Prawo Pańskie jest doskonałe i pokrzepia duszę, świadectwo Pana niezawodne, uczy prostaczka mądrości.  Bojaźń Pańska jest szczera i trwa na wieki, sądy Pana prawdziwe, a wszystkie razem słuszne.

Tekst Ewangelii

Ewangelia według św. Marka (Mk 9,38-43.45.47-48)

(1) Kontekst historyczno-kulturowy

(1.1) Kafarnaum

• Jest to miasto często odwiedzane przez Zbawiciela, które mieści się w północnej części Izraela nad jeziorem Galilejskim. Tu stał dom świętego Piotra. Kafarnaum oznacza „wioskę Nahuma” (Nahum był jednym z proroków mniejszych, który zapowiadał upadek Niniwy), a dosłownie: „wioskę pocieszyciela”. Miasto miało bardzo ważne znaczenie dla starożytnych Rzymian, gdyż było położone blisko granicy, a także stanowiło punkt poboru podatku (por. Mt 8,5nn; Mt 9,9nn). Przez Kafarnaum przebiegała trasa szlaku Via Maris, który łączył Galileę z Damaszkiem.
• Najbardziej popularnym obecnie budynkiem w Kafarnaum jest synagoga wzniesiona w końcu II, bądź na początku III wieku po Chrystusie (okres antoniński). Zbudowana ona została prawdopodobnie na ruinach wcześniejszej synagogi, w której nauczać miał Jezus. Prowadzone na początku poprzedniego wieku badania archeologiczne zostały zakończone rekonstrukcją istniejącej obecnie synagogi (W. F. Albright, Archeologia Palestyny).Od roku 2003 kampanie wykopaliskowe są tu prowadzone systematycznie.
• Zobacz; wirtualna podróż po Kafarnaum i galerie zdjęć.

(1.2) Relacja: mistrz i uczeń

• W Starym Testamencie misję nauczania ludu brali na siebie przede wszystkim kapłani, strażnicy i interpretatorzy Prawa. Jest prawdopodobne, że już w najwcześniejszych miejscach kultu odbywało się jakieś nauczanie: np młody Samuel zostaje powierzony kapłanowi Helemu (1Sm 2,21.26); z kolei Joasz uczony jest przez kapłana Jehojadę (2 Krl 12,3).
• Oprócz kapłanów nauczaniem zajmowali się prorocy, których głos skierowany był jednak do szerokiej grupy ludzi.
• W okresie późniejszym, już po wygnaniu, nauczaniem zajmowali się również mędrcy, którzy wraz z pisarzami stworzyli jedną grupę. Nauczali oni na zebraniach starców (Syr 6,34), podczas rozmów przy ucztach świątecznych (Syr 9,16) oraz na świeżym powietrzu (Prz 1,20; 8,2).
• Poszczególni nauczyciele gromadzili wokół siebie uczniów, którym zapewniali staranne wykształcenie (Prz 8,32; Iz 8,16; 50,4). Wyraz szkoła (hebr. bet-midrasz) pojawia się  w hebrajskim tekście Syracydesa 51,23.
• Według przekazów, dopiero od roku 63 po Chrystusie, dzięki staraniom arcykapłana Jozue ben Gimla, zabiegano, by w każdej wiosce i mieście istniała szkoła. Starsza tradycja wiąże początek szkolnictwa z Janem Hirkanem, który swoją działalność zacząć miał już w 130 roku przed Chr.
• Szkoła (łac. schola- wypoczynek, pracowicie spędzony czas wolny) rozumiana w starożytności była jako pewna grupa filozofów skupiona w jednym miejscu, w którym dyskutowano i nauczano. W takim rozumieniu szkołą była Akademia Platona czy Liceum Arystotelesa.

(1.3) Metafora ognia w Piśmie Świętym

• Biblijny symbol ognia pojawia się w Dziejach Apostolskich: „Ukazały się im też języki jakby z ognia, które się rozdzieliły, i na każdym z nich spoczął jeden.” (Dz 2,3). Owe języki ognia były znakiem pojawienia się Ducha Świętego, który spoczął na przebywających Apostołów w Wieczerniku.
• Ze Starego Testamentu znamy pojęcie sądu z „ogniem”:
  • Iz 4,4n: „Gdy Pan obmyje brud Córy Syjońskiej i krew rozlaną oczyści wewnątrz Jeruzalem tchnieniem sądu i tchnieniem pożogi, wtedy Pan przyjdzie [spocząć] na całej przestrzeni góry Syjonu i na tych, którzy się tam zgromadzą, we dnie jako obłok z dymu, w nocy jako olśniewający płomień ognia”.
  • Am 7,4: „To mi ukazał Pan Bóg: Pan Bóg powołał jako narzędzie sądu ogień i strawił on Wielką Otchłań i strawił część pola”.
  • Ml 3,2: „Ale kto przetrwa dzień jego nadejścia i kto się ostoi, gdy On się ukaże? Albowiem On jest jak ogień złotnika i jak ług farbiarzy”.
  • Ml 3,19: „Bo oto nadchodzi dzień palący jak piec, a wszyscy pyszni i wszyscy czyniący nieprawość będą słomą, więc spali ich ten nadchodzący dzień, mówi Pan Zastępów, tak że nie pozostawi po nich ani korzenia, ani gałązki”.
  • Ps 66,12: „kazałeś ludziom deptać nam po głowach; przeszliśmy przez ogień i wodę, ale wyprowadziłeś nas ku pomyślności”.
• W Starym Testamencie ogień symbolizuje również Boga, którego zbawcza obecność wyzwala Jego lud (Wj 3,2; 13,21; 24,17).
• Ogień oznacza także skuteczne słowo Boże, które pojawia się w przepowiadaniu prorockim (Jr 5,14; 23,29; Syr 48,1).
• Oprócz tego w kilku miejscach można spotkać się z obrazem Jahwe walczącego po stronie swego ludu niczym wojownik, który sieje spustoszenie ogniem swego gniewu (2Sm 22,9; Ps 8,9; 97,3).
• Najbardziej popularna scena starotestamentalna, która wiąże się ściśle z ogniem, to wizja chwały Jahwe będąca doświadczeniem proroka Ezechiela (Ez 1).

(2) Kontekst literacki

(2.1) Struktura literacka kontekstu (C.S. Mann)

Inkluzją literacką czwartej części Ewangelii Marka są dwa opowiadania o uzdrowieniu niewidomego, a wpleciony jest w nie zawsze tytuł mesjański:

• Mk 8,22-26 – niewidoma osoba widzi…; 8,27-30 – …kim jest Jezus (tytuł mesjański: Mesjasz)
• Mk 10,46-52 – niewidoma osoba widzi (tytuł mesjański: Syn Dawida)…

Inkluzja i dwa cuda przywrócenia wzroku to symbol rozpoznania w wierze Mesjasza w osobie Jezusa w Nazarecie.

Ale materiał wewnątrz inkluzji zorganizowany został w trzech cyklach o tej samej strukturze: nawiązuje do problemu zmiany wyobrażeń o Mesjaszu. Wskazuje na konieczność zmagań uczniów Jezusa. Trzy razy powtarza się schemat: (1) zapowiedź męki; (2) uczniowie nic nie pojmują; (3) wyjaśnienie Jezusa; (4) kim jest Mesjasz?

O ile w pierwszej sekcji Ewangelii ryzykiem wiary było pytanie: czy uczniowie zdołają dojść do pewności, że Jezus jest Mesjaszem?, o tyle nowe pytanie wydaje się jeszcze bardziej dramatyczne i niepokojące: czy zdołają zaakceptować Mesjasza cierpiącego?

(3) Kontekst teologiczny

(3.1) Teologia żydowska

• Mieszkańcy Palestyny bali się utonięcia, ponieważ osoba tak była pozbawiona pochówku. Ciało topielca pochłaniały głębiny, a bliscy nie mogli uczestniczyć w pogrzebie. Słowa Jezusa, który mówi o przywiązaniu kamienia młyńskiego do szyi i wrzuceniu człowieka, który gorszy w morze musiały być bardzo szokujące dla tych, którzy je słyszeli. Jezus proponuje rodzaj śmierci, o której nie mówią żadne inne teksty pozabiblijne i jest wysoce prawdopodobne, że nigdy nie była ona wykonywana (Lightfoot J., A Commentary on the New Testament from the Talmud and Hebraica).
• Nauczanie Talmudu o życiu po śmierci jest bardzo rozbieżne. Powszechnie zgadzano się z tezą, że życie na ziemi, ma charakter tymczasowy i jest wstępem do innego istnienia – wyższego oraz wiecznego (Awot 4,21). Przyszły świat miał być czasem powszechnego panowania Bożej sprawiedliwości, a tym samym stanu tego nie mogli osiągnąć ci, którzy podczas ziemskiego życia nie starali się naśladować Boga. Rabini różnie ukazywali życie człowieka po śmierci. Część rabinów bała się podejmować szczegółowo tego tematu i nakazywała radość z tego co nas czeka bez opisywania tego stanu (Sifr Deut 356,148b). Dla interpretacji powyższej perykopy ciekawe jest stwierdzenie, wedle którego udziału w przyszłym świecie nie będzie miał ten, kto publicznie gorszy i „okrywa wstydem” swojego bliźniego (B. m. 59a). Nauczanie to pokrywa się ze słowami Jezusa.

(3.2) Ojcowie Kościoła

• „Zgorszenie po grecku znaczy: przeszkoda, upadek, zranienie stopy. Gorszycielem jest ten, kto niedobrym słowem lub czynem daje bratu powód do upadku”. Raban Maur.
• „Widząc bowiem, że wzrok stanowi niejako okno naszego umysłu i że przez oczy, niby przez naturalne przejścia, przenikają do serca wszystkie niegodziwe chęci, postanowił wygnać i wytępić je doszczętnie. Gdyby bowiem zakiełkowały we wzroku, mogłyby się wewnątrz rozwinąć i przybrać na sile zapuszczając w duszy śmiercionośne pędy”. Salwien z Marsylii.

Opracowanie:
Kontekst historyczno-kulturowy: Andrzej Jędrzejczak
Kontekst literacki: Michał Wilk
Kontekst teologiczny: ks. Mateusz Wyrzykowski

dodane 2015-09-01 09:41

Tnij, Waść!

Augustyn Pelanowski OSPPE

Uczniowie widzieli człowieka, który wyrzucał złe duchy mocą imienia Jezus, choć nie należał do grupy apostolskiej. Eldad i Medad nie byli w namiocie z siedemdziesięcioma prorokami, a jednak prorokowali. Miłość Boga jest nieograniczona. Z drugiej strony, właśnie ta miłość Boga wymaga od nas okaleczenia naszych grzesznych przyzwyczajeń: odcięcia się od ręki chciwości, od nogi dumnej pewności siebie i od oka pożądania. Miłość Boga daje siebie w nadmiarze, ale żeby ją godziwie przyjąć, trzeba sobie wiele odmówić.

Wydarzenie z wylaniem się Ducha na siedemdziesięciu miało miejsce w miejscowości Kibrot Hattawa (Groby Pożądania), gdy Izraelici zgrzeszyli żądzą pożerania przepiórek, bo za mało im było manny! W samym epicentrum grzesznej żądzy Bóg tchnął swojego Ducha na ludzi, którzy bez opamiętania rzucali się na opadające przepiórki, jedząc ich mięso przez miesiąc, aż wychodziło im nozdrzami, jak groteskowo zapisała to Księga Liczb. Wstrząsające jest to zetknięcie się miłości Bożej i żądzy ludzkiej!
Jezus nie ograniczał działania Ducha miłości tylko do swoich uczniów, ale swoim uczniom nakazywał ograniczenie się w swych nieumiarkowanych potrzebach, które mogą tak łatwo przerodzić się w niebezpieczne pożądania. Dlaczego Jezus zaczął pouczać uczniów o odcięciu się od grzechu w tak zdecydowany sposób po wyjaśnieniu, iż nie powinni zabraniać innym żyć imieniem Jezusa? Zobaczył bowiem w swoich apostołach tę mroczną siłę, która pod pozorami radykalnych zakazów ukrywa potrzebę rozwiązłości. Im bardziej demonstrujemy swoją gorliwość, która narzuca innym podporządkowywanie się moralnym nakazom, tym usilniej skrywamy w sobie tęsknotę za grzechem. Żyjemy nie tylko w ciągłych wyborach, ale i w ciągłych sprzecznościach. Jednak napięcie, które ujawnia się w tych zmaganiach, daje siłę do duchowego wzrostu. Tylko ten, kto pokonuje i sprzeciwia się własnym tęsknotom za grzechem, może naprawdę wybrać Boga całym sercem. Moment kuszenia jest też momentem wiarygodnego wyboru prawdziwej Miłości. Tylko w jednej chwili możemy naprawdę zaświadczyć, że zależy nam na Bogu – wtedy, gdy jesteśmy kuszeni do tego, by Go porzucić, i nie czynimy tego.

