej bokach ich posążki, z dłońmi wskazującymi na Eucharystycznego Chrystusa – źródło jedności.

Prezentowane zabytki pochodzą ze zbiorów tynieckich zachowanych na miejscu oraz tych, które w XIX w. po kasacie opactwa zostały przewiezione do Tarnowa i gdzie są obecnie przechowywane w skarbcu tamtejszej katedry, jak również ze zbiorów Opactwa Benedyktynek w Staniątkach.

Wspólne duchowe dziedzictwo Benedykta i Scholastyki, mnichów i mniszek, Tyńca i Staniątek, które odzwierciedliło się w piśmiennictwie, ikonografii, rzeźbie i złotnictwie, czy szerzej – wywarło niemały wpływ na kulturę, niech stanie się dla wszystkich inspiracją do dalszych poszukiwań własnego miejsca w tym dziedzictwie, odkrywania korzeni jedności i duchowej wrażliwości, gdyż – by znów przytoczyć słowa Grzegorza – „Jest to droga, którą umiłowany przez Pana Benedykt wstąpił do nieba”.

Wystawa będzie czynna do końca lutego 2011 w krakowskim Muzeum Opactwa w Tyńcu mieszczącym się przy ul. Benedyktyńskiej 37. Placówka jest czynna codziennie w godz. 9.00‑20.00, w soboty od 9.00‑17.00.

http://kultura.wiara.pl/doc/481871.Dziedzictwo-swietych

ORA ET LABORA

Z Matką Ksienią Jolantą Rzoską OSB i mniszkami benedyktynkami opactwa żarnowieckiego rozmawia Kajetan Rajski

Moniales Ordinis Sancti Benedicti – OSB – Zakon Mniszek Benedyktynek jest siostrzanym Zakonem Zakonu Benedyktynów. Kiedy został założony Wasz Zakon?

Nasz Zakon został założony mniej więcej w tym samym czasie, co Benedyktyni, czyli w VI wieku. Założycielką jest Św. Scholastyka, siostra Św. Benedykta, która już od dzieciństwa była poświęcona Panu Bogu. Życie naszego Zakonu oparła ona na Regule Św. Benedykta.

Św. Grzegorz Wielki w swoim dziele „Cztery Księgi – Dialogi o cudach Ojców Włoskich” napisał m.in. „Mianowicie napisał on [św. Benedykt – K.R.] Regułę dla mnichów, znakomitą w swej mądrości i jasności opisu”. Podczas ataku Longobardów mnisi benedyktyńscy uciekając z klasztoru Monte Cassino zabrali egzemplarz Reguły, nazywanej niekiedy przez św. Benedykta „Regułą świętą”. Oryginał tekstu Reguły nie dotrwał jednak do naszych czasów. Spłonął w 896 roku podczas pożaru klasztoru w Teano. Czy mogę prosić o przybliżenie tej Reguły?

Nasza Reguła powstała około roku 520 na Monte Cassino. Zasady życia benedyktyńskiego opierają się na Piśmie Świętym, szczególnie na Ewangelii. Już sam początek wskazuje na wskazaną nam drogę: „Słuchaj, synu, nauk mistrza i nakłoń ku nim ucho swego serca. Napomnienia łaskawego ojca przyjmuj chętnie i wypełniaj skutecznie, abyś przez pełne trudu posłuszeństwo powrócił do Tego, od którego odstąpiłeś przez gnuśne nieposłuszeństwo”. Powrót do Boga nie dokona się inaczej, niż przez pokorę i posłuszeństwo. Ponieważ w Matce Ksieni i Opacie przez wiarę widzimy samego Boga, mamy być im posłuszni tak, jakby sam Bóg do nas mówił, bo „kto was słucha, Mnie słucha”. Właściwie w każdym rozdziale Reguły znajduje się coś o pokorze, a ponadto w osobnym, jej poświęconym, wyróżnił Św. Benedykt 12 stopni pokory, po których wstępując idziemy do Nieba. A ponieważ najważniejsze dla nas jest „aby we wszystkim był Bóg uwielbiony” – szczególne miejsce w naszym życiu ma modlitwa brewiarzowa.

Św. Benedykt w Regule poświęcił jej aż 14 (z 73) rozdziałów. W Regule też zawarte są tzw. „narzędzia dobrych uczynków”, czyli zasady życia chrześcijańskiego. Są to środki dla postępu duchowego. Cała treść Reguły jest wielką mądrością, jest przydatna nie tylko dla nas – mniszek czy mnichów, ale również dla każdego człowieka, dlatego też serdecznie zachęcamy do korzystania z niej.

W historii Zakonu Mniszek Benedyktynek spotykamy wiele postaci, które zostały kanonizowane lub beatyfikowane. Chciałbym tutaj poprosić Matkę Ksienię o przedstawienie nam osoby św. Scholastyki, siostry św. Benedykta.

Św. Scholastyka jest mi szczególnie bliska przede wszystkim dlatego, że jest u początku naszej żeńskiej gałęzi Zakonu. Ale nie tylko dlatego.

