Więź miłości jest najważniejsza (13 sierpnia 2014)

Prorok Ezechiel ponownie przedstawił wizję chwały Bożej. Tym razem jednak związaną z Jerozolimą i świątynią. Jednak, podobnie jak w wizji nad rzeką Kebar, wizja ta ukazuje, że Bóg jest Bogiem osób, a nie miejsca. Sam każe zbezcześcić swoją świątynię, napełniając ją trupami ludzkimi. Ta wizja urzeczywistniła się potem po zdobyciu Jerozolimy przez wojska babilońskie. Świątynia została przez nie zbezczeszczona i zrujnowana. Podobnie stało się z ludźmi, którzy schronili się w Jerozolimie i świątyni. Prorok Jeremiasz powiedział kiedyś:

Może jaskinią zbójców stał się w waszych oczach ten dom, nad którym wzywano mojego imienia? Ja [to] dobrze widzę – wyrocznia Pana (Jr 7,11).

Wizja Ezechiela mówi, że stało się tak na skutek Bożej woli. Jednak sąd nad przewrotnym miastem nie może jednakowo traktować ludzi przewrotnych i autentycznie pobożnych, którzy nie zgadzają się z tym, co się działo, i nad tym boleją. Bóg poleca naznaczyć na ich czołach literę TAW, ostatnią literę alfabetu hebrajskiego, która jest pierwszą literą słowa Tora, czyli Prawo, a w starym fonetycznym zapisie przypomina znak krzyża, jaki kapłan robi na czole chrzczonego. Owi „wzdychający i biadający nad wszystkimi obrzydliwościami w niej popełnianymi” są typem późniejszych „błogosławionych, którzy się smucą”.

Dzisiejsze czytania liturgiczne: Ez 9, 1-7; 10, 18-22; Mt 18, 15-20

Wizja ukazuje, że Bóg nie ma względu na żadne miejsce, a także nie ma względu na żadnego człowieka, ale są Mu mili ci, którzy słuchają Go i wypełniają Jego wolę. Ezechiel potem powie, że każdy osobiście odpowie za swoje grzechy: Syn nie ponosi odpowiedzialności za winę swego ojca ani ojciec – za winę swego syna (Ez 18,20). Tym samym znika odpowiedzialność zbiorowa. Jednak istnieje odpowiedzialność wzajemna w miłości. Właśnie o tej prawdzie mówi Pan Jezus w Ewangelii:

Gdy brat twój zgrzeszy, idź i upomnij go w cztery oczy. Jeśli cię usłucha, pozyskasz swego brata. Jeśli zaś nie usłucha, weź z sobą jeszcze jednego albo dwóch, żeby na słowie dwóch albo trzech świadków oparła się cała sprawa. Jeśli i tych nie usłucha, donieś Kościołowi! A jeśli nawet Kościoła nie usłucha, niech ci będzie jak poganin i celnik! (Mt 18,15–17).

Dla Jezusa więź miłości jest najważniejsza. Właśnie w miłości jesteśmy odpowiedzialni za zło czynione przez innych. Niezmiernie ważny jest porządek braterskiego napomnienia: wpierw w cztery oczy, czyli dyskretnie, potem z kimś innym, także w dyskrecji, a dopiero na końcu – jeśli winny nie usłucha – można donieść Kościołowi. Celem napomnienia jest „pozyskanie brata”, czyli miłość braterska. Jedynie wówczas, gdy ktoś tę miłość odrzuca i nie chce zaniechać zła, trzeba się od niego odciąć.

Następny akapit od strony pozytywnej pokazuje moc miłości braterskiej:

Jeśli dwaj z was na ziemi zgodnie o coś prosić będą, to wszystkiego użyczy im mój Ojciec, który jest w niebie. Bo gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem pośród nich (Mt 18,19n).

Siłą miłości jest obecność Jezusa i Jego włączenie się w naszą prośbę. W tym się streszcza tajemnica Kościoła, wspólnoty uczniów Chrystusa w Jego miłości. Eucharystia właśnie to realizuje przez komunię w Chrystusie.

Włodzimierz Zatorski OSB

http://ps-po.pl/2014/08/13/wiez-milosci-jest-najwazniejsza-13-sierpnia-2014/

*********

Miłość Boga odkryta w sercu powoduje nasze nowe narodzenie (14 listopada 2014)