Jezus mówił o trzech podstawowych siłach sprzeciwiających się kroczeniu za Nim: ręka, noga, oko to symbole chciwości, pychy i pożądania. Tej drastycznej wypowiedzi nie musimy rozumieć dosłownie. Odcięcie nogi czy ręki, albo wyłupienie oka to po prostu pozbawienie się pewnych możliwości, okazji, udogodnień, które nieuchronnie powodują upadki. Ktoś, kto ma problem z uzależnieniem od pornografii, na którą ciągle wpada w Internecie jak na stado przepiórek, nie musi sobie wyłupywać oka, wystarczy, że zrezygnuje z Internetu. Ktoś, kto okrada bliźniego z pieniędzy, wystarczy, że się mu do tego przyzna i odda to, co ukradł, i w ten sposób „utnie” proceder. Ktoś, kto ciągle staje na palcach, by wywyższyć się ponad innych, dobrze zrobi, jeśli odważy się powiedzieć o sobie coś upokarzającego i odetnie się w ten sposób od dumnego wywyższania.

http://liturgia.wiara.pl/doc/420014.26-Niedziela-zwykla-B/5

*********

26. Niedziela zwykła (B)

dodane 2010-09-26 14:04

KAI |

Oto przemówienie Ojca Świętego:

Drodzy bracia i siostry!

W Ewangelii na dzisiejszą niedzielę (Łk 16, 19-31) Jezus opowiada przypowieść o bogaczu i ubogim Łazarzu. Ten pierwszy żyje w luksusie i egoizmie, i gdy umiera, trafia do piekła. Ubogiego natomiast, który żywił się odpadkami ze stołu bogacza, w chwili jego śmierci aniołowie zabrali do wiecznego mieszkania Boga i świętych. „Błogosławieni jesteście wy, ubodzy – powiedział Pan swoim uczniom – albowiem do was należy Królestwo Boże” (Łk 6, 20). Przesłanie przypowieści idzie jednak dalej: przypomina, że przebywając na tym świecie, powinniśmy słuchać Pana, który przemawia do nas przez Pismo Święte i żyć zgodnie z Jego wolą, w przeciwnym bowiem wypadku po śmierci będzie już za późno, aby się poprawić. Przypowieść ta mówi nam zatem o dwóch sprawach: po pierwsze, że Bóg kocha ubogich i podnosi ich z ich uniżenia, po drugie, że nasze ostateczne przeznaczenie jest uwarunkowane naszą postawą, że powinniśmy kroczyć drogą, którą Bóg nam pokazał, abyśmy osiągnęli życie, a drogą tą jest miłość, rozumiana nie jako uczucie, ale jako służba innym, w miłości Chrystusa.

Szczęśliwy zbieg okoliczności sprawił, że jutro będziemy obchodzić liturgiczne wspomnienie św. Wincentego a Paulo – patrona katolickich organizacji charytatywnych, którego 350. rocznicę śmierci teraz wspominamy. W XVII-wiecznej Francji zetknął się on namacalnie z silnym kontrastem między najbogatszymi a najbiedniejszymi. Jak kapłan miał bowiem okazję bywać zarówno w środowiskach arystokratycznych, jak i na wsi oraz wśród elementów przestępczych Paryża. Pobudzany miłością Chrystusa Wincenty a Paulo potrafił stworzyć stałe formy posługiwania osobom z marginesu, powołując do życia tzw. „szarytki”, czyli grupy kobiet, które oddawały własny czas i dobra do dyspozycji najbardziej zmarginalizowanych. Wśród tych wolontariuszek niektóre wybrały całkowite poświęcenie się Bogu i biednym i tak oto wraz ze św. Ludwiką de Marillac św. Wincenty założył wspólnotę „Córek Milosierdzia” – pierwsze żeńskie zgromadzenie zakonne, które żyło konsekracją „w świecie”, wśród ludzi, z chorymi i potrzebującymi.

Drodzy przyjaciele, tylko Miłość przez wielkie M daje prawdziwe szczęście! Pokazuje to także inny świadek – młoda dziewczyna, która wczoraj została ogłoszona błogosławioną tu, w Rzymie. Mówię o Klarze Badano – młodej Włoszce, urodzonej w 1971, którą choroba doprowadziła do śmierci w wieku niespełna 19 lat, ale która stała się dla wszystkich promieniem światła, jak na to wskazuje jej przydomek: „Chiara Luce” [Klara Światło lub jasne światło – KAI]. Jej parafia, diecezja Acqui Terme i Ruch Focolari, do którego należała, przeżywają dziś święto – i jest to święto wszystkich młodych, którzy mogą znaleźć w niej przykład spójnego życia chrześcijańskiego. Jej ostatnie słowa, pełne przylgnięcia do woli Bożej, brzmiały: „Żegnaj, mamo. Bądź szczęśliwa, bo ja nią jestem”. Wychwalajmy Boga, gdyż Jego miłość jest silniejsza od zła i śmierci i dziękujmy Maryi Pannie, która prowadzi młodych, także wśród trudności i cierpień, do zakochania się w Jezusie i odkrycia piękna życia.

Po wygłoszeniu rozważań papież pozdrowił zebranych kolejno po francusku, angielsku, niemiecku, hiszpańsku i polsku.

oraz:

św. Aderita, biskupa (+ III w.); świętych męczenników Adolfa i Jana z Kordoby (+ ok. 825); św. Hiltrudy (+ 800)

Kamień – twór martwy, zimny i twardy. A jednak awansował na znaczącego bohatera biblijnego. W różnych przebraniach. Kamień obrazy, kamień młyński, kamień węgielny, i wreszcie kamień, o który można się potknąć i nabić sobie moralnego guza.

“Kto by się stał powodem grzechu dla jednego z tych małych, którzy wierzą, temu lepiej byłoby uwiązać kamień młyński u szyi i wrzucić go w morze” (Mk 9, 42)

Zgorszenie to nie przelewki. W niewielu miejscach Ewangelii Jezus używa tak drastycznych obrazów jak topienie gorszyciela w morzu czy odcinanie chorych części ciała. Jeśli ciągle wydają się one nam przesadzone, to znak, że nie rozumiemy jeszcze, jak fatalne w skutkach może okazać się działanie zła w naszym życiu. Bezgrzeszny Jezus postrzega tę sprawę z większą wyrazistością.

Być może samo słowo “zgorszenie” nie w każdym przypadku jest najwłaściwszym tłumaczeniem greckiego słowa “skandalon”, którego używają autorzy biblijni. Literalnie oznacza ono “przeszkodę, kamień potknięcia, zastawioną pułapkę”. Poza tym, grecki czasownik “skandalizo” , który pojawia się w dzisiejszej Ewangelii, wcale nie jest jednoznaczny. Ewangeliści piszą bowiem, że także słuchacze Jezusa ulegali skandalowi – gorszyli się i wątpili. Św. Marek pisze tak o mieszkańcach Nazaretu, którzy “powątpiewali o Nim” – dosłownie “potknęli się o Jezusa” i chcieli Go zabić (Por Mk 6, 3).W czasie Ostatniej Wieczerzy Jezus zapowiada apostołom: “Wszyscy zwątpicie we Mnie” , używając formy czasownika “skandalizo” (Mk 14, 27). Nic dziwnego, że św. Paweł pisze o Chrystusie ukrzyżowanym jako zgorszeniu (skandalu) dla Żydów ( Por. 1 Kor 1, 22)

Jezus “gorszyciel”

“Gorszyć się” i “być powodem zgorszenia” to dwie różne sprawy. Pozory łatwo tutaj mylą. Samo gorszenie się czy oburzenie jest jeszcze wystarczającym kryterium do tego, by uznać “gorszyciela” za wcielenie zła. A przecież wydawałoby się, że gorszą tylko źli. Ale cóż takiego siedzi w człowieku, skoro gorszy go również bezgrzeszny i sprawiedliwy Chrystus, o czym wspominają Ewangelie?  I czy rzeczywiście Jezus nie sprowadza ludzi na manowce, skoro budzi w nich najgorsze reakcje, łącznie z chęcią Jego zamordowania?

Z tego dylematu nie wybrniemy, jeśli nie uznamy, że istnieją dwa rodzaje moralnych potknięć (zgorszeń) na drodze życia : dobre i złe. Świadczą o nich Ewangelie, ale nie jest łatwo oddać tę różnicę w polskim tłumaczeniu. Najlepiej pokazać to na przykładach.

Mieszkańcy rodzinnego miasta Jezusa zgorszyli się, bo jak na Mesjasza ich rodak wydał im się zbyt swojski i prosty. I jeszcze wytknął im brak wiary. Piotrowi i pozostałym uczniom cierpienie i śmierć też nie pasowały do ich obrazu Mesjasza i oczekiwań, jakie w Nim wiązali. Kiedy Piotr próbuje odwieść Jezusa od męki, słyszy ostrą naganę z ust Nauczyciela: “Jesteś dla mnie kamieniem, o który się potykam”.

Potyka się na swojej  drodze nawet Jan Chrzciciel, który z więzienia wysyła posłańców z pytaniem, czy Jezus to prawdziwy Mesjasz. Już sam fakt, że największy z narodzonych z kobiety, zaczyna wątpić, powinien dawać nam do myślenia. Jezus w odpowiedzi zaleca, aby Jan wnikliwie przyjrzał się temu, co się dzieje – dzięki Jego działaniu ludzie odzyskują zdrowie i życie, a wszyscy słyszą Dobrą Nowinę. I pośrednio sugeruje jakoby Jan się gorszył, ponieważ kończy swoją odpowiedź posłańcom w ten sposób: “A błogosławiony ten, kto się Mną nie zgorszy” (Mt 11, 6). W polskim przekładzie oddano “skandalizo” łagodniej jako “zwątpić”.

Kamieniem potknięcia nie jest więc zło w Jezusie, ale zło i słabość drzemiące w człowieku, często nieuświadomione. To ono sprawia, że Bóg, Chrystus, drugi człowiek nie są takimi, jakimi chcielibyśmy ich widzieć. Nie dają tego, czego pragniemy. Przyczyna upadku bądź niewiarę wywołują określone przekonania, ambicje i dążenia ludzkie. Może nie zawsze są one złe, ale na pewno “używane” przez złego ducha, by siać niepokój i przemoc. Źródła zgorszenia tak naprawdę tkwią w “zgorszonym”, bo jest mu z nimi dobrze. On raczej żąda, aby inni dostosowali się do jego roszczeń. Dlatego kiedy Jezus nie pozwala się zmanipulować i wciągnąć w tę grę, często pośrednio rodzi w ludziach frustrację, bunt, zwątpienie czy nawet jawną agresję.  Takie “zgorszenie” oczywiście burzy i kaleczy, ale jest ono również szansą na oczyszczenie, niestety nie zawsze przez człowieka wykorzystaną.

Naśladujemy, dlatego się gorszymy

Ale jest także potknięcie, któremu w dużej mierze winien jest gorszyciel ze względu na jego złe postępowanie. I tę formę zgorszenia piętnuje Jezus w ostrych słowach. Dlaczego?

Rene Girard, francuski myśliciel, analizując przykazania Dekalogu dotyczące relacji międzyludzkich, pisze, że najważniejsze wśród nich jest w gruncie rzeczy ostatnie przykazanie, które zabrania pożądania. To właśnie pragnienie tego, co należy do bliźniego, leży u źródeł zabójstwa, cudzołóstwa, kradzieży i fałszywego świadectwa. Dekalog wprawdzie zaczyna od zakazania konkretnych czynów, począwszy od tych najcięższych, tylko po to, by szybko ukrócić przemoc, ale kończy na jej przyczynie: chorym pożądaniu.