Jest bliźniaczą siostrą Św. Benedykta i to siostrą ukochaną, z którą spotykał się regularnie dla duchowych rozmów. Pewnie dzięki swojej pokorze pozostaje w cieniu swojego wielkiego brata. Jest tak bardzo ukryta, że nawet niektórzy ludzie nauki zastanawiali się – był taki okres – czy w ogóle żyła.

A przecież jest zapis o Niej w „Dialogach” Św. Grzegorza Wielkiego, jest żywe świadectwo w postaci żeńskich klasztorów. Św. Scholastyka – to nieodrodna córka Maryi, jedna z najlepszych, najbardziej odzwierciedlających cechy Matki. O Maryi tak mało w Ewangelii i o Scholastyce w dziele Św. Grzegorza – także. Św. Scholastyka tak bardzo żyła życiem Chrystusa – jak Maryja życiem swojego Syna, że zostawiła swoim córkom duchowym tylko JEGO. Zostawiła swoją ufność i wiarę w miłość Ojca, które są istotą całego naszego powołania do szczególnej bliskości z Bogiem.

Dodatkowym wydarzeniem, które umocniło moją wdzięczność i cześć dla Św. Scholastyki był cud, którego doświadczyłam na Monte Cassino, kiedy to Bóg za Jej przyczyną uzdrowił mi nogi, potwierdzając Jej obecność na tym miejscu.

Może warto w tym miejscu przybliżyć Czytelnikom także żywot samego św. Benedykta z Nursji?

Św. Benedykt urodził się około roku 480 w Nursji. Pochodził ze szlachetnego rodu i został wysłany na studia do Rzymu. Ponieważ były to czasy, kiedy Imperium Rzymskie chyliło się ku upadkowi – zarówno politycznemu jak i moralnemu – Benedykt, obawiając się, że studia mogą go sprowadzić na złą drogę, porzucił je i wyruszył na poszukiwania sposobu życia, którym mógłby służyć Panu Bogu. Znalazł go początkowo w skalnej grocie Subiaco, gdzie w zupełnej samotności oddawał się modlitwie i rozważaniu tajemnic Bożych. Po pewnym czasie Benedykta zaczęli odwiedzać okoliczni mieszkańcy, którzy dostarczali mu pożywienia, on zaś pouczał ich o sprawach Bożych. Gdy wieść o nim rozchodziła się coraz dalej, zaczęli gromadzić się wokół niego ludzie, którzy pragnęli tak jak on prowadzić życie poświęcone Panu Bogu. W ten sposób zaczęły powstawać pierwsze klasztory. Zasady regulujące życie mnichów spisał Św. Benedykt w Regule, którą jego duchowi synowie i córki żyją po dziś dzień. Święty Patriarcha w powszechnej opinii świętości zakończył ziemskie życie około roku 547.

Wśród wielu sakramentalii Kościoła katolickiego spotykamy Krzyż św. Benedykta, nazywany też Medalem bądź Medalikiem. Czy może nam któraś z Sióstr to sakramentalium opisać?

Medalik św. Benedykta z jednej strony przedstawia Św. Benedykta, trzymającego w prawej ręce mały Krzyż, a w lewej świętą Regułę. Na obrzeżu jest umieszczony napis w języku łacińskim: „Eius in obitu nostro praesentia muniamur”, którego znaczenie jest następujące: „Niech jego obecność broni nas w godzinie śmierci”. Druga strona medalu ma pośrodku wielki krzyż. Nad nim widnieje dewiza zakonu benedyktyńskiego: Pax – Pokój. Na czterech polach wyznaczonych przez ramiona krzyża znajdują się litery CSPB, z których każda oznacza jeden łaciński wyraz: „Crux sancti patris Benedicti” – w tłumaczeniu: „Krzyż Świętego Ojca Benedykta”. Na belce pionowej krzyża znajdują się litery CSSML: „Crux Sacra Sit Mihi Lux” – „Krzyż święty niech będzie mi światłem”. Na belce poprzecznej NDSMD: „Non Draco Sit Mihi Dux” – „Diabeł niech nie będzie mi przewodnikiem”. Na obrzeżu medalika znajduje się dłuższy napis złożonych z liter w kierunku prawym V R S N S M V – S M Q L I V B: „Vade retro Satana, Numquam Suade Mihi Vana – Sunt Mala Quae Libas, Ipse Venena Bibas” – „Idź precz, szatanie, nie kuś mnie do próżności. Złe jest to, co podsuwasz, sam pij swoją truciznę”.

Kiedy Mniszki Benedyktynki pojawiły się na ziemiach polskich?

Na ziemiach polskich mniszki pojawiły się na przełomie wieków XII i XIII. Najstarszym klasztorem, który przetrwał do dziś jest klasztor w Staniątkach pod Krakowem.

W historii Zakonu Mniszek Benedyktynek w Polsce spotykamy się z określeniem „Kongregacja Chełmińska”. Czy może nam Matka Ksieni przedstawić jej historię?

Kongregacja Chełmińska została utworzona pod koniec XVI wieku przez Matkę Magdalenę Mortęską, wielką odnowicielkę i reformatorkę żeńskich klasztorów benedyktyńskich w Polsce – dziś kandydatkę na ołtarze. Życie Matki Mortęskiej było bogate w przeróżne trudy, cierpienia i zaowocowało wieloma powołaniami, tak, że za Jej życia powstało wiele klasztorów. Utworzyła właśnie z nich Kongregację, która otrzymała nazwę Chełmińskiej ze względu na macierzysty klasztor w Chełmnie.

