dodane 2015-06-20 18:00

ks. Piotr Alabrudziński

Uzdrowienie trędowatego
(Mt 8, 1-4)

Copyright © by L’Osservatore Romano (12/2002) and Polish Bishops Conference

Dzieło nowej epoki czyli Opus Dei

Najważniejsza w duchowości Dzieła jest dobrze wykonywana praca, która staje się drogą uświęcenia.

 

Czym jest Opus Dei? :.
Opus Dei w pytaniach i odpowiedziach :.
Chcemy zmieniać świat – rozmowa z ks. Stefanem Moszoro-Dąbrowskim, kierownikiem duchowym Opus Dei w Polsce :.
Rozmowa z ks. Piotrem Prieto, wikariuszem regionalnym Prałatury Personalnej Świętego Krzyża i Opus Dei w Polsce :.
Josemaría Escrivá de Balaguer :.
Życie do naśladowania :.
Mówi José Escondrillas Wencel, numerariusz Opus Dei, ekonomista, pracownik banku :.
Mówi Jarosław Gowin, redaktor naczelny miesięcznika “Znak” :.
Czytelnia: Kody tajnych organizacji :.
Czytelnia: Pan Jezus dla zapracowanych :.
prasa.wiara.pl: Obalić mity o Opus Dei :.
prasa.wiara.pl: „Opus Dei” bez tajemnic :.
Strona Opus Dei :.

Wierny Opus Dei zobowiązany jest jak najlepiej wypełniać swoje obowiązki, pełnić dobrze swoją rolę społeczną, być dobrym mężem, dobrym ojcem, dobrym synem, dobrym uczniem, dobrym pracownikiem, dobrym myślicielem, dobrym profesjonalistą, dobrym obywatelem, szanować opinię innych w sprawach doczesnych, żyć serdecznie i po bratersku z tymi, którzy myślą inaczej niż on, wprowadzać ducha pokoju i rozsiewać radość.

6 października 2002 r. został oficjalnie włączony w poczet świętych błogosławiony Josemaría Escrivá de Balaguer, założyciel Opus Dei. Escrivá cieszy się wzrastającym zainteresowaniem katolików na całym świecie. Jego medytacje, „Drogę”, „Bruzdę” i „Kuźnię”, czytają ludzie na wszystkich kontynentach. Czy jest świętym dla nowej epoki: równouprawnienia płci, demokracji i wolności osobistej, u progu której urodził się równo sto lat temu, 9 stycznia 1902 roku w aragońskim miasteczku Barbastro? Od jego beatyfikacji mija dziesięć lat. Od śmierci – dwadzieścia siedem. Dzieło, które stworzył, skupia ponad 80 tysięcy członków. Papież Paweł VI powiedział, że cechy Opus Dei czynią z niego instytucję Kościoła szczególnie dostosowaną do dzisiejszych czasów – czasów rozejścia się kultury masowej i religii.

Czym jest Opus Dei? Narzędziem ewangelizacji czy kościelnym „klubem dla wtajemniczonych”? Kto może się z nim związać? Czemu ma służyć jego niespotykana dotąd struktura? Skąd wzięła się „czarna legenda” Opus Dei? Jaki jest duch pierwszej w historii Kościoła Prałatury Personalnej? Co powoduje, że metody działania Opus Dei przyciągają ludzi z wielu środowisk?

Prałatura Personalna „Świętego Krzyża i Opus Dei” została powołana 28 listopada 1982 roku. Konstytucja apostolska Ut sit tak uzasadnia decyzję Stolicy Apostolskiej: „Ponieważ Dzieło Boże tak się rozprzestrzeniło, że istnieje już w bardzo wielu diecezjach na całym świecie i działa jako organizacja apostolska, w której skład wchodzą kapłani i świeccy, zarówno mężczyźni, jak i kobiety, będąc równocześnie organiczną i niepodzielną całością pod względem swej duchowości, celu i kierownictwa, stało się konieczne, żeby nadać mu odpowiednią formę prawną, w pełni odpowiadającą charakterowi tej instytucji”.

Dzieło powstało wiele lat wcześniej. Swoje istnienie zawdzięcza wizji, jaką 2 października 1928 r. przeżył Josemaría Escrivá de Balaguer. Dwudziestosześcioletni wówczas ksiądz doświadczył w swoim pokoju w czasie odbywanych rekolekcji – jak sam pisze – „widzenia” drogi uświęcenia przez pracę zawodową i spełnianie obowiązków chrześcijańskich. Odtąd zaczyna poszukiwanie osób, które zechcą żyć według ideału ukazanego mu przez Boga. A dzień wizji zostanie później uznany za datę powstania Opus Dei („Dzieła Bożego”).

Uświęcenie przez pracę
– Być chrześcijaninem na 100 proc., w tym streszcza się misja Opus Dei – mówi Robert Mazelanik, numerariusz Dzieła. – Wielu dopatruje się w tej organizacji jakiegoś drugiego dna, a tu chodzi o pracę nad sobą i chrześcijańską postawę na elementarnym poziomie. Robert pracował w IPN-ie, teraz robi doktorat z prawa i zajmuje się młodzieżą w prowadzonym przez Opus Dei ośrodku dla studentów przy ul. Filtrowej.

Ks. Stefan Moszoro-Dąbrowski, kierownik duchowy Opus Dei w Polsce, podkreśla, że Dzieło opiera się na stałej i spokojnej formacji. – Zwracamy się do ludzi świeckich, bardzo zajętych pracą zawodową i rodzinnymi obowiązkami. Oni też mają prawo prowadzić głębokie życie wewnętrzne, dlatego nasza propozycja musi uwzględniać ich sytuację. Dzieło nie tworzy wiecowego ruchu ani wielkich wspólnotowych spotkań. Bardziej kładziemy nacisk na rozum niż na serce – wyjaśnia ks. Stefan.

W działaniach Opus Dei przeważa praca w niewielkich grupach i nacisk na indywidualną systematyczność. Obowiązuje zasada „spontaniczności regulowanej”. Członkowie praktykują modlitwę i częstą spowiedź. Codziennie uczestniczą w Eucharystii. Raz w miesiącu mogą brać udział w spotkaniach, a raz w roku przeżywają rekolekcje, zwane kursami formacyjnymi. Najważniejsza w duchowości Dzieła jest jednak dobrze wykonywana praca, która staje się drogą uświęcenia. „Martwi mnie taki mój syn, który jest dobrym katolikiem, a złym szewcem” – mawiał ks. Escrivá. Wiele uwagi poświęca się więc tzw. deontologii (nauce o powinnościach) zawodowej lekarzy, prawników, biznesmenów, ale także gospodyń domowych.

Wszystkie dzieła Prałatury
Do siedziby Dzieła przy ul. Górnośląskiej w Warszawie napływa w ciągu tygodnia około trzydziestu listów od osób zainteresowanych. Ośrodki organizacji nie wyróżniają się nawet najmniejszym symbolem. Zlewają się z otoczeniem. Wewnątrz zaś ich kaplice wyglądają podobnie: trydencki ołtarz (czyli ustawiony tak, że kapłan odprawia Mszę odwrócony tyłem do uczestników), nad nim średniowieczny tryptyk, w widocznym miejscu czarny krzyż, z którego adoracją związany jest odpust ustanowiony przez Piusa XII.

W Polsce Opus Dei działa dopiero od 12 lat. Oprócz domu głównego i trzech burs dla studentów, licealistów i absolwentów w Warszawie, Dzieło prowadzi ośrodek akademicki „Barbakan” w Krakowie, działa w Szczecinie, Poznaniu, Katowicach, Lublinie, Gdańsku, Bydgoszczy i Toruniu. Na świecie pod jego patronatem powstały uniwersytety (największy i bardzo prestiżowy Uniwersytet Nawarry w Pampelunie w Hiszpanii, wysoko ceniona jest także Wyższa Szkoła Biznesu „IESSE” w Barcelonie, Papieski Uniwersytet Świętego Krzyża w Rzymie), szkoły rolnicze (np. na Filipinach), techniczne (np. „ELIS” w Rzymie).

Osoby mające kontakt z Opus Dei na uniwersytetach założonych przez Dzieło bardzo cenią sobie poziom studiów i świetną organizację. Te same cechy charakteryzują także inne przedsięwzięcia, którym patronuje Dzieło.

Wszyscy członkowie zwyczajni (numerariusze) Opus Dei studiują teologię. Naukowe pogłębianie doktryny katolickiej ułatwia m. in. późniejsze wyłanianie z ich grona kapłanów Prałatury. Do prowadzenia wykładów zapraszani są wyłącznie naukowcy, którzy sami należą do Dzieła, lub osoby wcześniej zaakceptowane przez Prałaturę.

– W sprawach należących do formacji ogólnej Opus Dei jest bardzo otwarte, ale co do doktryny i duchowości mamy wystarczająco dużo własnych bogactw od Boga. Nasz konserwatyzm uważamy za Boży dar, a w zasadniczych sprawach jesteśmy przeciwnikami robienia „kogla-mogla” – uzasadnia takie wybory ks. Moszoro-Dąbrowski.

Legenda Opus Dei
Wokół Opus Dei stworzono „czarną legendę”. Według niej członkowie Dzieła odegrali podobno wielką rolę w rządach Franco w Hiszpanii, w przewrotach wojskowych w Ameryce Łacińskiej, w tajnych machinacjach finansowych Watykanu itd. – To dywagacje upraszczające historię – mówi Paweł Skibiński, historyk specjalizujący się w najnowszych dziejach Hiszpanii. – Członkowie Opus Dei byli po obu stronach hiszpańskiego konfliktu. Tak samo było w Argentynie. Fakty są takie: jeden członek Dzieła był ministrem u Franco, drugi był właścicielem opozycyjnej gazety, więc musiał uciekać, a siedziba jego wydawnictwa została zburzona.

– Dzieło chce formować pod względem moralnym, pozostawiając pełną swobodę opinii i decyzji politycznych i społecznych – tłumaczy Kazimierz Ginter, dyrektor krakowskiego „Barbakanu”. Bardzo charakterystyczne jest to, że członkowie Prałatury włączają się w rozmaite inicjatywy obywatelskie. – Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za społeczeństwo owocuje tym, że wiernych Opus Dei znaleźć można w wielu partiach politycznych. W Opus Dei panuje przekonanie, że organizacja nie może odpowiadać za polityczne wybory swoich członków. – Nie uzurpujemy sobie prawa do splendoru za postawy polityczne czy społeczne dobrze oceniane, nie chcemy też być oskarżani o skutki złych decyzji ludzi związanych z nami – zauważa ks. Piotr Prieto, wikariusz regionalny Dzieła w Polsce. – Nauczyłem się tu szanować poglądy innych, nawet te, z którymi się nie zgadzam – dodaje Kazimierz Ginter.

dodane 2007-08-29 12:25

Co to jest Opus Dei?
Opus Dei, po polsku Dzieło Boże, to hierarchiczna instytucja Kościoła katolickiego, której celem jest wnoszenie wkładu w jego ewangelizacyjną misję. Zmierza ono do rozpowszechniania głębokiej świadomości powszechnego powołania do świętości i uświęcającej wartości codziennej pracy. Opus Dei zostało założone przez św. Josemarię Escrivá 2 października 1928 roku.

Co to są prałatury personalne?
Prałatury personalne to struktury w Kościele, przewidziane przez Sobór Watykański II i przez Kodeks Prawa Kanonicznego. Są one ustanawiane w celu prowadzenia, z dużą elastycznością, specjalnych dzieł duszpasterskich. Wierni prałatur personalnych nadal należą do kościołów lokalnych lub diecezji, zgodnie ze swoim miejscem zamieszkania.

Czym charakteryzuje się konkretnie prałatura personalna Opus Dei?
Opus Dei jest prałaturą personalną o zasięgu międzynarodowym. Tworzy ją Prałat, księża Prałatury oraz wierni świeccy (mężczyźni i kobiety). Księża Prałatury wywodzą z członków świeckich. Świeccy i kapłani współpracują w sposób organiczny w misji rozprzestrzeniania ideału świętości pośród świata, a w szczególności w promowaniu uświęcania pracy.

Co to jest świętość?
Być świętym to upodobnić się we wszystkim do Chrystusa: w myślach, uczuciach, słowach i czynach. Najbardziej charakterystyczną cechą świętości jest miłość (kochać Boga ponad wszystko i bliźniego jak siebie samego), która ożywia wszystkie cnoty: pokorę, sprawiedliwość, pracowitość, czystość, posłuszeństwo, radość… Jest to cel, do którego powołani są wszyscy ochrzczeni, a który osiąga się dopiero w niebie, po życiu wypełnionym walką i z pomocą Bożą.

Co oznacza uświęcanie pracy?
Oznacza to pracę w duchu Chrystusowym: pracować dobrze, w zgodzie z zasadami sprawiedliwości i z prawem, mając na celu miłość do Boga i służbę innym. W ten sposób można przyczyniać się do uświęcania świata od wewnątrz i sprawienia, by Ewangelia stała się obecna we wszystkich zajęciach: zarówno tych efektownych, jak i najbardziej skromnych i ukrytych. Tym, co się liczy wobec Boga nie jest bowiem odniesiony sukces, ale miłość, z jaką wykonuje się daną pracę.

Jaką działalność prowadzi Opus Dei?
Opus Dei zapewnia swoim wiernym opiekę duszpasterską i formację, która pomaga im spełniać swoją misję w świecie. Proponuje także formację tym, którzy są zainteresowani pogłębianiem swojej wiary. Prałatura organizuje między innymi lekcje, pogadanki, dni skupienia, kierownictwo duchowe. Zajęcia te przedstawiają nauczanie zawarte w Ewangelii i w dokumentach Urzędu Nauczycielskiego Kościoła oraz pomagają wcielać je w życie. Zajęcia formacyjne, prowadzone oddzielnie dla mężczyzn i dla kobiet, organizowane są o takich godzinach i w takich miejscach, żeby można je było pogodzić z obowiązkami rodzinnymi, zawodowymi i społecznymi uczestników.

Czy Opus Dei prowadzi działalność dla ludzi młodych?
Ośrodki Opus Dei proponują zajęcia formacyjne dla młodych studentów i osób pracujących, takie jak: lekcje nt. nauczania Kościoła katolickiego, kierownictwo duchowe, spotkania kulturalne i prace społeczne. Na tych zajęciach przypomina się im między innymi o ważności nauki i pracy. Naukę i pracę traktuje się bowiem jako niezbędne przygotowanie do poważnej służby społeczeństwu i Kościołowi, do tego, by być siewcami pokoju i radości, by tworzyć świat bardziej ludzki, bardziej sprawiedliwy, bardziej chrześcijański.

Czy Opus Dei zwraca się w ten sam sposób do mężczyzn jak i do kobiet?
Zarówno mężczyźni jak i kobiety posiadają tę samą godność dzieci Bożych i dzięki łasce Chrztu świętego są powołani do heroicznej świętości. Kobiety i mężczyźni Prałatury wcielają w życie tego samego ducha, prowadzą podobne apostolstwo, pracują we wszelkich uczciwych zawodach, próbują w taki sam sposób uświęcać pracę i życie rodzinne. W dodatku wierni świeccy Opus Dei, mężczyźni i kobiety, spełniają w Prałaturze te same funkcje w przekazywaniu formacji i w rządzeniu.