Zdaniem Girarda, ludzkie pożądanie z natury jest dobre. I jest mimetyczne, czyli naśladowcze. Pragniemy również tego, czego chcą inni. I nawet jeśli próbujemy nagiąć innych do swoich pragnień, to one tylko pozornie są nasze, często zostały nabyte z zewnątrz. Sam Jezus też pragnął spełniać nie swoją wolę, lecz Ojca. I bynajmniej nie był z tego powodu nieszczęśliwy czy zniewolony. I wzywa nas do naśladowania Jego dążeń i pragnień.

Ponieważ nie jesteśmy zaprogramowani jak zwierzęta – pisze Girard – możemy zmieniać przedmiot naszych pragnień. Jesteśmy wolni i dlatego opieramy się na autorytecie, wzorcu, świadectwie innych: “Kiedy ludzie zaspokoją swoje naturalne potrzeby, zaczynają intensywnie pożądać, tyle że nie wiedzą dokładnie, czego pragną, ponieważ nie kieruje nimi żaden instynkt. Nie mają własnego pożądania”. Patrzymy na innych, bo nie pragniemy tylko tego, co w nas: “Gdyby pożądanie dzieci  nie było mimetyczne (naśladowcze), gdyby z konieczności nie obierały sobie na wzorce otaczających je istot ludzkich, ludzkość nie miałaby ani języka, ani kultury. Gdyby pożądanie nie było mimetyczne, nie bylibyśmy otwarci ani na to, co ludzkie, ani na to, co boskie”.

Niestety nasze pragnienie może również zmierzać w złym kierunku, czyli zostać oszukane. Św. Tomasz z Akwinu powiada, że nawet kiedy wybieramy zło, to de facto jawi się nam ono zawsze jako coś dobrego. Po prostu połykamy przynętę pozornego dobra. W pokusie jest zawsze coś dobrego, obietnica szczęścia, ale równocześnie wsączona zostaje również trucizna. Zło zasadniczo żeruje na dobru i wykorzystuje to, że z natury pragniemy dobra.

Na czym polega zgorszenie? Z jednej strony opiera się na działaniu autorytetu Z drugiej na nadużyciu zaufania. Dotyczy to najpierw dzieci: “Im bardziej naśladownictwo jest niewinne i ufne, tym łatwiej ulega zgorszeniu i tym większa wina tego, który przywodzi do zgorszenia”. Dziecko wsącza wzorce (dobre lub złe) jak gąbka wodę, bo jest jeszcze nie w pełni dojrzałe. Uważa, że jeśli ktoś starszy czyni tak a nie inaczej, to najwyraźniej musi to być rzecz dobra. Jeśli dziecko w przedszkolu używa przekleństw, to głównie dlatego, że słyszy je w domu. Jeśli potrafi podzielić się z innymi zabawkami, to dlatego, że nauczyło się tego od rodziców.

A co począć z odcinaniem chorych części ciała, o których mówi Jezus? Ojcowie interpretują tę metaforę odwołując się głównie do życia wspólnotowego, a nie prywatnej pobożności. Na przykład, św. Jan Chryzostom uważa, że Jezus  “nie mówi tego o częściach ciała, w żadnym razie, ale o przyjaciołach (o krewnych), których posiadamy na równi z koniecznymi częściami ciała. Nic bowiem nie jest tak szkodliwe jak złe towarzystwo”. Wpływ grupy jest jednym z najsilniejszych, zwłaszcza w okresie dojrzewania.

I na koniec jeszcze jedno ważne rozróżnienie. Choć zgorszenie zawsze jest złe, nie zawsze może powinno być pretekstem do zaniechania dobra. “Mali w wierze”, których chce chronić Jezus, to po prostu dzieci albo osoby początkujące w wierze. Łatwo ich zwieść. Ale kiedy Jezus przestrzega przed “gorszącym” zachowaniem uczonych w Piśmie i faryzeuszów, mówi tak: “Czyńcie więc i zachowujcie wszystko, co wam polecą, ale uczynków ich nie naśladujcie” (Mt 23, 3). Czy nie oczekujemy czegoś odwrotnego od rodziców, duchownych, polityków, aby ich uczynki były zgodne z ich słowami? I czy nie mówimy, jeśli oni tak robią, to dlaczego ja szaraczek mam być inny?

A jednak, Jezus wzywa, by się nie gorszyć, czyli rezygnować z czynienia dobra, ponieważ zwraca się do bardziej zaawansowanych uczniów. Ugruntowanie w wierze, wyćwiczenie w cierpliwości, sprawia, że człowiek widzi gorszące zachowania, ale wie, że jego czyny nie mogą zależeć wyłącznie od tego, czy ktoś czyni podobnie. Niemniej, gorszącemu biada.

Jeśli więc chrześcijanin całe życie tylko się gorszy i oburza na świat, Kościół i ludzi, a nadto twierdzi, że wskutek tego nie może żyć w pełni  Ewangelią, to być może ciągle jest jeszcze w przedszkolu wiary.

http://www.deon.pl/religia/duchowosc-i-wiara/zycie-i-wiara/art,2021,jak-to-jest-z-tym-zgorszeniem.html

***********

Kiedy tylko modlitwa może pomóc

Karol van Oost

Każdy z nas, człowiek świecki, zakonnik czy zakonnica, przechodzi przez dni nie do wytrzymania, kiedy wszystko boli, kiedy wszystko drażni, kiedy wszystko ciąży na sercu czy samo życie, czy praca, czy otoczenie, kiedy od pięciu, dziesięciu lub dwudziestu lat powtarzają się te drobne, ale nieznośne zadrażnienia.

Jak trudno wtedy modlić się! Mamy ochotę porzucić wszystko, i otoczenie, i siebie samego; właśnie wtedy modlitwa jest nam niezmiernie potrzebna, ale nam się nie chce lub nie umiemy znaleźć ani słów, ani samego nastawienia, mimo że to jedyne lekarstwo.

Kiedy się okazuje, że nie mam racji!

Panie, jak to trudno! Po prostu mam przyjąć, nie szukając jakiejś wymówki, jakiegoś wytłumaczenia: że mnie źle zrozumieli, że chciałem powiedzieć co innego. Mam się zgodzić, że się mylę, i często nawet, Panie, uwolnij mnie od obawy, że otoczenie zobaczy, że źle zrobiłem.
Będę szczery. Tak, przyznam, że głupstwo popełniłem; lepsze to niż wykręty. Sam, Panie, powiedziałeś: Niech mowa wasza będzie: tak, tak; nie, nie. Co nadto, od złego pochodzi (Mt 5, 37). Aby to stosować w praktyce, muszę się zachować po męsku; dziecinady w moim wieku nie można tolerować. Gdy byłem dziecięciem, mówiłem jak dziecię, czułem jak dziecię, myślałem jak dziecię; kiedy zaś stałem się mężem, wyzbyłem się tego, co dziecięce (1 Kor 13, 11). “Panie, dobrze, żeś mnie upokorzył”.
Właściwie troszczę się o to, co inni pomyślą, zapominając, że ważne jest to, czym jestem przed Tobą. Niczym nie jestem, ale wiem jedno: że spojrzysz na mnie z Twą nieskończoną miłością.

Kiedy mam dość swego otoczenia!

Często się zdarza, że ludzie mnie męczą, ci, których nazywam braćmi, siostrami. Bracia moi, siostry moje stanowią ludzki kontekst, w którym się poruszam, ale oni nie zawsze są zabawni! Oni są tak inni, odmienni ode mnie, i każdy – choć może nie zdaje sobie z tego sprawy – narzuca mi swój temperament. Lecz muszę go szanować i jego osobę, i jego sposób myślenia, i jego manie lub czasem jego dziwactwa. Ale to nie wszystko! Panie, pod tym względem jesteś niezmiernie wymagający i Twój umiłowany uczeń Jan, a także św. Paweł upominają, że mamy się wzajemnie miłować. Panie Jezu, oto Twoje przykazanie, i jeżeli go nie spełniam, jestem obłudnikiem; sama pobożność moja to kpina. Jeśliby ktoś mówił: Miłuję Boga, a brata swego nienawidził, jest kłamcą; albowiem, kto nie miłuje brata swego, którego widzi, nie może miłować Boga, którego nie widzi (1 J 4, 20).
To jasne. Nie ma żadnych wykrętów. Może w moim sercu nie ma wyraźnej nienawiści, ale przed Tobą, Panie, muszę przyznać, że roi się tam od nieprzychylnych uczuć, antypatii, uraz. Mam ochotę zamknąć drzwi mego serca.
Owszem, z paroma ludźmi jest mi łatwiej, porozumiewamy się, to nam wygodne, ale inni! Ktokolwiek puka do drzwi, powinienem go przyjąć nie chłodno, ale serdecznie, jak gdybym na niego czekał. Niestety, zbyt często zapominam, żeś powiedział: Jeżeli miłujecie tych, którzy was miłują, cóż za nagrodę mieć będziecie? (Mt 5, 46). Nie umiem rozpoznać w każdym, kogo spotykam, Twego oblicza.
Panie, pomóż mi, abym się nie zamykał przed innymi. Może oni potrzebują tylko mego uśmiechu. Pomóż mi przezwyciężyć egoizm, który króluje we mnie, pomóż mi zapomnieć o sobie. Czytam w Ewangelii, że tłumy szły za Tobą. One Cię otaczały, biedni i chorzy, dzieci i starcy, nawet grzesznicy. Oni przychodzili do Ciebie dzień i noc. Naucz mnie zachować serce stale otwarte, bym mógł zrozumieć innych. Nadto oświeć umysł mój, abym sobie jasno uświadomił, że ja też mam temperament, swój sposób myślenia i że bez wątpienia nieraz muszę porządnie działać innym na nerwy. Słusznie powiedział św. Paweł: Jeden drugiego brzemiona noście i tak wypełnijcie prawo Chrystusowe. Niech każdy bada własne postępowanie… (Ga 6, 2. 4).

Kiedy wiara we mnie się zaćmiewa

To chodzenie po nocy ma coś nużącego. Nic nie widzę, chodzę jak ślepy. Gdyby to trwało tylko chwilę, można by znieść, ale dni, miesiące, lata mijają. Podobno Teresa z Liesieux przeżywała taką ustawiczną noc! Panie, stale powtarzasz w Ewangelii: “Jeżeli wierzysz, będziesz uzdrowiony”. Wszystko możliwe jest temu, który wierzy (Mt 6, 22). Wierzyć! Oto warunek zbawienia. Ale mam wrażenie, że wiara moja porusza się mechanicznie, z przyzwyczajenia, nieraz boję się, że to tylko puste słowo.

Całe życie doczesne jest tak tajemnicze; a cóż powiedzieć o życiu nadprzyrodzonym, o życiu pozagrobowym? Zazdroszczę tym, którzy nigdy nie doznawali najmniejszej wątpliwości, dla których dogmaty i cała nadprzyrodzoność, Opatrzność Boża, każde najmniejsze zdarzenie ma swe wytłumaczenie. Oni pływają po spokojnych wodach. Tak bym chciał, by wszystko było jasne, udowodnione. Nie chodzi nawet o wielkie prawdy naszej religii.

Wiem, że Chrystus, Bóg-Człowiek, jest Prawdą i Drogą, i Żywotem. Wiem, że bez Niego wszystkie drogi prowadzą do nicości; ale chodzi o cierpienie, o ogrom ludzkich cierpień, o zło, co tak jawnie szaleje dzisiaj, o wzajemne przenikanie się nadprzyrodzoności i prozy dnia codziennego. A jeszcze to: na co służą te drobne moje zajęcia? Co one mają wspólnego z tajemnicą tamtego świata? Mistycy mają rację, kiedy piszą o ciemnej nocy wiary! Ale, Panie, słyszę Twój głos: Czemu bojaźliwi jesteście, małej wiary? (Mt 8, 26).
W takim razie, Panie, daj mi światło, dzięki któremu będę mógł spokojnie chodzić po nieznanych ścieżkach. Ale znowu słyszę Twój głos: “Włóż rękę twoją do moich rąk. Będzie to dla ciebie lepsze niż światło i pewniejsze niż znana droga”.
Przebacz mi, Panie, jesteś zawsze tu, obok mnie, ale ja o tym zapominam i potrafię tego nie zauważyć.

