1,18 / 10,27

Pomyśl, że jesteś na studiach, a wykładowcą twoim jest Jezus. To ważne zajęcia, z których zdajesz egzamin każdego dnia. Słuchaj uważnie, co Jezus mówi do ciebie dzisiaj.Dzisiejsze Słowo pochodzi z Ewangelii według świętego Jana
J 14, 21-26
Jezus powiedział do swoich uczniów:
«Kto ma przykazania moje i zachowuje je, ten Mnie miłuje. Kto zaś Mnie miłuje, ten będzie umiłowany przez Ojca mego, a również Ja będę go miłował i objawię mu siebie». Rzekł do Niego Juda, ale nie Iskariota: «Panie, cóż się stało, że nam się masz objawić, a nie światu?» W odpowiedzi rzekł do niego Jezus: «Jeśli Mnie kto miłuje, będzie zachowywał moją naukę, a Ojciec mój umiłuje go, i przyjdziemy do niego, i będziemy u niego przebywać. Kto Mnie nie miłuje, ten nie zachowuje słów moich. A nauka, którą słyszycie, nie jest moja, ale Tego, który Mnie posłał, Ojca. To wam powiedziałem przebywając wśród was. A Pocieszyciel, Duch Święty, którego Ojciec pośle w moim imieniu, On was wszystkiego nauczy i przypomni wam wszystko, co Ja wam powiedziałem».My znamy i mamy przykazania. Niesiemy je czasem jak plecak, który nam ciąży, przeszkadza lub ogranicza. Szukamy okazji, by go na chwilę móc zdjąć i odpocząć, uwolnić się. Jezus zaprasza, by odczuć głębszy sens tych słów: Kto ma przykazania moje i zachowuje je, ten mnie miłuje.Chrystus wypowiada te słowa do uczniów, którzy są z Nim. Znają Go, odczuwają Jego wielkość i dobroć. Mówi, jak poznać Go jeszcze bardziej. Jest to poznanie przez miłość. Jezus pierwszy nas umiłował i wypełnił wszystko, co usłyszał od Ojca. Dziś Jezus zaprasza i ciebie do głębszej relacji z Sobą. Bóg, który jest Miłością, chce przebywać u ciebie. Warunkiem jest zaufanie do Niego i przyjęcie Jego słów. To staje się źródłem głębszej radości.

Teraz jest czas słuchania Jezusa, który mówi do ciebie i pokazuje nowe perspektywy, jak nowe wymiary wszechświata. Słuchaj jak dziecko, choćby to, co słyszysz nie mieściło się w twojej głowie. Duch Święty – On da zrozumienie słów usłyszanych teraz. Bóg, który jest Miłością, chce zamieszkać w twoim sercu, a nie w twojej głowie.

Pamiętaj – na studiach można podejść jeszcze raz do egzaminów i zaliczeń. W życiu nie można cofnąć czasu i rozpocząć wszystkiego od nowa. Proś Jezusa, aby dał ci świadomość zmieniającego się czasu i odpowiedzialności za każdy twój uczynek, słowo, myśl…

http://modlitwawdrodze.pl/home/

*****

Miłość a przykazania

Papież Lucjusz III, chcąc się przychylić do ciągłych próśb księcia i monarchy polskiego, Kazimierza, których już łaskawie wysłuchał jego poprzednik, Aleksander III, postanawia dać wymienionemu księciu i katedrze krakowskiej ciało niezwykłego męczennika, świętego Floriana. Na większą cześć zarówno świętego, jak Polaków, posłał kości świętego ciała księciu polskiemu Kazimierzowi i katedrze krakowskiej przez biskupa Modeny, Idziego. Ten przybywszy ze świętymi szczątkami do Krakowa dwudziestego siódmego października, został przyjęty z wielkimi honorami, wśród oznak powszechnej radości i wesela przez księcia Kazimierza, biskupa krakowskiego Gedeona, wszystkie bez wyjątku stany i klasztory, które wyszły naprzeciw niego siedem mil.

Wszyscy cieszyli się, że Polakom za zmiłowaniem Bożym przybył nowy orędownik i opiekun i że katedra krakowska nabrała nowego blasku przez złożenie w niej ciała sławnego męczennika. Do niej bowiem wniesiono w tłumnej procesji ludu wymienione ciało i tam je złożono, a przez ten zaszczytny depozyt rozeszła się daleko i szeroko jej chwała.

Na cześć zaś świętego męczennika biskup krakowski Gedeon zbudował dla niego poza murami Krakowa z wielkim nakładem kosztów kościół kunsztownej roboty, który dzięki łaskawości Bożej przetrwał dotąd. Biskupa zaś Modeny, Idziego, obdarowanego hojnie przez księcia Kazimierza i biskupa krakowskiego Gedeona odprawiono do Rzymu. Od tego czasu zaczęli Polacy, zarówno rycerze, jak mieszczanie i wieśniacy, na cześć i pamiątkę św. Floriana nadawać na chrzcie to imię swoim synom.

***

Człowiek pyta:

Cóż jest cięższego nad ołów? A jak mu na imię? Głupi.
Syr 22,14

***

Wielkość Boga,  Syr 18

1 Ten, co żyje wiecznie, stworzył wszystko bez wyjątku,
2 Sam tylko Pan uznany będzie za sprawiedliwego
3 (rkp: 2b) i prócz Niego nie ma innego. (rkp: Dłonią swej ręki rządzi On światem i wszystko słucha Jego woli, bo On sam przez swą potęgę jest królem wszystkich rzeczy, oddzielając w nich rzeczy święte od nieświętych.)
4 Nikt nie potrafi opisać Jego czynów, a któż będzie mógł zbadać Jego wspaniałe dzieła?
5 Któż zdoła zmierzyć potęgę Jego wielkości i któż potrafi dokładnie opowiedzieć dzieła Jego miłosierdzia?
6 Nie ma tu nic do zmniejszenia ani do dodania, ani nie można zbadać cudownych dzieł Pańskich.
7 Kiedy człowiek myśli, że skończył, to nawet nie rozpoczął, a kiedy się zatrzyma, nie wie, co robić dalej.

Nicość człowieka, Syr 18

8 Kimże jest człowiek i jakież jest jego znaczenie? Cóż jest jego dobrem i cóż złem jego?
9 Liczba dni człowieka – jeśli wiek jego jest długi – dosięga stu lat.
10 Jak kropla wody zaczerpnięta z morza lub ziarnko piasku, tak jest [tych] trochę lat wobec dnia wieczności.
11 Dlatego Pan cierpliwy jest dla ludzi i wylał na nich swoje miłosierdzie.
12 Zobaczył On i wie, że koniec ich godny litości i dlatego pomnożył swoje przebaczenie.
13 Miłosierdzie człowieka – nad jego bliźnim, a miłosierdzie Pana – nad całą ludzkością: On karci, wychowuje, poucza i zawraca jak pasterz swoją trzodę.
14 Lituje się nad tymi, którzy przyjmują Jego pouczenie i którzy się spieszą do Jego przykazań.

Sposób dawania jałmużny, Syr 18

15 Synu, do dobrych uczynków nie dodawaj przygany ani przykrego słowa do każdego daru.
16 Czyż upału nie łagodzi rosa? Tak lepsze jest słowo niż podarunek.
17 Oto, czy nie jest lepsze słowo niż dobry datek? A jedno z drugim [łączy się] u człowieka życzliwego.
18 Nierozumny zaś robi wymówki niezgodnie z miłością, a dar zazdrosnego wyciska łzy z oczu.