Święty Jan zasadniczo powtarza apel Pana Jezusa o wzajemną miłość. Jest to właściwie jedyne przykazanie, jakie nam Pan Jezus pozostawił. Wszystkie inne jedynie zabezpieczają miłość i ją realizują: Miłość zaś polega na tym, abyśmy postępowali według Jego przykazań (2 J 6). Jest to przykazanie stare i nowe jednocześnie. Stare, bo od początku jesteśmy stworzeni z miłości i do niej wezwani. Jesteśmy do niej stworzeni i jedynie przez miłość się realizujemy, stajemy się sobą. Nowe, ponieważ Syn Boży stał się Człowiekiem i przez Jego miłość do końca nastąpiło nowe stworzenie. Brak uznania, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele, oznacza, że nie przyjmujemy tej pełni Jego miłości. Prawda o Wcieleniu Syna Bożego odsłania ogrom Bożej miłości do nas, miłości prowadzącej do zjednoczenia, komunii. Jeżeli nie wierzymy, że Jezus Chrystus przyszedł w ciele ludzkim (2 J 7), to nie wierzymy w tak wielką miłość Boga. Jest ona „nie do uwierzenia” i dlatego na różne sposoby, jak widać w liście św. Jana, już od czasów apostolskich starano się wyjaśnić po ludzku, kim był Jezus Chrystus, zrozumieć Go i Jego misję na miarę naszego myślenia. W ten sposób jednak umniejsza się głębię tajemnicy Bożej. Bóg rzeczywiście „tak bardzo nas umiłował” (zob. J 3,16)! Przyjęcie tej prawdy do serca powoduje, że prawdziwie uzyskujemy komunię z Bogiem, który przyszedł, aby ją z nami mieć: Kto trwa w nauce Chrystusa, ten ma i Ojca, i Syna (2 J 9).

Dzisiejsze czytania liturgiczne: 2 J 4-9; Łk 17, 26-37

Tak wielka miłość Boga odkryta w sercu powoduje nasze nowe narodzenie. Jednocześnie zobowiązuje do miłości na Jego wzór: To jest moje przykazanie, abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem (J 15,12). Wiąże się ona z chyba najczęściej powtarzaną przez Pana Jezusa zasadą życia:

Kto będzie się starał zachować swoje życie, straci je; a kto je straci, zachowa je (Łk 17,33).

Miłość objawiła się nam jako bezinteresowny, szczery dar z siebie. Stąd wszelkie szukanie zabezpieczenia, lękowe spoglądanie na to, co będzie, świadczy o braku pełnego zawierzenia, a to podważa prawdziwą miłość. O ile przed krzyżem Chrystusa rezerwa była uzasadniona, o tyle w świetle szaleństwa krzyża jest przejawem braku pełnego pójścia za Jezusem, a tym samym słabości wiary. Jedynie zdecydowane postawienie na więź miłości pozwoli prawdziwie wejść do królestwa Bożego.

Kogo lęki o siebie zablokują, prawdopodobnie doświadczy cierpienia oczyszczającego, aż dojrzeje do pełni miłości na wzór Chrystusa.

Włodzimierz Zatorski OSB

http://ps-po.pl/2014/11/14/milosc-boga-odkryta-w-sercu-powoduje-nasze-nowe-narodzenie-14-listopada-2014/

**********

Radykalizm Pana Jezusa dotyczy naszego niedowiarstwa (5 listopada 2014)

Zaskakuje nas niewątpliwie wymaganie „nienawiści”, jakie stawia w Ewangelii Pan Jezus. Nienawiść jest sprzeczna z orędziem miłosierdzia i przebaczenia. I rzeczywiście nie o nienawiść chodzi w tej sentencji. To określenie zostało przejęte do Ewangelii z hebrajskiego sposobu wyrażania się. Lepiej dla naszej mentalności wypowiada tę treść Ewangelia według św. Mateusza:

Kto kocha ojca lub matkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien. I kto kocha syna lub córkę bardziej niż Mnie, nie jest Mnie godzien (Mt 10,37).

Właściwy sens wypowiedzi zawiera ostatnia sentencja dzisiejszej perykopy ewangelicznej: Tak więc nikt z was, kto nie wyrzeka się wszystkiego, co posiada, nie może być moim uczniem (Łk 14,33). Przytoczony fragment Ewangelii św. Łukasza bardzo radykalnie stawia wymagania odnoszące się do uczniów. Nie ma w nim żadnego kompromisu: albo, albo. Przytoczone przez Pana Jezusa obrazy winnicy i wojny uzasadniają ten radykalizm. Albo człowiek wygra, albo zginie.

Punktem rozstrzygającym jest „wyrzeczenie się wszystkiego”. Ze względu na postulat ubóstwa niektórzy uważają, że tekst ten odnosi się do osób zakonnych, które to ubóstwo ślubują. Wówczas można by łatwo uzasadnić jego wymowę. Istnieję dwie różniące się drogi: jedna droga – zwykłych ludzi żyjących w małżeństwie, która nie wymaga takiego radykalizmu i druga droga osób konsekrowanych, od których wymaga się radykalizmu ubóstwa, aż po ofiarę życia. W samym tekście nie ma jednak uzasadnienia dla takiej interpretacji. Dla św. Łukasza nie było podziału na świeckich i osoby konsekrowane. Wszyscy chrześcijanie byli uczniami Chrystusa.