Kiedy starość usadowi się w moim życiu

Wiem, że na to nie ma rady. Powoli ona rozgościła się we mnie, bez uprzedzenia. Długo się łudziłem i z prawdziwą litością spoglądałem na biednych, kalekich lub nieruchomych, zapominając, że lada dzień starość może zapukać do moich drzwi. Tak też się stało. Tylko że ona nie pukała; wlazła i nie pytając o pozwolenie, stała się panią domu. Muszę teraz z nią się liczyć; nawet mam jej okazywać niezwykłe względy.
Czy naprawdę już zbliża się koniec? Ale jeszcze mam w głowie różne projekty! Panie, wiesz lepiej niż ja, że się starzeję. Daj mi światło, bym mógł zrozumieć, że wchodzę w najważniejszy okres mojego życia. Owszem, to także łaska, ale, mówiąc między nami, ona jest surowa! Żąda ode mnie odpowiedniego nastawienia duszy. Proszę Ciebie, Panie, przekonaj mnie, że przestałem być nieodzownym człowiekiem i że otoczenie da sobie radę beze mnie.
Oto najwyższy czas na praktykowanie pokory. Inni zostali wyznaczeni na moje miejsce. Nie pozwól, bym zatonął w czczej gadaninie i bym czuł się w obowiązku udzielać na lewo i prawo swoich rad, opierając się na rzekomej nieomylności mego doświadczenia.
Trudno, muszę się zgodzić na większą samotność, ale to nie znaczy, że wolno mi być zgryźliwym.
Panie Boże, i ja mam nerwy, ale Ty poucz mnie o dobroci, o łagodności i o cierpliwości, kiedy ktoś przychodzi do mnie ze swymi żalami.
Panie, czas leci, idzie naprzód, tak jak młodość i wiosna; nie pozwól, bym stale wracał myślą do tego, co już minęło, głosząc, że wtedy wszystko szło lepiej. Św. Benedykt poleca, bym miłował młodych, nawet jeżeli ci ostatni zapominają o moim wieku. Muszę wierzyć – znowu ta wiara – muszę wierzyć, że Opatrzność Twoja działa dziś jak wczoraj i że młode pokolenia przyniosą swoje bogactwa.
Oto wymarzony czas na modlitwę, na ofiarę. Oto główne moje obecne zadanie; modlić się za Kościół, za świat, za moje otoczenie, choćby w milczeniu. Będzie to ofiara wieczorna – sacrificium vespertinum – i tak, dzień po dniu, będę się przyzwyczajać do tego, że śmierć się zbliża, nie, nie śmierć, ale Życie i że Twoje nieskończone miłosierdzie czeka na mnie z otwartymi rękami.

http://www.deon.pl/religia/duchowosc-i-wiara/zycie-i-wiara/art,36,kiedy-tylko-modlitwa-moze-pomoc.html

***********

Jak poukładać wewnętrzny bałagan?

ks. Krzysztof Pawlina

Kiedy próbujemy odnaleźć zagubiony przedmiot, zapalamy w domu wszystkie światła, niekiedy bierzemy do ręki latarkę i zabieramy się do szukania. Jak w naszym życiowym bałaganie odnaleźć siebie? Także trzeba zapalić światło.

W Albertinum, muzeum prezentującym sztukę od romantyzmu do współczesności, znajdującym się w Dreźnie, widziałem niecodzienną instalację. Niezliczona ilość używanych przez człowieka rzeczy została precyzyjnie poukładana, tworząc imponujący kwadrat.

Przedmioty codziennego użytku: telefon, czajnik, walizka, komputer, szczoteczka do zębów, suszarka i wiele innych, które zazwyczaj leżą gdzieś w naszych łazienkach bądź w pokojach, zostały pieczołowicie spakowane, ułożone. Pomyślałem sobie: spakowany bałagan, a może – poukładany bałagan.

Czy nie jest to symbol naszego życia? Wkrada się w nie często nieporządek. Ale są chwile, dni, wydarzenia, które mobilizują nas, aby to wszystko ogarnąć. Poukładany megabałagan może dawać pozór porządku. Ale nie harmonii. W życiu trzeba czegoś więcej niż poukładanego bałaganu. Szczęśliwe życie musi mieć wewnętrzną siłę porządkującą wydarzenia, myśli, decyzje i rzeczy.

Staramy się uporządkować nasze otoczenie, ale jedyne, co udaje się nam osiągnąć, to poukładany bałagan. Dlaczego tak się dzieje? Może dlatego, że do porządków zabierają się ludzie nieuporządkowani. Wewnętrzny bałagan tworzy chaos zewnętrzny. Co z tym zrobić?

O chaosie mówi już Księga Rodzaju. Czytamy o nim na pierwszych kartach Biblii. Chaos nie gwarantował dobrych warunków dla rozwoju człowieka. Przeszkadzał być szczęśliwym, dlatego Stwórca z chaosu wyprowadził harmonię. Stworzył z niego świat, w którym człowiek czuł się jak w raju. Ale szatan postarał się o to, aby w człowieku zagościł nieporządek. Zasugerował mu: “Rób, co chcesz”. Chaos powrócił. Zaistniał nie tylko poza człowiekiem, ale przede wszystkim w człowieku.

Dlatego dzieło porządkowania trwa. Może nie tyle porządkowania, ile stworzenia. Chaos nie jest końcem. Niekiedy jest początkiem. Dlatego jeśli nie można siebie odnaleźć albo w życiu czegoś odszukać, nie oznacza to od razu końca. Chaos może być początkiem. Może warto pozwolić się Bogu na nowo stworzyć. – Nie tyle uporządkować, co – stworzyć. Z chaosu powstał piękny świat. “Niech się stanie” – tak mówił Pan przy stwarzaniu.

Dziś mówi do nas, noszących w sobie bałagan, który może być początkiem nowego kosmosu. Ale my nie mamy czasu Go słuchać. Zapanowała bowiem epidemia bezproduktywnego aktywizmu. Według obserwatorów życia społecznego, “zasobem”, którego brakuje dzisiaj ludziom najbardziej, jest czas. Obsesyjny aktywizm i niezdolność do zdystansowania się i refleksji powiększają chaos, zamiast go porządkować. Wciągnięci w wir pracy nie wiemy, w co najpierw włożyć ręce. W rezultacie oddajemy się niesprecyzowanej aktywności, ciężko pracując, a zarazem niewiele robiąc. Zamiast porządkować świat – pomnażamy chaos.

W the Royal Academy of Arts w Londynie co roku organizowana jest Summer Exhibition. Podczas ubiegłorocznych wakacji wystawiono tam ponad tysiąc obrazów z całego świata. Wielka wystawa współczesnego malarstwa. Na zakończenie ekspozycji – niespodzianka: sala kontemplacji. Autor tego pomysłu umieścił pośrodku sali inscenizację światła. Patrząc w jeden punkt, można było zaobserwować zmieniające się kolory. Z daleka dochodziła delikatna muzyka. Głównym przesłaniem autora było motto: “Lubię, jak ludzie patrzą spokojnie w jeden punkt”.

Usiadłem naprzeciw i w milczeniu trwałem tak może kwadrans. Obserwowałem też innych ludzi. Większość po wejściu do sali kontemplacji zaraz z niej wychodziła. Aby zauważyć światło i usłyszeć muzykę, trzeba było się zatrzymać i trochę skupić. Byli też tacy, którzy siadali na ławce, ale po chwili brali do ręki telefon komórkowy i wysyłali SMS-y. Może pięć osób przez czas mojego tam pobytu potrafiło w tej sali się odnaleźć.

Rozbiegani, rozkrzyczani – nie widzimy, nie słyszymy. Aż strach pomyśleć, że może też w ten sposób traktujemy innych, kiedy do nas mówią. Chaos wewnętrzny produkuje chaos w zewnętrznym otoczeniu.

Bóg mówi jak przy stworzeniu: “Niech się stanie”. Ale wtedy każde powstające dzieło miało swój dzień – czas.

Chcąc więc zacząć coś od nowa, trzeba Bogu dać czas. Stracić go, aby odzyskać harmonię. Jeśli żyjemy aktywnie, należy zapewnić sobie czas na modlitwę.

Św. Franciszek Salezy, zapytany, ile czasu należy poświęcać na modlitwę, miał powiedzieć: “Wystarczy pół godziny dziennie, chyba że jesteśmy zbyt zajęci. W tym wypadku – stwierdził święty – trzeba modlić się dwa razy dłużej, czyli godzinę”.

A wtedy wszystko staje się nowe.

http://www.deon.pl/religia/duchowosc-i-wiara/zycie-i-wiara/art,1975,jak-poukladac-wewnetrzny-balagan.html

********

Na czym polega modlitwa prostoty

Stanisław Biel SJ

Modlitwa zakłada nieustanny rozwój. Zwykle jednak prowadzi do prostoty. Jesteśmy z wszystkich stron nieustannie bombardowani zalewem informacji, słowa. Potrzebujemy wyciszenia, równowagi ducha, spokoju i pokoju wewnętrznego. Pragniemy prostoty.

Odpowiedzią jest modlitwa serca. Polega ona na powtarzaniu w rytmie oddechu (wdech – wydech) imienia Jezus, bądź dłuższego zdania, mantry. Na Wschodzie, skąd wywodzi się modlitwa serca, szczególnie znane jest zdanie:Panie Jezu Chryste, Synu Boga żywego, zmiłuj się nade mną!

Modlitwa prostoty jest starożytna, sięga korzeniami Biblii, duchowości imienia. Pierwsi mnisi korzystali przede wszystkim z Psalmów; modlitwy Izraela, Jezusa i Kościoła. Uczyli się na pamięć pewnych zdań z Biblii, a następnie przeżuwali wewnętrznie, powtarzali z głęboką koncentracją, płynącą z serca. Dlatego serceodgrywało najważniejszą rolę w pierwotnej formie modlitwy monastycznej.

Modlitwa prostoty wymaga pokory i ubóstwa. Jest jednak bardzo głęboka. Wychodzi poza intelekt i zmysły, a wchodzi w głąb serca. Staje się bardziej wewnętrzna, kontemplacyjna, prowadzi do mistyki, stałego przebywania w obecności Jezusa.

Modlitwę serca można stosować w każdym miejscu i czasie, pośród różnych zajęć. Jak ukazuje to rosyjski mnich w Opowieściach pielgrzyma, może stać się ona z czasem modlitwą nieustającą: Ten, kto łączy modlitwę z biciem serca, nie będzie mógł nigdy zaprzestać modlitwy, bo staje się ona jakby życiodajną funkcją jego istnienia.

Specyficzną formą modlitwy prostoty na Zachodzie jest różaniec i akty strzeliste. Różaniec może być odmawiany w formie indywidualnej i wspólnotowej. Bywa tratowany jak modlitwa dziękczynna, uwielbienia czy wstawiennicza. Jest też modlitwą serca, prostoty, modlitwą imienia Jezus. Każde Zdrowaś zawiera imię Jezus. Różaniec jest również formą kontemplacji ewangelicznej. Każdadziesiątka wprowadza nas wraz z Maryją w kontemplacje człowieczeństwa Jezusa. Serce Maryi daje nam przystęp do serca Jezusa (J. Philippe). Dlatego w czasie objawień Maryja usilnie zachęca do praktykowania tej formy modlitwy.

Wzruszające jest świadectwo papieża Jana XXIII. W swoim dzienniku duchowym zaznacza, że modlitwę różańcową zawsze odmawiał na klęczkach. Również Jan Paweł II bardzo cenił różaniec. Po przeszło czterech wiekach tradycyjnej kontemplacji tajemnic radosnych, bolesnych i chwalebnych dołączył tajemnice światła. A rok 2003 ustanowił Rokiem Różańca.