Należy mądrze przewidywać, Syr 18

19 Ucz się, zanim ci przyjdzie przemawiać, i miej staranie o siebie, zanim zasłabniesz.
20 Zanim sąd wydasz, zbadaj siebie samego, a w godzinę obrachunku znajdziesz przebaczenie.
21 Nim wpadniesz w chorobę, upokórz się, a gdy zgrzeszysz, daj dowód nawrócenia!
22 Niech ci nic nie stanie na przeszkodzie, by wykonać ślub w należnym czasie, ani nie czekaj aż do śmierci, by z długów się uiścić.
23 Zanim złożysz ślub, przygotuj siebie, a nie bądź jak człowiek, który Pana wystawia na próbę.
24 Pamiętaj o gniewie Jego w dniach ostatnich, o chwili pomsty, gdy odwróci oblicze.
25 Pamiętaj o chwili głodu, gdy jesteś w obfitości, o biedzie i niedostatku – w dniach pomyślności.
26 Od rana do wieczora okoliczności się zmieniają i wszystko prędko biegnie przed Panem.
27 Człowiek mądry we wszystkim zachowa ostrożność, a w dniach, kiedy grzechy panują, powstrzyma się od błędu.
28 Każdy rozumny uzna mądrość, a temu, kto ją znalazł, wyrazi uznanie.
29 Rozumni w mowach sami jako mędrcy wystąpią i niby deszcz wyleją przysłowia doskonałe.

Opanowanie samego siebie, Syr 18 i 19

30 Nie idź za twymi namiętnościami: powstrzymaj się od pożądań!
31 Jeżeli pozwolisz duszy swej na upodobanie w namiętnościach, uczynisz z siebie pośmiewisko dla twych nieprzyjaciół.
32 Nie miej upodobania w życiu wystawnym, abyś się nie uwikłał w jego wydatki.
33 Nie czyń się biednym, urządzając uczty za pożyczone pieniądze, gdy nie masz nic w kieszeni.
1 Robotnik pijak nie wzbogaci się, a kto ma za nic małe rzeczy, wnet podupadnie.
2 Wino i kobiety wykoleją mądrych, a kto przylgnie do nierządnic, będzie bardziej bezwstydny;
3 padnie łupem zgnilizny i robaków i zatraci się dusza zuchwała.

http://www.katolik.pl/modlitwa,883.html

******

Refleksja maryjna

Józef Maria Rubio Peralta urodził się w 1864 r. w wiosce Dalías koło Almerii (Hiszpania). Pochodził z chłopskiej rodziny. Był najstarszym z dwunastki dzieci Francisca i Mercedes. Jego dziadek ze strony matki powiedział kiedyś o nim: “Ja umrę, lecz ten, kto będzie żył, zobaczy, że to dziecko zostanie wielkim człowiekiem i wiele uczyni dla Boga”.
Józef naukę początkowo pobierał w szkole w rodzinnej wiosce, a po lekcjach chętnie czytał żywoty świętych. Gdy miał dziesięć lat, jego wujek kanonik zabrał go do szkoły średniej w stolicy. Szybko jednak zorientowawszy się, że chłopiec ma powołanie do kapłaństwa, przeniósł go do seminarium diecezjalnego w Almerii.
W 1879 r. Józef Maria przeniósł się do seminarium w Grenadzie. Studiował tam filozofię, teologię i prawo kanoniczne. Kanonik Joaquin Torres zwrócił uwagę na zdolnego studenta i wyjeżdżając do Madrytu w 1887 r. zabrał go ze sobą i zapisał do tamtejszego seminarium diecezjalnego. Już 24 września tego samego roku Józef Maria otrzymał święcenia kapłańskie.
W pierwszej parafii Chinchón, do której został posłany 1 listopada 1887 r. jako wikariusz, w ciągu zaledwie dziewięciu miesięcy zyskał sobie opinię świętego. Zawsze przed świtem udawał się do kościoła na modlitwę. Chętnie też uczył katechizmu dzieci. Wszyscy podziwiali jego surowy i pełen wyrzeczeń tryb życia; cechowało go miłosierdzie wobec chorych i biednych, dzielił się z innymi tym, co posiadał.
W tym czasie kontynuował studia w Toledo. W 1888 r. uzyskał licencjat z teologii, a w 1897 r. – z prawa kanonicznego.
24 września 1889 r. mianowano go administratorem parafii Estremera w Madrycie. Został też profesorem łaciny, filozofii i teologii pastoralnej w madryckim seminarium oraz notariuszem diecezjalnym. Jednocześnie przez trzynaście lat był kapelanem bernardynek. Uchodził za znakomitego spowiednika. Jakby mało było mu tych wszystkich funkcji, uczył religii ubogie dzieci w szkołach niedzielnych, opiekował się kloszardami, a także prowadził rekolekcje. Często spędzał noce na modlitwie. Ci, którzy widzieli go odprawiającego Mszę św., mówili, że “sprawia wrażenie, jakby z kimś rozmawiał”.
W tym czasie był kapłanem diecezjalnym, ale jak sam mówił – “jezuitą z zamiłowania”. Dlatego 11 października 1906 r. wstąpił do nowicjatu jezuitów w Grenadzie. Pierwsze śluby zakonne złożył dwa lata później, a przez następny rok przebywając w Grenadzie pogłębiał wykształcenie teologiczne. W tym czasie głosił misje ludowe i rekolekcje. Potem przeniósł się do Sewilli, kierował tam wieloma grupami: Sodalicją Mariańską Młodzieży, Wynagradzającą Wspólnotą Żołnierzy, Apostolstwem Modlitwy, Konferencjami św. Wincentego a Paulo, a także szkołą wieczorową dla robotników. Nie stronił też od posługi w konfesjonale, a dla członków Nocnej Adoracji wygłaszał chętnie płomienne kazania. Zanim w Madrycie 2 lutego 1917 r. złożył wieczyste śluby zakonne, przebywał jeszcze w Manresie w pobliżu Barcelony. Po ślubach wieczystych Madryt stał się jego domem; Józef mieszkał przy calle de la Flor.
Dewiza ojca Rubio brzmiała: “Czynić to, czego Bóg pragnie, i pragnąć tego, co Bóg czyni”, a sposób postępowania z ludźmi charakteryzuje żartobliwe powiedzenie św. Franciszka Salezego, które o. Rubio uczynił także swoim: “Więcej much złapać można dzięki kropli miodu niż za pomocą beczki octu”. Pewnie dlatego ludzie garnęli się do niego. Jego charakterystyczna postać w sutannie, z lekko pochyloną głową, była wszystkim znana, tak jak i jego dobroć. Ponieważ żył zgodnie z tym, co głosił, a jego kazania były wolne od retoryki, wierni chętnie go słuchali. Organizował i głosił liczne misje ludowe w małych miejscowościach wokół Madrytu. Spotkały go jednak nieprzyjemności, gdy próbował założyć stowarzyszenie “uczniów św. Jana”. Został wtedy poddany kontroli policyjnej, gdyż zarzucano mu tworzenie nowego zgromadzenia zakonnego. Z tego powodu przełożeni jezuitów zabronili mu tej działalności. Pogodził się z tą decyzją, mówiąc: “Nie pragnę niczego innego, jak tylko pełnić najświętszą wolę Bożą”.
Józef Maria pełnił swą posługę duszpasterską w najuboższych dzielnicach Madrytu, w szczególności w La Ventilla, wśród robotników. Zachęcał również do utworzenia “tajnej ligi” osób żyjących w świecie i dążących do doskonałości; propagował tym samym formę konsekracji, która potem przerodziła się w instytuty świeckie. Wychował wielu chrześcijan, z których niektórzy ponieśli potem śmierć męczeńską w czasie prześladowań religijnych w Hiszpanii.
Był charyzmatycznym kaznodzieją, znakomitym kierownikiem duchowym i spowiednikiem. Aby się u niego wyspowiadać, czekano w wielogodzinnych kolejkach. Przy tym nikogo nie wyróżniał, traktował jednakowo arystokratów i biedaków. Był mistykiem, miał dar prorokowania i bilokacji. Zdarzało się, że był o tej samej porze w konfesjonale i z wizytą u chorego. Ponadto słyszał na odległość wołanie o pomoc, a nawet prośbę umierającej matki, by wyspowiadać jej niewierzącego syna.
Pewnego dnia w okresie karnawału grupa dowcipnisiów wezwała go do domu publicznego, ażeby udzielił choremu sakramentu ostatniego namaszczenia. Jeden z nich leżał w łóżku i udawał umierającego. Pozostali, rozbawieni, chcieli sfotografować tę scenę. Oniemieli jednak ze zdziwienia, gdy po przyjściu o. Rubio okazało się, że “chory” naprawdę nie żyje. Wydarzenie to wywarło tak wielkie wrażenie, że dwie osoby z owej grupy wkrótce wstąpiły do zakonu.
Józef Maria wiedział, czym są okresy Bożej oschłości i tymi słowami zachęcał do trwania przy Panu w tym trudnym czasie: “Wystarczy samo milczenie. Chociażbyś odczuwał, że twoje serce jest nie wiem jak puste i oschłe, a nawet gdyby cię z tego powodu ogarniały pokusy i niepokój się zakradał, niczego się nie lękaj i trwaj w swojej własnej adoracji, bo to wystarczy i trzeba to uznać za wspaniały czyn w oczach Bożych”.
Pod koniec kwietnia 1929 r. przełożeni, ze względu na osłabienie spowodowane nadmiarem pracy i chorobą, przenieśli go do nowicjatu w Aranjuez, aby wypoczął. Po trzech dniach pobytu powiedział: “Panie, jeśli chcesz mnie zabrać teraz, jestem gotowy”. 2 maja 1929 r. pożegnał się z bliskimi, siedząc w fotelu, powiedział: “Teraz odchodzę” i zmarł na atak serca. W całym Madrycie mówiono: “Umarł święty!” Tysiące osób wzięło udział w jego pogrzebie. Jego doczesne szczątki zostały złożone na cmentarzu należącym do domu nowicjatu. W 1953 r. przeniesiono je do nowego Domu Profesów w Madrycie.
Beatyfikacji Józefa Marii Rubio dokonał św. Jan Paweł II 6 października 1985 r. w Rzymie, a kanonizował go 4 maja 2003 r. w Madrycie.

