Otwarcie wystawy i koncert powstańczych piosenek w środę, 30 lipca o 18:00 w Muzeum Literatury
* * * * *
„Przemiana w sztuce czyni przemianę w Rzeczypospolitej”. Zapraszamy na wyjątkową wystawę w przededniu rocznicy Powstania
70. rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza przypomni redaktorów wydawanego w latach 1942 – 1944 konspiracyjnego pisma „Sztuka i Naród”, wybitnych twórców, którzy w tragicznie krótkim czasie wojennej młodości zdołali osiągnąć niezwykłą dojrzałość intelektualną, moralną, artystyczną.
Wystawa „ Sztuka i Naród” przywołując świat uczuć, myśli wyobraźni i działań młodych twórców zgrupowanych wokół słynnego podczas okupacji literackiego pisma jest zachętą do bliższego poznania tworzonego przez nich programu kultury narodowej. Trzeba pamiętać, że program ten powstawał w czasie, gdy kierownik hitlerowskiego resortu wychowania i oświaty, Waltzke, wydał specjalny okólnik do podległych mu urzędów, w którym nakazywał: Należy zwrócić uwagę na to, aby dla Polaków pozostała tylko literatura kryminalna, krótkie opowiadania bez wartości i tym podobne rzeczy rozrywkowe .
Przezwyciężenie katastrofizmu (katastrofa przełamała katastrofizm – stwierdzał Gajcy), korelacja postawy w życiu i sztuce , a także, w nawiązaniu do Norwidowego Promethidiona, organizowanie wyobraźni narodowej – to główne zarysy idei dwudziestoletnich artystów. Nie były to myśli pięknoduchów, bowiem znalazły potwierdzenie w działaniu, aż do ofiary życia każdego z nich.
— pisze w katalogu wystawy Maria Dorota Pieńkowska, jej autorka.
Artystom skupionym wokół pisma „Sztuka i Naród” przyświecało motto Norwida: „Artysta jest organizatorem narodowej wyobraźni”. Tworzyli zręby ruchu kulturowego w myśl przesłania: „Przemiana w sztuce czyni przemianę w Rzeczypospolitej”. Twórczość rozumieli jako apostolstwo dobra.
(…)
Wszyscy redaktorzy „Sztuki i Narodu” byli do końca wierni hasłu głoszącemu potrzebę jedności postawy w życiu i sztuce. Mimo że zginęli, a więc pozostali na zawsze już dwudziestoletni, stworzyli poezję i myśli, które niosą w sobie wielki potencjał. Ta wyjątkowa wystawa ma zachęcić odbiorców do jego odkrywania i do dyskusji o kulturze kształtującej narodową wyobraźnię.
Kolejni redaktorzy „Sztuki i Narodu” odeszli – jak przeczuwali. Kopczyński zamęczony w lagrze, Bojarski postrzelony śmiertelnie na ulicy, Trzebiński w ulicznej egzekucji, z ustami zalanymi gipsem, Gajcy, Stroiński – wysadzeni w powietrze wraz z powstańczą redutą, której bronili. Śmierć dogoniła nawet Mencla – w ostatnich dniach Powstania. Umierali kolejno, co dało początek czarnej legendzie o klątwie ciążącej nad redakcją. Mimo tej groźby podejmowali prace.
Pozostał ich niedokończony projekt wielkiej, polskiej kultury. Pozostały po nich problemy i pytania – żyli zbyt krótko, by mogli na nie odpowiedzieć. Z poważniejszych, filozoficznych: trudność pogodzenia celów jednostki z interesem zbiorowości. Na poziomie teoretycznym powtarzali formułę, iż część nie może istnieć poza całością lub dobitniej, iż doskonała część istnieje tylko w całości. W sferze praktyki szukali rozwiązania w kodeksie rycerskim, w idei służby jednostki dla zbiorowości
— pisze w eseju o twórcach „Sztuki i Narodu” poeta, dramaturg i filozof Bohdan Urbankowski.
Poetom SiN-u nie chodziło o bezładne i przypadkowe ocalanie przeszłości – jak wynosi się rzeczy z płonącego domu. Selekcja elementów dawnej i tworzenie nowej kultury podporządkowane było celom, z których najważniejszym – celem celów – było stworzenie niepodległej kultury. Gdyby znali współczesne słownictwo, być może użyliby określenia: „Polski wirtualnej”. (…) Określali się mianem uniwersalistów – to miała być trzecia droga między dławiącym jednostki totalizmem niemieckim czy sowieckim a demoliberalizmem Zachodu niszczącym ludzkie wspólnoty przez egoistyczną pogoń za zyskiem i przyjemnością. Trzecia droga – lecz nie „złoty środek”, już raczej „złoty szczyt”, jak podkreślali w swoich pismach. Przekładało się to na konkretne projekty polityczne i kulturowe.
— dodaje.
W archiwach Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza zachował się jedyny egzemplarz ostatniego numeru „Sztuki i Narodu”. Pozostałe albo spłonęły albo nawet nie zdążono ich wydrukować. Szesnasty numer pisma będzie dołączony do katalogu wystawy.
Serdecznie zapraszamy na uroczyste otwarcie wystawy i koncert powstańczych piosenek w środę, 30 lipca o 18:00 w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza przy Rynku Starego Miasta 20.
Cytowane za wPolityce.pl: http://wpolityce.pl/kultura/206995-przemiana-w-sztuce-czyni-przemiane-w-rzeczypospolitej-zapraszamy-na-wyjatkowa-wystawe-w-przededniu-rocznicy-powstania
Niezależny wędrownik po necie, czasem komentujący...
* Serendipity — the faculty or phenomenon of finding valuable or agreeable things not sought for...
“Sztuka i Naród” – zwiastun wystawy
.
Muzeum Literatury
https://www.youtube.com/watch?v=GZbYfqDduUk#t=17
Andy-aany czekamy na relację z wystawy.