Dla mnie osobiście modlitwa różańcowa staje się z latami coraz droższa. Pamiętam, jak trudno było mi skupić się i modlić w ten sposób w pierwszych latach życia zakonnego. Różaniec odmawialiśmy w kaplicy o jednej godzinie, ale indywidualnie, w ciszy. Ciszę co parę minut przerywał hałas, związany z zaśnięciem i upadkiem czyjegoś różańca na podłogę. Dzisiaj różaniec jest modlitwą, po którą sięgam bardzo chętnie. Czynię to również w sytuacjach zmęczenia, gdy trudniej jest medytować. Różaniec uspokaja, przynosi wewnętrzny pokój. Poprzez stałe, monotonne powtarzanie modlitw maryjnych, człowiek staje się łagodny, cichy, bardziej pokorny. Wchodzi w kontemplacje Boga.

Modlitwą prostoty są również akty strzeliste. Ta forma modlitwy bywa dziś odrzucana ze względu na staroświecki charakter, kojarzy się bowiem z modlitwami naszych babek, a może nawet prababek. Niemniej ma głęboki sens. Mauro Orsatti porównuje ją nawet do współczesnych spotów reklamowych:Przyjmując, że takie zestawienie nie jest brakiem szacunku i zuchwałością, możemy powiedzieć, że spoty reklamowe posiadły umiejętność sztuki aktów strzelistych. Istnieją wspólne elementy, które je upodabniają. Kilka charakterystycznych cech: zwięzłość ułatwiająca zapamiętanie; skondensowanie treści, czyli maksimum przekazu w minimalnej formie; powtarzalność mająca na celu zakodowanie przekazu w pamięci i ukierunkowanie życiowych wyborów.

W rzeczywistości akty strzeliste są modlitwą starożytną. Praktykowali ją Ojcowie Pustyni. Mówią, że bracia w Egipcie odmawiają często modlitwy, ale bardzo krótkie i jakby pospiesznie wyrzucane z siebie – zaświadczył św. Augustyn.

Akty strzeliste są modlitwą prostą. Chodzi w nich o krótkie zwroty, zainspirowane Biblią lub bezpośrednio z niej zaczerpnięte; znane i używane przez świętych jak i przez zwyczajnych, prostych ludzi. Są to modlitwy, które harmonizują z każdą sytuacja życiową. Można modlić się nimi w chwilach radości, dobra, bólu, cierpienia, wewnętrznego zagubienia… Akty strzeliste można wypowiadać w czasie adoracji, w ciszy ale również w największym zgiełku i zaangażowaniu, nie przerywając pracy.

Ojcowie Pustyni radzą, aby mieć na podorędziu zestaw aktów strzelistych. Każdy może przejrzeć Pismo Święte pod kątem takich leczących słów. Szczególnie łatwo zapadają w pamięci wersety z Psalmów, ksiąg mądrościowych przysłowia, albo poszczególne zdania Jezusa.

Do najbardziej znanych aktów strzelistych dziś, w związku z ustanowieniem Niedzieli Miłosierdzia przez Jana Pawła II, należy wezwanie św. Faustyny: Jezu, ufam Tobie!

http://www.deon.pl/religia/duchowosc-i-wiara/zycie-i-wiara/art,1990,na-czym-polega-modlitwa-prostoty.html

*********

Uzależniłam się od niego i tej chorej relacji

Justyna

Moja droga do Boga (a właściwie powrót do Niego) jest dość długa, bo i ja byłam, i cały czas jestem dość upartym i trudnym przypadkiem, który jednak zawsze szukał duchowości. Szukał, aż zbłądził, bo zafascynował się gusłami i czarami. Następnie zainteresowania zeszły w stronę szeptuch (uzdrowicielek), a potem – mając 22 lata – poznałam człowieka, w którym się zakochałam.

To było porozumienie dusz, “miłość” od pierwszego wejrzenia. Po prostu od razu zaskoczyło. Po trzech dniach od poznania na jednej z masowych zamkniętych imprez, byliśmy niesamowicie blisko: mentalnie i emocjonalnie. Znajomość kwitła. Wraz z nią zakwitała zazdrość innych o tę relację i wiele złych emocji dookoła. Następnie “niby” przyjaźń, bo ja czułam więcej, a on chciał tylko przyjaźni.

To uczucie powodowało, że trwałam w jakimś marazmie, starałam mu się tylko imponować. Zafascynowałam się światem tego człowieka, zaraziłam się jego filozofią życia i podejściem New Age, bioenergoterapią, tarotem, wiarą w mantry i “medytację”. Interesowało mnie wiele innych dziwnych technik i działań. W sumie ta relacja trwała 3 długie lata, do momentu, w którym zostałam bez obiektu swoich westchnień. Mój guru się ożenił, a ja – jak uzależniona – byłam na jego weselu.

Potem, przez kolejne lata, w sumie wszystko było normalnie, ale miałam wieczne kłopoty z pracą. Ciągle pędziłam za czymś, do tego dochodził brak umów. Raz na wozie, raz pod wozem.

Byłam sama, nie potrafiłam otworzyć się na miłość drugiego człowieka. Posypała mi się umiejętność zawiązania bliskiej przyjaźni. Byłam zakotwiczona w technikach medytacji itp. Zaczęłam budować chorą filozofię życia i świata.

Chodziłam na spotkania z buddyjskimi guru, sesje jogi, spotkania ruchów New Age. Mimo to, utrzymywałam że wierzę w Boga. Mówiłam, że co prawda nie praktykuję, ale wierzę. W dodatku to, co wyprawiałam z duchowością nie przeszkadzało mi “wierzyć” w Boga, bo usprawiedliwiałam się, że to tylko techniki relaksacyjne i filozofia, która z wiarą nie ma nic wspólnego.

W końcu, w 2013 roku, moja przyjaciółka poinformowała mnie, że synek jej siostry ma ogromną wadę genetyczną i po urodzeniu szykuje się pogrzeb. Pierwszą reakcją jaką miałam, była myśl, że z takimi rzeczami, to tylko do sił wyższych. Pomyślałam, że potrzebna jest modlitwa, taka zwykła, w intencji życia małego.

Poprosiłam też o modlitwę swoją sąsiadkę, która jednak nie znała ani chłopca, ani jego mamy. Zrobiłam to, bo sądziłam, że sama nic nie osiągnę. Wiedziałam, że coś “szwankuje” z tą moją wiarą w Boga. Sąsiadka, jako osoba bardzo wierząca, pomogła mi w intencji. Zaangażowała w tę modlitwę księdza, który polecił abyśmy modliły się za wstawiennictwem Karola Wojtyły.

I z tym nie miałam żadnego problemu. Było tak dlatego, że w młodości miałam okazję jako harcerka uczestniczyć w spotkaniach z Papieżem. Ta modlitwa z tego względu przyszła mi o wiele łatwiej. Modliłyśmy się.

Mały chłopiec urodził się w Wielkanoc 2013 r. bez szans na przeżycie. Jednak w przeciągu tygodnia wszystko sie zmieniło – dzięki modlitwie. Przecierałam oczy ze zdziwienia, nie dowierzałam, ale przyjęłam to i… wróciłam do swoich praktyk New Age.

W tym samym roku poznałam swego obecnego chłopaka. Wraz z pojawieniem sie w moim życiu miłości przyszły też kłopoty. Nieustannie doświadczałam braku stałej pracy, zmian ze względu na śmieciowe umowy. W końcu w listopadzie doświadczyłam zupełnego braku dochodu. Uzależniłam się od rodziców. Czułam wyrzuty sumienia, poczucie beznadziejnosci, poczucie braku własnej wartosci. Wszystkie dni były do siebie podobne.

W momencie kiedy moja miłość, mój związek powinny kwitnąć, położyłam się do łóżka i czułam, że pochłaniała mnie wielka czarna dziura. Czułam, że nic nie ma sensu, nie mam wartości, bo nie mam pracy. Myślałam, że nic nie znaczę, bo nie jestem samodzielna itp itd.

Tydzień w takim stanie przerwała jasna, nieustająca myśl: “weź modlitewnik i zacznij się modlić”. Posłuchałam. To był wtedy jedyny jasny pomysł. Jedyny, którego jeszcze nie próbowałam, żeby uspokoić swoje myśli i ducha.

Dziś wiem, że Pan działał i rozjaśnił mi tamten czas. To On pokazał swiatło, w którego stronę postanowiłam iść. Powiedziałam sobie: jeżeli ta czarna dziura odpuści, przez cały nadchodzący Adwent, co niedzielę, będę w Kościele (zzego już od bardzo dawna nie robiłam), a po wszystkim wyspowiadam się. Tak też się stało.

Czarna dziura rozwiała się, siły do życia wróciły. W styczniu 2014 roku poszłam do pierwszej od 4 czy 5 lat spowiedzi. Nogi mi się trzęsły, ale czułam że tego właśnie potrzebuję. Przed spowiedzią długo modliłam się o to, żeby była to spowiedź wyjątkowa, żeby Pan Bóg dał mi ją w formie rozmowy.

Podeszłam do konfesjonału, w nim siedział młody ksiądz. Zaczęłam jak zwykle – formułką. Wyznałam grzechy i usłyszałam: Czy chcesz o czymś porozmawiać? Dostałam od Pana dokładnie to, co czułam, że mi potrzeba.

Od tego momentu zaczełam pracować nad wyrzuceniem ze swego życia wcześniejszych “fascynacji”. Obróciłam się w stronę Kościoła. Zaczęłam szukać w Internecie rekolekcji, co doprowadziło mnie do ojca Szustaka.

W Wielki Piątek uczestniczyłam w pierwszej od wielu lat drodze krzyżowej: w dodatku ekstremalnej, nocnej. I tak powoli, mozolnie zaczęłam się uczyć Pana Boga i religii na nowo. Przychodziło mi to z wielkim trudem, bo jednocześnie nie mogłam uwolnić się od czytania horoskopów. Dzień w dzień, nawet po kilka różnych. Obsesyjnie.

Przestałam jednak medytować, odstawiłam na bok buddyzm, uwagę zaczęłam kierować na Jezusa. Zagadnęłam też swojego chłopaka o sprawy wiary. Wiele mi wyjaśnił. Okazało się też, że wierzy. Jest przekonany, że Bóg nas prowadzi i istnieje. W końcu i ja rozpoczęłam poszukiwanie rekolekcji.

Oczywiście patrząc na świat przez wielkie spektakularne filozofie, szukałam czegoś, co będzie spektakularne dla mnie. Na wyjazdowe rekolekcje do klasztoru reagowałam: “wooow”! Tylko… pracy było brak. Coś tam dorabiałam i nie mogłam sobie pozwolić nawet na 300 zł na taki wyjazd. Odpuściłam i działałam na tyle, na ile mogłam.

W 2014 roku mój chłopak w październikową niedzielę, kiedy biegliśmy przez miasto, zagadnął: Byłaś dziś w Kościele? Odparłam: Nie. On na to: To chodź, wejdziemy chociaż na Ewangelię.  Weszliśmy do przedsionka.

Pamiętam, że to była niezwykle krótka Ewangelia. Dosłownie 1 minutowa. Ale w tym czasie mój chłopak szturchnął mnie i pokazał na tablicę ogłoszeń: Patrz, coś dla Ciebie. Popatrzyłam, widzę mnóstwo plakatów i pytam: ale co? Pokazał mi palcem, a na plakacie: rekolekcje dla dorosłych – zaprasza Odnowa w Duchu Świętym, startujemy od najbliższego wtorku.

Poszłam z myślą, że skoro dostałam taki sygnał – pójdę, zobaczę. Początek rekolekcji wydawał sie nijaki. Dwie czy nawet trzy pierwsze konferencje nie bardzo do mnie dotarły i na czwartą prawdopodobnie bym nie przyszła, bo chciałam zrezygnować, ale Pan Bóg zadbał o to, żebym się pojawiła. Postawił mi na drodze znajomą, która sprzedała mi ręcznie robione przez nią bransoletki i byłam winna jej pieniądze. Nigdzie indziej bym jej nie spotkała.

Czwarta konferencja była o tym wszystkim co praktykowałam, uprawiałam, co mnie dotyczyło: buddyzm, mantry itp. Dostałam po głowie, zaczęłam myśleć, analizować i zadałam sobie pytanie, które zadał rekolekcjonista: czy wiesz skąd pochodzi ta energia, którą sie zajmujesz?