Kto może należeć do Opus Dei?
Do Opus Dei mogą należeć osoby dorosłe, katolicy, mężczyźni i kobiety pochodzący z jakiejkolwiek kultury czy narodu, o dowolnym usytuowaniu społecznym czy ekonomicznym – ci, którzy zauważą, że Bóg powołuje ich do oddanej służby pośród spraw tego świata i odpowiedzą w sposób wolny na to wezwanie. W istocie, wstąpienie do Opus Dei jest zawsze zobowiązaniem z miłości w odpowiedzi na Boże powołanie. Obecnie należy do Opus Dei ponad 85.000 osób.

Czy do Opus Dei mogą należeć osoby żyjące w małżeństwie?
Większość członków Opus Dei to osoby zamężne lub żonate. Starają sie one podążać za Chrystusem właśnie w zwyczajnych okolicznościach swojego życia: w pracy w domu i poza domem, dbając o rodzinę, starając się o to, by miłość małżeńska była wiecznie młoda, przyjmując z hojnością dzieci zesłane przez Boga, wychowując je starannie i przekazując im wiarę poprzez swój przykład i miłość.

Czy w Opus Dei są wierni żyjący w celibacie?
Oprócz księży niektórzy świeccy, zarówno kobiety jak i mężczyźni, żyją w celibacie. Jest to dar od Boga, a jego celem jest praca apostolska. Pozwala on na większe zaangażowanie w zadaniach formacyjnych, nie zmieniając niczego w pozycji wiernych Opus Dei jako świeckich w Kościele, w ich sytuacji zawodowej i społecznej.

Jak można wstąpić do Opus Dei?
Włączenie do Prałatury dokonuje się poprzez formalne oświadczenie ze strony Prałatury oraz osoby zainteresowanej. Opiera się na wartości danego słowa i uczciwości chrześcijańskiej osoby wstępującej do Prałatury oraz niesie ze sobą zobowiązanie na całe życie do walki o świętość według ducha Opus Dei. Dlatego też wymaga się pełnoletności oraz decyzji podjętej w sposób wolny, rozważny i dojrzały. Aby mogło się dokonać włączenie do Opus Dei niezbędna jest też uprzednia informacja i odpowiedni okres przygotowania.

Na czym polega przygotowanie poprzedzające wstąpienie do Opus Dei?
Prośba o przyjęcie do Prałatury jest zwykle poprzedzona jakimś czasem regularnego uczestnictwa w zajęciach formacyjnych (dniach skupienia, lekcjach, kierownictwie duchowym), które pomagają poznać dogłębnie Opus Dei. Poleca się także stałe praktykowanie zwyczajów chrześcijańskich, do których zobowiązują się wierni Prałatury: przystępowanie do sakramentów świętych, modlitwa, apostolstwo oraz, ogólnie mówiąc, pokorny i stały wysiłek w nabywaniu cnót.

Czy księża diecezjalni mogą należeć do Opus Dei?
Księża świeccy inkardynowani już w jakiejś diecezji nie mogą należeć do Prałatury, ale mogą być członkami Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego Krzyża, które nieodłącznie zwiazane jest z Prałaturą. W momencie włączenia do Stowarzyszenia Kapłańskiego Świętego Krzyża nie ulega zmianie ich sytuacja w diecezji: nadal przynależą w pełni do jej prezbiteriatu i zależą od swojego biskupa w taki sam sposób jak poprzednio. Zobowiązują się do poszukiwania świętości w pracy kapłańskiej według ducha Opus Dei, a w szczególności do starania się o głęboką jedność z własnym biskupem i innymi księżmi.

Czy chrześcijanie nie będący katolikami lub niechrześcijanie mogą należeć do Prałatury?
Chrześcijanie nie będący katolikami i osoby innych religii nie mogą należeć do Prałatury, ale mogą współpracować z Opus Dei, jeśli tego pragną. Współpracownicy modlą się za Opus Dei i pomagają swoją pracą lub jałmużną w działaniach edukacyjnych i społecznych inicjowanych przez wiernych Prałatury na całym świecie. W chwili obecnej współpracownikami Opus Dei są chrześcijanie prawosławni, anglikanie, luteranie, a także żydzi, muzułmanie, buddyści oraz osoby, które nie wyznają żadnej religii.

Jaki rodzaj apostolstwa prowadzi Opus Dei?
Podstawowym apostolstwem wiernych Prałatury Opus Dei jest to, które każdy prowadzi w swoim środowisku, bez tworzenia grup, jako naturalny i spontaniczny wyraz zobowiązania chrześcijańskiego. Apostolstwo uszlachetnia więzi przyjaźni, gdyż dobry chrześcijanin stara się być dobrym przyjacielem, szczerym i lojalnym.

Oprócz tego, pragnąc przyczynić się do rozwiązania problemów w swoim środowisku i pomóc najbardziej potrzebującym, wierni Opus Dei, wraz z wieloma innymi osobami, wcielają w życie inicjatywy edukacyjne i pomocy społecznej, na przykład takie jak: szkoły, szpitale, ośrodki formacji zawodowej, uniwersytety. Są to bardzo różne zrzeszenia, które mają osobowość właściwą krajowi i kulturze, w których się rodzą.

Czy Opus Dei posiada własne teorie polityczne, społeczne bądź religijne?
Opus Dei posiada i rozprzestrzenia wyłącznie naukę Kościoła. Specyficzną cechą Opus Dei jest wysiłek w niesieniu Chrystusa do wszystkich środowisk poprzez uświęcanie pracy. W Opus Dei wciela się w życie i podsyca wolność i pluralizm we wszystkich kwestiach politycznych, kulturalnych, ekonomicznych i społecznych, w których Kościół nie opowiedział się definitywnie.

Jakie są relacje Opus Dei z innymi instytucjami Kościoła?
Zarówno Prałatura Opus Dei jako całość, jak i każdy z jej wiernych starają się żyć w pełnej jedności z Papieżem, biskupami, kapłanami, zakonnikami i wszystkimi instystucjami kościelnymi. Założyciel Opus Dei zawsze przypominał, że jedynym celem istnienia Opus Dei jest służba Kościołowi i że wierni Prałatury mają być zaczynem jedności.

Gdzie mogę zdobyć więcej informacji o Opus Dei?
Prałatura wydaje oficjalny biuletyn, Romana, w którym zebrane są wszystkie ważniejsze dokumenty i informacje o jej działalności. Więcej danych na jej temat można uzyskać na stronie www.romana.org

Dalsze informacje można otrzymać na następujących stronach internetowych:
– o św. Josemaríi: www.josemariaescriva.info :.
– o jego pismach: www.escrivaworks.org :.

materiały “Pytań i odpowiedzi” zostały wzięte ze strony www.opusdei.pl

http://kosciol.wiara.pl/doc/494797.Opus-Dei-w-pytaniach-i-odpowiedziach/4

Przed kanonizacją bł. Josemarii Escrivy

Wyobraźnia miłosierdzia

Paweł Zuchniewicz

Kwiecień – list apostolski Ojca Świętego o spowiedzi. Maj – kanonizacja Ojca Pio. Lipiec – Światowy Dzień Młodzieży w Toronto i kanonizacja Juana Diego w Meksyku. Sierpień – pielgrzymka do Polski i zawierzenie świata miłosierdziu Bożemu. Drugi rok po Wielkim Jubileuszu dowodzi, że Ojciec Święty nie zwalnia tempa swojej pracy. Przed nami kolejne wielkie wydarzenie, które najprawdopodobniej zgromadzi na Placu św. Piotra rzeszę pielgrzymów z najodleglejszych zakątków świata. 6 października Jan Paweł II zamierza kanonizować założyciela Opus Dei – bł. Josemaríę Escrivę.

Apostoł spowiedzi i miłośnik Matki Bożej

1904 r. dwuletni Josemaría bardzo ciężko zachorował. Zdaniem lekarzy – nie miał szans na przeżycie. Jego matka obiecała Matce Bożej, że jeśli uratuje chłopca, pójdzie z nim w pielgrzymce do sanktuarium w Torreciudad. Znajdowało się ono w Pirenejach, niedaleko granicy z Francją. Po tym ślubie chłopiec w niewytłumaczalny po ludzku sposób wyzdrowiał. Wiele razy potem słyszał od swojej matki: “Maryja przeznaczyła cię do czegoś wielkiego, bo wtedy bardziej byłeś umarły niż żywy”.
Dziś w miejscu, gdzie znajdowała się mała kapliczka, do której matka Josemaríi – p. Dolores zabrała chłopca po jego cudownym wyzdrowieniu, stoi olbrzymie sanktuarium wzniesione z inicjatywy Błogosławionego. Ale Założyciel Opus Dei – choć świadom był nadzwyczajnych interwencji Boga w swoim życiu – nie chciał, aby w Torreciudad szukano “cudowności”. Nad rzędem kranów zainstalowanych w sanktuarium dla potrzeb pielgrzymów kazał umieścić napis: “Woda naturalna do picia”.
Natomiast ks. Escrivá głęboko wierzył w inne cuda i to też znalazło swój wyraz w Torreciudad. W planach budowy sanktuarium architekt zaprojektował 8 konfesjonałów. Ks. Josemaría zarządził inaczej. Ostatecznie powstało ich 60. Jako pierwszy wyspowiadał się w jednym z nich właśnie ks. Josemaría. Było to w maju 1975 r. – na miesiąc przed jego śmiercią. Dziś i 60 konfesjonałów nie zawsze wystarcza. “Nie jesteś pewien, czy potrzebne ci jest nawrócenie? – pytał. – Popatrz: Bóg wymaga od ciebie coraz więcej, a ty dajesz Mu z dnia na dzień coraz mniej!”. Lubił przy tym przypominać, że każda spowiedź jest cudem Jezusa. “Jak wtedy, gdy przynoszą paralityka i kładą go przed Nim. On mówi: Są ci odpuszczone twoje grzechy. A ludzie myślą: Kim jest ten człowiek, który ośmiela się przebaczać grzechy? Tylko Bóg może przebaczać grzechy! Ale Pan czyta w sumieniach i ponieważ czyta także w ich sumieniach, mówi im: Abyście zobaczyli, że mogę przebaczać grzechy. Wstań, weź swoje łoże i idź. I paralityk wstał zdrowy” (por. Łk 5, 20-24).

Ramię w ramię z młodymi

Opus Dei powstało 28 października 1928 r. w Madrycie: “Tego dnia Pan założył swoje Dzieło: od tego dnia zacząłem rozmawiać z ludźmi świeckimi. Niektórzy z nich byli studentami, inni – nie, ale wszyscy byli młodzi. (…) Otrzymałem światło i zobaczyłem całe Dzieło – wspominał. – Ukląkłem, byłem wówczas sam w pokoju – to był czas między naukami rekolekcyjnymi – i podziękowałem Bogu”. Tak powstała w Kościele nowa droga, przypominająca chrześcijanom, że każdy ma walczyć o świętość, niezależnie od swojego zawodu, stanu i miejsca, które zajmuje na świecie. Kilka lat później ks. Josemaría narysował wzór pieczęci Opus Dei, która streszczała tę drogę – jest to krzyż wpisany w okrąg świata.
Ks. Josemaría Escrivá wiedział – podobnie jak dziś Papież – że młodych ludzi można przyciągnąć tylko wymaganiami. Dlatego często zapraszał przychodzących do niego studentów, aby razem z nim szli do madryckich szpitali.

Świadkowie miłosierdzia

Bywało, że w tamtych czasach na spotkania z Księdzem przychodziły dwie, trzy osoby. Dziś Opus Dei ma ok. 80 tys. członków z całego świata. Tych, którzy biorą udział w pracach apostolskich i formacyjnych Dzieła, jest po wielekroć więcej. 6 października 2002 r. na Placu św. Piotra spodziewana jest kilkusettysięczna rzesza pielgrzymów. Mają oni wziąć udział w tzw. projekcie Harambee. Słowo to w języku kiswahili oznacza: “wszyscy jak jeden mąż”, a mieszkańcy Afryki używają go jako hasła, gdy trzeba uczynić coś dla dobra wspólnego. “Josemaría Escrivá był świętym bardzo konkretnym, który zawsze zachęcał do podejmowania aktywnego działania na rzecz innych” – mówi Linda Corbi, odpowiedzialna za projekt. W ten sposób mają zostać zebrane fundusze na programy edukacyjne w Afryce. Ofiary te będą zbierane zarówno wśród osób, które przybędą na kanonizację do Rzymu, jak i wśród wszystkich innych chętnych.
Z Polski wybiera się do Rzymu liczna grupa pielgrzymów. Wyjazdy są organizowane m.in. we Wrocławiu, Poznaniu, Szczecinie, Siedlcach i Warszawie. Wszelkie informacje na temat możliwości wyjazdu znajdują się na stronie internetowej: www.kanonizacja.org.pl

Modlitwa

O Boże, który udzieliłeś niezliczonych łask
błogosławionemu księdzu Josemaríi, obierając go
za swoje najwierniejsze narzędzie do założenia
Opus Dei, drogi do świętości przez pracę
zawodową i wypełnianie codziennych
obowiązków chrześcijanina, spraw łaskawie,
abym ja także potrafił każdą chwilę i sytuację
w moim życiu wykorzystać jako sposobność do
miłowania Ciebie i służenia Kościołowi, Papieżowi
i wszystkim duszom z radością i prostotą serca,
oświetlając drogi ziemskie światłem wiary i miłości.
Racz doprowadzić do kanonizacji
błogosławionego Josemaríi i przez jego
wstawiennictwo udziel mi łaski, o którą Cię
proszę… (wymień swoją prośbę). Amen
Ojcze nasz… Zdrowaś Maryjo… Chwała Ojcu…

Copyright © by L’Osservatore Romano (9/2001) and Polish Bishops Conference

http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/homilie/lwow_beatyfikacja_26062001.html

S. Dolores Siuta CSSJ

Lwowski Apostoł Bożego Miłosierdzia

Już za życia nazywano go «Księdzem dziadów», «Ojcem ubogich», «drugim Proboszczem z Ars», «Lwowskim Bratem Albertem». Dzisiaj mówi się o nim najczęściej: «Lwowski Apostoł Bożego Miłosierdzia». Tak określa się sługę Bożego ks. Zygmunta Gorazdowskiego, kapłana archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego, założyciela Zgromadzenia Sióstr św. Józefa (sióstr józefitek), który ma zostać wyniesiony do chwały ołtarzy 26 czerwca br. we Lwowie, w czasie pielgrzymki Ojca Świętego Jana Pawła II na Ukrainę.

Droga do kapłaństwa

Ks. Zygmunt Gorazdowski urodził się w Sanoku 1 listopada 1845 r. w rodzinie, w której wysoko ceniono i respektowano zasady religii katolickiej. Był drugim z siedmiorga dzieci Feliksa i Aleksandry Gorazdowskich i jedynym ich synem, który dożył wieku dorosłego, choć od wczesnego dzieciństwa chorował na nieuleczalną wówczas gruźlicę. Do gimnazjum uczęszczał w Przemyślu. Szczególnym momentem jego młodzieńczego dojrzewania do udziału w Ewangelii cierpienia był r. 1863, kiedy to Zygmunt mimo słabego zdrowia wziął udział w Powstaniu Styczniowym, a po jego upadku przeżył niejedną bolesną próbę. Po ukończeniu gimnazjum podjął studia prawnicze na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie. W 1865 r. przerwał studia i wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego we Lwowie. Ta decyzja i związana z nią świadoma rezygnacja Zygmunta z kariery adwokata miały bardzo poważną motywację. W swoim życiorysie Zygmunt poświęca tej kwestii zaledwie jedno zdanie: «poczułem powołanie do stanu duchownego i wstąpiłem w roku 1865 do Seminarium». Zeznania jego najmłodszej siostry Marii mówią jednak, że owa decyzja miała głębokie uzasadnienie. Maria zaświadcza m.in.: «Przez całe życie zwykł mówić: Bogu dziękuję za chorobę, jaką na mnie spuścił w mej młodości, bo gdyby nie ta choroba, nie byłbym został księdzem i nigdy bym nie był zadowolony rozminąwszy się z moim powołaniem». Po ukończeniu teologii, ze względu na gwałtowne nasilenie się choroby płuc i niebezpieczeństwo utraty życia dopiero po 2-letnim intensywnym leczeniu otrzymał święcenia kapłańskie 25 lipca 1871 r. w katedrze lwowskiej. W tym też czasie złożył Bogu ślub mówiąc: «Wszechmogący, zmiłuj się nad kornym Twym sługą, użycz mi sił, bym spełnić mógł swe posłannictwo, a całe życie swe poświęcę dla dobra bliźnich».