Ostatecznie należały do Chełmińskiej Kongregacji 22 klasztory. Bezpośrednio tworzone, odnawiane lub fundowane przez Matkę Magdalenę były klasztory – w Chełmnie, Toruniu, Żarnowcu, Nieświeżu, Bysławku, Poznaniu, Jarosławiu, Sandomierzu i Sierpcu. Niektóre z nich – dalej tworzyły fundacje. Tak zwana Reguła reformowana dla tejże Kongregacji została zatwierdzona w 1605 r.

Obecna polska Kongregacja Mniszek Benedyktynek jest kontynuacją myśli Matki Magdaleny Mortęskiej.

W okresie po Soborze Trydenckim zaczęły powstawać przy klasztorach Mniszek Benedyktynek bractwa skupiające osoby świeckie: Bractwo Opatrzności Bożej, Bractwo Adoracji Wynagradzającej, Bractwo Najświętszego Serca Pana Jezusa, Dzieło Świętego Dziecięctwa Pana Jezusa, Bractwo Szkaplerzne, Bractwo Różańcowe, Bractwo Imienia Maryi, Bractwo Niepokalanego Serca Maryi, Bractwo Maryi Panny, Bractwo Aniołów Stróżów, Bractwo Św. Anny, Bractwo Św. Józefa, Bractwo Miłosierdzia, Sodalicja Mariańska. Dane te oparłem na książce Siostry Małgorzaty Borkowskiej OSB „Słownik mniszek benedyktyńskich w Polsce”. Jaki był cel działalności tych bractw?

Cel był pobożnościowy – ożywienie i rozwinięcie kultu, a także aby zjednoczyć bar-dziej ludzi między sobą. Do bractw należeli ludzie świeccy – mężczyźni i kobiety. Przy naszym Opactwie działały dwa bractwa – w tym bractwo szkaplerzne Św. Anny. Przetrwały one do XX w. Często bywało tak, że klasztory już nie istniały w rozumieniu wspólnoty zakonnej (np. w wyniku kasaty), a bractwa nadal działały.

Czy w dzisiejszych latach działają podobne bractwa przy Waszych klasztorach?

W dzisiejszych latach tego typu bractwa nie działają przy naszych klasztorach. Natomiast bardziej rozpowszechniona jest oblatura.

W 1933 roku została założona – do dziś istniejąca – Kongregacja Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny. Ile skupia obecnie klasztorów Mniszek Benedyktynek?

Do Kongregacji Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny Mniszek Benedyktynek w Polsce należy obecnie dziewięć klasztorów: Opactwa – w Krzeszowie, Łomży, Przemyślu, Staniątkach i Żarnowcu na Pomorzu, Przeoraty konwentualne – w Drohiczynie, Sierpcu i Wołowie, oraz Przeorat zależny w Jarosławiu.

Matko Ksieni, proszę o wyjaśnienie nam różnic między opactwem a przeoratem konwentualnym.

Opactwo powinno liczyć dwanaście mniszek po ślubach wieczystych, oprócz przełożonej, którą jest Matka Ksieni.

Przeorat konwentualny może być ustanowiony, kiedy wspólnota liczy osiem mniszek łącznie z przełożoną, którą jest tu Matka Przeorysza.

Matko Ksieni, proszę o podanie nam, czym Mniszki Benedyktynki różnią się od innych zakonów kontemplacyjnych?

Każdy z zakonów kontemplacyjnych ma swój szczególny charyzmat. Jest to wielka różnorodność darów Ducha Świętego, jak bukiet kwiatów – i bogactwo Kościoła.

Naszym rodzajem życia jest uwielbienie Boga we wszystkim, a więc przez modlitwę, przez pracę, przez kontakt z drugim człowiekiem. A ponieważ najdoskonalszym „sposobem” uwielbienia Boga jest Eucharystia, modlitwa, szczególnie liturgiczna – ona właśnie zajmuje najważniejsze miejsce w naszym życiu, ma swoje stałe godziny w ciągu dnia. Cała reszta zajęć okala ją.

Matko Ksieni, co należy do ulubionych lektur Mniszek Benedyktynek?

Do naszych ulubionych lektur należy Pismo Święte – bo to kontakt z żywym Słowem Boga. I te wszystkie książki, które je wyjaśniają, komentują, z niego się wywodzą, czy o nie się opierają.

Jaki jest habit Mniszki Benedyktynki?

Nasz habit to prosta suknia w formie krzyża, koloru czarnego, przepasany skórzanym paskiem. Na habit nakładamy również czarny szkaplerz. W zależności od etapu formacji- na głowie nosimy biały lub, po profesji wieczystej, czarny welon – znak przynależności do Chrystusa.

Jak wygląda dzień powszedni w klasztorze Mniszek Benedyktynek i czym się on różni od dnia świątecznego?