Dzisiejsze czytania liturgiczne: Flp 2, 12-18; Łk 14, 25-33

Samo wymaganie Pana Jezusa staje się oczywiste, gdy się przyjmie realizm wiary. Jeżeli prawdą jest, że wszystko na tym świecie jest przemijające, że nie jesteśmy stworzeni dla tego świata, ale dla Boga i udziału w Jego królestwie, to w sposób oczywisty jakiekolwiek trzymanie się tego, co na tym świecie, jest zdradą życia, do którego zostaliśmy wezwani. Wynika stąd brak prawdziwego zawierzenia. Wierzymy, ale nasza wiara nie posiada w sobie owego realizmu wiary. Wierzymy ale na niby.

Może dobrze odda ten realizm żydowska anegdota: Kiedyś do rabbiego przyszedł Żyd, błagając go: „Rabbi, módl się o deszcz. Jest taka susza, że wszystko wysycha. Pomrzemy, bo nie będziemy mieli co jeść!”. „Dobrze, tylko jest jeden problem”. „Jaki rabbi?”. „Ty nie wierzysz, że mogę to sprawić modlitwą”. „Ależ wierzę rabbi!”.„To gdzie masz parasol?”

Wydaje się, że radykalizm Pana Jezusa dotyczy naszego niedowiarstwa. W istocie nie wierzymy w realizm Jego orędzia. Nasza wiara ciągle jest jedynie dodatkiem do życia na świecie. Jeszcze nie stała się ona zasadniczą treścią życia. I to powoduje, że nie osiągamy tego, co ona obiecuje.

Święty Paweł nawołuje Filipian do autentyczności wiary: Czyńcie wszystko bez szemrań i powątpiewań, abyście się stali bez zarzutu i bez winy jako nienaganne dzieci Boże (Flp 2,14n). Noszone w sobie pretensje i żale powodują, że nie potrafimy brać swojego krzyża i iść za Chrystusem. A nie ma innej drogi dla Jego uczniów.

Włodzimierz Zatorski OSB

http://ps-po.pl/2014/11/05/radykalizm-pana-jezusa-dotyczy-naszego-niedowiarstwa-5-listopada-2014/

**********

Jan Kasjan i czystość serca

Jan Kasjan (zm. ok. 435 r.) jest autorem, którego uważa się za mistrza św. Benedykta. Uważna lektura jego pism jest zatem bardzo ważna, jeśli ktoś pragnie zrozumieć ducha „Reguły” benedyktyńskiej.

Na początek zobaczmy pojęcie dla Kasjana kluczowe: czystość serca. Czytamy:

Doskonałości nie osiągniemy od razu, rezygnując z posiadania dóbr czy też odrzucając zaszczyty, gdy brak nam owej miłości, której cechy opisuje Apostoł, a która polega na czystości serca. Cóż bowiem innego znaczy nie zazdrościć, nie unosić się pychą, nie złościć się, nie działać obłudnie, nie szukać swego, nie cieszyć się z niesprawiedliwości, nie pamiętać złego, jak tylko to, by składać zawsze Bogu w ofierze serce czyste i doskonałe, i zachować je nietknięte od wszelkich namiętności?

Kasjan uważał, że celem życia każdego mnicha (uzupełnijmy go tutaj i powiedzmy: chrześcijanina) jest czyste serce. Niektórym braciom się wydawało, że dojdą do celu na skróty, ograniczając swoje życie do wyrzeczeń zewnętrznych: porzucenia dóbr i zaszczytów; Kasjan uważa, że to za mało, aby dojść do celu jakim jest niebo, gdyż warunkiem jest czyste serce utożsamione przez naszego autora z miłością (opisaną tutaj w słowami z 13. rozdziału Pierwszego Listu do Koryntian). Praca nad sercem jest trudniejsza, gdyż sięga w głąb naszej osobowości, stawia większe wymagania, domaga się czasami radykalnych rozstrzygnięć, większej cierpliwości i wytrwałości w dążeniu do dobra. Nie można nigdy powiedzieć, że już zrobiliśmy wszystko, gdyż zawsze można kochać bardziej. Serce czyste to serce zintegrowane wokół jedynego celu: miłowania Boga i bliźniego, serce, które nie rozprasza się wobec świata, ale konsekwentnie dąży do celu pomimo wszelkiego rodzaju przeszkód chcących gor rozproszyć.

