Kto by ich dziś ukrył?

„Wiedząc wszystko, co teraz wiesz o tym, kto ratował Żydów podczas Holokaustu, gdybyś musiał wrócić jako Żyd do Polski i mógłbyś zapukać do drzwi tylko jednej osoby w nadziei, że cię uratują, to zapukasz do drzwi polskiego prawnika, polskiego lekarza, polskiego artysty czy polskiego księdza?”

Bez wahania odpowiedział: „polskiego księdza”. A jego żona od razu dodała: „Wolałabym polską zakonnicę”.

−∗−

W menu na dziś danie nietypowe dla bieżących tematów, ale jednak z nimi związane. Prezentuję ze względu na postawioną kwestię i polskie wątki.

Zapraszam do lektury.

_______________________***_______________________

Fot. Gestapo aresztuje żydowskich mężczyzn ukrywających się w piwnicy w Polsce, ok. 1939 r. – Keystone/Hulton Archive/Getty Images

Kto ukryłby Żyda, gdyby naziści przejęli Amerykę?

Widzieliśmy niekwestionowane posłuszeństwo wobec władzy. Ludzie, którzy są posłuszni irracjonalnym rozkazom i gardzą tymi, którzy tego nie robią, są dokładnie tymi, którzy nie ukrywali Żydów.

◊

Jest coś co dotyczy większości Żydów, a o czym wie niewielu nie-Żydów: my Żydzi często zadajemy sobie pytanie, czy nie-Żyd w naszym życiu ukryłby nas w przypadku wybuchu podobnych do nazizmu wydarzeń.

Nie wiem, czy myślą o tym młodzi Żydzi, ale prawie wszyscy Żydzi, którzy dorastali w tych dekadach po Holokauście, często zastanawiali się: czy ten nie-Żyd mnie ukryje?

Myślałem o tym przez całe życie, bo pytanie: „Kto ukrywał Żydów?” jest jednym z najważniejszych pytań, nad którymi każdy — Żyd czy nie-Żyd — musi się zastanowić. To pytanie jest o wiele ważniejsze niż „Kto nie ukrywał Żydów?” ponieważ wielkie dobro jest rzadsze niż wielkie zło i jeszcze rzadsze niż zwykłe moralne tchórzostwo. Jednak napisano ogromną liczbę książek usiłujących zrozumieć zło, podczas gdy stosunkowo niewiele tych próbujących wyjaśnić dobro.

Powód tego jest prosty: od czasów Oświecenia, tj. od upadku myśli judeochrześcijańskiej, większość ludzi świeckich wierzyła, a prawie cała myśl świecka była oparta na negującej rzeczywistość idei, że natura ludzka jest zasadniczo dobra. W rezultacie uczeni uznają dobro za normę, a zło za aberrację. Tak więc badają zło o wiele bardziej niż dobro.

Dlatego pytanie: „Kto ratował Żydów?” powinno mieć ogromne znaczenie dla całej ludzkości. Jeśli ludzie są zainteresowani pomnażaniem dobra i zmniejszaniem zła, jakie pytanie może być ważniejsze?

Całe życie studiowania tej kwestii doprowadziło mnie do następujących odpowiedzi:

Nr 1: Sam i Pearl Oliner, dwoje profesorów socjologii z California State University w Humboldt, było autorami jednej z najbardziej cenionych prac na temat altruizmu, „Osobowości altruistycznej”. Książka była owocem prowadzonych przez całe życie studiów nad nieżydowskimi wybawcami Żydów podczas Holokaustu. Oni sami byli ukrywani przez nie-Żydów w Polsce i miałem przywilej przeprowadzić z nimi wywiad.

Zapytałem Sama Olinera: „Wiedząc wszystko, co teraz wiesz o tym, kto ratował Żydów podczas Holokaustu, gdybyś musiał wrócić jako Żyd do Polski i mógłbyś zapukać do drzwi tylko jednej osoby w nadziei, że cię uratują, to zapukasz do drzwi polskiego prawnika, polskiego lekarza, polskiego artysty czy polskiego księdza?”

Bez wahania odpowiedział: „polskiego księdza”. A jego żona od razu dodała: „Wolałabym polską zakonnicę”.

Powinienem zauważyć, że żadne z nich nie było zdeterminowane religijnie [religious agenda], ponieważ oboje byli świeckimi Żydami.

Oczywiście większość chrześcijan w Europie nie zdała moralnego testu Holokaustu, ale to samo dotyczyło prawie wszystkich świeckich intelektualistów. I niewielu chrześcijan dzisiaj temu zaprzecza. Ale każdy uczciwy człowiek i tak postawiłby na księdza przed lekarzem, artystą, prawnikiem czy profesorem. Jest to jeden z powodów, dla których wierzę, że upadek religii judeochrześcijańskich jest katastrofą: stworzymy mniej ludzi, którzy uczynią wielkie dobro.

Nr 2: W innym badaniu dotyczącym ratujących Żydów podczas Holokaustu przedstawiono cztery cechy pomagających. Przeczytałem tę książkę około 40 lat temu i nie pamiętam jej nazwy ani trzech z czterech cech. Ale pamiętam jedną z nich, ponieważ wydała mi się oryginalnym spostrzeżeniem i miała ogrom sensu. Według tego badania osoby, które przed wojną uważano za „ekscentryczne”, nieproporcjonalnie częściej spotykano pośród tych, którzy ukrywali Żydów.