http://www.brewiarz.katolik.pl/czytelnia/swieci/05-04b.php3

Autor:	św. Józef Maria Rubio, prezbiter
Źródło:	Escritos del P. Jose Maria Rubio. Apostolado de la Prensa, Madrid 1932, ss. 159-160
Temat:
Dział LG:	Teksty własne – Maj
Obchód:	04.05. – św. Józefa Marii Rubio, prezbitera (SJ)
Strony:	Teksty własne polskich prowincji Towarzystwa Jezusowego – s. 23

Copyright © by L’Osservatore Romano (6/2003) and Polish Bishops Conference

http://www.opoka.org.pl/biblioteka/W/WP/jan_pawel_ii/homilie/kanonizacja-madryt_04052003.html#

*******

 

W Bitynii – św. Antoniny, męczennicy. Śmierć poniosła za Dioklecjana i Maksymiana w bliżej nie zidentyfikowanej miejscowości Cea lub w Nicei.W Trewirze – bł. Jana Marcina Moye. Długo pracował jako misjonarz w Chinach, gdzie dla miejscowych chrześcijanek założył zgromadzenie zakonne. Utrudzony przeciwnościami i chorobami, w roku 1784 wrócił do Lotaryngii. Następnie przeniósł się do Niemiec i tam też osiedlił założone przez siebie zgromadzenie opatrznościanek. Zmarł w roku 1793.oraz:św. Gotarda, biskupa (+ 1038); św. Kurkodoma, diakona (+ III w.); św. Pelagii, dziewicy i męczennicy (+ III/IV w.); św. Sacerdota, biskupa z Limoges (+ 720); św. Sylwana z Gazy, biskupa i męczennika (+ pocz. IV w.); św. Weneriusza, biskupa (+ 409)

(fot. Timothy Marsee / flickr.com)

Nie wierzcie nikomu, kto mówi, że nie pragnie miłości, bo jest zwykłym kłamcą. Nie ma człowieka, który nie pragnie w głębi serca miłości, bo tacy już jesteśmy, taka jest nasza natura i tyle.

 

Każdy miłość i szczęście przeżywa inaczej, każdy ma własny sposób, no bo ludzie! Sami jesteśmy kowalami swojego losu! Nie zapominajcie o tym!
Czym jest ta miłość? Nie ma na to jednej, konkretnej definicji. Na miłość składa się wiele czynników, a spełnianie ich tworzy jedną, piękną całość.
Miłość to po pierwsze PRZYJAŹŃ. Nie ma miłości, bez przyjaźni. I tym się właśnie to różni od zakochania, że zakochanie to “uczucie”. Jest zatem mocne, pozytywne, ale… ulotne i chwilowe. Na przyjaźń natomiast pracuje się długo, wymaga ona pielęgnacji i jest relacją trwałą i mocną. Każdy z nas, kto ma przyjaciela, wie, że nawet, gdy jest on daleko, gdy czasem wśród swoich spraw brakuje czasu na rozmowę, przyjaciel zawsze go znajdzie i zawsze będzie stał za nami murem, a kiedy trzeba, otrzeźwi solidną naganą. Zatem jedynie przyjaźń, może być podstawą miłości. Możemy wybudować ogromną halę, ale bez filarów, w niedługim czasie ona się zawali.
Drugim zaś czynnikiem podstawowym jest UCZCIWOŚĆ. Bo po co być z kimś i drugim kimś i psuć sobie organizm ciągłym stresem, że ktoś w końcu się dowie o tej drugiej osobie? Po co się pocić przy każdej rozmowie, żeby czegoś za dużo nie powiedzieć? Jak nie potrafisz docenić, że ktoś chce być właśnie z Tobą, spośród całej populacji gatunku ludzkiego, to po prostu sobie odpuść – nie rań innych, nie niszcz siebie. Kłamstwo wyjdzie zawsze na jaw, choć nawet może bardzo odsunąć się w czasie. To nie przejdzie. Jednak z drugiej strony, nie bądź ślepy, gdy Twoja “połówka” dorabia Ci rogi. Nie wierz, że się zmieni, bo mówię Ci już teraz – na pewno się nie zmieni.
Innym aspektem jest SZACUNEK. Sposób, w jaki rozmawiamy z drugą osobą jest szalenie ważny. Tak samo jeśli chodzi o zachowanie – zależy Ci, to nie lekceważ, grając w grę “komu to bardziej nie zależy”. To nie ma sensu. Skoro masz szczęście, to nie pozwól mu odlecieć przez swój egoizm. Żyjemy więc dla kogoś (bo to zbliża), nie ktoś dla nas (bo to dzieli), a wtedy zdziwimy się, jak bardzo jest to korzystny układ dla nas i ile sami zyskujemy. Oczywiście, jeśli “ta Marta jest faktycznie tego warta”.
Co więcej, w relacjach (żadnych) nie może być dobrze bez DIALOGU. Naprawdę zamiast fochów i ochów lepiej jest po prostu porozmawiać – wyjaśnić sobie, co boli i pomyśleć wspólnie, jak zrobić, żeby było dobrze. Czasami wystarczy wysłuchać drugiej osoby, żeby zrozumieć, że my sami sobie wyobraziliśmy problem, który tak naprawdę wcale nie istnieje.