Podsumowując zacytujmy fragment książki C. Stewarta, w którym amerykański badacz genialnie szkicuje kierunek, w którym nasza refleksja o czystości serca winna zmierzać:

Do czasów Kasjana „czystość serca” stała się już uprzywilejowanym pojęciem, którego chrześcijańscy i monastyczni pisarze używali na opisanie moralnej i duchowej jedności. Miało ono początek w Starym Testamencie i odnosiło się do przestrzegania czystości rytualnej. Pojęcie to przeszło do chrześcijańskich tekstów, aby skoncentrować się na unikaniu złych myśli. Od czasów Platona „czystość” oznaczała jasność zamiarów, wolność od rozproszeń czy niepotrzebnych przeszkód, prostotę ciężko zdobytą w doświadczeniach, zarówno dla przedchrześcijańskich, jak i chrześcijańskich pisarzy. Jako owoc filozoficznej lub ascetycznej dyscypliny, czystość nie była cnotą dla niewypróbowanych. Jak zauważyła amerykańska autorka Flannery O’Connor: „Myślę, że zwrot «naiwna czystość» jest wewnętrznie sprzeczny. Nie sądzę, żeby czystość była skromną niewinnością, nie myślę, że jest ona cechą dzieci i idiotów. Uważam, że jest to coś, co przychodzi z doświadczeniem lub łaską, tak że nigdy nie może być naiwne”. Ona, podobnie do Kasjana i jego poprzedników, widziała czystość nie jako dziewiczy stan, chroniący przed zepsuciem, ale jako cnotę człowieka stającego się w pełni żywym, mimo i dzięki ranom pozostawionym w sposób nieunikniony przez życie.

Materiały dodatkowe:

• Dzieła Kasjana w jednym miejscu

• Zestaw promocyjny „Rozmowy z Ojcami”

• Jana Kasjana warto czytać…

Szymon Hiżycki OSB

http://ps-po.pl/2015/09/10/jan-kasjan-i-czystosc-serca/

*********

Kochać mimo niedoskonałości. Potrafisz?

Elisabeth Lukas

Pewna młoda kobieta szukała u mnie pomocy tymi oto alarmującymi słowy: “Nikt mnie już przecież nie chce! Zabiję się!”. Co się stało? Po poważnym wypadku samochodowym, w którym całą siłą uderzyła w szybę auta, jej twarz była pokrojona i zniekształcona.

Kilka operacji i transplantacji skóry dało niewielki skutek. W związku z tym odszedł od niej mąż.

Tutaj znowu zmagałyśmy się z sobą duchowo. Zmaganie to dotyczyło perspektywy sensu, nowego nastawienia – takiego spojrzenia, które pozwoliłoby jej zaakceptować siebie i swoje życie. I również u niej pojawił się w pewnej chwili pierwszy nieśmiały uśmiech na umęczonej twarzy – oznaka rodzącej się otuchy. Nastąpiło to, kiedy zaproponowałam jej takie oto podejście do problemu: “Wskutek zadanego przez los ciosu, utraty piękna pani twarzy, ma pani w ręku, właściwie mówiąc, precyzyjny przyrząd pomiarowy. Kiedy mianowicie pozna pani kogoś, może go pani bez trudu przetestować – sprawdzić, czy ma on ludzkie kwalifikacje po temu, by być prawdziwym przyjacielem, czy też pociąga go to, co zewnętrzne i powierzchowne. Ma pani w ręku jakby licznik Geigera, za pomocą którego może pani poszukiwać cennego metalu – tyle że w tym przypadku chodzi o ludzi o silnym charakterze, których może pani zlokalizować. Na przykład pani mąż nie zdał tego testu. Winne tu były nie PANI ZEWNĘTRZNE USTERKI , lecz JEGO WEWNĘTRZNE WADY , których bez swojego nieszczęśliwego wypadku być może nigdy by pani nie odkryła albo odkryła je o wiele później. Jeśli teraz będzie pani znów szukała partnera i przyjdzie pani czekać nieco dłużej niż innym kobietom, aby takiego znaleźć, to dlatego, że nie musi pani marnować czasu na przelotne przyjaźnie, jak to często czynią inne kobiety, nie posiadające instrumentu, który by im wskazywał, czy pokochano je dla nich samych, czy też nie. Pani natomiast może to szybko stwierdzić. Tego bowiem, kto panią prawdziwie i szczerze polubi, nie będą zniechęcać czynniki zewnętrzne, lecz przeciwnie: będzie on podziwiał panią za życiowe męstwo, a w związku z pani cierpieniem tym serdeczniej będzie panią chronił i otaczał opieką. Ten natomiast, kto pani unika z powodu blizn, i tak nie nadawałby się na przyjaciela. Niech pani nie rezygnuje z wiary w szczęśliwe partnerstwo! Ludzi dobrych i wartościowych jest wprawdzie niewielu, ale nie byłoby ich też więcej, gdyby pani miała urodę gwiazdy filmowej; tyle że wtedy z trudem mogłaby ich pani w swoim otoczeniu rozpoznać. Wskutek swego wypadku otrzymała pani zdolność oddzielenia plew od ziarna, a to może być korzystniejsze niż najbardziej choćby nieskazitelne rysy twarzy, które przecież za kilkadziesiąt lat i tak zwiędną”.