Rytm każdego dnia, zarówno powszedniego, jak i świątecznego, wyznacza modlitwa. Dzień w naszym Domu rozpoczyna się Jutrznią. Po jutrzni przez pół godziny medytujemy Pismo Święte, następnie mamy Mszę św. Po śniadaniu są zajęcia – nauka, praca. O 12.50 przychodzi czas na Modlitwę w ciągu dnia (modlitwa południowa Liturgii Godzin), po niej wspólny obiad spożywany w milczeniu, podczas którego czytana jest lektura. Po obiedzie można udać się na odpoczynek, zająć się osobistymi zajęciami lub dokończyć pracę. O 15.00 zbieramy się na kolejnej modlitwie liturgicznej – Godzinie Czytań. Po niej jest godzina ścisłego milczenia, w czasie której odprawiamy półgodzinne lectio divina. O 17.00 najmłodsze siostry mają rekreację.

O 18.00 są Nieszpory, a po nich wspólna kolacja. Po kolacji starsze siostry (po ślubach wieczystych) mają rekreację. O 20.00 odmawiamy wspólnie Różaniec, by po nim kompletą zakończyć dzień. Po komplecie aż do Mszy św. następnego dnia jest ścisłe milczenie. O 22.00 udajemy się na spoczynek.

Dzień świąteczny od powszedniego różni się tym, że liturgia jest bardziej rozbudowana, jak i cała jej oprawa. W dzień świąteczny wykonujemy tylko konieczną pracę, co daje większą ilość czasu na modlitwę indywidualną i odpoczynek. W większe święta mamy też okazję spotkać się razem na wspólnej rekreacji. Oprócz tego w naszym Domu w pierwsze czwartki miesiąca odbywa się dzień skupienia z całodzienną adoracją. W czwartki po Mszy św. jest godzina dobrowolnej adoracji, a w piątki po Godzinie Czytań – adoracja aż do Nieszporów. Tego dnia nie mamy rekreacji.

W jaki sposób przebiega u Was formacja przed ślubami wieczystymi – czy Matka może ją opisać?

Formacja przed ślubami wieczystymi obejmuje trzy etapy życia zakonnego: postulat, dwuletni nowicjat, w tym pierwszy rok tak zwany kanoniczny, i okres ślubów czasowych. Pierwszy okres, to oczywiście wprowadzanie w nasz sposób życia przez możliwość teoretycznego i praktycznego poznawania Reguły Św. Benedykta, przez lekturę Pisma Świętego, tekstów liturgicznych, przez lectio divina i to wszystko, co pozwala na pełniejsze rozeznanie powołania.

Nowicjat, który jest już prawnym rozpoczęciem życia zakonnego, daje możliwość głębszego kontaktu z Bogiem – przez dłuższy czas przeznaczony na Pismo Święte, poznawania nauki Kościoła, jego dokumentów, pogłębianie życia wewnętrznego – od strony teoretycznej i praktycznej.

Życie wspólne w oparciu o Regułę jest także elementem formacji.

Ten okres jest także przygotowaniem do ślubów.

Po pierwszych ślubach jest pogłębianie dalsze i wiedzy, i życia duchowego. Po tych ślubach – jest także pełniejszy udział w życiu wspólnoty.

Tradycją już naszej Kongregacji jest organizowanie Studium Monastycznego (dawniej kursu) dopełniającego formacji poszczególnych klasztorów. Uczestniczą w nim zasadniczo profeski czasowe – mniszki z całej polskiej rodziny benedyktyńskiej (także kamedułki, benedyktynki sakramentki). Zaprasza się wówczas na wykładowców możliwie najlepszych specjalistów zarówno od strony naukowej, jak i duchowej.

Jakie śluby składają Mniszki Benedyktynki?

Mniszki benedyktynki składają śluby: stałości, nawrócenia obyczajów oraz posłuszeństwa według Reguły św. Benedykta i Konstytucji. Ślub stałości – charakterystyczny dla naszego Zakonu – oznacza, że do śmierci pozostajemy w tej wspólnocie, do której wstąpiłyśmy.

Czy Mniszki Benedyktynki prowadzą obecnie jakąkolwiek działalność zewnętrzną – o tym pewnie to Matka może powiedzieć?

Przez „działalność zewnętrzną” zwykle rozumie się jakieś prace podejmowane na zewnątrz klasztoru. Jeśli o takie zaangażowania chodzi, to obecnie mniszki benedyktynki w Polsce ich nie mają. Natomiast jeśli chodzi o kontakt z ludźmi z zewnątrz, to do tradycji benedyktyńskiej należy gościnność; dzielenie się z przyjeżdżającymi do klasztoru, lub przychodzącymi, owocami naszego życia. W związku z tym każdy z naszych klasztorów posiada mniejszą lub większą część gościnną.

W jakich intencjach Mniszki Benedyktynki modlą się do Pana Boga?

Modlimy się w różnych intencjach: za Kościół Święty, Ojca Świętego, całe duchowieństwo, za wszystkich. Za Ojczyznę, o pokój na świecie, o powołania zakonne, kapłańskie i misyjne, za zmarłych, za dobroczyńców oraz we wszystkich intencjach, z którymi zwracają się do nas ludzie. Częstymi prośbami są prośby o zdrowie dla chorych, o poczęcie dziecka, o nawrócenie, o pojednanie rozbitych rodzin, o pracę i rozwiązanie różnych trudnych sytuacji życiowych.