Dlaczego tak było? Dlaczego ludzie uważani za ekscentryków mieliby być bardziej skłonni ryzykować torturami i śmiercią, aby ukrywać członka prześladowanej grupy, do której nie należeli?

Odpowiedź jest oczywista: ekscentrycy to z definicji ludzie, którzy maszerują w rytm własnego perkusisty, są nonkonformistami i nie szukają społecznej aprobaty.

Powinno to dać nam pewien wgląd w to, kto uratowałby Żydów – lub jakąkolwiek inną grupę przeznaczoną do zagłady (taką jak właściciele ziemscy w krajach komunistycznych) – gdyby nasze społeczeństwo zostało przejęte przez nazistów lub komunistów.

Jeśli ta teoria o ekscentrykach jest słuszna, to powinno nas to zastanowić.

Kiedy obserwuję Amerykanów, Kanadyjczyków, Australijczyków, Nowozelandczyków i, z tych samych względów, obywateli większości krajów w obecnym czasie, ta obserwacja, kto ryzykowałby swoim życiem, aby ukryć Żyda, napawa mnie pesymizmem co do tego, jak którakolwiek z tych grup działałaby w reżimie nazistowskim lub komunistycznym.

Widzieliśmy stadne zachowanie i niekwestionowane posłuszeństwo wobec władzy, którego niewielu spodziewało się być świadkami w krajach wcześniej wolnych, takich jak kraje anglojęzyczne. Co gorsza, widzieliśmy niekwestionowane posłuszeństwo wobec irracjonalnych posunięć władz.

Noszenie masek na zewnątrz jest irracjonalne. Jednak ogromna liczba Amerykanów, niczym owce, podporządkowała się irracjonalnym żądaniom rządu, aby je jednak nosić. Mówienie ludziom, którzy mieli covid-19, aby wzięli szczepionkę przeciwko covid-19, gdy naturalne przeciwciała są trwalsze i bardziej skuteczne, nie wspominając już, że bezpieczniejsze niż szczepionka, jest nieracjonalne. Mówienie ludziom, którzy zostali zaszczepieni lub mieli covid-19, aby nosili maski, jest nieracjonalne. Przedłużające się lockdowny dla zdrowych ludzi są irracjonalne.

Jednak dziesiątki milionów Amerykanów bezwarunkowo wykonuje irracjonalne rozkazy i gani tych, którzy się im sprzeciwiają, a nawet je kwestionują.

To „ekscentryczni” chrześcijańscy pastorzy utrzymywali otwarte kościoły i „ekscentryczny” ksiądz katolicki, który pozwał stan Kalifornia za odmawianie mu konstytucyjnego prawa do posługiwania swojej owczarni – i który wygrał ten proces. Z wyjątkiem tych duchownych i garstki ekscentrycznych właścicieli restauracji, prawie wszyscy pozostali Amerykanie wykonywali irracjonalne nakazy władz.

To przerażające, ponieważ ludzie, którzy są posłuszni irracjonalnym rozkazom i gardzą tymi, którzy tego nie robią, są dokładnie tymi, którzy nie ukrywali Żydów.

A więc oto dwie kwestie pod rozwagę dla amerykańskich Żydów:

Gdyby doktryna podobna do nazistowskiej przejęła Amerykę i moglibyście zapukać do drzwi kogoś, kto podporządkował się wszystkim rządowym nakazom dotyczącym masek, niezależnie od ich racjonalności, lub do kogoś, kto kwestionował autorytet rządu i nie wykonał kilku lub żadnego z ich nakazów dotyczących masek – do czyich drzwi byście zapukali? Gdybyście mieli wybór między pukaniem do drzwi profesora ateisty, a drzwiami pastora ewangelickiego lub księdza katolickiego – do czyich drzwi byście zapukali?

Who Would Hide a Jew if Nazis Took Over America?, Dennis Prager, September 28, 2021

Uzupełnienia:

Ile jesteśmy warci?
Człowiek jest tyle wart, ile jest wart jego charakter. Osiągniecie pełni charakteru, w granicach każdemu z nas dostępnych, jest głównym naszym zadaniem na ziemi i głównym warunkiem osiągnięcia naszego celu […]

__________________

“Kiedy tyrania staje się prawem, opór staje się obowiązkiem”.
Rządzą nami zbrodniarze. Zbrodniarzami są ludzie, którzy stwarzają okoliczności, w których ludzie giną. Cośmy dali ze sobą zrobić… Czy to jeszcze naród czy to materiał etnograficzny…bardzo chciałbym abyśmy byli narodem… […]

__________________

Polak, który boi się zdjąć maskę, nie obroni swojej Ojczyzny
Ludzie, którzy są głupi, mający równocześnie dobre intencje, czynią często rzeczy złe i szkodliwe. Bycie głupim oznacza w tym przypadku brak wiedzy, wiarę w kłamstwo połączone z markerem somatycznym/link/wyzwalanym przez […]