Uśmiech, który na te słowa przemknął po zniekształconej twarzy mojej pacjentki, był strzałem startowym do nowej odwagi życiowej. Nie upłynęło wiele czasu, a poczęła ona znowu jeździć na wycieczki i poruszać się swobodnie w towarzystwie innych młodych ludzi, którzy – ku jej i mojemu zaskoczeniu – niemal bez wyjątku przyjmowali ją do swego grona serdecznie i bez żadnego skrępowania – właśnie taką, jaka była.

Powyższą historię opowiedziałam na pewnym kongresie podczas swojego wystąpienia. Podeszła do mnie po nim jakaś nienaturalnie otyła kobieta i wylewnie mi dziękowała. Powiedziała, że cierpi na chorobę gruczołów wydzielania wewnętrznego i nie może opanować swojej wagi, w związku z czym odczuwa straszliwy kompleks niższości. Ze jednak teraz postara się go pozbyć, traktując rozmiar swego ciała jako “instrument testujący”, który pozwoli jej lepiej oceniać swoich bliźnich. Ten, kto ją z POWODU jej nadwagi dezaprobuje, może ją spokojnie opuścić. Ona sama niewiele na tym straci. Kto zaś POMIMO jej nadwagi będzie traktował ją przyjaźnie, ten rzeczywiście ją lubi: na nim może polegać. Powiedziała, że ta myśl niezwykle jej pomaga.

Moje doświadczenie mówi mi, że wielu ludzi stwarza sobie niepotrzebne problemy związane z samooceną – tylko dlatego, że nie odpowiadają pewnemu ideałowi piękna. Kobiety cierpią przez dziesiątki lat z powodu małego biustu, rzadkich włosów, krótkich nóg, krzywego nosa itd.; mężczyźni – z powodu niskiego wzrostu, “kurzej piersi”, wiotkich mięśni ramion, wczesnej łysiny itd. Przy tym w życiu niewiele zależy od zewnętrznych atrybutów. Kocha się istotę danej osoby, jej pozytywne właściwości, jej pogodne usposobienie, jej drobne cechy swoiste i szczególne talenty. W najlepszym wypadku kocha się samą osobę, postrzega ją oczyma duszy w jej jedynej w swoim rodzaju unikalności. To, co widzą oczy fizyczne: włosy, skóra, figura, ustępuje wtedy na plan dalszy. Oczywiście, harmonijny wygląd zawsze cieszy, i każdy rozsądny człowiek będzie czynił wszystko, aby się prezentować pod tym względem korzystnie, jednakże to, o co w trwałych relacjach chodzi, jest usytuowane na wyższym stopniu.

W tym kontekście skrajnie trudną sytuację mają dwie kategorie osób, a mianowicie bardzo piękne kobiety i bogaci mężczyźni. Wszyscy im nadskakują, szukają ich towarzystwa, ale co im to daje? Nigdy nie wiedzą, czy ci, którzy pragną się do nich zbliżyć, myślą przy tym o NICH, czy też o ich ładnych rysach twarzy albo ich grubych portfelach. Nigdy nie mogą być pewni, że to oni sami są kochani; że kochane jest to, czym oni są, niezależnie od tego, co MAJĄ, czyli co mają do zaoferowania. W podobnie trudnej sytuacji znajdują się ludzie sławni, w związku z czym ich życie prywatne często wstrząsane jest kryzysami. Nie ma czego im zazdrościć.

Inny aspekt tego problemu to to, czy człowiek podoba się sobie samemu. Blizny na twarzy, jakie miała moja pacjentka, sprawiają ból przy każdym spojrzeniu w lustro; co do tego nie ma wątpliwości. Również dla kobiet, którym z powodu raka trzeba było amputować piersi, widok siebie nagiej w lustrze stanowi szok. Tym, co może tu pomóc, jest jedynie głębokie przekonanie, że istotę człowieczeństwa stanowi coś więcej niż psychofizyczny organizm, który nasze bycie człowiekiem umożliwia. Umożliwienie nie jest jednak tym samym, co stworzenie.

Właściwe człowieczeństwo polega na jego wymiarze duchowym, na jego “dziecięctwie Bożym”, jak można by to wyrazić językiem religijnym – ma swoją podstawę w źródle transcendentnym. “Rodzice, płodząc dzieci, przekazują im swoje chromosomy, ale nie mogą tchnąć w nie ducha”, napisał Frankl. Dzięki swojej duchowej naturze człowiek jest w stanie ustosunkowywać się do zewnętrznych i wewnętrznych okoliczności w sposób właściwy osobie i samodzielnie kształtować swoje życie. Ale mieszka w nim również wyczucie wartości, wrażliwość na wiarę i tęsknota do sensu, która jest niczym innym jak subtelnym “wspomnieniem” stworzenia o swoim Stwórcy. Albo, jak zwykł mawiać Frankl: “Poprzez personę [osobę] personat (łac. = pobrzmiewa) instancja pozaludzka”.