 

Jesteśmy różni, patrzymy różnie, a później są pretensje, że “się nie domyśliłeś”! Więc zamiast czekać, zanim się domyśli, lepiej mu po prostu o tym powiedzieć, zamiast tworzyć napiętą sytuację, potęgując jednocześnie w sobie negatywne emocje!

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/ona-i-on/art,474,nie-ma-czlowieka-ktory-tego-nie-pragnie.html

******

Chcesz być szczęśliwy? To jest klucz do szczęścia!

Pelagia M. / slo

Trudno jest pisać o pięknie. Próba uchwycenia tego doświadczenia rodzi zakłopotanie. Bo gdy człowiek doświadcza piękna, sam czuje się uchwycony, ogarnięty, wyjaśniony, zdefiniowany. Człowiek nie jest początkiem definicji, zrozumienia i teorii. Człowiek narodził się z piękna – ono inspiruje i określa jego rozwój.

 

 

“Brzydota zabija”
Fiodor Dostojewski

Pytanie o doświadczenie

 

Podejmując temat “doświadczenie piękna”, trzeba liczyć się z pytaniem dotyczącym koncepcji doświadczenia. Jedna z nich odwołuje się do etymologii i podkreśla rolę świadectwa, świadczenia (do-świadczenia). Doświadczenie dane jest temu, kto doszedł lub dojrzał do świadczenia. W języku niemieckim słowo doświadczenie (Erfahrung) podkreśla znaczenie dynamiki dojścia – wjechania (fahren, hinein-fahren) w przestrzeń jakiegoś świadectwa. W doświadczeniu potrzeba więc świadectwa i procesu wejścia w jego przestrzeń.
Świadectwo jest zawsze czyjeś – świadczyć może tylko osoba. Piękna widokówka z Kazimierza, urocze mieszkanie, pielęgnowany dialog, ciepłe słowo i podana dłoń – to znaki, jakby sakramenty, świadczące o osobie i jej miłości. Najcenniejsze, najbardziej upragnione i konieczne, aby żyć, są miłosne więzi osób. Osoba nie ma więzi – osoba jest więzią. Jak “chleba powszedniego” potrzebujemy nieustannego do-świadczenia trwającej więzi.
Co najbardziej świadczy o niej? To, co najbardziej przekonuje o miłosnej relacji, to doświadczenie jej trzech ramion: piękna – dobra – prawdy. Ich nierozdzielne współbrzmienie świadczy o autentyczności spotkania, które jest zawsze piękne, dobre i prawdziwe.
Próba oddzielenia piękna od osoby i więzi prowadzi do “rewolucji estetycznej” – do dylematu Kierkegaarda: człowiek estetyczny albo etyczny. Za pięknem ukrywa się wtedy kłamliwe uwodzenie – jak mówi Baudelaire – “estetyczne piekło”. Iluzja doświadczenia odsłania się w zbyt szybkim odejściu – pisze o tym Norwid w wierszu Piękno-czasu:
Zgasły lilie i róże omdlewające,
Odejma im wiatr liście jedwabne
Dziś nie szuka nikt Piękna… żaden poeta –
Żaden sztukmistrz – amator – żadna kobieta.

Przeświadczenie Piękna

Co to za Piękno, o którym pisze Norwid? Czego szuka człowiek, gdy nie szuka Piękna? W wierszu odsłania się dramatyczna alternatywa:
– Dziś szuka się tego, co jest powabne
I tego – co uderzające!…
Powab i grzmot… dwie siły,
Skąd-kolwiek-bądź by były!…
To – dwa wdzięki Uranii, dwa jej ramiona.
Powabne i wdzięczne ramiona Uranii okazać muszą ostatecznie swoją iluzoryczność:
Czy obejmą?… uścisną?… i czy Tobie
Łzę obetrą?… – przypomnisz w grobie.
Norwid przeczuwa istnienie Piękna, które jest rzeczywistością obiektywną, istniejącą niezależnie od człowieka, owszem – przynależną światu boskiemu. Podobnie czytamy u Platona: “Boskim pierwiastkiem jest piękno, mądrość, dobro i wszystko temu podobne”. Jak jednak rozumieć to, co boskie, i czy jego ramiona “obejmą, uścisną i łzę obetrą”? Czy człowiek potrafi o własnych siłach wejść w przestrzeń boskiego piękna, aby go doświadczyć?
W wydarzeniu Objawienia Bóg sam “wkracza” w rzeczywistość człowieka, aby świadczyć o swoim pięknie. To do-świadczenie Boga ukazuje Jego piękno: Przed Nim kroczą majestat i piękno (1 Krn 16, 27; Ps 96, 6). Jego mądrość jest piękna: stałem się miłośnikiem jej piękna (Mdr 8, 2). Doświadczenie Boga – Chwały Pańskiej (wspaniałości Boga) – najpełniej objawiło się na Obliczu Chrystusa: Albowiem Bóg, Ten, który rozkazał ciemnościom, by zajaśniały światłem, zabłysnął w naszych sercach, by olśnić nas jasnością poznania chwały Bożej na obliczu Jezusa Chrystusa (2 Kor 4, 6). Chrystus odkupił świat także poprzez swoje piękno. W Nowym Testamencie niewiele się mówi wprost o pięknie, aby skoncentrować uwagę na samym jego źródle – Chrystusie – i uchronić człowieka przed naiwnym estetyzmem. Piękno Boga jest w swym Objawieniu Prze-piękne, a jego świadczenie jest Prze-świadczeniem. To ono jest przed wszelkim innym świadczeniem. U podstaw wszelkich “reguł” życia duchowego będzie do-świadczenie tego trójjedynego Prze-świadczenia. św. Bazyli Wielki tak napisał w dziele Reguły Dłuższe: “Cóż jest bardziej godne podziwu od piękna Bożego? […] Gdy zaś jego promień spotkał któregoś ze świętych, pozostawił w nim nieugaszone zarzewie gorącego pragnienia […] Nienasyceni oglądaniem Bożego piękna modlili się, aby na całe życie wieczne rozciągało się oglądanie wspaniałości Boga”.

Doświadczenie piękna

 

Człowiek może doświadczyć piękna (dotrzeć do jego świadectwa), ponieważ pierwszy został ogarnięty jego blaskiem. W życiu duchowym tak rozumiane doświadczenie piękna nie jest czymś drugorzędnym, istniejącym poza jego istotą, lecz warunkiem zaistnienia. Mierność lub zaburzenie życia duchowego mogą być spowodowane także brakiem tego doświadczenia. Piękno ma takie samo fundamentalne znaczenie dla rozwoju człowieka jak dobro i prawda – jest bramą, która do nich prowadzi. Hans Urs von Balthasar napisał we wstępie do swojego dzieła Herrlichkeit, że kto nie doświadczy wpierw piękna, “wpada w pustkę, gorzej, w nie-prawdę i nie-dobro”.
Co daje człowiekowi doświadczenie piękna? Daje nade wszystko zachwyt – “Bo piękno na to jest, by zachwycało”. Życie duchowe nie rodzi się z lęku, z natrętnego poczucia obowiązku, lecz z zachwytu. Chrześcijaństwo jest wcielonym zachwytem. Tym samym to, co piękne, zwraca na siebie uwagę. Brzydota dekoncentruje. Piękno oczekuje uwagi i rodzi kontemplację – spojrzenie, które sięga coraz głębiej. Kontemplacyjny “wzlot” daje dystans pozwalający przeczuć rozmiar całości (z góry widać lepiej). Nie zawęża na fragmencie, lecz uczy widzenia wielu elementów w ich harmonijnym współbrzmieniu. Rodzi spojrzenie, a nie “punkt widzenia”. Pozbawienie chrześcijaństwa wymiaru estetycznego jest przekreśleniem możliwości modlitwy kontemplacyjnej, a tym samym przerwaniem rozwoju życia duchowego.
Patrząc na to, co piękne, nie pytamy: “Dlaczego to tu jest?”. Piękno usprawiedliwia byt. W konfrontacji z brzydotą pytamy: “Czy nie można by tego zniszczyć, zmienić, poprawić?”, “Dlaczego to tu jest?”. Gdy jawi się piękno, próba zmiany odbierana jest jako zdrada. To w tym doświadczeniu rodzi się przeczucie, że istnieje świat obiektywny, którego człowiek nie potrafi, ale i nie chce zmieniać. W nim odnajduje swoje zakorzenienie:
W tobie są wszystkie me źródła (Ps 87, 7).