To był ten moment, w którym postanowiłam, że zostawiam to wszystko, że ucieknę od filozofii New Age. Po tej konferencji byłam w szoku. Trochę płakałam, nie spałam w nocy – te słowa, ta wiedza dotknęła mnie głeboko. Pozbyłam sie z domu wszystkiego, co związane z dawnymi filozofiami. Postawiłam na Jezusa.

W ramach rekolekcji uczestniczyłam w mszy o uzdrowienie, a dokładnie rok po tym, jak podjęłam decyzję o modlitwie oraz adwentowe postanowienie, 30 listopada 2014 r. przed ołtarzem oświadczyłam: Jezus jest moim Panem.

Dziś wciąż mnie uzdrawia i leczy: z moich niepewności, niewiary. Jezus stawia oczywiste sygnały swojej obecności w moim życiu, oddala lęk. Wciąż popełniam wiele błędów, uczę się, ale chcę całym sercem tej przyjaźni. Nie chcę już puszczać jego dłoni, nie chcę żyć bez obecności Boga.

To jego miłość wydobyła mnie z czegoś potwornie złego, niszczącego. Do dziś “liżę po tym rany”, ale wiem, że nie jestem sama. Jezus nauczył mnie czym jest wybaczenie, czuję Jego obecność, kroczę za nim. To On uczy mnie pokory, zaufania, miłości, przyjaźni, relacji.

Proces uzdrawiania mnie trwa i postępuję. Żałuję tylko, że jestem tak trudnym materiałem. Chwała Panu, że pochylił się nade mną i podał mi rękę! Chwała Mu, że otworzył mi oczy, że pokazał światło. Chwała, że mimo moich ograniczeń, mimo mozolnego procesu, wlewa w moje serce swoją Miłość!

http://www.deon.pl/religia/swiadectwa/art,17,uzaleznilam-sie-od-niego-i-tej-chorej-relacji.html

**********

Pięć języków miłości

fr. Paul Hrynczyszyn

Można wyróżnić pięć głównych sposobów, na które zwykle ludzie okazują miłość. Czym charakteryzują się poszczególne z nich? Co robić w sytuacji gdy ukochana osoba mówi innym językiem miłości?

Kanadyjski ksiądz o polskim nazwisku. Na co dzień związany z diecezją Hamilton, gdzie w mieście Burlington posługuje jako wikariusz. Swoje powołanie odkrył w Kanadzie, lecz w znacznej mierze rozwinął we Wrocławiu.

Mieszkał tam przez rok w Duszpasterstwie Maciejówka, co pozwoliło mu poznać swoje korzenie jak i doświadczyć nowych przeżyć duchowych.

“Miłość chrześcijańska nie jest z telenoweli!”

Radio Watykańskie / KAI / pz

(fot. CTV)

Cechą miłości chrześcijańskiej jest zawsze konkretność i wyraża się ona bardziej w dziełach niż słowach, bardziej w dawaniu aniżeli w braniu – powiedział podczas porannej Eucharystii w Domu Świętej Marty papież Franciszek.

 

Ojciec Święty nawiązał do pierwszego czytania dzisiejszej liturgii (1 J 4, 11-18), gdzie św. Jan stwierdza: “Jeżeli miłujemy się wzajemnie, Bóg trwa w nas i miłość ku Niemu jest w nas doskonała”.

Zauważył, że w miłości chrześcijańskiej nie ma żadnego sentymentalizmu: albo jest ona bezinteresowna i troskliwa, podwijająca rękawy, dostrzegająca ubogich, woląca dawać niż otrzymywać, albo też nie ma nic wspólnego z miłością chrześcijańską. Wskazał, że doświadczenie wiary polega na trwaniu nas w Bogu i Boga w nas. Nie mamy trwać w duchu świata, powierzchowności, bałwochwalstwie, próżności – ale w Panu. A On to trwanie odwzajemnia, trwa w nas. Kiedy Go wypędzamy, to nie możemy w Nim trwać – przestrzegł papież.

Następnie Ojciec Święty zaznaczył, że trwanie w miłości Boga nie jest jakimś uniesieniem serca, ekstazą:

“Zauważcie, że miłość, o której mówi Jan, nie jest miłością z telenoweli! Nie – jest czymś innym. Miłość chrześcijańska zawsze ma pewną cechę: konkretność. Chrześcijańska miłość jest konkretna. Sam Jezus, gdy mówi o miłości, mówi nam o rzeczach konkretnych: karmieniu głodnych, nawiedzaniu chorych i wielu rzeczach konkretnych. Miłość jest konkretna. Chrześcijańska konkretność. A kiedy nie ma tej konkretności, można żyć chrześcijaństwem złudzeń, bo nie rozumiemy dobrze, gdzie jest centrum orędzia Jezusa. Miłość ta nie osiąga konkretności: jest to miłość iluzji, tak jak te złudzenia, jakie mieli uczniowie, kiedy patrząc na Jezusa, sądzili, że jest On zjawą” – stwierdził papież.

Nawiązując do sceny przedstawionej w dzisiejszej Ewangelii (Mk 6,45-52), gdy Pan Jezus ukazał się uczniom krocząc po wodzie a oni myśleli, że to zjawa, Ojciec Święty zauważył, że ich zdziwienie wynika z zatwardziałości serca. Nie rozumieli bowiem cudu rozmnożenia chlebów, jaki wydarzył się nieco wcześniej. “Jeśli masz zatwardziałe serce – zauważył papież – to nie możesz kochać i myślisz, że miłość jest jakimś wymyślaniem rzeczy” – zaznaczył. Podkreślił raz jeszcze, że miłość jest konkretna, a owa konkretność opiera się na dwóch kryteriach:

“Pierwsze kryterium: kochać czynami, a nie słowami. Słowa porywa wiatr! Dziś są, jutro ich nie ma. Drugim kryterium konkretności jest to, że w miłości ważniejsze jest dawanie aniżeli branie. Kochający daje… daje rzeczy, życie, daje samego siebie Bogu i innym. Ale ten, kto nie miłuje, egoista, zawsze stara się zyskać, mieć rzeczy, przywileje.”

Na koniec papież zachęcił do trwania “z otwartym sercem” – “nie jak to było z uczniami, których serca były zamknięte, którzy nic nie rozumieli”. Bowiem gdy “trwamy w Bogu a Bóg trwa w nas; trwamy w miłości”.

http://www.deon.pl/religia/serwis-papieski/aktualnosci-papieskie/art,1368,milosc-chrzescijanska-nie-jest-z-telenoweli.html

***********

Marek Blaza SJ

Zmagania z tymi samymi grzechami

Czy chodzić do spowiedzi, skoro ciągle powtarzam te same upadki moralne?

Pytanie to właściwie może pojawić się w życiu każdej osoby wierzącej, świadomej własnych słabości, zmagającej się nieustannie ze swoimi grzechami i przystępującej regularnie do sakramentu pojednania. Częstokroć wierni zadający sobie to pytanie zastanawiają się poważnie nad dalszą zasadnością przystępowania do sakramentu pokuty. Dlatego też niektórzy z nich ulegają zwątpieniu i zarzucają praktykę spowiedzi, inni natomiast nadal przystępują do spowiedzi, jednak bez wewnętrznego przekonania i nadziei na możliwość zmiany grzesznego postępowania. W przypadku tych ostatnich istnieje ponadto stosunkowo duże niebezpieczeństwo sprowadzenia sakramentu spowiedzi jedynie do wypowiadania przepisanych formułek i wykonywania odpowiednich gestów. Wówczas najbardziej na rutynę zdaje się narażona spowiedź przed stałym spowiednikiem. W takim bowiem wypadku penitent mógłby wręcz opisywać ojcu duchownemu stan swojego ducha lakonicznym stwierdzeniem: „To samo”, na które spowiednik mógłby odpowiadać: „Za pokutę odmów to, co zawsze”. A zatem już te skrajne, ale jednocześnie możliwe do zaistnienia przypadki pokazują zasadność pytania o sens spowiedzi przy jednoczesnym powtarzaniu tych samych grzechów.

Żal za grzechy i postanowienie poprawy

Aby jednak odpowiedzieć na powyższe pytanie, najpierw warto zwrócić uwagę na przyczyny, które mogą wywołać wątpliwości dotyczące sensu przystępowania do sakramentu pojednania i spowiadania się z tych samych grzechów. Jednym z istotnych powodów zdaje się tu rozumienie i wypełnianie żalu za grzechy oraz związanego z nim postanowienia poprawy, czyli nieodzownych aktów penitenta, bez których właściwie autentyczna spowiedź jest wręcz niemożliwa. Przypomina o tym również Katechizm Kościoła Katolickiego: „Wśród aktów penitenta żal za grzechy zajmuje pierwsze miejsce. Jest to ból duszy i znienawidzenie popełnionego grzechu z postanowieniem niegrzeszenia w przyszłości” (KKK 1451). A zatem, w sakramencie pojednania grzech osądzany jest z perspektywy przeszłości (żal za grzechy) i wiąże się jednocześnie z postanowieniem poprawy dotyczącym przyszłości. Dlatego przynajmniej niektórzy penitenci odnoszą wrażenie, że sam żal za grzechy jest „łatwiejszy do wypełnienia” od postanowienia poprawy, ponieważ potępienie popełnionego grzechu odnosi się do rzeczywistości przeszłej, dokonanej, której już nie można w żaden sposób zmienić. Natomiast postanowienie poprawy dotyczy przyszłości, której przecież nie da się przewidzieć.

Jak mogę obiecać Bogu, że więcej nie będę grzeszyć?

Dlatego też postanowienie przy okazji każdej spowiedzi, że nie będzie się grzeszyć, może u niektórych penitentów wzbudzać pewne wątpliwości, zwłaszcza u tych, którzy wpadli w jakiś nałóg. Pytają oni: „Jak mogę obiecać Bogu, że więcej nie będę grzeszyć, skoro nie wiem, na ile starczy mi sił, aby tę obietnicę spełnić?”. Wątpliwość dotycząca sensu przystępowania do sakramentu pokuty przy jednoczesnym popełnianiu tych samych grzechów tym bardziej się potęguje, jeśli warunki dobrej spowiedzi zostaną porównane do tych, które należy spełniać przy wyborze powołania do małżeństwa, kapłaństwa czy stanu zakonnego. Chodzi tu zwłaszcza o wewnętrzne przekonanie o słuszności podjętego wyboru. Jego potwierdzenie z jednej strony wyraża się w sposób zewnętrzny w momencie przyjmowania sakramentu małżeństwa czy kapłaństwa albo składania ślubów zakonnych, z drugiej zaś – zawsze odnosi się do przyszłości, podobnie jak postanowienie poprawy w sakramencie pojednania. Stąd w tym momencie znów pojawia się pytanie, czy osoba decydująca się na życie w stanie małżeńskim, kapłańskim czy zakonnym może obiecać Bogu, że nigdy z raz obranej drogi życiowej nie zrezygnuje? Przecież znanych jest wiele przykładów niewierności danemu wcześniej słowu. Mimo to odpowiedź Kościoła na to pytanie jest jednoznaczna. Gdyby było inaczej, nikt nie mógłby zawrzeć sakramentu małżeństwa, przyjąć święceń kapłańskich, złożyć ślubów zakonnych i wreszcie przystępować do sakramentu pojednania. A zatem, sama obietnica złożona Bogu lub wobec Boga, w tym także postanowienie poprawy w przyszłości, odzwierciedla stan woli człowieka w momencie jej składania. Z drugiej strony, w samej obietnicy zawarta jest także intencja jej dotrzymania w przyszłości. Jeśli te dwa warunki przy składaniu obietnicy są spełnione, wówczas nie ma powodu do podważania autentyczności postanowienia poprawy i sensowności samej spowiedzi.