Ten, kto ma taki obraz człowieka, wie, że w swoim najgłębszym wnętrzu jest nienaruszalny i niezniszczalny, że jest “odwiecznie zaakceptowany”. Wtedy łatwiej przychodzi mu jedno i drugie: pogodzenie się z ewentualnym brakiem akceptacji ze strony jakiegoś bliźniego, a także samoakceptacja pomimo jakichś zewnętrznych zniekształceń.

Więcej w książce: Sztuka życia na cały rok – Elisabeth Lukas

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/psychologia-na-co-dzien/art,784,kochac-mimo-niedoskonalosci-potrafisz.html

*********

Oddanie czy uległość. Jaka jest różnica?

Martin H. Padovani

Dawanie jest wplecione w życie codzienne, jest istotnym elementem stosunków międzyludzkich. Jeśli ma być sztuką stosowaną , musimy zdefiniować, co przez to rozumiemy, i być bardziej tego świadomi.

 

Możemy podarować komuś książkę, przyjemne spojrzenie, pieniądze, posiłek lub pomocną dłoń. Możemy także obdarowywać innych uczuciami. Czyniąc to wyrażamy, kim jesteśmy, co myślimy, co czujemy itd. Jednak w naszych bliższych związkach obdarowywanie uczuciami staje się o wiele bardziej wrażliwą intensywną i skomplikowaną częścią naszego współżycia z innymi. Pociąga ono za sobą nie tylko głębszy poziom dzielenia się z innymi poprzez komunikację, ale również głębszy poziom zobowiązania. W tym miejscu będę się zastanawiał nad trzema rodzajami dawania siebie.

 

Akt dawania siebie jest aktem miłości; jest przede wszystkim aktem woli, decyzją, wyborem. Może temu aktowi towarzyszyć wiele ciepłych, czułych uczuć, ale może tych uczuć w ogóle nie być, jak również mogą wystąpić uczucia negatywne. Ale, w ostatecznym rozrachunku, z uczuciami czy bez, jest on nadal aktem ważnym i dobrym.

 

Czasami uważamy naiwnie, że dawanie siebie jest prawdziwe tylko wtedy, gdy towarzyszą temu pozytywne uczucia radości i ochota. Myśląc w ten sposób, narażamy się na kłopoty.

 

Ciepłe uczucia oczywiście ułatwiają nam cały ten akt i czynią go bardziej satysfakcjonującym uczuciowo, lecz kiedy jest on pozbawiony takich uczuć, albo nawet gdy towarzyszą mu negatywne uczucia, jest aktem o wiele bardziej prawdziwym. Wtedy to opiera się on na głębokim, szczerym przekonaniu; innymi słowy, jest głębszym aktem miłości. Kiedy czynimy coś dla innych pod wpływem “dobrych” uczuć, nasze działanie będzie kapryśne i niekonsekwentne, a nasze zachowanie, oparte na uczuciach, niedojrzałe i dziecinne.

 

Jeśli żona prosi męża, by poszedł z nią na zakupy, a on najpierw okazuje niechęć, po czym mówi: “Dla ciebie pójdę “, może się ona rozzłościć na niego i powiedzieć: “Skoro to takie poświęcenie, to nie fatyguj się “. Innymi słowy, gest dobrej woli męża zostanie odrzucony, ponieważ nie towarzysza mu pozytywne uczucia. Czyż nie jest to bezsensowne? Fakt, że maż chce spełnić prośbę, mając negatywne uczucia, powinien być bardziej przekonywający dla żony. Jest to powszechna damsko-męska gra. Tak więc ciągle lansujemy błędną opinię, że zrobienie czegoś dla kogoś nie ma wartości lub jakoś mniej się liczy, dopóki nie towarzyszą temu pozytywne uczucia i zapał.

 

W każdym najprostszym zaangażowaniu szukamy przekonania, poświęcenia, konsekwencji i lojalności. Spełnienie zadania nie wymaga pozytywnych, ciepłych uczuć, one nie mają wpływu na efekt zaangażowania. Należy zdawać sobie z tego sprawę, podejmują się jakiegokolwiek zobowiązania, a szczególnie w pierwszych latach małżeństwa, kiedy miłość romantyczna, której zawsze towarzyszą silne uczucia, zaczyna słabnąć. Miłość jest równie wielka, a nawet większa, wtedy, gdy jesteśmy dla innych bez towarzyszących temu miłych uczuć, niż wtedy, gdy towarzyszy temu zapał.