 

Piękno zatrzymuje i wycisza. Ma w sobie coś nieporuszonego, co uspokaja i zatrzymuje. Nawet jeśli fale morza się poruszają, liście przesuwają w takt wiatru, to całość w swej niedostępnej głębi pozostaje nieporuszona. Kto nie doświadczył mistycznego uroku tego bez-ruchu, nie doświadczy spokoju swoich czynów. Kto nie potrafi nie-działać, nie powinien działać. Niespokojna aktywność, której przerażony pośpiech nakazuje działać coraz więcej, ma swój początek w tragedii brzydoty, gdzie nawet to, co nieporuszone, porusza do głębi – niespokojnie i destrukcyjnie. Cisza jest drugą stroną estetycznego nieporuszenia. Mówimy: “Zamilkł z wrażenia”. Piękno przekazuje ciszę. W tej ciszy, milczeniu, staje się jasne, że pierwsze słowo nie należy do człowieka. On nie jest źródłem słowa, tylko jego słuchaczem. Słowo rodzi się z piękna i zostaje przekazane człowiekowi – jest piękne albo nie ma go wcale. Nie ma brzydkich słów – jest tylko brzydki bełkot. Milczący zachwyt nie może ogarnąć piękna i jego słowa, nie może go zdefiniować. Człowiek sam zostaje ogarnięty i zdefiniowany. U początku życia duchowego nie istnieje zrozumienie i definicja, lecz milczący, adorujący zachwyt. Zbyt duże pragnienie definiowania, klasyfikowania, precyzowania pojęć może być w życiu znakiem wewnętrznej pustki i duchowego wyobcowania. Definicje nie znajdują się ani na początku, ani na końcu życia duchowego.
Piękno nie oczekuje od człowieka natychmiastowego czynu, lecz trwania. Mówi mu: “Pozostań tu, nie musisz odchodzić, nie musisz nic zrobić, aby zasłużyć sobie na pozostanie”. Piękno usprawiedliwia także istnienie tego, który je ogląda – “dobrze, że tu jesteśmy, zbudujemy trzy namioty…” (por. ’k 9, 33). Kto wejdzie zimą na Nosal i zobaczy panoramę Tatr, nie chce odchodzić. Piękno stwarza klimat przynależności – więzi. Boskie Piękno jest wspólnotą trzech osób. Trynitarna komunia rodzi wspólnotę. Więź, relacja należy do istoty tego, co piękne. Brzydota jest osamotniona i zrywa relację. W tym trwaniu człowiek nie jest sam, przeczuwa świat, który istnieje poza nim i nie jest jego własnością. Ten świat jest inny i wymyka się spod jego kontroli i władzy. Ostatecznie pojawia się pytanie: “Kto?” – “Kto stworzył piękne góry, kto namalował ten zachwycający obraz?”. Piękna ostatecznie jest twarz osoby, której ślad pozostaje wpisany w jej dzieła. Droga do osoby prowadzi przez piękno, które zwiastuje spotkanie.
Piękno jest jednocześnie bardzo bliskie, mówi: “Pozostań”, i dalekie: mówi “Nie podchodź zbyt blisko”. Stwarza dystans, który jest sercem miłości. Dystans podkreśla misterium inności. Kochasz Innego, który nie jest niewolnikiem twoich pragnień i oczekiwań. Nie możesz z nim zrobić wszystkiego, czego chcesz. Piękno nie pozwala ogarnąć – wziąć na własność, do końca zrozumieć. Biada kochającemu, gdyby kochanemu wydarł ostatnią tajemnicę. Piękno przyciąga i jednocześnie odpycha, chroniąc przed zabójczym, symbiotycznym zlaniem. Jednocześnie pozwala odczuć specyficzny ból, jakby gorycz – ból inny niż ten, który rozdziela, ból nienasycenia i dystansu w miłości. Piękno wyrywa mnie z osamotnienia, ale pozostawia samotnym. Samotność to przestrzeń pomiędzy kochającymi się osobami. Piękno karmi, ale nie nasyca. Gorycz nienasycenia daje energię rozwoju. Piękno to doświadczenie spotkania i szukania jednocześnie.
Piękno jest bramą do dobra i prawdy. Zapowiada dobro, ale go nie daje. Trzeba dokonać wyboru i przejść przez bramę. Wydarza się dramat wolności. Tym, którzy żyją w nie-dobru i nie-prawdzie, którzy w beznadziejności znaleźli ulgę, piękno zadaje ból. Przypomina: istnieje dobro, prawda, sprawiedliwość – nawet jeżeli w twoim życiu jest ich krzywdząco niewiele. Piękno odradza nadzieję i pragnienie – a tym samym wywołuje głód dobra i prawdy. św. Bonawentura mówił, że piękno z natury swej pobudza duszę do miłości. Piękno jest czyste, niewinne i święte. Jak wielka jest siła jego oddziaływania, widać na przykładzie grupy chłopców, którzy niszczą piękny park albo smarują farbą pięknie odnowioną starą kamienicę. Piękno ma wymiar mesjański, nie można pozostać wobec niego obojętnym – albo się klęka, albo rzuca kamieniami.
W doświadczeniu piękna wymiar wieczny (“przeświadczenie piękna”) spotyka się z wymiarem przemijającym. Pragnienie wiecznego trwania konfrontowane jest z doświadczeniem kruchości i ograniczoności życia. W blasku tego doświadczenia oba te światy ukazują swoją bliskość i rozdzielność. Piękno chroni przed zaczarowaniem światem skończonym, uczy przeżywania siebie jako bytu niedopełnionego, który ostatecznie w Bogu odnajdzie swoje szczęście. Brzydota dzieł człowieka może być znakiem utraty wiary. Zabijanie piękna (w malarstwie, muzyce czy filmie) jest próbą niszczenia “bramy”, które odsłania kłamstwo ateistycznej koncepcji świata. Piękno jest “sakramentem” obecności Boga.

Zaświadczenie piękna

 