W ciągu pierwszych sześciu lat posługi kapłańskiej pracował jako wikariusz bądź administrator w Tartakowie, Wojniłowie, Bukaczowcach, Gródku Jagiellońskim i Żydaczowie. Już wówczas dał się poznać jako człowiek obdarzony wyjątkowym charyzmatem duszpasterskim. Podejmował niezwykle cenne inicjatywy, by zaradzić różnorakim trudnościom związanym z przekazem orędzia ewangelicznego. Czynił to włączając się w pracę katechetyczną, a także opracowując i wydając drukiem Katechizm, którego ponad 50 tys. egzemplarzy rozeszło się po Galicji, Śląsku i Ameryce. Opracował i wydał również Rady i przestrogi dla młodzieży oraz artykuły prasowe. Lud, do którego ks. Zygmunt został posłany, nękany był przez głód i inne formy niedostatku. Obok niezwykle uciążliwych układów społecznych i gospodarczych oraz narodowej niedoli wiele innych przyczyn utrudniało mu głoszenie słowa Bożego. Parafie archidiecezji lwowskiej należały wówczas do najbardziej rozległych terytorialnie w całym zaborze austriackim. Często jedną parafię tworzyło kilka lub kilkanaście gmin. W parafii w Wojniłowie, na przykład, ks. Gorazdowski był katechetą uczniów miejscowej szkoły czteroklasowej oraz dzieci z jedenastu szkół państwowych i siedmiu parafialnych. Do wojniłowskiej parafii należało bowiem prawie 30 miejscowości, a tamtejszy proboszcz ze względu na wiek i zły stan zdrowia niewiele mógł ks. Zygmuntowi pomóc. Kierując się głęboką miłością do Eucharystii i świadomością, jak ważne jest przygotowanie i pierwsze przeżycie spotkania z Chrystusem w komunii św., starał się, by oficjalnie wprowadzone w 1868 r. rozporządzenie władzy kościelnej dotyczące uroczystości I komunii św. wprowadzić i upowszechnić w archidiecezji lwowskiej. Był na tych ziemiach pierwszym organizatorem wspólnych I komunii św.

Dzieła miłosierdzia

Od samego początku swojej pracy duszpasterskiej ks. Zygmunt włączył się w już istniejące lub inicjował nowe dzieła chrześcijańskiego miłosierdzia. Na przykład, gdy wybuchła w Wojniłowie epidemia cholery, z niezwykłym oddaniem spieszył z pomocą chorym, a pomimo wielkiego niebezpieczeństwa zarażenia własnymi rękami wkładał zmarłych do trumny. Nawet Żydzi, jak podają zapisy z tego czasu, z wielkim szacunkiem całowali jego ubranie, uważając go za człowieka świętego, ponieważ «spieszył z pomocą i z lekarstwami do chorych, budził ducha religijnego (…), był opiekunem ubogich. Cieszył się ogólną sympatią z powodu swej niezmordowanej pracy i szlachetnego charakteru».

W 1877 r. sługa Boży rozpoczął działalność kapłańską i dobroczynną we Lwowie. Po krótkim okresie pracy przy kościele św. Marcina i Matki Bożej Śnieżnej przez ok. 40 lat pełnił posługę w parafii św. Mikołaja. Był człowiekiem głębokiej modlitwy, a jednocześnie z niezwykłą żarliwością duszpasterską i apostolską wciąż podejmował nowe inicjatywy na rzecz potrzebujących. Pracował w wielu szkołach jako katecheta. Angażował się również w pracę wydawniczą i redaktorską. Wydawał kilkakrotnie Katechizm, opracował i opublikował Zasady i przepisy dobrego wychowania dla rodziców i wychowawców katolickich oraz liczne artykuły. Założył też Towarzystwo Bonus Pastor dla kapłanów i troskliwie wspierał jego działalność. Władze kościelne wysoko ceniły kapłańską posługę ks. Gorazdowskiego i niejednokrotnie dawały temu wyraz. Na przykład w dekrecie pochwalnym, przesłanym ks. Zygmuntowi przez ówczesnego metropolitę lwowskiego sługę Bożego Józefa Bilczewskiego, czytamy: «W pełnieniu bardzo trudnego obowiązku duszpasterskiego wielką pociechą i podporą niemałą są dla nas kapłani, którzy w niczym nie szukając siebie samych, podejmują mozolne trudy ku chwale Boga i zbawienia dusz. W naszym przekonaniu i Ciebie do takich zaliczyć możemy kapłanów, którzy już od prawie trzydziestu lat z niesłabnącą pilnością i gorliwością nie ustępujesz we współdziałaniu z dziełem ze wszystkich dzieł Bożych najbardziej Boskim, a mianowicie z dziełem nawracania błądzących i doprowadzania grzeszników do Boga».

Nade wszystko zadziwia jednak działalność charytatywna sługi Bożego. W tym samym dekrecie abpa Józefa Bilczewskiego czytamy: «Boskim nauczony przykładem z wykonaniem tego dzieła złączyłeś pomocnicze dzieła miłosierdzia. Założyłeś zbożne schroniska dla ubogich, chorych, kalek nieuleczalnych, utworzyłeś zgromadzenie zakonne kobiet, którym przekazałeś pieczę nad tymi zbożnymi dziełami. Te i inne Twoje prace, jak również Twoje wzorowe życie i pobożność, skłaniają nas do tego, abyśmy wyrazili Ci nasze uznanie, zachęcając w Panu, abyś i nadal trwał gorliwie w tym działaniu ku chwale Boga i zbawieniu dusz, abyś przez przychylność i łagodność okazywał się prawdziwie ojcem dla ubogich i udręczonych».

Nie były to słowa bezpodstawne. Ks. Gorazdowski był przez długie lata sekretarzem Instytutu Ubogich Chrześcijan. Zainicjował i ufundował we Lwowie wiele dzieł chrześcijańskiego miłosierdzia. W 1882 r. założył przy pomocy jednego z towarzystw dobroczynnych «Dom pracy» dla żebraków. W jednym ze sprawozdań z działalności tego domu czytamy m.in.: «Usiłowania nasze (…) odniosły o tyle pożądany skutek, że tych kilkadziesiąt ubogich, którzy są stale pod opieką ‘Domu pracy’, odwykli od żebrania, wstydzą się nawet dawnego swego rzemiosła i zwrócili się na drogę pracy i moralności. Niektórzy już wyszli nawet z Zakładu i prowadzą życie pracowite i moralne».

«Domem pracy» we Lwowie opiekował się ks. Gorazdowski aż do swojej śmierci.

Z inicjatywy sługi Bożego rozpoczęła także swoją działalność w r. 1882 we Lwowie tania Kuchnia Ludowa. Żywili się w niej robotnicy, młodzież szkolna, dzieci, a najczęściej ubodzy. Był tam też pokój dla studentów, którzy otrzymywali posiłki za symboliczną zapłatą, a nierzadko po prostu za darmo. Po latach ks. Gorazdowski «otrzymał wiele podziękowań od inżynierów, sędziów czy lekarzy, którzy dzięki niemu mogli kontynuować studia».

Kolejnym dziełem chrześcijańskiego miłosierdzia założonym przez naszego sługę Bożego był Zakład dla nieuleczalnie chorych i rekonwalescentów. Był to rodzaj hospicjum dla ludzi cierpiących i chorych, którzy zgodnie z ustawą rządu po 6 tygodniach pobytu w szpitalu, bez względu na stan zdrowia, byli z niego usuwani. Pisano wówczas m.in. o ks. Gorazdowskim: «Gdy nikt nie umiał zająć się nieszczęśliwymi, chorymi bez ratunku, (…) on pomyślał o wzniesieniu gmachu dla nieszczęśliwych, co już nie mają na ziemi nadziei».

W r. 1886 z inicjatywy ks. Zygmunta powstał Internat św. Jozafata dla ubogich studentów Seminarium Nauczycielskiego. W roku śmierci sługi Bożego, który był przez wiele lat dyrektorem tego Internatu, gazety pisały: «Dziś może ten Internat po 34 latach swojego istnienia poszczycić się całym szeregiem wychowanków, którzy zajmują nawet wybitne stanowiska w szkolnictwie powszechnym».

Nie sposób nie wspomnieć tu również o pierwszym i przez długie lata jedynym w Galicji Zakładzie Dzieciątka Jezus dla samotnych matek i porzuconych niemowląt. W latach 1892-1916 opiekę w tym Zakładzie znalazło 2 871 niemowląt, z czego 836 opuściło Zakład ze swoimi matkami, 802 odnalazło swoje rodziny, 173 adoptowano, pozostałymi zajmowały się siostry zakonne. Warto chociażby wymienić katolicką polsko- -niemiecką Szkołę św. Józefa, Towarzystwo św. Salomei wspomagające ubogie wdowy i ich dzieci, Stowarzyszenie dla ubogich szwaczek i Związek Towarzystw i Zakładów Dobroczynnych w Galicji.

17 lutego 1884 r. ks. Gorazdowski założył Zgromadzenie Sióstr św. Józefa. Siostry józefitki w duchu ewangelicznej miłości miłosiernej do dziś zajmują się zakładami wychowawczymi oraz prowadzą działalność katechetyczną i oświatową. Służą także chorym, cierpiącym i ubogim. Domy zgromadzenia znajdują się w Polsce (40), jak również w Niemczech, Francji, Włoszech, na Ukrainie oraz w Afryce (Kongo, Kamerun) i Ameryce Południowej (Brazylia).

Starania o beatyfikację

Sługa Boży ks. Zygmunt Gorazdowski zmarł w opinii świętości we Lwowie 1 stycznia 1920 r. Mówiono wówczas, że «tyle instytucji stworzyć, utrzymać je i nimi zarządzać mogła tylko dusza gorąco miłująca Boga i bliźnich, dusza z dziecięcą wiarą ufająca Opatrzności». Jego proces beatyfikacyjny rozpoczął się w archidiecezji lwowskiej 29 czerwca 1989 r. W kwietniu 1993 r. dokumentacja procesowa została przekazana Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych w Rzymie. 20 grudnia 1999 r. Jan Paweł II promulgował dekret stwierdzający heroiczność życia i cnót sługi Bożego. W dekrecie tym czytamy m.in.: «Życie Sługi Bożego było ustawiczną służbą miłości (…). Całym sercem i z całych sił ukochał Boga i służył Mu ochoczo i z radością. Był posłuszny Jego woli, szanował Jego prawo i dniem i nocą pracował dla Jego Królestwa; unikał grzechu, dążył do świętości. Nadzieję pokładał w Panu, w Jego miłosierdziu i Jego Opatrzności. Obce mu było przywiązanie do spraw ziemskich; dzielił się z potrzebującymi wszystkim, co posiadał».

24 kwietnia 2001 r. Ojciec Święty ogłosił dekret o cudownym uzdrowieniu przypisywanym wstawiennictwu ks. Zygmunta Gorazdowskiego.

S. Dolores Siuta CSSJ, Postulatorka

opr. mg/mg

Do pomocy w odkrywaniu ostatecznej prawdy o świecie, człowieku i o Bogu apelują polscy biskupi do rodziców, nauczycieli i wychowawców.

W liście na IV Tydzień Wychowania, który obchodzony będzie od 14 września podkreślają, że “współczesny świat próbuje narzucić ludziom przekonanie, że nie ma żadnej obiektywnej prawdy a każdy człowiek rozumie i stosuje ją na swój własny, indywidualny sposób”. List ten jest dziś czytany w kościołach w całej Polsce.
Autorzy listu zwracają uwagę, że na człowieka głoszącego istnienie obiektywnej prawdy, patrzy się z podejrzliwością czy lekceważeniem. Dlatego, przypominają, Kościół przestrzega przed swego rodzaju “dyktaturą relatywizmu”.

Biskupi podkreślają znaczenie wychowania do prawdy. “Polega ono na tym, aby na wszystkich etapach procesu wychowawczego – dokonującego się w domach, w przedszkolach i szkołach – rodzice, nauczyciele i wychowawcy ukazywali wartość odkrywania ostatecznej prawdy o świecie, o człowieku i o Bogu” – czytamy w liście.

Zdaniem biskupów, ukazywanie młodemu pokoleniu w jaki sposób dążyć do prawdy i kierować się nią w codziennym życiu jest dziś szczególnie ważne. “Tylko wtedy będziemy mogli z ufnością patrzeć w przyszłość, mając pewność, że dzięki temu ukształtuje się społeczeństwo, w którym ludzie będą kierowali się wewnętrzną uczciwością, prawością i rzetelnością” – przekonują autorzy listu.

Biskupi zaznaczają jednocześnie, że konsekwencją głoszenia obiektywnej prawdy może niekiedy okazać się cierpieniem, ale, jak dodają dla człowieka wierzącego nie ma innej drogi niż ta, którą szedł Jezus Chrystus.

W liście pasterskim biskupi kierują do wychowawców gorący apel: “Nie bójcie się prawdy! Dążcie do niej z odwagą i zapałem! Uczcie jej innych! Wychowujcie do niej wszystkich, których Wam Pan Bóg powierzył! Nie dajcie się zwieść namiastkami prawdy czy półprawdami! Brońcie się przed manipulacją ze strony tych, którzy są niechętni Chrystusowi i Jego Kościołowi”.

List pasterski “Wychowywać do prawdy” jest dziś odczytywany w kościołach. V Tydzień Wychowania obchodzony będzie w Polsce dniach 14-20 września br.

http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/z-zycia-kosciola/art,19855,wychowujesz-nie-boj-sie-prawdy.html

*******

Czy Jezus był zadowolony z życia?

Wojciech Żmudziński SJ / pk

Wkurzył się na sprzedawców w świątyni, płakał nad grobem Łazarza, kłócił się z faryzeuszami, jeden z uczniów Go zdradził, inny się Go zaparł, pozostali Go opuścili, był biczowany i przybijany do krzyża. Nie dziwi mnie więc pytanie: Czy Jezus był zadowolony z życia?

 

Gdy narodził się, aniołowie zwiastowali pasterzom radość. Trzej królowie radowali się, gdy ujrzeli gwiazdę. Jan Chrzciciel radował się już w łonie swojej matki Elżbiety. Tłum przyjmował Jezusa z radością. Radowali się uczniowie, gdy widzieli jak na imię Jezusa złe duchy są im posłuszne. Radował się Zacheusz przyjmując Jezusa w swoim domu. Niewiasty biegły z radością, by oznajmić uczniom, że Jezus zmartwychwstał. Radowali się uczniowie widząc Zmartwychwstałego. A kiedy radował się Jezus?