Lęk przed spotkaniem się z kapłanem

Innym powodem, dla którego niektórzy penitenci zaczynają stronić od przystępowania do sakramentu pojednania przy skłonności do popełniania tych samych grzechów, jest lęk przed spotkaniem się z kapłanem, który już raz albo kilka razy usłyszał to samo wyznanie win. Lęk ten zdaje się dotyczyć nie tyle tych penitentów, którzy mają stałego spowiednika, ile raczej tych, którzy z powodu konieczności wyznania tych samych grzechów starają się tak dobierać spowiedników, aby ci ostatni nie zorientowali się, że penitent za każdym razem się powtarza. Takie zachowanie nie tylko związane jest z poczuciem wstydu, ale także z poważną obawą, że nawet najbardziej wyrozumiały i cierpliwy spowiednik, słuchający przy każdorazowej spowiedzi tych samych grzechów, w końcu nie wytrzyma i stwierdzi brak szczerego postanowienia poprawy, a może też i żalu za grzechy, co oznaczałoby, iż taki penitent nie mógłby otrzymać sakramentalnego rozgrzeszenia. Czy jednak faktycznie tego rodzaju obawy ze strony osób spowiadających się zawsze z tych samych grzechów są uzasadnione? Aby odpowiedzieć na to pytanie, należy najpierw zwrócić uwagę, iż w sakramencie pojednania spowiednik spełnia funkcję nie tylko sędziego i nauczyciela, ale także lekarza. Sam Chrystus nazywany jest przecież Lekarzem dusz i ciał. Dlatego też grzech wyznawany w sakramencie pokuty nie może być postrzegany jedynie w kategoriach prawnych, jako wykroczenie czy obraza Boga, ale winien być pojmowany także jako choroba duchowa. Wówczas grzechy często powtarzające się mogłyby odpowiadać chorobom przewlekłym, a do tzw. chorób nieuleczalnych należałoby zaliczyć zatwardziałość i dobrowolne trwanie w złu.

Grzech jako choroba duchowa

Odwołując się zatem do analogii zachodzącej między chorobą fizyczną a grzechem rozumianym jako choroba duchowa, należy zwrócić uwagę na kolejne podobieństwo tych dwóch rzeczywistości: tak jak każdy człowiek bardziej jest podatny na jeden rodzaj chorób, tak też w życiu duchowym bardziej jest on podatny na popełnianie tych, a nie innych grzechów. Przypomina o tym między innymi jedna z reguł zawartych w ćwiczeniach duchownych św. Ignacego Loyoli, dotycząca rozeznawania duchów. św. Ignacy porównuje w niej diabła do dowódcy wojskowego, pragnącego zdobyć jakąś twierdzę warowną: „Dowódca wojskowy, rozbiwszy obóz i zbadawszy siły i środki [obronne] jakiegoś zamku, atakuje od strony najsłabszej. Podobnie i nieprzyjaciel natury ludzkiej krąży i bada ze wszech stron wszystkie nasze cnoty […], a w miejscu, gdzie znajdzie naszą największą słabość i brak zaopatrzenia ku zbawieniu wiecznemu, tam właśnie nas atakuje i stara się zdobyć” (Ćd 327). Powyższa reguła może pomóc lepiej zrozumieć penitentowi spowiadającemu się wciąż z tych samych grzechów istotę działania złego ducha i jego sposób kuszenia. Szatan bowiem, choć nie ma bezpośredniego dostępu do duszy ludzkiej tak jak Bóg, to jednak bardzo dobrze zna słabości każdego człowieka.

Wracając do analogii zachodzącej między grzechem a chorobą, należy zauważyć, iż słabości nie dotyczą jedynie życia duchowego, ale także zdrowia fizycznego człowieka. Jeśli bowiem ktoś od urodzenia ma słabe serce, bardziej będzie podatny na choroby sercowe niż ludzie cieszący się zdrowym sercem. Z drugiej strony, człowiek zdający sobie sprawę z wątłej kondycji swego serca może podjąć odpowiednie kroki zapobiegawcze, dzięki którym zmniejszy prawdopodobieństwo zachorowania na poważną chorobę sercową. Tego rodzaju profilaktyka ma również zastosowanie w życiu duchowym, a zwłaszcza w sakramencie pojednania, kiedy przy pomocy Bożej łaski penitent może przed spowiednikiem nazwać swoje słabości po imieniu i nieustannie poszukiwać odpowiednich środków do zapanowania nad nimi, tak aby nie stawały się okazją do popełniania wciąż tych samych grzechów.

Działanie Bożej łaski

Spowiadanie się z tych samych grzechów podczas każdorazowego przystępowania do sakramentu pokuty jest zjawiskiem zwyczajnym i w żadnym razie nie oznacza, iż penitent nie żałuje za grzechy czy nie chce poprawy, koniecznej do otrzymania rozgrzeszenia. Właściwie trudniej jest sobie wyobrazić sytuację, w której penitent za każdym razem wyznaje zupełnie inne grzechy. W takim wypadku wręcz rodzi się pytanie, w jaki sposób leczyć osobę, która za każdym razem cierpi na inną chorobę? Czyż nie mamy wtedy do czynienia z symulantem albo ze skrupulantem?

Łudziłby się wielce ten penitent, który uwierzyłby, że nadejdzie w jego życiu dzień, kiedy nie będzie już musiał przystępować do spowiedzi z powodu osiągnięcia świętości już tu, na ziemi. Raczej winniśmy pamiętać, iż Chrystus w sakramencie pojednania nie wymaga od człowieka rzeczy niemożliwych, a jedynie szczerego oddania się Bogu i zdania się na działanie Jego łaski, z pomocą której będzie mógł podjąć skuteczną walkę ze swoimi grzechami.

Marek Blaza SJ

Życie Duchowe Wiosna 50/2007

fot. Efraimstochter, cobweb
Pixabay (cc)

http://www.katolik.pl/zmagania-z-tymi-samymi-grzechami,25074,416,cz.html

************

ks. Jan Sochoń

Miłość i myślenie

Bóg zostawia nam wolność wyboru tego, kim możemy być. Podsuwa jednak myśl, żebyśmy się starali być sobą, czyli wciąż odkrywali swoje prawdziwe ja.

Dla zwierząt czy roślin ta kwestia nie istnieje. Bóg czyni je tym, czym są, bez pytania ich o zgodę i ku ich zupełnemu zadowoleniu. Z nami, jak przypomniał Thomas Merton, jest jednak inaczej. Bóg zostawia nam swobodę wyboru, kim chcemy być. Ale jeżeli Bóg zna tajemnicę naszej prawdziwej osoby, tylko On może uczynić nas tym, kim będziemy, kiedy nareszcie zaczniemy w pełni istnieć.

Przez całe więc życie powinniśmy porzucać (a to jest stały proces) strzępy tego świata na rzecz Bożej mądrości i dobroci, którą odkrywamy na kartach Pisma Świętego. Naturalnie, świat jest nam potrzebny, jest miejscem zbawienia, lecz nie może więzić naszej wrażliwości i celu, do którego dążymy. Jest nim wieczne szczęście z Bogiem, wywiedzione z miłości, także tej ziemskiej, w miarę niesamolubnej, otwartej na łaskę z nieba. W tym wysiłku natrafiamy jednak na sporo trudności, kiedy budujemy swój sposób życia.

Sposób na życie

Bogactwem nigdy nie można się nasycić. W ludzkim doświadczeniu przybiera ono wymiar wciąż rozszerzającego się pola, pozbawionego widocznego horyzontu. Kto choć raz posmakował luksusu, z trudem z niego rezygnuje. W takiej perspektywie dążenie do osiągania wszelkich dóbr zamyka drogę do zbawienia. Czyżby Jezus słusznie przepowiadał, że „bogaty z trudnością wejdzie do królestwa niebieskiego”? Jakie racje mogłyby przemawiać za tego typu przekonaniem?

Człowiek bogaty jest w niełatwej sytuacji. Bezproblemowe osiąganie tego, czego się zapragnie, niekiedy powoduje dramatyczne skutki. Taka osoba staje się kimś bez zależności, żyjącym we własnej przestrzeni. Chodzi tutaj o pewną mentalność, pewien sposób na życie, który nazywam życiem bez zobowiązań, bez liczenia się z innymi i z ich wolnością. To ważna formuła „sposób na życie”. Bo jakiś przecież trzeba mieć. Każdy z nas, co prawda, jest inny, ma swoją niepowtarzalną wrażliwość i wizję świata, ale sposób na życie jest i musi być tylko jeden. Styl człowieka bogatego koncentruje się na służbie dotyczącej samego siebie. On nie jest w stanie (użyjmy języka biblijnego) być pasterzem, gdyż nabył cech najemnika, chcącego zdobyć jak najwięcej dla samego siebie. Ma przy tym negatywną postawę wobec innych ludzi. W jego widzeniu wszyscy są winni zła w świecie, tylko nie on.

Bogactwo powoduje, że taki sposób na życie umacnia pokusę samostanowienia i samowystarczalności. Skoro bowiem wszystkie dobra są w zasięgu mojej ręki, nie potrzebuję niczego ani nikogo, aby być (w swoim rozumieniu) szczęśliwy. W ten sposób człowiek bogaty buduje model kultury konsumpcyjnej, niszczącej pojęcie daru i metafizycznej samotności. Gromadzi, co się da, aby zapewnić sobie sukces rodzinny, towarzyski czy społeczny i polityczny.

Wypada jednak powiedzieć, że nic w tym dziwnego. Posiadanie określonych rzeczy jest konieczne, aby nie popaść w upokarzającą nędzę. Lecz Jezus wzywa do przyjęcia bardziej wymagającej postawy: żebyśmy wewnętrznie otworzyli się na dar, którego nie mamy w sobie, i odkryli w głębi samych siebie duszę ubogiego, który, doceniając wartość spraw materialnych, wie, że trzeba je szanować jako własność samego Boga; tak się nimi posługiwać, aby przez nie przeświecało Boże błogosławieństwo. Stąd też Bóg nie będzie nas pytał, czy mamy dom, ale ilu ludziom daliśmy schronienie; nie będzie wypytywał o zajmowane stanowiska, ale o to, czy potrafiliśmy wspomagać innych ludzi, czy byliśmy wrażliwi na ich troski i bolączki; wreszcie, nie zapyta, czy byliśmy osobami szczęśliwymi, lecz czy umieliśmy innych uszczęśliwiać swoim sposobem życia. Każdy z nas ma zatem szansę zbawienia, o ile żyje miłością czynną, wpisaną w życie samego Jezusa.

Niezasłużone dary

Fundamentem ludzkich decyzji jest wolność. Przypomina o tym Jezusowa przypowieść o robotnikach w winnicy. Jej spontaniczna lektura przyprawia o głęboką irytację. Bo jakżeż to! Jesteśmy przyzwyczajeni, odwołując się do zdrowego rozsądku, że za porządnie wykonywaną pracę należy się sprawiedliwa płaca. Potocznie przecież mówimy: „jaka praca, taka płaca”.

Niektórzy interpretatorzy wręcz sugerują, że mało która przypowieść tak bardzo jak ta wydaje się zaprzeczać podstawowemu porządkowi zorganizowanego społeczeństwa. Skoro ktoś z nas dobrze pracuje, spełnia dobre uczynki, to powinien oczekiwać od Boga sowitej, w pełni zasłużonej nagrody. Powinna wszak obowiązywać w relacjach włodarza i pracownika naturalna logika i norma, poszanowanie godzin ludzkiego wysiłku.

Myślenie, jakie zaprezentowali robotnicy z pierwszej godziny, jest konsekwencją niewłaściwych wyobrażeń o Bogu. On bowiem działa w sposób suwerenny, pozbawiony kalkulacji. Chce, żeby wszyscy mogli się znaleźć w kręgu promieniowania Jego łaski. Nikogo nie stygmatyzuje ani z góry nie skazuje na gorsze traktowanie, bez względu na jakieś ewentualne „zasługi moralne”. Życzliwości Bożej mogą zatem dostąpić dosłownie wszyscy. Jesteśmy przed Nim niejako równi. Czy to oznacza, że w królestwie niebieskim nie ma i nie będzie żadnej demokracji, stopniowalności zasług, żadnych podziałów? Nie jestem tego pewien, ale z ufnością przyjmuję, że Bóg zsyła niezasłużone dary wszystkim ludziom, kocha ich Boską miłością i pragnie, żeby osiągnęli szczęście nieba. Boski plan zbawienia jest zatem „katolicki”, powszechny, nikogo nie wyklucza.