Możliwość doświadczenia piękna jest odkupieńczym darem Boga, jest uczestnictwem w Jego pierwotnym “przeświadczeniu”. O tym, czego doświadczyliśmy, chcemy świadczyć. Pragnienie świadczenia jest znakiem, że doszło do doświadczenia. Piękno wyrywa z egoistycznego zamknięcia. Robimy zdjęcia kwiatów, aby podzielić się ich pięknem z innymi.
Piękna jednak nie można posiąść, nigdy nie będzie ono naszą własnością. Człowiek może wytworzyć formę, kształt, ale do piękna należy także wewnętrzny blask, światło. Forma i przenikający ją blask, światło tworzą piękno. Blasku człowiek nie potrafi wyprodukować, on jest zawsze pierwotny. Człowiek daje formę (na przykład namalowany obraz), a Bóg przekazuje blask. Ludzkie świadectwo o pięknie jest zawsze za-świadczeniem Boga. To Bóg świadczy, człowiek za-świadcza. Za wszelkim świadczeniem stoi zawsze “za-świadczenie” piękna – “Żadne piękno dające się wyobrazić nie dosięga Twojego oblicza. Każde oblicze ma swoje piękno, ale nie jest samym pięknem. Natomiast Twoje, Panie, oblicze posiada takie piękno, że posiadanie jego jest samym bytem. Jest samym absolutnym pięknem, a ono jest kształtem, dzięki któremu istnieją wszelkie kształty piękne”.
Troska o piękno jest “liturgiczna” albo nie ma jej wcale. Jest formą kultu, a osobista więź ze źródłem blasku daje mu gwarancję autentyczności. Początek wszelkiej kultury musi mieć charakter religijny. Troska o piękno dokonuje się na wszystkich płaszczyznach antropologicznych: fizycznej, psychicznej i duchowej. Troska o piękno ciała, wypowiadanych słów, gestów jest nierozerwalnie powiązana z pięknem ludzkich charakterów, osobowości. Piękno duchowe człowieka jest najmniej uchwytne, ale najmocniejsze. Blask świętości człowieka jest najbardziej urzekającym “dowodem” na istnienie Boga. Klemens z Aleksandrii napisał w jednym ze swoich dzieł: “Pięknem najlepszym, po pierwsze, jest duchowe […] pojawia się ono wtedy, gdy dusza jest ozdobiona przez Ducha świętego i natchniona Jego blaskiem, sprawiedliwością, rozsądkiem, męstwem, umiarkowaniem, umiłowaniem dobra i wstydliwością, od której nie ma powabniejszej barwy. Następnie należy się miejsce pięknu cielesnemu, proporcji członków i składników połączonych z dobrą barwą […] Piękno jest szlachetnym kwiatem wyrastającym ze zdrowia; zdrowie jest wewnątrz ciała, a piękno rozkwita na zewnątrz”.
Piękni ludzie tworzą piękne dzieła. Istnieje pewna kolejność w procesie “zaświadczenia”. Na pierwszym miejscu znajduje się troska o liturgię, która nie pozwala zapomnieć źródła. Niedbalstwo i brzydota liturgiczna są znakiem braku wiary (nie tylko u księży). Najpiękniejsza na świecie powinna być liturgia. Następnie kroczy kultura – głęboko powiązana z liturgią (na przykład msze Brucknera, ołtarz Stwosza). Kultura tworzy pomost pomiędzy liturgią a codziennością. Rodzi się ze słuchania Boga i człowieka. Jest jak wędrujący Mesjasz, który odwiedza domy, przenika do głębi ludzkie sprawy, przynosząc światło. Kultura to “sakrament” codzienności. Doświadcza tego Krystyna z powieści Sigrid Undset: “Przez mgnienie oka spojrzała w górę na zachodni szczyt kościoła, ale w tej chwili olśniona, spuściła oczy. Tego dzieła nie stworzyli zaiste ludzie własnymi tylko siłami, tutaj działał chyba sam Bóg przez świętego Öisteina budowniczych. «Przyjdź królestwo Twoje, bądź wola Twoja, jako w niebie tak i na ziemi» – teraz dopiero zrozumiała te słowa. Odblask wspaniałości królestwa Bożego w tych kamieniach świadczył, że wolą Boga jest piękno”.
Taka kolejność ukazuje i chroni piękno codzienności. Sformułowanie “szare życie” świadczy o braku wewnętrznego Blasku – W Twej światłości oglądamy światłość (Ps 36, 10). Szarej duchowości codzienność jawi się jako szara. Liturgia – kultura – codzienność: tylko w takiej kolejności codzienność objawia swoje piękno. W spojrzeniu świętych, w ich mistyczno-estetycznej wrażliwości, każda chwila jawi się jako “miejsce” wcielenia Piękna. Zauważają piękno ludzkich twarzy, urok poranka, południowy wiatr, blask słońca odbijający się na uciszonym stawie, śpiew ptaka, delikatne liście wierzby w wiosenne popołudnie, czerwony buk pomiędzy dębami. Nie potrzebują estetycznych, mówiąc językiem Norwida, “powabów i grzmotów”, ponieważ nie muszą zakrywać wewnętrznej brzydoty i mroku. Codzienność jest zasadniczym miejscem doświadczenia piękna. Liturgia i kultura są drogą do tego doświadczenia i jego ochroną. Troska o ubogie piękno codzienności jest znakiem wewnętrznego bogactwa i doświadczonej przez odwieczne Piękno wiary. Brzydkie napisy na pięknie odnowionych murach są brutalnym przypomnieniem, że piękno nie jest uroczą tapetą, która przykryje śmiertelną brzydotę ukrytą gdzieś w głębi tak zwanego społeczeństwa. Będzie wychodzić jak rdza, która przypomina o wewnętrznym rozkładzie.
Norwid pisał, że piękna trzeba szukać. Doświadczenie piękna jest spotkaniem kochających i szukających się osób. Rodzi tym samym ból, który jest ratunkiem dla miłości – “Gdzie się ukryłeś, Umiłowany, i mnie wśród jęków zostawił?”. Zadając ból, każe szukać, odkrywać Innego, który nie jest projekcją mojego zgłodniałego “ja”. Na jego twarzy pozwala przeczuć obecność innego świata. Nie pozwala spocząć – rani i całuje – aż ludzie zrozumieją i zaśpiewają jak tancerze: “W tobie są wszystkie me źródła” (Ps 87, 7).
http://www.deon.pl/religia/duchowosc-i-wiara/zycie-i-wiara/art,272,doswiadczenie-piekna.html

*******

Duchowość: pokój wewnętrzny i prawda o sobie samym

Włodzimierz Zatorski OSB

Rozpoznać prawdę

Co konkretnie znaczy „szukanie pokoju”? Można go odnaleźć jedynie wówczas, gdy będziemy respektować zasadnicze prawa rządzące naszym życiem, czyli życiem osoby. Okazuje się, że są one bardzo mocne, można powiedzieć nawet, że są tak mocne jak prawa przyrody odnoszące się do materii. Różnica polega jednak na tym, że prawa dotyczące naszego życia osobowego nie działają automatycznie i natychmiast, nie można więc mieć żadnych wątpliwości co do powiązania: przyczyna — skutek, ale działają niejako z opóźnieniem, po czasie, przez co odkrycie powiązania pomiędzy przyczyną a skutkiem wymaga głębszej refleksji.

Na przykład młody człowiek chodzi nieodpowiednio ubrany, bo uważa, że nic mu nie zaszkodzi, ciągłe przeziębienia pojawiają się dopiero później, kiedy organizm zostanie osłabiony. Podobnie, jeżeli na początku wspólnego życia w małżeństwie nie ustawi się właściwie wzajemnych relacji, to stopniowo, kiedy maleje pierwsze zafascynowanie i spontaniczna życzliwość wzajemna, pojawiają się żale i pretensje, że drugi nie jest taki, jaki powinien być. Powstające nieporozumienia mogą trwać przez wiele lat, prowadząc czasem nawet do rozejścia. A wszystko dlatego, że na początku oboje nie zrozumieli swojej odrębności, inności uczuciowej, osobowej, w zakresie wyobraźni, oczekiwań i upodobań  oraz nie porozumieli się odnośnie do wzajemnych relacji, myśląc, że wszystko się samo ułoży.