 

Gdy widział, jak Jego uczniowie korzystają z władzy stąpania “po wężach i skorpionach, i po całej potędze przeciwnika” (por. Łk 10,17-21). Wtedy rozradował się w Duchu Świętym i rzekł: “Wysławiam Cię, Ojcze, Panie nieba i ziemi, że zakryłeś te rzeczy przed mądrymi i roztropnymi, a objawiłeś je prostaczkom” (Łk 10,17-21).

 

Jezus raduje się z prostoty. Zadowolony jest, że Ojciec potwierdził wybór prostych ludzi na uczniów Swojego Syna, że zapisał ich imiona w księdze życia. Byli bez doktoratów, bez kursów publicznego występowania, nie uczyli się w seminarium, nie byli mistrzami dobrych manier. Prości ludzie, których pobożność nie wyrażała się w mnożeniu modlitw i skrupulatnym przestrzeganiu przepisów religijnych lecz w trudnym do pohamowania entuzjazmie – to oni sprawiali Jezusowi radość. Z ich radości był zadowolony.

 

Gdy zastanawiam się, czy Jezus jest ze mnie zadowolony, przypomina mi się wtedy ten fragment Ewangelii i zadaję sobie pytanie: jak często wracam z pracy rozradowany i tak jak siedemdziesięciu dwóch uczniów wołam z entuzjazmem: Panie, przez wzgląd na Twoje imię, złe myśli ulatują jak przekute baloniki (por. Łk 10,17)?

 

Swoje zadowolenie wyraża Jezus w dziękczynieniu. “Ojcze, dziękuję Ci, żeś mnie wysłuchał” – woła wskrzeszając Łazarza (por. J 11,41). Bez zadowolenia z życia i wdzięczności względem Boga nie ma zdrowej pobożności. Jestem o tym przekonany. Tylko bezbożni narzekają i są niezadowoleni ze swojego losu – czytamy w liście św. Judy (por. Jud 1,15-16).

 

Gdy wkurzam się na nieżyczliwego sprzedawcę, gdy płaczę po stracie bliskiej mi osoby, gdy pokłócę się ze współbratem albo czuję się oszukany i samotny, przypominam sobie wtedy Jezusa zadowolonego z prostoty swoich uczniów, biorę jednodniowy urlop i idę na cmentarz czyścić zaniedbane groby.

 

Ojcze, dziękuję Ci, żeś mnie wysłuchał, że pokrzepiłeś mnie na duchu, dziękuje Ci za entuzjazm i prostotę, które mnie czasem nawiedzają. Mam nadzieję, że Twój Syn jest ze mnie zadowolony. Przynajmniej dzisiaj.

http://www.deon.pl/religia/duchowosc-i-wiara/zycie-i-wiara/art,1884,czy-jezus-byl-zadowolony-z-zycia.html

********

Bóg przebacza

ks. Piotr Pawlukiewicz

Ks. Piotr Pawlukiewicz o tym, że jawnogrzesznicy mogą nas wyprzedzić w drodze do nieba.

********

Czas przepraszania

ks. Artur Stopka

(fot. Grzegorz Gałązka / galazka.deon.pl)

Agent Leroy Jethro Gibbs, grany przez Marka Harmona w amerykańskim serialu telewizyjnym “Agenci NCIS”, wśród kilkudziesięciu zasad, jakie wpajał swoim podwładnym, miał i taką: “Nie przepraszaj. Przepraszanie jest oznaką słabości”. Okazuje się, że tego rodzaju myślenie jest bliskie także wielu katolikom.

 

Wśród komentarzy, jakie pojawiały się w mediach po zakończeniu pontyfikatu Jana Pawła II, pojawiły się pełne ulgi (ale też nadziei) stwierdzenia: “Nareszcie skończy się to nieustanne przepraszanie wszystkich za wszystko”. Autorzy takich uwag mieli dość tak często stosowanego przez papieża Polaka bicia się w piersi i proszenia o wybaczenie. Twierdzili, że to osłabia Kościół i ustawia go w pozycji “chłopca do bicia”. W prywatnej rozmowie jeden z takich zmęczonych przepraszaniem katolików pożalił się, że za Jana Pawła II chwilami miał wrażenie, iż dwa tysiące lat dziejów Kościoła to jedno wielkie pasmo pomyłek, błędów i krzywd wyrządzanych komu tylko się dało.

 

Wygląda na to, że katoliccy zwolennicy zasad głoszonych przez agenta Gibbsa wciąż nie mają łatwo. Następca Jana Pawła II też przepraszał. Może nie tak często, jak jego poprzednik, ale jednak. Aktualny papież, Franciszek, nie tylko “dzieło przepraszania” kontynuuje, ale prośby o przebaczenie kieruje czasami w dość zaskakujące (przynajmniej dla niektórych) strony.

 

Niespełna rok temu, w lipcu, Franciszek odwiedził zielonoświątkowego pastora i jego wspólnotę w Casercie. Wielu obserwatorów uznało, że najważniejszym punktem tego spotkania były przeprosiny, które papież skierował do włoskich zielonoświątkowców za prześladowania, jakie ich spotkały ze strony faszystowskiego państwa włoskiego. Wśród prześladujących znaleźli się również katolicy, chociaż tego rodzaju działania nie były inspirowane przez Kościół. “Jestem pasterzem katolików i proszę was o przebaczenie za tych braci i siostry, którzy [tego] nie rozumieli albo byli skuszeni przez diabła” – powiedział Franciszek.

 

Kilka dni temu papież zrobił coś jeszcze bardziej zaskakującego. Pojawił się w świątyni waldensów w Turynie. Nie dość, że po raz pierwszy w dziejach Następca św. Piotra przekroczył próg ich świątyni, to jeszcze usłyszeli gorącą prośbę o przebaczenie. “Zastanawiając się nad historią naszych stosunków, możemy jedynie się smucić w obliczu konfliktów i przemocy popełnionych w imię swojej wiary, i proszę Pana, aby dał nam łaskę, abyśmy wszyscy uznali siebie za grzeszników oraz potrafili przebaczać sobie nawzajem. To z inicjatywy Boga, który nigdy się nie zniechęca w obliczu ludzkiego grzechu, otwierają się nowe drogi, by żyć naszym braterstwem, i od tego nie możemy się uchylać. Ze strony Kościoła katolickiego proszę was o przebaczenie postaw i zachowań niechrześcijańskich, a nawet nieludzkich, jakich w dziejach dopuszczaliśmy się wobec was. W imię Pana Jezusa Chrystusa, przebaczcie nam!” – powiedział Franciszek.

 

Ktoś może wzruszyć ramionami, zastanawiając się nad sensem przepraszania po wiekach niezbyt licznej dziś (ok. 100 tys. członków) grupy religijnej. Czy nie lepiej uznać po prostu, że “było, minęło”, a nie kajać się za zło popełnione przez poprzednie pokolenia?

 

Jestem przekonany, że nie. Przepraszanie, wbrew poglądom podzielnym przez część członków Kościoła katolickiego, nie jest przejawem słabości, lecz siły. A także odwagi. Trzeba ogromnej odwagi, aby nie tylko rozpoznać popełnione zło, ale również wziąć za nie odpowiedzialność.

 

Mamy w Polsce szczególne doświadczenie przepraszania. Właśnie zbliża się pięćdziesiąta rocznica listu biskupów polskich do niemieckich z 1965 roku. Zawarte w orędziu słowa “udzielamy wybaczenia i prosimy o nie” spotkały się wówczas z niezrozumieniem nie tylko za strony komunistycznych władz. Rodzi się pytanie, na ile i w jaki sposób są rozumiane dzisiaj. Także w samym Kościele katolickim w Polsce.

http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/komentarze/art,2031,czas-przepraszania.html

********

dodane 2015-06-25 23:15

RADIO WATYKAŃSKIE |

Wskazał na to Papież podczas porannej Mszy w kaplicy Domu św. Marty. Swoją homilię Franciszek poświęcił rozróżnianiu między prawdziwymi głosicielami Ewangelii a „pseudoprorokami”. Okazją był passus z dzisiejszej Ewangelii mówiący, że „tłumy zdumiewały się nauką Jezusa. Uczył ich bowiem jak ten, który ma władzę, a nie jak ich uczeni w Piśmie”.

Jak zaznaczył Ojciec Święty, z podobną sytuacją możemy mieć do czynienia również dzisiaj. Ludzie wyczuwają, kiedy jakiś biskup, ksiądz, katecheta czy zwykły chrześcijanin mówi zgodnie z przysługującą mu władzą. Sam Jezus ostrzegał swoich uczniów przed fałszywymi prorokami i uczył ich rozeznawania w tej dziedzinie. A kluczem jest związek trzech słów: mówić, czynić i słuchać. Jedno z kryteriów owego rozeznawania słyszymy w dzisiejszej Ewangelii: „Nie każdy, który mi mówi: «Panie, Panie», wejdzie do królestwa niebieskiego, lecz ten, kto spełnia wolę mojego Ojca, który jest w niebie”.

„Tacy mówią i czynią, ale brakuje im innej postawy, która jest właśnie fundamentem mówienia i czynienia: brakuje im słuchania. Dlatego mówi dalej Jezus: «Kto tych słów moich słucha i wypełnia je». A zatem dwumian «mówić-czynić» nie wystarcza, a wręcz często wprowadza nas w błąd. I Jezus to zmienia, mówiąc, że prawdziwym dwumianem jest słuchać i czynić, wypełniać: «Każdego więc, kto tych słów moich słucha i wypełnia je, można porównać z człowiekiem roztropnym, który dom swój zbudował na skale»” – powiedział Franciszek.

Z kolei ten, kto słucha tych słów i nie uznaje ich za swoje, puszcza je mimo ucha, a zatem nie słucha na poważnie i nie wypełnia ich, jest jak ten, kto buduje na piasku. I jak zaznaczył Papież, znamy tego skutki.

„Gdy Jezus upomina ludzi, by strzegli się pseudoproroków, powiada: «Po owocach ich poznacie». To znaczy po ich zachowaniu: wiele słów, przemowy, czynienie cudów i innych wielkich rzeczy, ale serc nie mają otwartych, by słuchać słowa Bożego, czują lęk przed ciszą słowa Bożego i tacy są pseudochrześcijanami, pseudopasterzami. To prawda, że czynią oni dobre rzeczy, ale brakuje im skały” – powiedział Papież.

Jak zaznaczył Franciszek, chodzi o skałę Bożej miłości, słowa Bożego. A bez tej skały nie da się prorokować, nie da się budować. Wznosi się tylko pozory, które ostatecznie padają. Taką fikcję tworzą właśnie psuedopasterze, którzy wiele, być może zbyt wiele mówią i robią, a nie słuchają w ciszy słowa Bożego. A zatem mówią i czynią od siebie, a nie od Boga.

„Zapamiętajmy te trzy słowa jako znak: czynić, słuchać, mówić. Ktoś, kto jedynie mówi i czyni, nie jest prawdziwym prorokiem, nie jest prawdziwym chrześcijaninem, bo ostatecznie wszystko upadnie, jako że nie stoi na skale miłości Bożej, nie jest trwałe jak skała. Ktoś, kto umie słuchać i ze słuchania czyni na mocy słowa pochodzącego od kogoś innego, a nie własnego, ten pozostanie stały. Choćby to była jakaś skromna osoba, która nie wydaje się ważna, ale przecież ile jest w Kościele takich wielkich osób! Iluż wielkich biskupów, kapłanów, wiernych, którzy umieją słuchać i czynią to, co słyszą!” – powiedział Franciszek.

Jako przykład Papież podał Matkę Teresę z Kalkuty, która „umiała w ciszy słuchać” i wybudować trwałe dzieło. „Nie upadła ani ona, ani jej dzieło” – zaznaczył Franciszek, wskazując na koniec potrzebę przyjęcia mocy Jezusa pochodzącej z Jego uniżenia.

http://kosciol.wiara.pl/doc/2563055.Papiez-o-kryteriach-prawdy

********

Abp Michalik do kleryków: w wakacje strzeżcie się bylejakości

2015-06-26 13:08

pab / Przemyśl / KAI

Przed bylejakością i kłamstwem przestrzegał abp Józef Michalik kleryków rozpoczynających wakacje. Metropolita przemyski przewodniczył Mszy św. na zakończenie roku akademickiego w Wyższym Seminarium Duchownym w Przemyślu.

Abp Michalik zwrócił uwagę, że rozwój powołania i jego kryzys zawsze się wiąże z życiem modlitwy. – Nie ma lepszego i bezpieczniejszego sposobu, jak uczyć się wrażliwości wiary przez modlitwę – powiedział.

Zachęcał, aby uczyć się patrzenia na Boga i na ludzi wzrokiem Jezusa. – W te wakacje oddychaj fascynacją Boga, patrząc na przyrodę, na piękno świata. Próbuj fascynować się duchowym pięknem, które widzisz w drugim człowieku i które w samym sobie dostrzeżesz, bo to bardzo ważna droga dla pogłębienia wiary, żeby widzieć łaski, którymi Bóg dotyka – wyjaśniał. Kaznodzieja przestrzegał natomiast przed powierzchownością. – Życie trzeba brać w pełnym realizmie, wiarę trzeba brać w pełnym wymiarze. Strzeżcie się bylejakości w te najbliższe wakacje i kłamstwa, małego i większego, każdego. Życie prawdą to droga bardzo bezpośrednia do kontaktu z Panem Bogiem – mówił. Abp Michalik stwierdził, że świat bardzo potrzebuje chrześcijańskiej wiary oraz kapłańskiej modlitwy, świadectwa, ofiary. – Świat można przemienić nie swoją mądrością i sprytem, ale Bożą łaską – powiedział.

Hierarcha wskazywał, że przyjęcie Słowa Bożego prowadzi do oczyszczenia człowieka. Zachęcał, aby postanowić sobie, że wakacje to będzie czas nowego rozwoju w nowych sytuacjach. Rok akademicki 2014/2015 w Metropolitalnym Wyższym Seminarium Duchownym w Przemyślu ukończyło 79 alumnów. Ponadto 16 diakonów zostało wyświęconych na kapłanów. Formacja do kapłaństwa trwa sześć lat.

W czasie wakacji, oprócz odpoczynku, na kleryków czekają praktyki w domach pomocy, podczas rekolekcji i pielgrzymek, w muzeum diecezjalnym oraz w pracach porządkowych w seminarium.

http://www.niedziela.pl/artykul/16554/Abp-Michalik-do-klerykow-w-wakacje

********

Miesiąc Boskiego Serca

Modlitwy, litania, rozważania…

Litania do Serca Pana Jezusa

• Historia, rozważanie, tekst
• Litaniae de Sacratissimo Corde Jesu

Akty zawierzenia

• Akt poświęcenia rodzaju ludzkiego Najświętszemu Sercu Pana Jezusa; Akt poświęcenia się Boskiemu Sercu; Codzienne ofiarowanie

Dokumenty Kościoła

• Najświętsze Serce Jezusa w Dyrektorium o pobożności ludowej
• Annum sacrum. Encyklika Leona XIII o poświęceniu się ludzi Najświętszemu Sercu Jezusa
• Miserendissimus Redemptor. Encyklika Piusa XI o wspólnym zadośćuczynieniu Najświętszemu Sercu Jezusowemu
• Haurietis aquas. Encyklika Piusa XII o kulcie Najświętszego Serca Jezusa
• Serce Jezusa – źródło życia i świętości. Homilia Jana Pawła II

Artykuły i rozważania

• Kult serca Pana Jezusa w Hiszpanii
• Obietnice Serca
• Kolekta o Sercu Jezusa
• Boska dramaturgia
• Serce Jezusa i Duch Święty
• Wielkie objawienia Serca Jezusowego
• Najświętsze Serce Jezusa, zmiłuj się nad nami
• O obietnicach Serca raz jeszcze
• Powiernica Serca Jezusowego
• Zawierzyć na nowo Sercu Jezusa
• Pulsujący ogień
• Bazylika Sacre Coeur

***********

ks. dr Johannes Gamperl

Żarliwa modlitwa za Kościół

Po przeistoczeniu Pan Jezus jest obecny pod postaciami chleba i wina. I chociaż pozostaje to zakryte dla naszych oczu, jest objawione naszym sercom. W Jego imieniu kierujemy naszą modlitwę do Boga Ojca. Pierwszą i największą sprawą jest modlitwa za Kościół: „Pamiętaj, Boże, o Twoim Kościele na całej ziemi. Spraw, aby lud Twój wzrastał w miłości razem z naszym papieżem…, naszym biskupem… oraz całym duchowieństwem” (II modlitwa eucharystyczna).