Nieskończona dobroć i Boże miłosierdzie wysuwają się na pierwszy plan w relacji Bóg – człowiek. Tej Bożej dobroci nie powinniśmy zazdrościć innym ludziom, ale raczej ją doceniać i cieszyć się nią. Przypowieść o robotnikach w winnicy to przede wszystkim przypowieść o łasce Bożej, której mogą dostąpić wszyscy ludzie, oraz o nieskończonej dobroci Boga, by ludzie nie zazdrościli innym tej dobroci, ale ją docenili i cieszyli się nią.

Zaproszenie na ucztę

Natomiast przypowieść o uczcie jest wspaniałym zaproszeniem do tego, by podążać za Bożymi wskazaniami, by chcieć przyjść na „ucztę niebieską”. Ale trzeba zostać zaproszonym i trzeba przyjąć to zaproszenie. Najważniejsze słowo należy do Boga, ponieważ to On zaprasza ludzi do wspólnoty z samym sobą. Jeżeli ktoś zignoruje zaproszenie – nie doznaje z tego powodu żadnych przykrych konsekwencji, gdyż, szanując wolność swojego stworzenia, Bóg niczego nikomu nie narzuca. Często jednak nie przyjmujemy zaproszenia. Z prostej przyczyny. Boga wszak niezwykle trudno rozpoznać jako osobę, jako kogoś, kto troszczy się o nas, czuwa nad nami i dlatego wciąż wysyła w naszą stronę światło łaski, zaprasza na ucztę, choć wie, że do miłości nie sposób nikogo przymusić. Przymus w miłości oznacza jej natychmiastową utratę.

Czy jednak Bóg chciałby, żeby ludzie sami siebie potępiali, skoro mogą (w ramach osobistej wolności) nie przyjąć zaproszenia na ucztę? Wydaje się, że nie. On, co prawda, ostrzega, zwłaszcza tych, którzy odtrącili Jego miłość, żeby się opamiętali, gdyż w przeciwnym razie „nie skosztują Bożej uczty”, lecz nie chce ich wiecznego potępienia. Oni zresztą nie dają znaków gwałtownego sprzeciwu wobec Niego; są zapewne ludźmi obojętnymi religijnie, zajmują ich jakieś ważniejsze (w ich mniemaniu) kwestie.

Dlatego Bóg proponuje, żeby właściwie określali skalę wartości w swoim życiu, żeby na pierwszym miejscu postawili królestwo niebieskie. Wszystkie wszak miejsca przy stole powinny być zajęte. Podobnie ma być w królestwie Bożym. Dlatego też jakiekolwiek wyłączenie grzesznika z uczty weselnej powinno być wyłącznie tymczasowe. Wypada zatem, w duchu „teologii nadziei”, nie zastanawiać się nad możliwością potępienia (choć jest realna), lecz postawić szlachetniejsze pytanie: „Kto będzie przyjęty pierwszy, a kto ostatni?”. Czyż nie marzymy o tym cudzie w głębi swoich serc?

Przykazanie miłości

W naszych relacjach z Bogiem liczy się głównie to, że najpierw On nas kocha. Jego więź ze światem ma charakter daru. Gdybyśmy mieli polegać na naszej miłości, gdzie byśmy teraz byli? Mając ten fakt na względzie, zastanówmy się nad miłością człowieka do Boga, pamiętając, że próby zrozumienia samej miłości są zawsze powiązane z religijną samoświadomością kultury i że człowiecza miłość nie ma absolutnych wymiarów, ponieważ jest miłością ludzką, narażoną z natury rzeczy na słabości czy egoistyczne cienie. Dlatego kieruje się w stronę miłości czystej, pozbawionej niedoskonałości, pełnej i bezinteresownej, jaka przysługuje wyłącznie Bogu.

Okazuje się, że miłość człowieka do Boga oraz umiłowanie bliźniego są zespolone z porządkiem żydowskiego prawa. Po prostu, miłosna więź ze Stwórcą zyskała charakter przykazania, a zatem nie może w żaden sposób podlegać oddaleniu czy jakiejkolwiek, zwłaszcza religijnie pojętej negocjacji. Bycie człowiekiem religijnym równoważne jest z miłowaniem Boga i miłowaniem bliźniego.

Lecz co się z nami dzieje, kiedy uświadomimy sobie, że pragniemy kochać Boga? Najpierw rozpoznajemy, że nasza miłość jest odpowiedzią na uprzedzający gest samego Boga, że zstępuje do nas od Niego. W ten sposób zyskujemy coś, co nazwałbym naturalną akceptacją samych siebie i otwarciem się na kogoś drugiego. Wówczas dzieje się coś niezwykle istotnego: w nasze myślenie wchodzi miłość i nasyca je barwą zaufania, odpowiedzialności i pokory. Zaczynamy myśleć w zgodzie z miłością, żywioł rozumu współdziała z żywiołem wiary.

Tak rozwija się miłość do Boga, której inicjatorem, jak już wspomniałem, zawsze jest Bóg. Kochamy przeto Boga jedynie wtedy, gdy On już w nas i wokół nas działał i działa. Oto węzłowy moment tych rozważań. Kochając Boga w innych ludziach, odsłaniamy sam rdzeń swego człowieczeństwa. Mamy otwartą drogę do królestwa Bożego.

ks. Jan Sochoń

Idziemy nr 35 (518)

fot. Bessi, Amazing
Pixabay (cc)

http://www.katolik.pl/milosc-i-myslenie,25073,416,cz.html

***********

kl. Aleksander Dembowski

Wychowanie jest sprawą serca

Życie w biegu, w natłoku informacji, w ciągłym stresie, kiedy nasze myślenie ogranicza się często do tego, co trzeba kupić, jakie rachunki zapłacić lub czego się nauczyć, sprawia, że popadamy w monotonię. Stajemy się powierzchowni, wręcz obojętni, a często także niemoralni, opierając się tylko na sobie, na własnej wiedzy.

“Wiedza bez sumienia prowadzi do ruiny naszej duszy” – tak mówił św. Jan Bosko, którego 200. rocznicę urodzin obchodziliśmy 16 sierpnia 2015 roku. A czy dziś szukamy okazji do wgłębiania się we własne sumienie? Jak w ogóle je kształtować? Skąd czerpać wzorce?

Sprawa sumienia to temat bardzo aktualny, lecz często pomijany i rozmydlany przez przesuwającą się w coraz bardziej niebezpiecznym kierunku granicę moralnego postępowania. Z pomocą przychodzi nam jednak ks. Jan Bosko. Zanim przejdę do wychowania młodzieży przez tego Świętego, posługując się swoim przykładem, zacznę od przyczyny, czyli od niektórych problemów w kształtowaniu sumienia młodego człowieka.

Czas buntu i wątpliwości

Podczas nauki w gimnazjum, a później w liceum salezjańskim doświadczałem formacji duchowej św. Jana Bosko. Był to czas bardzo specyficzny i trudny zarówno dla mnie, jak i dla moich wychowawców. Czas dojrzewania, również duchowego i emocjonalnego, a także czas buntu. Patrząc na wzorce dorosłych, zauważyłem, że często nie przestrzegają oni żadnych zasad, a moralne zachowania w społeczeństwie są kruche i pozorne. Przez takie postrzeganie świata moja granica dobrego i moralnego zachowania została przesunięta, a w niektórych miejscach zatarta. Pod wpływem środowiska kolegów, koleżanek, kultury, sztuki i wiedzy zacząłem również inaczej patrzeć na sprawy religijne. Dostrzegłem, że dorosłym nie jest tak łatwo przeżywać sprawy duchowe, jak głosi Ewangelia, i przyjmują oni czysto zewnętrzną pobożność, formalnie podchodzą do praktyk religijnych. W mojej głowie rodziło się pytanie: „Czemu u mnie miałoby być inaczej?”.

Ucząc się i poznając różne rzeczy, starałem się za wszelką cenę wytłumaczyć wszystko swoim rozumem. „Czemu świat jest zły? Czemu Bóg pozwala, by na świecie działo się zło? Skoro inni tak robią, to i ja będę tak robił” – błądziłem myślami, a każde rozczarowanie, niepowodzenie wzbudzało we mnie wątpliwości, czy rzeczywiście Bóg jest. Na te pytania ciężko mi było znaleźć odpowiedź na lekcjach religii, które często prowadzone były dość formalnie: regułka i zapamiętaj.

Czas gimnazjum i liceum to okres odkrywania w sobie niezależności i samodzielności. Liczne bunty przeciw zakazom i wymaganiom rodziców i nauczycieli, zamknięcie się w ścisłym gronie kolegów i koleżanek akceptowanych przeze mnie, a z drugiej strony poczucie braku akceptacji innych. Dlatego ważny jest w tym czasie wzór do naśladowania i zbliżenie się do młodego człowieka przeżywającego religijne wątpliwości i bunty związane z dojrzewaniem. Naprzeciw wychodzi nam św. Jan Bosko.

Religia, rozum i miłość

Można by stwierdzić, że ks. Bosko stworzył bardzo interesujące, zachęcające, wręcz „marketingowe” slogany, na których oparł swoją metodę wychowawczą. To prawdziwe, fundamentalne założenia komunikacji międzyludzkiej. Swoją pracę zbudował na systemie prewencyjnym, szanując wolną wolę młodego człowieka i stając się mu bliskim. Filarami w jego metodzie wychowawczej stały się: rozum – niezbędny w uzasadnianiu podejmowanych decyzji i w krytycznym spojrzeniu na rzeczywistość; religia, która jest potrzebna do pełnej formacji osobowości człowieka; i miłość, która pomaga w otwarciu się na drugiego człowieka. W ten sposób powstał „ojcowski kanał komunikacji”, którego i ja doświadczyłem podczas nauki w szkołach salezjańskich. Kanał ten pozwala tworzyć ze wspólnoty uczniów, rodziców i nauczycieli przyjazne środowisko edukacyjno-wychowawcze prowadzące do rozwoju osoby, nabywania kompetencji społecznych oraz sprawności intelektualnych.

Ks. Bosko budził oczekiwania, pragnienia i entuzjazm młodych chłopaków, dodawał od- wagi i motywował. Prowadził w kierunku poznania samego siebie w konkretnej sytuacji życiowej. Pomagał młodym poddać rewizji dotychczasowe życie, odkrywać je na nowo i tworzyć jego nowy plan. Serdecznie i ciepło witał wszystkich, niezależnie od tego, skąd pochodzili i jakie mieli doświadczenie życiowe. Każdemu ofiarowywał pomoc i samego siebie. Powtarzał: „Większe zaangażowanie to lepszy efekt”.

Punktem wyjścia dla niego była zawsze pełna wdzięczności ojcowska relacja. Podkreślał wartość relacji międzyludzkich i wskazywał wartości związane z wiedzą, rekreacją i duchowością. Obserwował, jak młodzi nawiązują kontakty z innymi w nowym środowisku edukacyjnym czy wychowawczym, jak przyjmują wartości dzięki spotkaniu z ludźmi tworzącymi dobre moralnie środowisko, jak zwracają uwagę na swoje emocje, nastawienie, duchowe oraz moralne reakcje.

Kształtowanie sumienia

Kształtowanie sumienia i rozwój duchowy jest jednym z kluczowych momentów rozwoju człowieka. Połączenie pracy nad sobą z duchowością prowadzi do zwiększenia własnej motywacji, do wykorzystania swojego potencjału. Dzięki trzem filarom systemu ks. Jana Bosko – religii, rozumu i miłości – możliwe jest zindywidualizowane podejście do każdego ucznia, by wykorzystać drzemiący w nim potencjał jako całokształt dobra, do którego jest zdolny. Budowanie wartości młodego człowieka na jego pracowitości, sukces w postaci docenienia jego wysiłku, ale i stawianie mu wyzwań – to tylko niektóre elementy wykorzystywane przez św. Jana Bosko do kształtowania sumień i wychowywania.

Każdy z nas jest powołany do codziennego formowania się, pracy nad sobą. Kształtowanie sumienia dokonuje się dzień po dniu, aż do śmierci. Nawet w cierpieniu upodabniamy się do cierpiącego Jezusa, a w radości do Jezusa pełnego radości.

kl. Aleksander Dembowski

Różaniec 9/2015

fot. Foundry Life
Pixabay (cc)

http://www.katolik.pl/wychowanie-jest-sprawa-serca,25052,416,cz.html