I ostatnie pytanie do Matki Ksieni: gdzie może się zgłosić kandydatka do Waszego Zakonu? Jakie powinna spełniać wymagania?

Nasze klasztory są autonomiczne. Każdy z nich ma trochę inny charakter, klimat, zależnie od aktualnego składu wspólnoty, jak i od warunków zewnętrznych, w jakich ta wspólnota żyje. Można więc mówić o powołaniu raczej do konkretnego Opactwa, czy Przeoratu, niż do Zakonu.

Wymaganiem podstawowym jest przede wszystkim – powołanie. I to, na czym łaska bazuje – pewne warunki zewnętrzne, jak średnie wykształcenie, odpowiednie zdrowie do życia we wspólnocie i charakter. Jednak – Pan Bóg jest przecież najlogiczniejszy w tym, co robi, a zatem powołuje osoby, które uprzednio wyposaża w odpowiednie warunki. Najważniejsze jest powołanie.

Serdeczne Bóg zapłać Matce Ksieni i Siostrom za rozmowę!

http://powolanie.archpoznan.pl/zasoby/artykuly/ora-et-labora

Żywot świętej Scholastyki, dziewicy

(żyła około roku Pańskiego 540

W połowie piątego wieku żyła we Włoszech uczciwa, szlachetna rodzina. Długi czas małżeństwo było bezdzietni aż wreszcie Pan Bóg pobłogosławił im i urodziło się im dwoje dzieci – bliźnięta, które w Kościele świętym położyły fundament pod gmachy zakonne. Byli to święci Benedykt i Scholastyka. Święty Benedykt jest patriarchą zakonników na Zachodzie, a siostra jego matką zakonów żeńskich reguły św. Benedykta czyli Benedyktynek. Św. Benedykt, w młodym wieku udając się na pustynię, zrzekł się majątku na rzecz siostry, ale ta po śmierci rodziców również zapragnęła służyć tylko Bogu. Wówczas miał już święty Benedykt klasztor na górze zwanej Monte Cassino. Scholastyka udała się do brata po radę, a ten zbudował jej mieszkanie o 4 mile drogi od Monte Cassino i przepisał jej prawie taką samą regułę, jaką nadał swoim zakonnikom. Scholastyka ściśle zastosowała się do tych przepisów. Niezadługo przyłączyło się do niej kilka pobożnych panien i tak powstał pierwszy klasztor żeński, który później stał się kolebką przeszło 14.000 klasztorów. Czym święty Benedykt był dla klasztorów męskich, tym Scholastyka dla klasztorów żeńskich, to jest wzorem cnoty i pobożności. Przykładem swym prowadziła zakonnice do coraz większej doskonałości; wszystkie widziały w niej swą matkę, jak ona w nich swe córki duchowne.

Święta Scholastyka

Żywot świętej Scholastyki upłynął w takim odosobnieniu od świata, że mało co doszło o nim do potomności. O jednym szczególe wspomina święty Grzegorz. Otóż święty Benedykt i święta Scholastyka widywali się raz do roku w pewnym miejscu u stóp góry Monte Cassino, spędzając czas na pobożnych rozmowach. Wieczorem dopiero posilali się skromną wieczerzą i wracali do swych klasztorów. Jednego razu – a było to ostatnie ich spotkanie – prosiła św. Scholastyka brata, aby z nią czuwał aż do rana. Benedykt odpowiedział, że reguła klasztorna nie pozwala nocować poza obrębem klasztoru, i że on, jako przełożony klasztoru, tym bardziej powinien jej przestrzegać. Św. Scholastyka nic na to nie odpowiedziała, lecz zaczęła się po cichu modlić. Nagle zachmurzyło się pogodne dotąd niebo, rozległ się grzmot straszliwy i zaczął padać tak gwałtowny deszcz, że w krótkiej chwili wszystkie drogi i ścieżki zostały zupełnie zalane wodą. Św. Benedykt rzekł z łagodnym wyrzutem: “Siostro, siostro, coś mi uczyniła! Niech ci to Bóg przebaczy!” Scholastyka odpowiedziała na to z uśmiechem: “Tyś mnie nie chciał wysłuchać, a oto Bóg zaraz mnie wysłuchał. Jeśli możesz, wracaj teraz do swego klasztoru!” I tak św. Benedykt musiał całą noc przebyć przy siostrze, której już żywej nie miał oglądać. W trzy dni później widział jej duszę wzlatującą do Nieba w postaci białej gołębicy. Ciało jej kazał sprowadzić na Monte Cassino i umieścić w grobie dla siebie przygotowanym. Śmierć świętej Scholastyki przypada na rok 542. Relikwie znajdują się w Le Mons we Francji.