Krytyka Kościoła

Słowo „Kościół” wywołuje u wielu ludzi – zarówno w kręgach Kościoła, jak i poza nim – różne reakcje, a nawet emocje. Jedni kojarzą z nim tylko budowle. Drudzy identyfikują z nim papieża, biskupów i kapłanów. Znowu inni bardziej lub mniej ostro krytykują „Kościół jako urząd”, tak jakby mógł istnieć bez urzędów i hierarchii! Kardynał Joseph Ratzinger w jednym ze swoich kazań, wygłoszonych w Altötting sformułował to tak: „Jednych denerwuje to, co nazywają Kościołem hierarchii i czują się przygnieceni jej władzą; inni jęczą z powodu bałaganu i samowoli jakoby panujących w Kościele: pastoraliści opracowują zrezygno wani nowe plany, by rozwinąć i wprowadzić nowe metody; planuje się święta, imprezy, dyskusje; a na końcu kipi to wszystko jak w wodzie i czujemy się przy tym biedni i puści. Kościół stał się jak wesele bez miłości i bez wina”.

Pewien młody człowiek napisał dla czasopisma „Wochenzeitschrift” pełen chłodu i złości artykuł pod tytułem Chrześcijanin dziś. Napisał w nim: „Pozostając poza Kościołem, wcale nie czuję się nieszczęśliwy. Wręcz przeciwnie, wierzę, że żyję bardziej po ludzku i moralnie niż niektórzy uczęszczający do kościoła, a do tego bardziej prawdziwie. Czas Kościoła skończył się już bezpowrotnie. Być może chrześcijaństwo było pewną konieczną fazą w historii ludzkości i wniosło ze sobą bez wątpienia wiele dobra. To powinniśmy uznać. Ale tak jak ja nie potrzebuję Kościoła, tak też miliony ludzi już więcej go nie potrzebują. Starsi nie powinni się z tego powodu martwić. Szanujemy ich jako naszych rodziców, jako starszych, chociaż wielu z ich poglądów i zachowań już nie rozumiemy. Dla tych, którzy potrzebują Kościoła, może on nadal istnieć. Być może zawsze znajdą się tacy, dla których jest on czymś koniecznym. Jednak świat przyszłości chcemy budować bez Chrystusa i nie wyrządzamy przez to nikomu żadnej krzywdy, jeśli tak postępujemy”.

Takie słowa można wyjaśnić tylko jako młodzieńcze nieporozumienie. Jakże bardzo ludzie są spragnieni miłości i Bożego odkupienia, a przez to i Kościoła! Profesor Max Thüerkauf ze Szwajcarii powiedział kiedyś bardzo słusznie, że także ci niewierzący ostatecznie żyją – często nieświadomie – z chrześcijaństwa, Kościoła i jego wiary!

Kościół nadal pozostaje młody

Liczby nie są żadnym argumentem, być może są jednak jakimś barometrem nastrojów. Nie tak dawno rocznik statystyczny Kościoła podał do wiadomości, że liczba katolików na całym świecie wzrosła do prawie jednego miliarda. W Afryce w latach 1978-1989 liczba katolików zwiększyła się o 56,3%, w Azji o 38,7%, w Ameryce Południowej o 24,6%, w Australii i Oceanii o 23,8%, w Ameryce Północnej o 13,9% i w Europie o 5,7%. Jeżeli – jak podają relacje – tylko w jednej pielgrzymce na Wschodzie (Lewocza na Słowacji) wzięło udział więcej niż 500 000 wiernych – a na dodatek była to przede wszystkim młodzież – to można bez ogródek powiedzieć, że Kościół nadal pozostaje młody. Także podczas wielu nabożeństw i w grupach modlitewnych można zaobserwować, że bierze w nich udział coraz więcej młodzieży. Można to zauważyć wszędzie. Zaś przeciwników, którzy oczerniają i obrzydzają Kościół, nigdy nie zabraknie. Nie jest on przecież tylko dziełem ludzkim, lecz przede wszystkim Kościołem Jezusa Chrystusa i Jego mistycznym Ciałem.

Ciągła reforma Kościoła

Ponieważ Kościół na tym świecie składa się z ludzi ze wszystkimi ich wadami, błędami, słabościami i grzechami, jest on – czyli my wszyscy: kapłani, świeccy, zakonnicy i biskupi – Kościołem grzesznych ludzi. Niektórzy mówią złośliwie, że skoro Kościół nadal istnieje, pomimo tak wielu błędów, grzechów i wszystkich słabości, które tak często wychodzą na jaw w latach jego historii, to jest to znak, że rzeczywiście musi on być dziełem Boga!

Jakże bardzo musi być smutny Pan Jezus, Głowa „mistycznego Ciała”, kiedy Jego członki kłócą się między sobą. Zamiast się modlić – wzajemnie obwiniają. Zamiast miłować – uciekają w zewnętrzną aktywność. Zamiast poświęcić czas na adorację i uwielbienie – wzajemnie się oskarżają. Zamiast

sobie pomagać – ranią się wzajemnie.

Jestem świadomy także moich zaniedbań i uchybień. Wtedy klękam przed tabernakulum i modlę się: „Panie, zmiłuj się nade mną i nad naszym Kościołem! Daj nam wielu świętych! Poślij Twojemu Kościołowi «widoczne słowa Boże» ludzi miłości, którzy nie zaciemnią Twojej miłości i Twojego piękna, lecz przydadzą im blasku!”.

Chętnie odmawiam też wtedy modlitwę do Ducha Świętego, który przecież może odnowić oblicze ziemi: „Przyjdź, Duchu Święty, uświęć nas! Napełnij nasze serca żarem tęsknoty do Tego, który jest «Prawdą, Drogą i pełnią Życia»! Rozpal w nas Twój ogień, abyśmy dzięki niemu sami stali się światłem, które oświeca, daje ciepło i pociesza! Daj naszemu ociężałemu językowi znaleźć słowa, które by mówiły o Twojej miłości i piękności! Odnów nas, abyśmy się stali ludźmi miłości, Twoimi świętymi, widocznymi słowami Bożymi! A wtedy będziemy w stanie odnowić oblicze ziemi i wszystko stanie się nowe! Przyjdź, Duchu Święty, i uświęć nas, umocnij nas i zostań z nami!”.

Kiedy po przeistoczeniu modlimy się za Kościół, powinniśmy przede wszystkim wypraszać, aby był on święty. II Sobór Watykański mówi, że przecież my wszyscy jesteśmy do tego zaproszeni – a nawet jest to nasz obowiązek – by dążyć do świętości i doskonałości, które odpowiadają naszemu stanowi. Być może, czasami czujemy się tak, jak to wyraził Georges Bernanos: „Ja nie pragnę, aby Kościół był doskonały, lecz żywy. Upodobniony do najmniejszych i najbiedniejszych swoich dzieci przedziera się z tego na drugi świat. Popełnia błędy, za które żałuje i pokutuje, a kto tylko na chwilę odwróci wzrok od jego przepychu, usłyszy go, jak w ciemnościach wraz z nami modli się i szlocha”.

ks. dr Johannes Gamperl

tłum. z jęz. niem.: ks. Jacek Kubica SCJ

Czas Serca 4(107) 2010 

fot. Zoltán Vörös “Save a prayer for me now”
Flickr (cc)

http://liturgia.wiara.pl/doc/2428419.Misericordiae-Vultus

********

Marta Wielek

Kłótnia doskonała

„Co jemy dzisiaj na śniadanie? Gdzie ustawimy ten stół?” – tuż po ślubie ani dla Niej, ani dla Niego odpowiedzi na te pytania nie stanowiły żadnego problemu. On mówił: „Zrobimy, jak zechcesz”; Ona: „Niech będzie tak, jak lubisz”. Po kilku latach małżeństwa dostrzegli, że nawet sposób parzenia herbaty może stać się przyczyną sporu. Unikają jednak konfrontacji, bo wydaje im się, że każda sprzeczka jest równoznaczna z małżeńską porażką. Tymczasem coraz więcej osób zajmujących się poradnictwem rodzinnym zaleca wszystkim małżonkom… kłótnie – dobre kłótnie.

Zdaniem francuskich psychologów Serge’a i Carole Vidal-Graf każde małżeństwo ma swoją piętę Achillesową, czuły punkt, który podrażniony zwykle wywołuje spięcie. Mogą nim być teściowie, wychowanie dzieci, podział obowiązków domowych lub pieniądze. Kłótnia jest znakiem, że małżonkowie wkroczyli na niebezpieczny teren, że potrzeby co najmniej jednego z nich zostały zanegowane. Wszczęcie sprzeczki jest sygnałem dla partnera, że coś jest nie tak. I nie chodzi tu o spokojną wymianę argumentów, ale właśnie o kłótnię, w której podstawową rolę odgrywa złość. A złościć się, to znaczy wyrazić swoją niezgodę emocjami. Jednak złość nie cieszy się dobrą reputacją, ponieważ mylimy ją z agresją. Wszyscy doświadczyliśmy gwałtownych wybuchów złości – czy to rodziców, czy też przełożonych o temperamencie choleryka; jest to doświadczenie upokarzające. Trudno się więc dziwić, że wielu małżonków sądzi, że kłótnia może być oznaką rozpadu ich więzi.

Dobroczynna złość

Ona jest wściekła na niego, ponieważ przyjął zaproszenie na obiad u swojej matki, nie pytając jej o zdanie. Denerwuje ją, że po raz kolejny bez jej udziału podjął decyzję dotyczącą ich rodziny. Jej złość jest początkiem wymiany zdań na ten temat. Złość jest więc dla małżeństwa darem. Jest znakiem, że nie są dla siebie obojętni, a ich relacja pozostaje dla nich ciągle ważna.Żadne nasze uczucia, czy to złość, smutek, czy też radość, nie podlegają moralnej ocenie; nie są ani dobre, ani złe. Św. Tomasz z Akwinu pisał: „Nie jesteśmy chwaleni lub ganieni z powodu naszych uczuć jako takich, ale uczucia mogą być godne pochwały lub nagany w miarę, jak rozum nimi rozporządza. Dlatego nie chwali się ani nie gani kogoś, dlatego że się boi lub gniewa, ale ze względu na to, jak się boi i gniewa: zgodnie, czy niezgodnie z rozumem”. Uczucia informują nas o naszych potrzebach; kiedy są zaspokojone, doświadczamy uczuć pozytywnych, kiedy nie – negatywnych. On cieszyłby się, gdyby żona dostrzegła jego potrzebę bycia odpowiedzialnym. Ona czuje się zagrożona, kiedy mąż ignoruje jej potrzebę współudziału w decyzjach. Zdaniem o. Józefa Augustyna SJ, ważne jest więc nie to, co czujemy, ale to, co robimy z uczuciami. Z tymi negatywnymi nie trzeba nerwowo walczyć, ale zaakceptować ich obecność i zastanowić się, jakie potrzeby nie są zaspakajane. Dlaczego mnie to niepokoi? Dlaczego moją żonę/mojego męża tak to złości?

Wyzerować licznik

Kłótnia pozwala uwolnić się od zadawnionych pretensji, od nagromadzonych niedomówień; może też być znakiem, że małżeństwo potrzebuje jakiejś zmiany. Z terapeutycznego doświadczenia Carole Vidal-Graf wynika, że częste kłótnie wskazują na istnienie ukrytego problemu, na przykład na cierpienie z okresu dzieciństwa, z którym sobie nie poradziliśmy. Są też sygnałem alarmowym: być może trzeba podjąć jakąś decyzję, głębiej renegocjować jakiś wybór, podjąć decyzję w sprawie kolejnego dziecka, zdecydować się na zmiany w życiu zawodowym… Wszystkie takie sytuacje, pozostawione bez rozwiązania, zatruwają wzajemne relacje. „Można oczywiście spotkać małżeństwa – twierdzą francuscy terapeuci – które się nigdy nie sprzeczają. Panuje tam swoiste modus vivendi: nieporozumienia, naturalne dla każdej relacji międzyludzkiej, zdarzają się, ale małżonkowie wolą zachowywać się tak, jakby nic się nie działo. Takie małżeństwa przypominają szybkowar, które-go długo się nie otwiera – ciśnienie w nim wzrasta i w każdej chwili może nastąpić wybuch. Dopiero bowiem kłótnia uwalnia nagromadzone emocje i pozwala „wyzerować licznik”. U ludzi, którzy się nie kłócą, wskazania licznika są wysokie. Aby uniknąć eksplozji, każda przeżywana trudność, każde zniechęcenie musi zostać wypowiedziane”.

Dlaczego boimy się kłócić?

Zdaniem psychologów niedocenianie konfliktów jako drogi do pogłębienia więzi wynika zarówno z naszych fałszywych wyobrażeń o miłości, jak i złego rozumienia kłótni. Niemiecka terapeutka Brigitte Lämmle twierdzi, że na drodze kształtowania się swoich związków małżonkowie stale ulegają pewnym iluzjom. Jedną z nich jest oczekiwanie, że kochający partner bezbłędnie odczyta nasze oczekiwania i będzie dążył do ich spełnienia nawet kosztem swoich potrzeb. Inną jest rozumienie jedności jako jednomyślności – „jeśli naprawdę się kochamy, to powinniśmy myśleć i pragnąć tego samego”. Jeszcze inną iluzją jest przekonanie, że miłość automatycznie uporządkuje naszą codzienność. Małżonkowie, którzy tak postrzegają swój związek, w sytuacji konfliktowej czują się winni jej powstania i wzajemnie oskarżają się o jej zaistnienie. To pochłania tak wiele ich energii, że nie mają sił i motywacji, by spróbować rozwiązać problem. Amerykańscy psycholodzy Matthew McKay, Martha Davis i Patrick Fanning, zajmujący się komunikacją interpersonalną, uważają, że głośne i raniące, a niekiedy gwałtowne kłótnie wynikają z naszego przekonania, że każdy konflikt jest złem i trzeba go unikać, jak tylko się da. W dodatku myślimy, że jeśli już dojdzie do starcia, to tylko jedna strona może odnieść zwycięstwo. Jeżeli ona zaspokoi swoje potrzeby, to on musi ze swoich pragnień zrezygnować. Każde więc dąży do tego, żeby to jego potrzeby okazały się ważniejsze, lepsze. Dlatego skłóceni małżonkowie często obwiniają się nawzajem, aby udowodnić swoją rację. To przerzucanie odpowiedzialności może przybrać formę oskarżania, wyolbrzymiania, przypisywania drugiemu złych intencji, rozdrapywania starych ran, a nawet ubliżania. Często towarzyszą temu niejasne i abstrakcyjne żądania, takie jak: „Bądź bardziej delikatny”; „Przestań być taki wybredny”. Są to żądania nierealne, gdyż wymagają od drugiej osoby ciągłego czytania w myślach i oceniania, czy w tym, co robi, jest np. wystarczająco delikatna.

