Ostrzeżenie! Polska umiera. Traktat Pandemiczny – dwie rozmowy

Demograficzny obraz Polski to przede wszystkim kolejne fale wyżów demograficznych i ich stopniowe słabnięcie, a od kilku dziesięcioleci kształtują go takie zjawiska, jak opóźnienie wieku zawierania małżeństw, opóźnienie wieku urodzenia pierwszego dziecka, zmniejszanie się wskaźnika dzietności, a w końcu znaczny przyrost bezdzietnych kobiet i mężczyzn.

−∗−

Ostrzeżenie! Polska umiera. Traktat Pandemiczny.

W Tygodniku PCh24 TV Aleksandra Gajek z Centrum Życia i Rodziny o wymieraniu Polski; Patryk Ignaszczak z Ordo Iuris o Traktacie Pandemicznym.

−∗−

BONUS:

„Co powstrzymuje kobiety? Przyczyny bezdzietności i niskiej dzietności kobiet w Polsce”

Demograficzny obraz Polski to przede wszystkim kolejne fale wyżów demograficznych i ich stopniowe słabnięcie, a od kilku dziesięcioleci kształtują go takie zjawiska, jak opóźnienie wieku zawierania małżeństw, opóźnienie wieku urodzenia pierwszego dziecka, zmniejszanie się wskaźnika dzietności, a w końcu znaczny przyrost bezdzietnych kobiet i mężczyzn.

Dzietność bada się przede wszystkim w odniesieniu do kobiet. Nie jest to w żadnym wypadku efekt seksizmu czy dyskryminacji płci ani sprowadzania kobiety do roli jedynie prokreacyjnej. Wynika to z faktu, że można jednoznacznie stwierdzić (kobieta może), czy i ile razy była matką, ile razy zaszła w ciążę, ile ciąż zakończyło się żywymi urodzeniami. Jest to z oczywistych względów o wiele trudniejsze w przypadku mężczyzn, którzy nie zawsze mogą mieć taką pewność co do swojego ewentualnego potomstwa.

Podczas naszego badania postawiliśmy 9 hipotez badawczych.

• Hipoteza 1: Bezdzietność wynika z migracji i ze zrywania kontaktów, z braku nowych znajomości na rynku matrymonialnym.
• Hipoteza 2: Bezdzietność wynika z historii rodzinnej i wzorców wyniesionych z domu rodzinnego.
• Hipoteza 3: Bezdzietność wynika z ciągłego inwestowania w rozwój, edukację, pracę.
• Hipoteza 4: Bezdzietność to efekt żłobka, przedszkola, świetlicy i nieumiejętności zbudowania więzi z rodzicami.
• Hipoteza 5: Bezdzietność wynika z niemożności znalezienia „właściwego partnera”.
• Hipoteza 6: Bezdzietność wynika ze stanu zdrowia.
• Hipoteza 7: Bezdzietność to efekt stylu życia.
• Hipoteza 8: Bezdzietność wynika z braku poczucia bezpieczeństwa, biedy, niskich zarobków.
• Hipoteza 9: Bezdzietność wynika z małej sieci kontaktów.

Główne wnioski płynące z raportu:

• Bezdzietność nie jest zjawiskiem jednoprzyczynowym, nie ma jednego głównego powodu, dla którego kobiety pozostają bezdzietne.
• Większość przyczyn bezdzietności jest nieuświadomiona, gdyż wynika z socjalizacji albo np. miejsca zamieszkania kobiety. Czynniki zdiagnozowane w procesie badań różnią się od tych deklarowanych przez kobiety.
• Bardzo dużą rolę w kształtowaniu bezdzietności odgrywa trajektoria życia, na którą często jednostka nie ma wpływu.
• Prawdopodobieństwo, że kobieta zostanie matką, wzrasta, gdy:
  a) posiada rodzeństwo,
  b) w dorosłym życiu jej rodzeństwo ma dzieci,
  c) rodzice posiadają stabilną pracę, która nie angażuje ich zanadto,
  d) rodzice się nie rozstali, a jeśli się rozstali, to rozstanie nastąpiło po ukończeniu 7. roku życia przez respondentkę.
• Liczba i sposób przeprowadzek mają wpływ na to, czy kobieta zostanie matką. Należy jednak podkreślić, że zostanie matką utrudniają przeprowadzki powyżej 100 km od miejscowości wychowania, wyprowadzki za granicę oraz wyjazdy w celach zawodowych i edukacyjnych, a także – nieznacznie – przeprowadzka spowodowana planami zawodowymi rodziców. Najczęstszą przyczyną przeprowadzki wśród matek są powody matrymonialne, czyli wyprowadzka do męża/partnera, która następuje po odniesieniu sukcesu na rynku matrymonialnym.
• Kobiety bezdzietne średnio później w ciągu życia wchodzą w pierwszy trwały związek niż kobiety, które później zostają matkami.
• Stan zdrowia jest przyczyną bezdzietności u 13,4% respondentek. Z wywiadów indywidualnych wiemy, że te przyczyny to nie tylko bezpłodność, lecz także choroby psychiczne, niepełnosprawność, ciężkie choroby genetyczne, których kobieta nie chce przekazywać swoim dzieciom.
• Bieda lat 90. XX wieku, która dotknęła Polskę, wpływa na to, że część kobiet nie decyduje się na dzieci. Matki deklarują większe przychody i lepiej radzą sobie z budżetem domowym niż kobiety bezdzietne.
• Kobiety nieposiadające dzieci oczekują stabilizacji zawodowej i finansowej, zanim podejmą decyzję o posiadaniu potomstwa.
• Wskaźnik bezdzietności nie jest obarczony fatalistycznym trendem wzrostowym. Liczba bezdzietnych kobiet jest zmienna historycznie. Zmiany te następują z dekady na dekadę, czasem nawet w krótszych interwałach.
• W badaniach amerykańskich jest opisywany znaczący spadek bezdzietności w ostatnich dwóch dekadach. Zwłaszcza wśród białych, najlepiej wykształconych i najlepiej zarabiających kobiet.
  W grupie tej zanotowano spadek aż o 15 p.p. – z 35% do 20% bezdzietnych kobiet w wieku od 40 do 44 lat w 2014 roku.
• Światowe dane pokazują, że ekonomiczne przyczyny bezdzietności są raczej drugorzędne, gdyż to właśnie w najbardziej zamożnych krajach wskaźniki te są najwyższe.
• Zdecydowana większość badań jest skupiona na bezdzietnych kobietach, rzadko bada się bezdzietnych mężczyzn.

Zachęcamy do lektury całego raportu!

Link do raportu

−∗−

„Ekonomiczne uwarunkowania dzietności”

Jak wygląda zależność między dochodem a liczbą dzieci? W debacie publicznej pojawiają się głosy przeciwstawne: według niektórych więcej dzieci mają osoby bardziej zamożne, według innych jest odwrotnie – osoby biedne. Podobnie wygląda kwestia zależności między miejscem zamieszkania, rodzajem nieruchomości, w jakiej mieszka rodzina, czy wykształceniem. W niniejszej analizie, korzystając z „Badania budżetów gospodarstw domowych za rok 2021” przeprowadzonego przez Główny Urząd Statystyczny, odpowiadamy na pytanie, jak te zależności wyglądają.

Główne wnioski płynące z raportu:

• Najwyższe średnie dochody (bez uwzględniania świadczeń społecznych) osiągają małżeństwa z czworgiem lub większą liczbą dzieci.
• Spośród małżeństw z co najmniej jednym dzieckiem na utrzymaniu najwięcej dzieci mają te zarabiające najmniej i te zarabiające najwięcej.
• Największą średnią liczbę dzieci mają osoby prowadzące własną działalność gospodarczą, a najmniejszą – osoby pracujące na etacie, które zajmują stanowiska kierownicze lub specjalistyczne.
• Średnia liczba dzieci jest największa u osób mieszkających na obszarze mało zaludnionym, a najmniejsza – na obszarze gęsto zaludnionym.
• Z perspektywy miejsca zamieszkania największą liczbę dzieci mają małżeństwa mieszkające na obszarze wiejskim.
• Jeśli chodzi o charakter zamieszkiwanej nieruchomości, to najwięcej dzieci mają małżeństwa, które mieszkają w domu jednorodzinnym wybudowanym samodzielnie.
• Tam, gdzie występują silne więzi międzyludzkie tworzące kapitał społeczny (mniejsze miejscowości, obszary o mniejszej gęstości zaludnienia), koszty związane z wychowaniem dzieci są niższe.
• Tam, gdzie te więzi są słabsze, muszą być one zrekompensowane wyższymi wydatkami finansowymi.

Link do raportu

−∗−

Więcej o Traktacie Pandemicznym można przeczytać tutaj.

−∗−