Nauka moralna

Między przepisami, jakie święty Benedykt nadał świętej Scholastyce, znajdują się także następujące: “Miłuj Boga z całego serca twego, z całej duszy twojej i ze wszystkich sił twoich, a bliźniego twego, jak siebie samego. Nie czyń drugiemu tego, czego byś nie chciała, aby tobie uczyniono. Zaprzyj się sama siebie, a naśladuj Chrystusa. Poskramiaj namiętności ciała. Bądź przyjaciółką postu. Wykonuj uczynki miłosierdzia. Wystrzegaj się zwodniczego świata, a pamiętaj zawsze o sądzie ostatecznym”. – Nie są to reguły tylko dla samych zakonników i zakonnic, gdyż Zbawiciel nadał je wszystkim ludziom. Każdy chrześcijanin nie tylko może, ale powinien stosować się do tych przepisów. Żyjąc w czystości serca i duszy, miłując Boga nadewszystko, a bliźniego swego jak siebie samego, będziemy się podobać Bogu i możemy być pewni wiecznej szczęśliwości. “Błogosławieni niepokalani w drodze, którzy chodzą w zakonie Pańskim” (Ps. 118,1).

Modlitwa

Boże, któryś duszę świętej dziewicy Twojej, Scholastyki, dla okazania niewinności jej życia, w kształcie gołębicy do Nieba uniósł, daj nam za jej zasługami i wstawieniem się żyć tak niewinnie, ażebyśmy do wiecznej radości dojść zasłużyli. Przez Pana naszego Jezusa Chrystusa.

św. Scholastyka
urodzona dla świata 480 roku,
urodzona dla nieba 542 roku,
wspomnienie 10 lutego

Żywoty Świętych Pańskich na wszystkie dni roku – Katowice/Mikołów 1937r.

http://ruda_parafianin.republika.pl/swi/s/scholast.htm

Święci pośrednicy

PHILIPPE DE CHAMPAIGNE

“Królowa Anna Austriaczka z synami w modlitwie do Trójcy Świętej”
olej na płótnie, ok. 1645 Muzeum Historii Francji, Wersal

Na pierwszym planie widzimy pobożną królową modlącą się wraz ze swymi dziećmi. To Anna Austriaczka, wdowa po królu Francji Ludwiku XIII, sprawująca regencję w imieniu następcy tronu, przyszłego króla Ludwika XIV. Znany później jako Król Słońce najpotężniejszy monarcha w historii Francji jest tu siedmioletnim chłopcem. Klęczy drugi z lewej. Za nim modli się jego pięcioletni brat Filip, późniejszy Książę Orleański. Wszyscy troje okryci są królewskimi płaszczami dynastii Burbonów, ozdobione herbowymi złotymi liliami na niebieskim tle. Przed królem i królową – regentką złożono na poduszkach korony.

Rodzina królewska modli się do Trójcy Świętej, widocznej w tle u góry na środku obrazu. Bóg Ojciec jako stworzyciel świata trzyma w ręce kulę ziemską, a Syn Boży – krzyż, na pamiątkę swej zbawczej ofiary. Duch Święty został przedstawiony pod postacią gołębia. Poniżej aniołowie prezentują otwartą księgę Pisma Świętego.

Dominującym akcentem obrazu nie jest jednak ani Trójca Święta, ani rodzina królewska, lecz namalowane na drugim planie dwie osoby. To rodzeństwo świętych z Nursji, żyjących na przełomie V i VI wieku: Benedykt i jego siostra bliźniaczka – Scholastyka. Francuski artysta namalował ich w ten sposób, że nasz wzrok skupia się przede wszystkim na nich. Czarne habity wyraźnie kontrastują z pastelowymi barwami reszty kompozycji, sylwetki świętych są też największe. Philippe de Champaigne chciał w ten sposób podkreślić ich ważną rolę pośredników pomiędzy ludźmi a Bogiem. Założyciele zgromadzeń zakonnych benedyktynów i benedyktynek biorą w opiekę rodzinę królewską i powierzają ją Trójcy Świętej.

Leszek Śliwa

Tygodnik Katolicki “Gość Niedzielny” Nr 5 – 5 lutego 2012r.