Ponadto refleksja potrzebna do zrozumienia powiązania pomiędzy przyczynami i skutkami w dziedzinie życia osobowego wymaga odwagi, bo trzeba się w niej skonfrontować z przykrą prawdą o sobie samym, czego nikt z nas nie lubi. W każdym z nas istnieje ogromne pragnienie posiadania dobrego mniemania o sobie. W imię zaspokojenia tego pragnienia jesteśmy gotowi na największe poświęcenia i wyrzeczenia. Jednym ze skrajnych przykładów jest uczestnictwo w sekcie lub, np. w gangu. Za uzyskanie potwierdzenia swojej godności, co w sekcie polega na obietnicy zbawienia i przynależności do grona wybranych, człowiek jest w stanie wyzbyć się własnej wolności, stając się bezwolnym narzędziem w ręku guru. Podobnie w gangu za poczucie bycia kimś, człowiek całkowicie zaprzedaje siebie. Żeby w takiej sytuacji powiedzieć sobie, że wpadłem w szatańskie sidła, trzeba całkowicie przerosnąć własne pragnienia i właściwie jest to równoznaczne ze śmiercią. Niewielu na to stać.

Pierwszym i zasadniczym krokiem na drodze budowania w pokoju swojego życia i życia we wspólnocie jest osobiste odkrycie praw dotyczących tego życia. Wiele z nich jest respektowanych przez tradycyjną kulturę życia. Jeżeli ktoś ją zachowuje, to nawet bez głębszej świadomości samych praw może osiągnąć pokój w swoim życiu. Warunkiem jest zawierzenie mądrości tej tradycji. Jednak dzisiaj, kiedy podważa się wszystkie wartości przekazywane przez tradycję, nie można ich prawdziwie zachowywać w swoim życiu bez uświadomienia ich sobie i autentycznego zaakceptowania.

Warto zdać sobie sprawę, że w XX wieku zaszło zasadnicze załamanie się powszechnie przyjmowanych w Europie wartości. W Polsce mamy słabszą świadomość tego, co się stało, gdyż naszym zasadniczym problemem był komunizm i wytrwałe znoszenie go. Natomiast na Zachodzie rok 1968 był w historii Europy i kultury zachodniej rokiem przełomowym. Może dziwić, że nie czas wojny, ale właśnie rok 1968 w czasie spokoju i względnego dobrobytu. U nas w tym czasie były tak zwane „wydarzenia marcowe”, które łączono z wystąpieniami studenckimi w Paryżu. Tamte jednak miały zupełnie inny sens. W tym roku coś pękło w europejskiej kulturze i dzisiaj jesteśmy spadkobiercami tego pęknięcia. Co to było?

O ile w Europie od czasu Oświecenia byli ludzie niewierzący lub agnostycy, a także nawet ateiści wojujący i całe systemy ateistyczne, zwiększała się liczba ludzi zlaicyzowanych i religijnie obojętnych, to jednak wszyscy ci ludzie bez zastrzeżeń respektowali fundamentalne wartości między innymi zawarte w dekalogu. W 1968 roku dekalog dla ludzi Zachodu przestał być czymś powszechnie przyjmowanym, zostały podważone fundamentalne wartości, na których zbudowana jest cała kultura europejska. To pęknięcie ma ogromne konsekwencje w człowieku i w życiu społecznym. I między innymi Kościół jest dzisiaj w zupełnie innej sytuacji niż przed kilkudziesięciu laty. Nasza sytuacja przypomina sytuację Kościoła w starożytności i to w czasie, gdy Cesarstwo Rzymskie jeszcze nie uważało się za chrześcijańskie. Każdy wierzący musi osobiście wybrać wiarę i nią żyć. Nie jest to łatwe w a-chrześcijańskim a może nawet miejscami anty-chrześcijańskim świecie.

Dzisiaj w Europie potrzeba na powrót odkryć podstawowe prawa rządzące życiem osobowym. Warto jednak zdać sobie sprawę z tego, że istniejący kryzys zmusza do refleksji, co powinno prowadzić do pogłębienia i oczyszczenia samej wiary. Wychowanie w społeczeństwie wierzących prowadzi często do utożsamienia z wiarą panujących w tym społeczeństwie zwyczajów i tradycji. Kryzys wiary kwestionuje wpierw i przede wszystkim otoczkę wiary, czyli owe zwyczaje i tradycje, a nie samą wiarę. Dlatego uparte, czyli fanatyczne, trzymanie się swojej tradycji i odcinanie się od „złego świata” nie prowadzi do odnowy wiary, ale jest próbą zachowania czegoś, co w nowych warunkach bywa często anachronizmem. Nie jest to jednak prawdziwie chrześcijańska odpowiedź na problemy świata. Fanatyczne trzymanie się tradycji najczęściej prowadzi do zamknięcia, co z kolei grozi zatwardziałością serca. Widzimy taką postawę w Ewangelii u oponentów Pana Jezusa.

Jak odkrywać autentyczne wartości i ich prawdziwy sens? Zderzenie Pana Jezusa z bardzo pobożnymi Żydami, którzy byli gotowi oddać własne życie w obronie Prawa Bożego, pokazuje, jak nie wystarczy po prostu trzymanie się literalnie Prawa i tradycji. Życie bowiem niesie z sobą bogactwo, jakiego żadne prawo nie jest w stanie objąć. Dlatego zawsze trzeba Prawo w jakiś sposób interpretować. Czasem w takiej interpretacji dochodzi wręcz do całkowitego przekręcenia samego sensu Prawa. Pan Jezus nieraz wykazywał to swoim oponentom. Klasycznym przykładem był spór o szabat i jego świętowanie: Czy wolno w szabat uzdrowić, czy nie?

Prawo podaje nam ogólne zasady postępowania, jednak jak i kiedy należy je zastosować w konkretnym przypadku, zależy od oceny samej sytuacji, jej sensu i okoliczności. Spór Pana Jezusa z Żydami o szabat polegał na tym, że Żydzi uważali Pana Jezusa za uzdrowiciela, który w szabat wykonywał swoją pracę i dlatego uważali to za grzech. On jednak domagał się od nich rozpoznania prawdy, że jest posłanym przez Boga Mesjaszem, który właśnie w szabat, dniu „spoczynku w Bogu” przynosi im wyraźne znaki Bożej obecności i Jego działania wyzwalającego od wszelkich przejawów niewoli, do jakich należy, np. choroba. To były owe znaki, których Żydzi się od Jezusa domagali.

Podobnie każdy z nas musi w sumieniu rozpoznać właściwy sens wydarzeń i dopiero w świetle tego sensu stosować normy prawa. Jeżeli nie podejmujemy w swoim sumieniu rozpoznania sensu i prawdy, to znaczy, że jesteśmy bezmyślni, nie realizujemy w sobie swojego powołania do bycia dzieckiem Boga. To jest najgłębsza zdrada siebie samego. Jeżeli nawet działamy pod wpływem źle ukształtowanego sumienia, biorąc je za dobre, to robimy błąd, który może być nawet obiektywnie dużym grzechem, jednak subiektywnie nie zdradzamy siebie, o ile robimy to szczerze. Bóg skoryguje nasze drogi, jeżeli Go autentycznie szukamy:

Proście, a będzie wam dane; szukajcie, a znajdziecie; kołaczcie, a otworzą wam. Albowiem każdy, kto prosi, otrzymuje; kto szuka, znajduje; a kołaczącemu otworzą (Mt 7,7n i 11,9n).

Prawdziwym grzechem jest zdrada prawdy i swojego powołania. Pan Jezus nazywa to grzechem przeciwko Duchowi Świętemu, grzechem, który nie będzie odpuszczony (zob. Mt 12,31).

Niemniej konieczne jest prawidłowe kształtowanie sumienia. Nie jest to łatwe, gdyż istnieje wiele fałszywych dynamizmów wewnętrznych, które się pod sumienie podszywają, np. superego, czy rozmaite fobie, kompleksy, skrupuły, nabyte fałszywe ideały itp. Trzeba chyba przyjąć, że nikt z nas nie ma doskonale ukształtowanego sumienia, każdy musi pracować nad jego dobrym kształtowaniem. Niemniej niewątpliwie niektórzy mają sumienie całkowicie powykrzywiane, a inni jedynie w niewielkim stopniu. Każdy, niezależnie od tego jak daleko postąpił w życiu duchowym, musi uczyć się rozpoznawania prawdy w swoim sumieniu. Nie wystarczy przyjmować gotowe recepty czy to od kogoś, czy stosując przyjęte normy. Wszystko to ma charakter pomocniczy, a rozstrzygający jest głos naszego sumienia. On też musi dla nas być punktem odniesienia i przewodnikiem na drodze poznania prawdy.