 

Nie możemy pozwolić, by uczucia rządziły naszym oddaniem, ponieważ są one zmienne i nie mamy nad nimi władzy. Gdybyśmy tak postępowali, zobowiązania uzależnione od uczuć nie utrzymałyby się, ponieważ nie utrzymałyby się uczucia. Jednakże moje odczucie ciągłego braku ciepłych uczuć wobec drugiej osoby wymaga przyjrzenia się bliżej mojemu związkowi; być może istnieją we mnie jakieś negatywne uczucia, które należy rozważyć.

 

Jedną z cech charakterystycznych autentycznego oddania, jakkolwiek by było ono czasami trudne, jest późniejsze głębokie uczucie zadowolenia i pokoju. Znacznie przewyższa ono przyjemne uczucia obecne przy spełnieniu uczynku. Jeśli nawet naszemu aktowi oddania towarzyszy wewnętrzna niechęć czy wahanie, nasze działanie jest wolne, szczere i ofiarne, dopóki nie ma niechęci, zgorzknienia lub poczucia, że jesteśmy zmuszani. Z naszego zachowania nikt nie wywnioskuje, że, być może, przeżywamy wewnętrzną walkę. Oto dojrzałość! Oto miłość!

 

Powinniśmy usunąć fałszywe i idealistyczne wyobrażenia o “oddaniu”, w przeciwnym razie będziemy siebie oszukiwać i stwarzać niepotrzebne problemy. Natomiast czymś innym jest “poddawanie się “, uległość. Uleganie jest aktem negatywnym. Kojarzy się z niechęcią zaciętym oporem, zmuszaniem do zrobienia czegoś, czego robić nie chcemy. Taki przymus może wywierać na nas drugi człowiek albo może on pochodzić z naszego wnętrza. Możemy ulegać ze strachu przed niemiłymi konsekwencjami, które mogłyby nastąpić, gdybyśmy nie ulegli. Poddawanie się ma całkowicie inny charakter niż dawanie siebie z woli i przekonania. Istotne jest dostrzeżenie różnicy między uległością i oddaniem i niemieszanie ich, dzięki czemu zachowamy jasny pogląd na charakter naszych związków.

 

Ludzie wokół nas często nie potrafią, rozpoznać, co rzeczywiście myślimy i czujemy. Czasami gotowości do poświeceń może towarzyszyć jakiś pomruk, który bywa interpretowany jako oznaka oporu czy niechęci, a przecież za “Tak”, wypowiedzianym z uśmiechem na ustach może się ukrywać wrogości niechęć. To ostatnie będzie się zdarzać prawdopodobnie w małżeństwach i rodzinach, w których nie ma otwartej i szczerej komunikacji. Z tego powodu ludzie nie czują się dobrze ze sobą; nie są naprawdę świadomi tego, co dzieje się w drugim człowieku. Prowadzi to nie tylko do zakłóceń w życiu jednostek, ale i do zamącenia relacji międzyludzkich.

 

Takie doświadczenia są zjawiskiem powszechnym w rodzinach, w których uległość i tłumienie wynikającej z niej niechęci są tak zamaskowane, że nikt nie zauważa ich obecności. To tłumaczy, dlaczego dorosły człowiek, dawno mający dzieciństwo za sobą, żywi głęboka niechęć do rodzica, który o tym nie wie, a jeśli wie, jest tym zaszokowany. To tłumaczy, dlaczego współmałżonek porzuca pozornie “dobre małżeństwo“. Nagromadzone urazy wypłynęły na powierzchnię , a większość z nich to rezultat “ulegania” przez całe lata odchodzącego dziś współmałżonka. Uleganie “sabotuje” intymność i prowadzi do fałszywej i powierzchownej bliskości: “Czyż to nie kochająca się para?” “Są tacy szczęśliwi, zawsze się zgadzają i nigdy się nie kłócą “. Często jednak ta “idealna” para jest związkiem, który nie jest prawdziwy i przeżywa poważne trudności. Ci małżonkowie nigdy nie dawali znać o tym, co czują , ani nie byli w stanie przekształcić “poddawania” w “oddanie”.

 

Wszyscy znamy przykład małego chłopca, który nigdy nie sprawiał rodzicom żadnych kłopotów, wyrósł na uśmiechniętego, grzecznego nastolatka. Dopiero jako dojrzały młody mężczyzna wybucha i zaczyna się buntować. Rodzice są zachwyceni, gdy mają posłuszne i potulne dziecko, ale ono bardzo często nie jest dzieckiem “normalnym”, które czuje się bezpiecznie; jego ogromna potrzeba akceptacji skrywa się za uległością i chęcią przypodobania się za wszelka cenę. Istotnie, życie z “pyskatym” nastolatkiem może być ciężkie, ale przynajmniej rodzice wiedzą co ten nieznośny człowiek myśli i czuje! Jego “trudne”, niedojrzałe zachowanie daje o tym znać! Poddawanie się po to, by być akceptowanym, może być tymczasowym rozwiązaniem problemu, ale na dłuższą metę taki pokój i dostosowanie się za wszelka cenę są nie tylko nieprawdziwe, ale rodzą konflikty emocjonalne w jednostkach, aż w końcu niszczą stosunki międzyludzkie.