**********

Alojzy przyszedł na świat w dniu 8 maja 1898 roku w wiosce Brezarić. Był piątym z ośmiorga dzieci. W domu panowała głęboko religijna atmosfera. Po ukończeniu szkoły podstawowej we wrześniu 1909 roku, kontynuował naukę w gimnazjum sierocińca arcybiskupiego w Zagrzebiu. Sześć lat później, w 1915 roku, wstąpił do seminarium duchownego.
W dniu 28 czerwca 1916 roku zdał maturę i jeszcze w tym samym roku wstąpił do armii austriackiej. Został wysłany na front. Trwała I wojna światowa (1914-1918). W lipcu 1918 roku dostał się do niewoli we Włoszech, gdzie przebywał do grudnia. Potem jako ochotnik wstąpił do Legionu Jugosłowiańskiego, który wysłano do Salonik. Po demobilizacji, wiosną 1919 roku, powrócił do ojczyzny i rozpoczął studia na wydziale agronomii uniwersytetu w Zagrzebiu. Po pierwszym semestrze powrócił do rodzinnego miasta. Przez sześć lat pracował w gospodarstwie ojca i działał w młodzieżowej sekcji Akcji Katolickiej. Początkowo, idąc za radami ojca, myślał o małżeństwie, ale wkrótce zdecydował się na stan duchowny. W październiku 1924 roku wstąpił ponownie do seminarium. Wysłany do Rzymu, ukończył tam studia na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim.
W dniu 26 października 1930 roku przyjął święcenia kapłańskie. Po powrocie do ojczyzny w 1931 roku był ceremoniarzem i notariuszem kurii archidiecezjalnej w Zagrzebiu. Z jego inicjatywy powstała Caritas archidiecezji i rozpoczęto wydawanie czasopisma “Caritas”. W dniu 28 maja 1934 roku został mianowany przez Piusa XI arcybiskupem koadiutorem archidiecezji i w dniu 24 czerwca otrzymał sakrę biskupią. Był wówczas najmłodszym biskupem na świecie. Miał zaledwie 36 lat.
Gdy w dniu 7 grudnia 1937 roku zmarł arcybiskup Antun Bauer, Stepinac przejął rządy w archidiecezji, a wkrótce potem objął stanowisko przewodniczącego Konferencji Episkopatu. Zajął się formacją kapłanów i kleryków. Kontynuował współpracę z Akcją Katolicką i rozwijał apostolstwo prasy. Roztaczał opiekę duszpasterską nad żołnierzami, robotnikami, mieszkańcami wsi i studiującą młodzieżą. Organizował katolickie tygodnie społeczne oraz kongresy eucharystyczne.
Alojzy Stepinac był człowiekiem niezwykłej odwagi, niezłomnej konsekwencji i niezachwianej wiary. Odrzucał nazizm i komunizm, z nieufnością odnosił się do zachodnich demokracji, był przeciwnikiem masonerii. W swoim dzienniku pod datą 5 listopada 1940 zapisał: “Jeśli zwyciężą Niemcy, zapanuje okrutny terror i dokona się zagłada małych narodów. Jeśli zwycięży Anglia, przy władzy pozostaną masoni, Żydzi, a zatem królować będą w naszych krajach nieobyczajność i korupcja. Jeśli zwycięży ZSRR, wówczas diabeł zdobędzie władzę nad światem i piekło”.
W kwietniu 1941 roku, w czasie trwania II wojny światowej, powstało Niezależne Państwo Chorwackie. Arcybiskup Stepinac potępiał wszelkie przejawy totalitaryzmu i sprzeciwiał się prześladowaniom na tle rasistowskim, ideologicznym i politycznym. Występował w obronie ofiar wojny i wszystkich osób znajdujących się w niebezpieczeństwie, czy to Żydów, Serbów, Cyganów, Polaków, Chorwatów, czy nawet komunistów. Szczególną opieką otaczał głodujące dzieci, zaopatrywał je w ubrania i żywność oraz szukał dla nich schronienia. Pomagał księżom wypędzonym ze Słowenii. W przemówieniach publicznych apelował o poszanowanie każdej osoby, bez względu na jej wiek, płeć, wyznanie czy narodowość. Jego kazania z tamtego okresu są świadectwem głębokiej wiary i gorliwości apostolskiej.
Skutecznie zabiegał o ułaskawienie wielu Chorwatów skazanych na karę śmierci z powodów politycznych. Ukrył w majątkach kościelnych 60 pensjonariuszy żydowskiego domu starców, którzy dzięki temu przeżyli wojnę. Z jego polecenia Caritas zapewniła schronienie około tysiącu serbskim dzieciom, osieroconym w wyniku ustaszowskich czystek.