W Księdze Syracha czytamy:

Dał im wolną wolę, język i oczy, uszy i serce zdolne do myślenia. Napełnił ich wiedzą i rozumem, o złu i dobru ich pouczył. Położył oko swoje w ich sercu, aby im pokazać wielkość swoich dzieł (Syr 17,6—8).

W Ewangelii Pan Jezus często odwoływał się do tej prawdy:

Dlatego mówię do nich w przypowieściach, że otwartymi oczami nie widzą i otwartymi uszami nie słyszą ani nie rozumieją. Tak spełnia się na nich przepowiednia Izajasza: Słuchać będziecie, a nie zrozumiecie, patrzeć będziecie, a nie zobaczycie. Bo stwardniało serce tego ludu, ich uszy stępiały i oczy swe zamknęli, żeby oczami nie widzieli ani uszami nie słyszeli, ani swym sercem nie rozumieli: i nie nawrócili się, abym ich uzdrowił. Lecz szczęśliwe oczy wasze, że widzą, i uszy wasze, że słyszą (Mt 13,13—16).

Każdy ma w swoim sercu oko, które pozwala mu widzieć. Niemniej nie używamy go często albo wręcz wcale. Nie umiemy patrzeć przez to oko dane nam przez Boga. Dlaczego tak się dzieje? Powodów jest niewątpliwie wiele. Wydaje się, że najczęściej powodem jest to, że zostaliśmy źle ukształtowani. W wychowaniu zazwyczaj chodzi o dopasowanie do przyjmowanych społecznych norm, co przypomina Freudowskie superego, które jednocześnie zagłusza wewnętrzny głos pochodzący od Boga. Potrzeba zatem na nowo go usłyszeć i podjąć. Najczęściej potrzebujemy kogoś, kto nam w tym pomoże: mistrza, który sam odkrył Boże oko w sobie i potrafi innym na nie wskazać. Ponadto, patrząc z zewnątrz, potrafi poradzić, jak mamy żyć. Nie jest dobrym mistrzem ten, który sam nie odkrył tego oka w sobie, a jedynie stara się kształtować kogoś według przyjętego modelu. Niestety dzisiaj istnieje wielu ideologów uważających się za mistrzów.

W życiu duchowym istnieje zasada, że uczeń wybiera mistrza. Uczeń zatem sam musi wyczuć, kto ma charyzmat „mistrza” dla niego. Wyczucie takie zwykle wyrasta z pragnienia osiągnięcia pełni życia przy jednoczesnej świadomości, że nie można samemu o własnych siłach do niego dojść. W pokorze musimy to umieć stwierdzić. Ojcowie Pustyni uważali, że jest to konieczne w życiu duchowym. Doroteusz z Gazy pisał:

Nic bardziej nieszczęśliwego i bezbronnego niż tacy, którzy nie mają nikogo, kto by ich poprowadził po drogach Bożych[1].

Taka świadomość powoduje, że szukamy dla siebie mistrza i modlimy się o niego. Kto prosi, otrzymuje; kto szuka, znajduje; a kołaczącemu otworzą (Mt 7,8). Tak się dzieje, jeżeli szukanie jest autentyczne, a nie jedynie pozorne.

Uczeń musi mieć intuicję odnalezienia prawdziwego mistrza. Zasada wyboru mistrza przez ucznia była także aktualna w relacji uczeń — rabbi. Jedynym wyjątkiem był Rabbi Jezus z Nazaretu, który sam wybierał uczniów. Zasada ta wynika z ogromnej wartości wolności człowieka. Nikomu nie można niczego narzucić, bo jeżeli by coś nie było przez niego w wolności wybrane, to tym samym nie jest w pełni jego decyzją, nie prowadzi do pełnego, ogarniającego całą jego osobę autentycznego zaangażowania, nie prowadzi do przemiany jego serca.

Dawniej w okresie dzieciństwa i młodości rodzice i wychowawcy w pewien sposób odgrywali rolę mistrza przez autorytet, jaki posiadali u dzieci. Dzisiaj rodzice i wychowawcy co najwyżej towarzyszą swoim dzieciom w wieku młodzieńczym. Ich rola jako mistrzów jednak maleje, gdy upadają prawie wszystkie autorytety ludzkie i wali się hierarchia wartości. Sytuacja jest naprawdę trudna. Czasem pozostaje jeszcze wypróbowana kultura życia zachowująca odpowiednią hierarchię wartości, właściwy prządek dnia i kulturę zachowania. W klasztorze benedyktyńskim kładzie się na nią bardzo mocny nacisk. Przyjeżdżający do klasztorów ludzie bardzo to sobie cenią. Ten porządek życia daje człowiekowi dużą siłę do znoszenia istniejącego w świecie chaosu. Każdy jednak musi to dzisiaj sam dla siebie na nowo odkryć.

To, co wydaje się nam dzisiaj w sposób szczególny przeszkadzać nie tylko w odnajdywaniu prawdziwego pokoju, ale w ogóle w duchowym postępie chrześcijan, to istniejące w nas rozszczepienie, swoista „schizofrenia” polegająca na tym, że co innego przyjmujemy naszym rozumem jako mądre i dobre, a w życiu kierujemy się naprawdę czymś innym. Istnieje w nas pęknięcie pomiędzy myślą i egzystencją. Niestety najczęściej nawet nie zdajemy sobie z tego sprawy, a co gorsza nie potrafimy powiązać ze sobą tego, czego doświadczamy z wyborami, jakie podjęliśmy, bo przy istniejącej „schizofrenii” podejmujemy je właściwie nieświadomie. Rozdarcie pomiędzy wyborami ideowymi, a faktycznymi decyzjami istnieje już w odniesieni do zwykłej higieny życia. Jednak szczególnie tragiczne skutki przynosi ono w wymiarze religijnym i egzystencjalnym.

Wielu chrześcijan-katolików „nie ma czasu na modlitwę poranną”. Kiedy jednak zmierzymy, ile czasu zajmuje nam spokojne i świadome odmówienie Modlitwy Pańskiej i jeszcze jakiejś modlitwy, to okazuje się, że jest to minuta lub półtorej. Jak można to pogodzić z twierdzeniem, że w naszym życiu najważniejszy jest Bóg!? Podobnie jest z „brakiem czasu” na niedzielną Mszę Świętą, na czytanie Pisma Świętego. Te fakty wskazują na głęboki wewnętrzny problem istniejący w nas, na duchową schizofrenię, która powoduje, że to co najważniejsze de facto zostaje odsunięte w życiu na margines. Ta „schizofrenia” jest w nas głęboko zakorzeniona od samego dzieciństwa. Klasycznym przykładem jest uczenie dziecka, aby nie kłamało przy jednoczesnym zaprzeczeniu tej zasadzie przez rodziców w konkretnej sytuacji. Rodzicom nie wypada pochwalać kłamstwa, ale nie ma to nic wspólnego z tym, co robią.

Najbardziej przerażające jest to, że nie uczymy się na własnych błędach, ale uparcie bronimy swojej niewinności, obwiniając jednocześnie cały świat, a ostatecznie samego Pana Boga za brak sprawiedliwości i uczciwości.

 

Włodzimierz Zatorski OSB, Ład i pokój, Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC

 

---

opr. mg/mg

***************************************************************************************************************************************