Jak się dobrze kłócić?

Dobra kłótnia, czyli taka, która może być początkiem uzdrowienia, wymaga od każdego z małżonków wysiłku. Istnieje bardzo wiele psychologicznych koncepcji dających wskazania, jak kłócić się w sposób konstruktywny; można wśród nich znaleźć pewne elementy wspólne.

Dobra kłótnia zakłada ścisłe trzymanie się jej przedmiotu. Nie można zbytnio odbiegać od tematu i przechodzić do zarzutów ogólnych albo skierowanych przeciwko najbliższym drugiej osoby: „Przypominasz mi twoją matkę!”. Nawet podczas najgorętszej kłótni trzeba pilnować, aby w centrum uwagi był przede wszystkim związek i jego przyszłość.

Drugie zalecenie dotyczy oddzielenia podczas krytykowania zachowania od osoby. Lepiej kiedy ona powie mężowi: „Nie lubię, kiedy za mnie decydujesz” niż: „Jesteś egoistą”. Dzięki temu łatwiej zlokalizować przyczynę sporu. Żaden z małżonków nie może wysyłać do swego partnera komunikatów zaczynających się od słowa „ty”, ponieważ mogą one być odebrane jako oskarżenie i doprowadzić do zaognienia sporu. Ważne jest, by mówić o sobie, o tym, jak sami odbieramy daną sytuację.

Ponieważ dobrze znamy współmałżonka, doskonale wiemy, w którym punkcie moglibyśmy go najboleśniej dotknąć. Lepiej jednak tego nie robić, nawet jeśli sami zostaliśmy wcześniej zranieni. Trudno będzie przekonać później tę drugą osobę, że nie chcieliśmy jej zranić, a jedynie rozpaczliwie broniliśmy swoich wyobrażeń na temat siebie i związku. Jednym z najczęstszych błędów jest wracanie do bardzo odległej przeszłości, tylko po to, by udowodnić swoją rację. Warto pamiętać, że kłótnia to nie dwa odrębne monologi, których celem jest „wyrzucenie” z siebie nagromadzonej złości. Dobra sprzeczka to słuchanie partnera i odpowiadanie na jego wypowiedzi; powinna być próbą zrozumienia stanowiska drugiej strony.

Kolejnym ważnym elementem dobrej kłótni jest wzajemna akceptacja uczuć. Polega ona na tym, aby w prostych słowach lub gestem oznajmić drugiemu, że rozumiemy jego złość czy niepokój. Bardzo często taka akceptacja uczuć wystarcza, aby złość ucichła.

A co po kłótni?

Niektóre problemy leżą tak głęboko, że nie da się ich rozwiązać podczas pierwszej, często krótkiej i gwałtownej sprzeczki. Czasem lepiej powrócić do sprawy w bardziej sprzyjającym momencie, gdy małżonkowie zdążą ochłonąć i przemyśleć swoje zachowania. Serge i Carol Vidal-Graf zwracają uwagę, aby w tym dialogu każdy wypowiadał wszystkie swoje przemyślenia i emocje. Druga osoba nie powinna w tym czasie przerywać; może zabrać głos dopiero wtedy, gdy będzie miała pewność, że małżonek już skończył mówić. Ten dialog jest bardziej przedstawianiem drugiej osobie swojego punktu widzenia niż dyskusją. Jerzy Grzybowski nazywa to „dzieleniem się” i zaznacza, że jako forma przekazywania swoich myśli, przeżyć, odczuć, nie podlega ono żadnej ocenie, kontrargumentom. Jest osobistym doświadczeniem rzeczywistości.W tej części rozwiązywania problemu ona powinna skoncentrować się na tym, by precyzyjnie opisać uczucia, jakie towarzyszą jej za każdym razem, kiedy mąż sam podejmuje decyzje; podzielić się swoją refleksją nad tym, dlaczego tak się dzieje. Natomiast on powinien starać się, jak najlepiej zrozumieć jej uczucia, nie oceniając ich i nie polemizując z nimi. Potem jest czas na Jego opowiadanie i Jej słuchanie. Aby doszło do porozumienia, obydwoje muszą przyjąć swoje wypowiedzi jako prawdę każdego z nich o sobie.

Następnym etapem rozwiązywania konfliktu są negocjacje, poszukiwanie kompromisu. Dopiero gdy oboje zdystansują się do sytuacji konfliktowej przez nazwanie i analizę swoich uczuć oraz poznanie i akceptację uczuć partnera, mogą wspólnie podjąć próbę ustalenia hierarchii ważności poszczególnych elementów składających się na problem: z czego mogą z rezygnować, a co jest dla Niej i dla Niego zbyt cenne. Jeśli negocjacje są poprawnie przeprowadzone, okazuje się, że nie zawsze musi być zwycięzca i przegrany. Każdy z małżonków musi oczywiście ustąpić, ale obydwoje powinni mieć poczucie, że odnieśli dzięki temu porozumieniu jakąś korzyść. Ważne jest, by nie składać siebie i swoich potrzeb w ofierze za zgodę, za „święty spokój”, by nie wycofywać się z negocjacji, zanim nie osiągniemy rzeczywistego porozumienia.

Na koniec przebaczenie

Nawet taka kłótnia, która pozwoliła rozwiązać problem, może sprawić, że jeden z małżonków czuje się zraniony. Powinien o tym powiedzieć, ale nie obnosić się z tym poczuciem krzywdy. Na ogół bowiem – zdaniem Grzybowskiego – oboje ponoszą jakąś odpowiedzialność za konflikt, chociażby przez to, że wcześniej nie doszło do dialogu, który mógł rozwiązać problem mniej boleśnie. Dlatego obie strony powinny być po kłótni otwarte na przeproszenie i wybaczenie.

Marta Wielek 

List nr 6/2006

fot. nosha play nice 
Flickr (cc)

Bibliografia: 

1. Rozmowa z Serge i Carolle Viol-Cirat, „Famille Chretienne”, nr 1463, s. 68-72

2. J. Grzybowski, Nasze małżeństwo nie może być przegraną, Kraków 2000

3. J. Grzybowski, Wprowadzenie do dialogu, Kraków 1997

4. M. McKay, M. Davis, P. Fanning, Sztuka skuteczne- go porozumiewania się, Gdańsk 2005

5. I. Weber, Czy potraficie się kłócić, Warszawa 1993 c

http://www.katolik.pl/klotnia-doskonala,24901,416,cz.html?s=2

*********

o. Raniero Cantalamessa OFMCap

Nadstawić ucho na głos suflera

Chrześcijanin to człowiek, który pozwala się prowadzić Duchowi Świętemu. Głos tego Nauczyciela dociera do niego z głębi sumienia i z nauczania Kościoła. Pomaga też iść za wolą Bożą, gdy trzeba wybierać pomiędzy dobrem a innym dobrem.

Duch jako przewodnik w Piśmie Świętym

Temat Ducha Świętego – przewodnika nie jest nowy w Piśmie Świętym. U Izajasza całą wędrówkę ludu przez pustynię przypisuje się Jego prowadzeniu: „Duch Pana kierował ich na spoczynek”. Także Jezus został „wyprowadzony przez Ducha na pustynię”. Zamysł św. Łukasza, by jego Ewangelia znalazła kontynuację w Dziejach Apostolskich, ma na celu ukazanie, że ten sam Duch, który prowadził Jezusa w jego ziemskim życiu, teraz – jako „Duch Jezusa” – jest przewodnikiem Kościoła. Piotr idzie do Korneliusza i do pogan, bo Duch mu to nakazuje; tak samo w Jerozolimie apostołowie podejmują ważne decyzje na skutek Jego podpowiedzi.

Prowadzenia przez Ducha doświadcza się nie tylko w wielkich decyzjach, ale także w sprawach małych. Paweł i Tymoteusz chcieli przepowiadać Ewangelię w prowincjach Azji, ale „Duch Święty zakazał im”; zamierzali udać się do Bitynii, ale „znowu nie pozwolił im na to Duch Jezusa”. Później staje się zrozumiałe, dlaczego to prowadzenie było takie naglące: Duch Święty popychał w ten sposób rodzący się Kościół do wyjścia z Azji, by ukazać się na nowym kontynencie, w Europie.

Według św. Jana prowadzenia Parakleta doświadcza się przede wszystkim na płaszczyźnie poznania. To On „prowadzi” uczniów do pełnej prawdy, a Jego namaszczenie „poucza o wszystkim”, stąd kto je posiada, nie potrzebuje innych nauczycieli.

Święty Paweł wprowadza ważną nowość: dla niego Duch Święty jest nie tylko „mistrzem wewnętrznym”, ale zasadą nowego życia („ci, których prowadzi Duch Boży, są synami Bożymi!”); nie ogranicza się do wskazania, co należy czynić, ale daje jednocześnie zdolność czynienia tego, co nakazuje. Dlatego przewodnictwo Ducha różni się zasadniczo od wskazówek Prawa, które pozwala widzieć dobro do spełnienia, ale pozostawia osobę pod presją zła, którego ona nie chce. „Jeśli jednak Duch was prowadzi, nie jesteście pod Prawem”, powiedział wcześniej Apostoł w Liście do Galatów.

Duch prowadzi poprzez sumienie

Istnieje ścisły związek między sumieniem i Duchem Świętym. Czym jest osławiony „głos sumienia”, jeśli nie rodzajem „przekaźnika na odległość”, poprzez który Duch Święty przemawia do każdego człowieka? „Moje sumienie to poświadcza w Duchu Świętym”, wykrzykuje św. Paweł, mówiąc o swojej miłości do rodaków, Izraelitów.

Prowadzenie Ducha Świętego poprzez sumienie rozprzestrzenia się także poza Kościół, na wszystkich ludzi. Poganie okazują, „że wymogi Prawa zostały wypisane w ich sercach”, o czym świadczy „ich sumienie”. To właśnie dlatego, że Duch Święty przemawia w każdym rozumnym bycie przez sumienie, jak mówił św. Maksym Wyznawca, „widzimy wielu ludzi, także spośród barbarzyńców i koczowników, zwracających się do godnego i dobrego życia, a odrzucających dzikie prawa, które od początków nad nimi panowały”.

Sumienie to także rodzaj niepisanego, wewnętrznego prawa o niższym znaczeniu, różniącego się od tego, które istnieje w wierzącym przez łaskę, ale nie pozostającego z nim w sprzeczności, ponieważ pochodzi od tego samego Ducha. Kto posiada jedynie „niższe” prawo, ale jest mu posłuszny, pozostaje bliżej Ducha od człowieka posiadającego prawo wyższe otrzymane na chrzcie, z którym nie żyje w zgodzie.

Dla wierzących wewnętrzne kierownictwo sumienia jest rozwinięciem i uszlachetnieniem namaszczenia, „które jest prawdziwe, a nie fałszywe” i „poucza o wszystkim”, dlatego prowadzi w sposób nieomylny, jeśli tylko się go słucha. Komentując właśnie ten fragment I Listu św. Jana, św. Augustyn sformułował doktrynę o Duchu Świętym jako „mistrzu wewnętrznym”. Co znaczą, zapytuje, słowa: „nie potrzebujecie, żeby ktoś was pouczał”? Czy chrześcijanin sam z siebie wie już wszystko i nie potrzebuje czytać, radzić się i nikogo słuchać? Trzeba słuchać nauczycieli i kaznodziejów, ale jedynie ten zrozumie i skorzysta z tego, co oni mówią, do którego w jego wnętrzu przemawia Duch Święty. Takie jest znaczenie tych słów, ponieważ wielu słucha przepowiadania i nauczania, ale nie wszyscy rozumieją je w ten sam sposób.

W wewnętrznym i osobowym środowisku sumienia Duch Święty poucza nas poprzez „dobre natchnienia” czy też „wewnętrzne oświecenia”, których każdy w jakimś stopniu doświadczył w swoim życiu. Są to poruszenia serca, których nie można wyjaśnić w sposób naturalny, gdyż często idą w przeciwnym kierunku, niż chciałaby tego nasza natura. Skłaniają one do pójścia za dobrem i do ucieczki przed złem.

Opierając się na wymiarze moralnym osoby, niektórzy wybitni naukowcy i współcześni biolodzy zdołali przezwyciężyć teorię, która uważa byt ludzki za przypadkowy rezultat selekcji gatunku. Jeśli ewolucją rządzi jedynie prawo przeżycia najsilniejszego, jak wyjaśnić niewątpliwe akty czystego altruizmu czy nawet ofiary z samego siebie ze względu na prawdę czy sprawiedliwość?

Duch prowadzi poprzez nauczanie Kościoła

Wewnętrzne świadectwo Ducha Świętego musi pozostawać w związku z zewnętrznym, widzialnym i obiektywnym, którym jest nauczanie apostolskie. W Apokalipsie, na zakończenie każdego z siedmiu listów, słyszymy upomnienie: „Kto ma uszy, niech słucha, co Duch mówi do Kościołów”.

Duch mówi także do kościołów i wspólnot, nie tylko do jednostek. Święty Piotr w Dziejach Apostolskich łączy obydwa świadectwa Ducha Świętego – wewnętrzne i zewnętrzne, osobiste i publiczne. Kiedy tylko skończył mówić do tłumów o Chrystusie wydanym na śmierć i zmartwychwstałym, wszyscy czuli się „skruszeni” i „wstrząśnięci”; natomiast kiedy wygłosił te same słowa wobec zwierzchników Sanhedrynu, ci wpadli we wściekłość. To samo przemówienie, ten sam przepowiadający, a skutek całkowicie odmienny. Dlaczego? Wyjaśnienie znajduje się w słowach, które Apostoł wypowiada w innej sytuacji: „Dajemy temu świadectwo my właśnie i Duch Święty, którego Bóg udzielił wszystkim, którzy są Mu posłuszni”.

Dwa świadectwa muszą się zjednoczyć, aby mogła się zrodzić wiara: świadectwo apostołów głoszących słowo i świadectwo Ducha, który pozwala je przyjąć. Ta sama myśl została wyrażona w Ewangelii św. Jana, gdy Jezus mówi o Pocieszycielu: „On będzie świadczył o Mnie i wy także powinniście dawać świadectwo o Mnie”.

Jednakowo fatalnie jest zabiegać jedynie o jeden lub o drugi rodzaj kierownictwa Ducha. Kiedy pomija się świadectwo wewnętrzne, łatwo popaść w jurydyczność i autorytaryzm; kiedy znów zaniedbuje się zewnętrzne świadectwo apostolskie, grozi nam subiektywizm i fanatyzm.

Kiedy wszystko redukuje się do osobistego, prywatnego słuchania Ducha, otwiera się droga do niepohamowanego procesu podziałów, gdyż każdy uważa, że ma rację. Wtedy już samo rozbicie i rozmnożenie się denominacji i sekt, często różniących się między sobą w zasadniczych punktach, pokazuje, że niemożliwe jest, by we wszystkich przemawiał Duch prawdy, gdyż w takim razie pozostawałby w sprzeczności z samym sobą.