Pod koniec wojny władzę w państwie przejęli komuniści. W dniu 17 maja 1945 roku abp Stepinac został uwięziony, ale odzyskał wolność po dwóch tygodniach dzięki wstawiennictwu papieża Piusa XII. Nieugięty jak zawsze, po uwolnieniu nie zmienił postępowania. Zorganizował wielką pielgrzymkę do narodowego sanktuarium Chorwatów, Marijnej Bistricy, a w liście do księży polecał ich uwadze zwłaszcza młodzież, ostrzegając przed wyrzuceniem religii ze szkół i przymusową ateizacją. W piśmie do Bakarica, komunistycznego przewodniczącego rządu, stanowczo zaprotestował przeciwko represjom skierowanym wobec Kościoła i wiernych. Arcybiskup odrzucił również wszelkie sugestie dotyczące rozluźnienia więzi z Watykanem.
Był inicjatorem listu biskupów katolickich Jugosławii z dnia 22 września 1945 roku, w którym zdecydowanie skrytykowano wszystkie posunięcia władz wobec Kościoła. Znalazła się w nim również polemika z zarzutami formułowanymi przez komunistów, a także osąd nowego systemu, który uosabiał “bezbożnego ducha materializmu, skąd ludzkość nie może się spodziewać niczego dobrego”. List pasterski wyliczał wszystkie zbrodnie popełnione przez władze komunistyczne. Wymieniono w nim również wszelkie bezprawne zarządzenia wymierzone w rodzinę, szkolnictwo, pracę charytatywną Kościoła, prasę chrześcijańską i zakony. Biskupi wyraźnie stwierdzali, że podobnego prześladowania Kościoła nie było od 400 lat, czyli od czasów tureckich.
Po wygranych przez Komunistyczną Partię Jugosławii “wyborach” w listopadzie 1945 roku, władze nie musiały już się niczym krępować. Represje objęły również spokojniejszą dotychczas Słowenię. Uderzono w Kościół pod pretekstem rzekomej kolaboracji z hitlerowcami i popierania faszyzującej partyzantki Białej Gwardii. Te same elementy propagandy znalazły się w artykułach publikowanych przeciwko Stepinacowi. Na centralnym placu Zagrzebia bojówkarze obrzucili arcybiskupa Stepinaca kamieniami i zgniłymi jajami. Publiczne bicie księży i wiernych było wtedy na porządku dziennym. Wkrótce aresztowano trzech księży z bezpośredniego otoczenia biskupa, a w czasie przeprowadzonej w pałacu biskupim rewizji “znaleziono” tomy mów Poglavnika Pavelicia, flagi niezależnego państwa chorwackiego i leki, przeznaczone jakoby dla antykomunistycznej partyzantki.
Stało się jasne, że dni arcybiskupa na wolności są policzone. Ci, których kiedyś bronił, teraz zamienili się w bezlitosnych prześladowców. Ich odpowiedzią były liczne inicjatywy skierowane przeciw Kościołowi. Próbowano też, podobnie jak to czyniono we wszystkich krajach rządzonych przez komunistów, nakłonić arcybiskupa Stepinaca do utworzenia katolickiego Kościoła narodowego, niezależnego od Stolicy Apostolskiej. W dniu 18 września 1946 roku doszło do ponownego aresztowania. Wytoczono mu pokazowy proces polityczny i skazano go na 16 lat przymusowych robót oraz 5 lat pozbawienia wszelkich praw. Oskarżono go o kolaborację z okupantem niemieckim i rządem Niepodległego Państwa Chorwackiego, przymusowe nawracanie obywateli Jugosławii na wiarę katolicką, współpracę z dysydentami oraz obrazę rządu ludowego. W czasie procesu (w dniu 11 października 1946 r.) Stepinac powiedział w przemówieniu przed sądem: “Oskarżony arcybiskup zagrzebski potrafi za swoje przekonania nie tylko cierpieć, ale i umrzeć”.
Z wielu punktów aktu oskarżenia warto wymienić ten najbardziej absurdalny – akceptację eksterminacji Serbów w drugiej połowie 1941 roku. O jego zachowaniu przed sądem tak pisano: “Nikogo nie obciążał, nie usiłował bronić za wszelką cenę, w niektórych wypadkach odmawiał odpowiedzi. Osobistą skromność potrafił łączyć z wyraźnym poczuciem godności hierarchy. Punktem kulminacyjnym procesu stało się końcowe przemówienie arcybiskupa. Zawierało ono stwierdzenie własnej niewinności i ostrą krytykę polityki władz komunistycznych, sytuacji w kraju i losu, jaki został zgotowany społeczeństwu”.
Arcybiskup Alojzy Stepinac został skazany na 16 lat ciężkich robót. Osadzony w dniu 19 października w więzieniu w Lepoglayie, oświadczył: “Odebraliście mi wszystko, ale mogę jeszcze jak Mojżesz wznosić ręce ku niebu”.
Zabroniono mu wykonywania wszelkich czynności związanych z posługą kapłańską i biskupią. W okresie, gdy przebywał w areszcie domowym, w dniu 12 stycznia 1953 roku, papież Pius XII mianował go kardynałem. Tito trzykrotnie proponował arcybiskupowi napisanie prośby o ułaskawienie, dzięki czemu mógłby wyjechać z kraju. Więzień jednak kategorycznie odmawiał. W 1953 roku usiłowano go otruć. Wtedy ciężko zachorował. W końcu surowe warunki, w jakich był przetrzymywany, złagodzono. Znalazł sie w areszcie domowym, ale już do końca życia nie wyszedł na wolność.
Zmarł 10 lutego 1960 roku. Przed śmiercią wybaczył swoim oprawcom. Jego ostatnie słowa brzmiały: Fiat voluntas tua! (Bądź wola Twoja). Został pochowany 13 lutego 1960 roku w katedrze w Zagrzebiu, w obecności całego Episkopatu Jugosławii, kapłanów i wiernych.
Dochodzenie kanoniczne w sprawie świętości życia kard. Stepinaca rozpoczęło się w 1969 roku. Św. Jan Paweł II zatwierdził dekret o jego męczeństwie w dniu 17 lutego 1994 roku. Wcześniej, w dniu 14 lutego 1992 roku, parlament chorwacki unieważnił proces polityczny wytoczony kard. Alojzemu Stepinacowi i wyrok skazujący.
“W jego postaci można dostrzec syntezę całej tragedii, jaka dotknęła Europę w naszym stuleciu, naznaczonym przez wielkie plagi faszyzmu, nazizmu i komunizmu. Jest on świetlanym przykładem katolickiej odpowiedzi na te plagi: wiary w Boga, poszanowania człowieka, miłości do wszystkich potwierdzonej przebaczeniem, jedności z Kościołem kierowanym przez następcę Piotra” – mówił papież podczas beatyfikacji, która dokonała się w dniu 3 października 1998 roku w sanktuarium matki Bożej w Marija Bistrica, w Chorwacji.

http://www.brewiarz.katolik.pl/czytelnia/swieci/02-10b.php3