 

Kiedyś w życiu wszyscy musimy sobie poradzić z problemem uległości. W historii z Księgi Rodzaju Ewa uległa wężowi, Adam uległ Ewie, a skutek był katastrofalny. Każdy z nas musi w jakiś sposób umieć rozpoznać różnicę pomiędzy uleganiem a oddaniem.

 

Jeśli niechęć nie zostanie rozpoznana, pojawia się wielkie niebezpieczeństwo dla dobrych związków. Odkładają się warstwy urazów, jako rezultat ulegania jednej strony, które mogą być tak zamaskowane, że rozpoznaje się je dopiero wtedy, gdy nastąpią przykre konsekwencje. Ponieważ proces poddawania się może być tak naturalny jak oddychanie, wymaga to świadomego wysiłku z naszej strony, by wiedzieć, co dzieje się w naszym wnętrzu w każdej chwili. Całkowita świadomość tego jest niemożliwa, ale musimy być w kontakcie ze swoim światem wewnętrznym na tyle, na ile to tylko jest możliwe.

 

Aby rozwiązać ten problem, musimy przemienić uleganie w oddanie. Czasami trzeba będzie okazać swoją niechęć do uległości, aby druga osoba mogła poprawnie nas odbierać, abyśmy oboje mogli dalej żyć, wzajemnie się tolerować, zawierać kompromisy albo się ze sobą nie zgadzać. Problem przynajmniej będzie widoczny. Nie będziemy dłużej prowadzić gry.

 

Taka transformacja wymaga od jednostki motywacji lub dojrzałości, aby mogła ona zmienić swoją postawę. Na przykład ów mąż, który najpierw wydał z siebie pomruk niezadowolenia, gdy chodziło o pójście na zakupy ze swoja żoną lecz zaraz potem zdecydował: “Ale dla ciebie, kochanie, pójdę “, przemienił uległość w oddanie. Nastolatki muszą się uczyć tego, gdy dorastają,, inaczej pozostaną niedojrzałymi dorosłymi. Pomyśl tez o nastolatku, który odmawia pójścia do kościoła w niedzielę. Rodzice powinni pomóc mu przemienić poczucie wymuszonego obowiązku, prowadzące do ulęgania w poczucie osobistej odpowiedzialności, aby nastolatek mógł powiedzieć: “Idę na mszę nie dlatego, że lubię albo dlatego, że wy rodzice zmuszacie mnie do tego, ale dlatego, że ja sam uważam, iż powinienem pójść. Mam poczucie obowiązku religijnego”. To ważny krok na drodze do dojrzałości.

 

Radzenie sobie z naszymi widocznymi lub ukrytymi mechanizmami poddawania się jest częścią emocjonalnego i duchowego wzrostu. Świadczy o tym, że jesteśmy zdolni do życia z realistycznymi oczekiwaniami, panowania nad własnym losem i formowania go.

 

Umiejętność uchwycenia różnicy pomiędzy uległością a oddaniem umożliwia właściwe kształtowanie relacji międzyludzkich i pozwala w pełni stać się osobą.

 

Więcej w książce: Uleczyć zranione uczucia –  Martin H. Padovani

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/psychologia-na-co-dzien/art,786,oddanie-czy-uleglosc-jaka-jest-roznica.html

**********

Recepta na zdrowy rozwój duchowy

fr. Paul Hrynczyszyn

11.09.2015 07:00

Żyjemy w świecie, w którym człowiek myśli, że sam znajdzie sobie szczęście. To jest jednak prosta droga w dół. Jak tego uniknąć?

 

Małe dzieci najbezpieczniej czują się w rękach ojca. Gdy dorosną próbują wyrwać się z domu, chcą zaznać szczęścia. W naszym życiu duchowym zachowujemy się podobnie. Myślimy, że sami znajdziemy szczęście. Zniewoleni grzechem zapominamy o tym, że najlepiej nam w ramionach Ojca. Przypominamy wtedy syna marnotrawnego z ewangelicznej przypowieści. To historia każdego człowieka. On zapomniał co to znaczy być dzieckiem. Zatęsknił za dobrocią ojca. My także tęsknimy, a tylko Bóg może zaspokoić nasze pragnienia.

 

https://youtu.be/IW77vX5VGJU

**************

Prowincjał jezuitów: nie możemy być obojętni

Jakub Kołacz SJ / DEON.pl

(fot. EPA/MAJA HITJI)