Na takie niebezpieczeństwo najbardziej narażony jest świat protestancki, który z „wewnętrznego świadectwa” Ducha Świętego uczynił jedyne kryterium prawdy, sprzeciwiając się każdemu świadectwu zewnętrznemu, kościelnemu, które nie jest wprost tożsame ze spisanym Słowem Bożym. Niektóre frakcje radykalne idą o wiele dalej, oddzielając wewnętrzne kierownictwo Ducha nawet od słowa Pisma. Mieliśmy więc przeróżne ruchy „entuzjastów” i „oświeconych”, które naznaczyły historię Kościoła, zarówno katolickiego, jak i prawosławnego oraz protestanckiego. Najczęstszym skutkiem takiej tendencji, która całą uwagę skupia na wewnętrznym świadectwie Ducha, jest to, że niepostrzeżenie Duch… gubi gdzieś swą wielką literę i zaczyna zlewać się ze zwyczajnym duchem ludzkim. Tak właśnie uczynił racjonalizm.

Musimy jednak uznać, że istnieje również ryzyko przeciwne. Można absolutyzować zewnętrzne i publiczne świadectwo Ducha, ignorując to indywidualne, którego doświadcza się poprzez oświecone łaską sumienie. Innymi słowy, można redukować kierownictwo Pocieszyciela jedynie do oficjalnego nauczania Kościoła, zubożając w ten sposób różnorodność działania Ducha Świętego. Łatwo wówczas przecenić element ludzki, organizacyjny i instytucjonalny, otwierając tym samym drzwi do marginalizacji świeckich i przesadnej klerykalizacji Kościoła.

Również w tym przypadku, jak zawsze, musimy odnaleźć całość, syntezę, która jest kryterium prawdziwie „katolickim”, powszechnym. Ideałem jest zdrowa harmonia pomiędzy słuchaniem tego, co Duch mówi do mnie jako jednostki, i tego, co mówi do Kościoła jako całości i poprzez Kościół do pojedynczych osób. W swoim dekrecie o wolności sumienia sobór watykański II pragnął dokonać właśnie takiej syntezy.

Rozeznawanie w życiu osobistym

Prowadzenie Ducha Świętego na drodze duchowej każdego wierzącego dokonuje się w procesie, który nazywamy rozeznawaniem duchów. Pozwala ono odróżnić „Ducha Bożego” od „ducha świata”. Święty Paweł podaje – za Jezusem – do tego obiektywne kryterium: „Ciało pożąda wbrew Duchowi, natomiast Duch przeciwko ciału”. „Uczynki ciała” pokazują, że pewne pożądanie pochodzi od starego, grzesznego człowieka, „owoce Ducha” natomiast, że od Niego właśnie.

Niekiedy jednak owo obiektywne kryterium jest niewystarczające, ponieważ stoimy nie przed wyborem pomiędzy dobrem a złem, ale pomiędzy dobrem a innym dobrem. Chodzi wtedy o rozpoznanie, którego wyboru życzyłby sobie Bóg w konkretnych okolicznościach. W tym celu św. Ignacy Loyola rozwinął swoją naukę o rozeznawaniu. Wskazuje on, by przede wszystkim spoglądać na swój stan wewnętrzny, na intencje („duchy”), które stoją za danym wyborem. Pokazuje on też praktyczne sposoby zastosowania tych kryteriów. Kiedy trzeba wybrać pomiędzy dwiema rzeczami, dobrze jest zatrzymać się wpierw nad jedną z nich, jakbyśmy bez wątpienia chcieli właśnie ją wybrać. Pozostając w takim stanie jeden dzień lub dłużej, rozważamy poruszenia naszego serca co do tego wyboru: czy przynosi pokój, czy pozostaje w harmonii z innymi naszymi wyborami, czy nasze wnętrze ze spokojem kieruje nas w tym kierunku, czy też przeciwnie, stawia zasłonę niepokoju… Następnie powtarzamy podobny proces z drugą możliwością. Wszystko w klimacie modlitwy, poddania się woli Bożej, otwarcia na Ducha Świętego.

Warunkiem sprzyjającym dobremu rozeznawaniu jest głęboko ukształtowane nastawienie, aby w każdej sytuacji pełnić wolę Bożą. Jezus mówił: „Mój sąd jest sprawiedliwy, gdyż kieruję się wolą Tego, który Mnie posłał, a nie własną wolą”.

Niebezpieczeństwem w niektórych współczesnych sposobach rozumienia i praktykowania rozeznawania jest akcentowanie w nim aspektów psychologicznych oraz zapominanie o pierwszeństwie działania Ducha Świętego. Zawiera się w tym głęboka racja teologiczna. To sam Duch Święty jest zasadniczą wolą Boga i kiedy wchodzi w duszę, „objawia się jako wola Boża dla tego, w kim się znajduje”.

Konkretnym owocem naszego rozważania mogłaby być odnowiona decyzja powierzenia się we wszystkim i na wszystko wewnętrznemu kierownictwu Ducha Świętego, jako szczególny rodzaj „kierownictwa duchowego”. Jest napisane, że „gdy obłok wznosił się, odsłaniając święte mieszkanie, Izraelici wyruszali w drogę, a gdy pozostawał, oni również zostawali”. Również my nie możemy niczego podejmować, jeśli nie ma w nas Ducha Świętego, którego figurą, według tradycji, był obłok. Nie możemy działać, nie uzgodniwszy wpierw z Nim naszej aktywności.

Wspaniały tego przykład mamy w życiu samego Jezusa. On nigdy niczego nie powziął bez Ducha Świętego. W Duchu Świętym wyszedł na pustynię, w mocy Ducha Świętego powrócił i rozpoczął przepowiadanie, „pod wpływem Ducha Świętego” wybrał swoich apostołów, w Duchu Świętym się modlił i ofiarował siebie samego Ojcu.

Święty Tomasz mówi o tym wewnętrznym przewodnictwie Ducha jako pewnego rodzaju „instynkcie właściwym sprawiedliwym”: „Jak w życiu cielesnym ciało nie jest wprawiane w ruch inaczej niż przez duszę, która je ożywia, podobnie w życiu duchowym każde nasze poruszenie powinno pochodzić od Ducha Świętego”. Tak właśnie działa „prawo Ducha” i to o nim mówi Apostoł w słowach: „Duch was prowadzi”.

Musimy powierzyć się Duchowi Świętemu jak struny harfy palcom tego, kto je porusza; jak dobrzy aktorzy nadstawić ucho na głos suflera, by wiernie wyrecytować swoją rolę na scenie życia. To o wiele łatwiejsze niż można pomyśleć, ponieważ nasz sufler przemawia od wewnątrz, uczy nas każdej rzeczy, instruuje we wszystkim. Czasem wystarczy proste spojrzenie w głąb siebie, poruszenie serca, modlitwa.

Raniero Cantalamessa OFMCap / tłum. Tomasz Duszyc OFMCap

---

Polecamy także audiobook “Życie w mocy Ducha”:

ReWords ReWords www.rewords.pl

http://www.katolik.pl/nadstawic-ucho-na-glos-suflera,22597,416,cz.html?s=4

********

S. Moisa

Mówić czy milczeć?

Mówić czy milczeć?

„Pewien brat mówił: «Radziłem się mojego ojca, abba Sisoesa (tego z Petry, który był uczniem abba Antoniego), i zapytałem go: ‘Ojcze, co przystoi mnichowi?’. A on położył palce na ustach i odpowiedział: ‘Strzec swoich ust, mój synu’»” (Apoftegmat 176).
„Postaw, Panie, straż moim ustom i wartę przy bramie warg moich!” (Ps 141,3). Trzymać straż to czuwać, jak ten, kto decyduje się wyciszyć w sobie człowieka zmysłowego, aby przemówił w nim Duch, który pragnie doprowadzić go do chwały Ojca. „Celem twego życia nie jest milczenie, lecz miłowanie braci, poznanie samego siebie i przyjęcie Boga” (Reguła życia Jerozolimskich Wspólnot Monastycznych, 30). Milczenie jest tylko środkiem, jakby szkatułką, w której będzie mogło spocząć nowe słowo – słowo modlitwy, adoracji i wyzwolenia.
Mnich nie szuka ani słowa, ani milczenia. Szuka oblicza, obecności. Czy mówi, czy milknie, idzie naprzód z powodu wcielonego Słowa, niestrudzenie, z nienasyconym pragnieniem usłyszenia w głębi swego serca głosu, który szepce: „Pójdź do Ojca” (św. Ignacy Antiocheński, List do Rzymian, VII,2). Dla mnicha istnieje tylko jedno słowo: Jezus.

Straż moim ustom

Kiedy pierwsi mnisi przemierzali pustynie egipskie, ich pragnieniem była przede wszystkim ucieczka od ludzi w celu zakosztowania ciszy. Agaton przez trzy lata trzymał kamyk w ustach nie po to, by – jak Demostenes – zostać mówcą, ale by się wyćwiczyć w milczeniu. Takie było pierwsze dzieło mnicha, który zbudował swoją ascezę na słowach św. Jakuba Apostoła: „Jeśli ktoś nie grzeszy mową, jest mężem doskonałym, zdolnym utrzymać w ryzach także całe ciało” (Jk 3,2). Panowanie nad swym językiem stanowi zatem dla mnicha wyzwanie zarówno duchowe, jak i ascetyczne. „Oto mały ogień, a jak wielki las podpala. Tak i język jest ogniem (…). Za jego pomocą wielbimy Boga i Ojca i nim przeklinamy ludzi, stworzonych na podobieństwo Boże. Z tych samych ust wychodzi błogosławieństwo i przekleństwo. Tak być nie może, bracia moi!” (Jk 3,5-10). Aby się ustrzec od grzechu, mnich wybiera milczenie. Zabierać głos to narażać się na niebezpieczeństwo, gdyż obfitość słów nie jest wolna od grzechu ani od próżności: „Niech każdy człowiek wypowiadający wiele słów wie, że jest pusty w środku, nawet jeśli mówi rzeczy godne podziwu. Jeśli miłujesz prawdę, bądź miłośnikiem milczenia” (św. Izaak Syryjczyk, De perfectiona religiosa, 65).

Można się domyślać, że milczenie warg nie powinno być celem samym w sobie. Mnich milczy tylko z powodu „czegoś, co rodzi się z milczenia” (św. Izaak Syryjczyk, De perfectiona religiosa, 65). Naznaczony grzechem jak każdy człowiek, próbuje „przez milczenie [nauczyć się] reguł wymowy” (św. Grzegorz z Nazjanzu, Napiętnowanie cesarza Juliana, I,102). Jego milczenie jest więc przede wszystkim miejscem nawrócenia, środkiem – według św. Bazylego – na „oduczenie się” grzechu: „Istnieje bowiem nawet ton głosu, umiar w mówieniu, wybór stosownej chwili i dobór słów właściwy i charakterystyczny dla tych, którzy żyją w pobożności. Są to rzeczy, których nie można przyswoić sobie bez oduczenia się nawyków świata. Milczenie natomiast pozwala na zapominanie o poprzednich przyzwyczajeniach, których już się nie praktykuje, a nadto stwarza sposobność nauczenia się dobrych rzeczy” (Reguły dłuższe, 13). Milczenie prowadzi do nawrócenia, ponieważ niesie łaskę uzdrowienia. Tym, którzy są nieopanowani w mówieniu, Bazyli zaleca „pełne milczenie, dopóki tym sposobem nie zostanie uleczona ich choroba” (Reguły krótsze, 208). W takiej ciszy, będącej – jak mówił Diadoch z Fotyki – „matką bardzo mądrych myśli”, mnich poddaje swe serce ponownemu stworzeniu przez Boga.

Podczas dzieła ponownego stwarzania – na które mnich przyzwala, wchodząc na drogę życia monastycznego – otwiera się przed nim droga od poznania siebie, skąd pochodzi czystość serca, do poznania Boga. Właśnie milczenie jest doskonałym „miejscem” poznawania prawdy o sobie. Bez milczenia – jak zauważa Jan bar Kaldun – człowiek nawet nie wie, jaki jest jego stan; grzeszy i w ogóle tego nie wie; nie oczyszcza się, uważając się za sprawiedliwego, ponieważ nie widzi swoich grzechów; nie zna siebie i tego nie wie. Bez milczenia nikt naprawdę nie widzi swoich grzechów. Jest ono niczym wejście w niewiedzę, która spala wszelkie fałszywe poznanie siebie. Ten, kto milknie, wchodzi w niewiedzę siebie, aby poznać siebie w oczach Boga.

A jednak przedmiotem zainteresowania mnichów nie jest milczenie samo w sobie. „Pewien brat pytał abba Pojmena: «Czy lepiej jest mówić, czy milczeć?». Starzec mu odpowiedział: «Kto mówi dla Boga, dobrze robi; podobnie i ten, kto milczy dla Boga»” (Apoftegmat 174). Tym, co się liczy, jest owo „dla Boga”, które ukierunkowuje całe życie mnicha i rządzi jego językiem. Ten, kto milknie, może paść ofiarą iluzji, jeśli zatrzyma się jedynie na milczeniu warg. Pojmen powiedział, że „bywa człowiek, który niby to milczy, ale jego serce osądza innych: ten mówi nieustannie. Ale bywa i taki, który mówi od rana do wieczora, a zachowuje milczenie: to znaczy nie mówi nic niepożytecznego” (Apoftegmat 175).
Milczenie zatem jest narzędziem miłości. To miłość je usprawiedliwia. „Gdy milczysz – pisał św. Augustyn – milcz z miłością; gdy mówisz, mów z miłością” (Homilie na Pierwszy List św. Jana, VII,8).

Abba, powiedz mi słowo

Mnich nie jest więc przede wszystkim tym, kto milczy. Wystrzegając się niczym dżumy słów niepotrzebnych, ćwiczy swój osąd, aby wiedzieć, czy w danym momencie należy mówić, czy też nie. O młodych braciach, którzy podróżowali kiedyś z pewnym starcem, tak powiedział on sam do abba Antoniego: „«Dobrzy to oni są, ale ich zagroda nie ma bramy, i każdy, kto zechce, wchodzi do stajni i odwiązuje osła». Powiedział to w tym sensie, że mówili wszystko, co im ślina na język przyniosła” (św. Antoni Wielki, 18). Św. Bazyli, który wolał milczenie, zalecał wypowiadanie słów zasadniczo w formie pytań i w ściśle określonych przypadkach, „z wyjątkiem szczególnej konieczności związanej z troską o własną duszę lub też z nieuniknioną potrzebą w wykonywaniu zleconego zadania, albo też wynikłej z faktu, że zadawane jest nam jakieś pilne pytanie; oczywiście, wyjątkiem jest również odmawianie psalmów” (Reguły dłuższe, 13). Troska o duszę, praca lub inna konieczność mogą prowadzić mnicha do mówienia albo raczej do stawiania pytań.

Stawianie pytań bowiem jest głównym sposobem monastycznego użycia słowa – tym, co Ojcowie nazywają erotesis, czyli radzeniem się starca. Wymaga to pokory ze strony tego, kto wie, że nie wie, ale będzie poszukiwał prawdy u innego człowieka, wedle znanej formuły: „Abba, powiedz mi słowo”. „Ojcowie mówią – pisał Doroteusz z Gazy – że pozostawanie w celi to połowa, a odwiedzanie starców to druga połowa” (List, I,180). Nawet jeśli słowo starca niekiedy zbija ucznia z tropu – jest ono bowiem często czymś więcej niż słowem: jest rodzajem „szkoły życia”, odwołującej się do paradoksu i do symbolu3 – zawsze jest odpowiedzią skierowaną do niego osobiście. Starcy uważali za konieczne odwoływanie się do pytania, gwarantowało ono bowiem to, że mnich się nie zagubi. „Uczcie się więc i wy – pisał Doroteusz z Gazy – zasięgać rady, bracia; uczcie się nie polegać na sobie. Dobra to rzecz: pokora, pokój, radość. Po co się męczyć na próżno? Zbawienia nie osiągnie się inaczej, jak tylko w ten sposób” (Pouczenia, V,68).

Słowo jednak nie jest jednowymiarowe. Jeśli uczeń pyta, to jest wezwany do tego, by wejść w praktykę exagoreusis, czyli otwarcia serca. Co powinien wyjawić? Swoje logismoi, to znaczy myśli, tajniki serca i wyobrażenia. Łatwo widać, o co tutaj chodzi, bo tego rodzaju wyobrażenia nie były zarezerwowane jedynie dla mnichów z pierwszych wieków. Z jakim nastawieniem uczeń powinien otworzyć swoje serce? W pokorze, prawdzie, przejrzystości, prostocie, bez wikłania się w wyjaś­nienia czy usprawiedliwienia: „Jeśli mówisz o swoich myślach, nie bądź obłudnikiem, i nie mów jednej rzeczy zamiast innej; mów prawdę i bądź gotów uczynić wszystko, co ci się poleci, bo w przeciwnym razie to tylko z siebie samego, a nie ze starców, których pytasz, sobie kpisz” (Logos, V,32). Odnaleźć tu można owoce milczenia jako autentycznego wprowadzenia w słowo. Również należałoby mówić bez fałszywego wstydu, gdyż nikt – jak zauważył Pojmen – nie rozradowuje nieprzyjacie­la bardziej, aniżeli ten, kto nie chce wyjawić swych myśli. Konsekwencją prawdziwego otwarcia serca jest wejście w pokorę – w czystość serca, która pozwala widzieć Boga.

Płomienna modlitwa

Jednak głównym rozmówcą mnicha pozostaje Bóg. „Usta mnicha są święte – twierdził abba Pambo – ponieważ są w nieustannym dialogu z Bogiem”. Modlitwa, lektura, liturgia: „Raz to ty – przypominał św. Cyprian – rozmawiasz z Bogiem, raz to Bóg rozmawia z tobą” (Do Donata, 15). Jednak na pustyni nie ugruntowuje się jeszcze to miłujące i regularne nawiedzanie słowa, jakim jest lectio divina. W apoftegmatach Ojców wiele na ten temat nie znajdziemy, gdyż mówienie o Biblii uważano za niebezpieczne, a ponadto dla pierwszych mnichów mniej liczył się sposób czytania, a bardziej – jak zauważył św. Jan Kasjan – owoc tej lektury. Jego to formacji literackiej i długiemu pobytowi na pustyniach u mnichów egipskich zawdzięczamy wyjaśnienie – w bardziej ogólnych i usystematyzowanych terminach – nauczania, niekiedy zwięzłego i okazjonalnego, zawartego w apoftegmatach. Przypatrzmy się jego podejściu do słowa: „Musisz się jak najusilniej starać – tak mawiał abba Nesteros – abyś oddał się pilnemu, a raczej nieustannemu świętemu czytaniu. To ciągłe rozmyślanie powinno powoli przeniknąć całą twą duszę i ukształtować ją jakby na swoje podobieństwo” (Rozmowy, XIV,10). Ten, kto strzeże słowa w swym sercu, jest przez nie strzeżony przed zgubnymi myślami, gdyż „dopóki uwaga skupia się około czytania i przygotowywania czytań, dopóty w żaden sposób stać się nie może, by ją opętały jakieś sidła myśli szkodliwych” (Rozmowy, XIV,10). Ten także jest prowadzony przez słowo do skupienia i do prawdziwej modlitwy.

Lectio divina i modlitwa, a nawet liturgia zmierzają do stania się czymś jednym w życiu mnicha na pustyni. Święte słowa, rozważane, przetrawiane, wyśpiewywane, przenikają jego serce, aż stają się jego własnymi słowami. Mnich „pasie się na górach proroków i apostołów, gdzie jego pokarmem są najwyższe tajemnice. Żywiąc się nimi nieustannie, napełnia się powoli wszystkimi uczuciami, jakie zawarte są w psalmach, tak, że kiedy zaczyna je śpiewać, nie są to już słowa ułożone przez proroka, ale jego własna modlitwa, wydobywająca się z głębi skruszonego serca” (Rozmowy, X,11).

Mnich dokonuje swoistej zamiany własnych kruchych, zmiennych słów na słowa Boże i nie pozwala im oddalać się od swego serca, gdyż w nich znajduje swe szczęście. Zamiast starać się o zniszczenie wyobrażeń rodzących się w jego wnętrzu, zastępuje je, wciąż próbuje przemieniać je przez słowo Boże. Modlitwa zatem jest w jego sercu subtelnym echem, niezmordowanie pobudzanym przez szeptane słowo.

Drogą ku czystości serca jest upraszczanie, jednoczenie. Dlatego też modlitwa mnicha stopniowo się redukuje, nie po to, aby stracić coś ze swej doniosłości, ale – przeciwnie – po to, aby zyskać. Staje się bardziej zwarta, skupiona i – aby móc wyrazić wszystko – upodabnia się ona, poprzez coraz większą prostotę, do milcze­nia. Jedno słowo, pochodzące z Pisma Świę­tego, wystarczy – tak w czasie walki, jak w czasie pocieszenia i pokoju – do tego, by wyrazić, uleczyć i wypełnić mnisze serce. Istniało bez wątpienia wiele szkół, jednak Kasjan przytacza sekret, jaki przekazali nam pierwsi Ojcowie: chodziło tutaj o werset z Psal­mu 70: „Boże, wejrzyj ku wspomożeniu memu; Panie, pospiesz ku ratunkowi memu!” (Rozmowy, XV,10). Mnich rezygnuje z posługiwania się językiem, przyjmując słowa Boga, aby stopniowo wchodzić w milczenie, w którym mówi Bóg. „Czy może bowiem być coś bardziej dosko­nałego i wzniosłego, jak zamknąć pamięć o Bogu w jednej krótkiej myśli i za pomocą jednego wiersza przekroczyć w rozmyślaniu granice wszelkich rzeczy widzialnych, a w kilku słowach zawrzeć uczucia wszystkich modlitw?” (Rozmowy, X,12).

Ale jest jeszcze coś więcej, co Ojcowie zgodnie nazywają „płomienną modlitwą”. „Przekracza [ona] wszystko – twierdzi Kasjan – co podlega zmysłom. Modlitwy tej nie można wyrazić jakimkolwiek głosem czy słowami, ponieważ dusza oświecona niebieskim światłem, zamiast dobie­rać ciasne, ludzkie słowa, czerpie jakby z obfitego źródła niewyrażalne myśli i uczucia (…). W jednej krótkiej chwili potrafi tak wiele przedstawić, że później, gdy opuści ten stan, nie jest zdolna wyrazić go słowami ani nawet objąć myślą” (Rozmowy, IX,25). Poza słowem i milczeniem modlący się mnich wprowadzany jest do „domu”, gdzie słychać jedynie słowo, które przyciąga go i rozpala, dając mu uczestnictwo w sobie. Tu już nie ma słów. Jest tylko płomienna modlitwa. „Jak wiele świeczek zapala się od jednego ognia, tak ciała wszystkich członków Chrystusa są tym, czym jest Chrystus. Nasza ludzka natura zostaje przemieniona w pełnię Bożą, cała staje się ogniem i światłem” (Pseudo-Makary Egipski, Homilie duchowe, 15,38).

S. Moisa

z francuskiego tłumaczyła Anna Foltańska

*********

Józef Augustyn SJ

Tam, gdzie wzmogła się krzywda

Głębokie doświadczenie krzywdy można porównać do infekcji grypowej – wyleczona do końca bywa niegroźna. Zlekceważona i zaniedbana – ujawnia się po pewnym czasie w ciężkich powikłaniach.

Któż z nas nie czuł się w jakiejś formie skrzywdzony? Wielu ludzi dorosłych cierpi z powodu krzywdzącego traktowania ich przez rodziców w okresie dzieciństwa. Wiele kobiet czuje się pokrzywdzonych przez ojców, mężów czy braci nadużywających alkoholu. Jakże wiele sytuacji z okresu dojrzewania nastolatek odbiera jako raniące. A ludzka miłość? To, co dla młodego człowieka winno być najpiękniejszym wspomnieniem, nieraz przemienia się w istny koszmar z powodu doznanego przy tej okazji upokorzenia i wykorzystania.

Krzywda zawsze boli

Stąd też zdarza się, że niektórzy o doznanych w życiu krzywdach niemal codziennie opowiadają najbliższym. A ponieważ słuchanie – kolejny już raz – o czyichś skrzywdzeniach jest przykre, otoczenie odsuwa się od uskarżających się, a ci odbierają to jako potwierdzenie, że są nieustannie krzywdzeni. Opowiadanie o swojej krzywdzie to tylko jedno z przyjmowanych rozwiązań. Osoby, dla których świadomość doznanej krzywdy jest zbyt bolesna, zachowują się zupełnie inaczej. Nie chcą pamiętać o doznanych krzywdach, dlatego spychają je w podświadomość i w jakiś przedziwny sposób usiłują o nich zapomnieć.

Tak bronią się przed dotkliwym bólem krzywdy. Owo zapomnienie bywa jednak tylko pozorne. Krzywda „zapomniana” ukrywa się w podświadomości i destrukcyjnie oddziałuje na całego człowieka. Pracuje na głębszych pokładach, co ujawnia się nieraz w uczuciach niechęci do ludzi, ciągłym poczuciu zagrożenia, w lękach, a nade wszystko w depresji. Powszechność stanów depresyjnych wiąże się dziś niewątpliwie z powszechnością krzywdy doznanej w relacjach międzyludzkich.

Głębokie doświadczenie krzywdy można porównać do infekcji grypowej – wyleczona do końca bywa niegroźna. Zlekceważona i zaniedbana – ujawnia się po pewnym czasie w ciężkich powikłaniach. Różne krzywdy, których doświadczamy w życiu, na ogół nie są aż tak groźne, jak moglibyśmy sądzić. I choć zwykle boleśnie się je odczuwa, to jednak leczone nie mają destrukcyjnego wpływu na nasze życie.

Pielęgnowanie krzywdy

Krzywdy „pielęgnowane” w świadomości czy też przeciwnie – dławione i ukrywane – mogą zatruwać wszystko: relacje z Bogiem, z bliźnimi, stosunek do własnego życia. Próby maskowania krzywdy sprawiają, że człowiek skrzywdzony – w sposób wręcz niezauważalny dla siebie, ale widoczny dla otoczenia – sam przemienia się z ofiary w prześladowcę. Dorośli, którzy krzywdzą swoje dzieci, to często osoby same w przeszłości głęboko skrzywdzone. Krzywdy ludzkiej nie da się bowiem ukryć.

Można ją jedynie „odcierpieć” i przyjąć jako ważne wydarzenie własnej historii.

Zasadniczym warunkiem rozwiązania problemu ludzkiej krzywdy pozostaje głębokie pragnienie przekroczenia jej. Jeżeli wielu pogrąża się w poczuciu krzywdy, to tylko dlatego, że zabrakło w ich życiu wewnętrznej determinacji, by szukać stosownej pomocy. Pomoc terapeutyczna czy duszpasterska nie przyniesie żadnego owocu, o ile osoba skrzywdzona sama odważnie nie zaangażuje się w uzdrowienie. Skuteczność wszelkiej pomocy zależy od osobistego udziału w procesie uleczenia: pojednania ze sobą, Bogiem i krzywdzicielem.

Wspólnota Kościoła

Bóg, do którego zwracamy się bezpośrednio z naszym poczuciem krzywdy, odsyła nas do wspólnoty Kościoła. Owa troskliwa, matczyna miłość Kościoła przychodzi do nas w przepowiadaniu słowa Bożego, sakramencie pokuty, kierownictwie duchowym, Eucharystii. Ogromną pomocą może stać się także udział w życiu wspólnoty kościelnej, w której doświadczamy wzajemnej życzliwości, troski i miłości. Tu pojawia się jednak pewna trudność. Polega ona na tym, iż Kościół pociesza skrzywdzonych i pomaga im przez konkretnych ludzi, szczególnie zaś przez duszpasterzy.

Dlatego też każdy, kto w ramach pracy duszpasterskiej chce pomagać ludziom skrzywdzonym, powinien najpierw sam wejść w proces uleczenia własnych zranień. Wydaje się więc rzeczą najwyższej wagi, by duszpasterze, liderzy parafialni, osoby pracujące w poradnictwie czy katecheci szukali uzdrowienia swojego poczucia krzywdy, tak by w ramach posługi nie przerzucali go na ludzi, którym mają służyć. Osoba żyjąca z poczuciem krzywdy nie zrozumie człowieka skrzywdzonego i nie będzie w stanie mu pomóc. Jej rady i uwagi pozostaną powierzchowne i zewnętrzne, a niekiedy mogą również wprowadzać w błąd.

Dar większego otwarcia na Boga

Leczenie z poczucia krzywdy zaczyna się już wówczas, gdy osoba skrzywdzona uwierzy, że jej wewnętrzne uzdrowienie jest możliwe. Jeśli Jezus wzywa nas do przebaczenia naszym winowajcom, to jednocześnie daje nam łaskę, byśmy mogli to wprowadzić w życie. Krzywda, przyjęta w jedności z Jezusem i potraktowana jako zobowiązanie, przestaje być zatruwającym życie przekleństwem, co więcej – może stać się darem większego otwarcia na Boga i głębszego rozumienia ludzi. To sam skrzywdzony, kierowany łaską Boga, ma moc przemienić przekleństwo krzywdy w błogosławieństwo i dar. Ból krzywdy – mocą ludzkiej pracy i siłą łaski Bożej – zostaje z czasem przemieniony w radość przebaczenia.

Praca nad poczuciem skrzywdzenia wymaga wysiłku duchowego i religijnego, ale też emocjonalnego i psychicznego. Choć w procesie uzdrowienia wewnętrznego można wyróżnić płaszczyznę duchową i psychologiczną, to jednak obie są ze sobą tak ściśle złączone, iż nie da się ich w sposób sztuczny rozdzielać. Emocjonalność i duchowość pozostają integralnymi elementami osoby ludzkiej i obie te płaszczyzny potrzebują siebie nawzajem. Powinny jednak zostać podporządkowane ludzkiemu duchowi. Podobnie jak nie da się pokonać głębokiego poczucia skrzywdzenia, odwołując się jedynie do psychologii, tak też nie można przekroczyć go, powołując się tylko na rozumiane w sposób zawężony doświadczenia religijne. Autentyczna religijność i duchowość łączy świat ludzkich uczuć z otwieraniem się na działanie Bożej łaski.

Łaska przebaczenia i pojednania

Parafrazując słowa św. Pawła (por. Rz 5, 20), możemy powiedzieć, że tam, gdzie wzmogła się ludzka krzywda, tam jeszcze obficiej rozlewa się łaska przebaczenia i pojednania. Doznane krzywdy – dzięki łasce Boga i ludzkiej pomocy – mogą stać się szczególnym miejscem wrażliwości na drugiego człowieka i jego cierpienie. Radość przebaczenia w życiu osoby skrzywdzonej nie ogranicza się tylko do przebaczenia krzywdzicielowi. Wyraża się ona także w większej wrażliwości na bliźnich, szczególnie zaś na ludzi cierpiących i będących w potrzebie. Radość przebaczenia to radość przyjmowania ludzi takimi, jakimi są, radość słuchania ich, rozumienia i udzielania im pomocy. Sam Jezus powiedział: Więcej szczęścia jest w dawaniu aniżeli w braniu (Dz 20, 35).

Józef Augustyn SJ

http://www.katolik.pl/tam–gdzie-wzmogla-sie-krzywda,23843,416,cz.html