Św. Bernard z Corleone

GIOVANNI SPAGNOLO: “L’ONORE E L’AMORE. BERNARDO DA CORLEONE (1605-1667).CAPPUCCINO E SANTO

czyli: Giovanni Spagnolo: „Honor i Miłość. Bernard z Corleone. Kapucyn i Święty (synteza biograficzna)”; Rzym 2001. Współczesna literatura i kino uczyniły z Corleone [czyt. Korleone], jednego z miasteczek prowincji Palermo, ziemię świętą strzelby i rewolweru. Jednak mało kto wie, że miasto Corleone ma także pewne tradycje religijne, opierające się procesowi sekularyzacji. To właśnie Corleone, znane z malowniczego pejzażu i twardego charakteru swoich mieszkańców, było miejscem przyjścia na świat Filipa Latino, przyszłego brata Bernarda, kapucyna, wyniesionego przez Kościół na ołtarze.

MŁODOŚĆ PEŁNA ZAANGAŻOWANIA

Miasto Corleone, w którym Filip Latino urodził się 6 lutego 1605 r. i gdzie przeżył swą młodość, należało do grona kulturowego miast sycylijskich, z charakterystycznymi dla nich tradycjami wyniosłości i dumy. Życie społeczne miasta, będącego pod panowaniem hiszpańskim, pełne było fermentów politycznych i religijnych. Corleone zasłużyło sobie nawet na miano animosa civitas, hardego i burzliwego miasta. Bardzo znaczący zdaje się być także herb miasta, przedstawiający lwa rozdzierającego serce.
Trzeba powiedzieć, że mieszkańcy Corleone zawsze mieli pragnienie uniknięcia degradacji swojej małej ojczyzny do roli miasteczka zdominowanego przez innych. Tak jak miejscowość Lecco z „Narzeczonych” Manzoniego, także Corleone posiadało wątpliwy „honor” goszczenia dowódcy wojskowego i przewagę w postaci posiadania stałego garnizonu. Żołnierze hiszpańscy „uczyli dziewczęta i kobiety z miasta, a także od czasu do czasu [tzn. chłostali- p.tł.] plecy któremuś z mężów, albo jakiemuś ojcu; a pod koniec lata – przenigdy nie zapominali o rozproszeniu się wśród winnic, by przerzedzić kiście winogron i odciążyć chłopów od trudu zbiorów”.
Ta sytuacja znacząco wpłynęła na charakter Filipa Latino. Powszechnie, jego rodzina szczyciła się opinią „domu świętych”. Jego siostra, Domenica, powiadała o matce, że ”była czystego i niewinnego życia”. Ojciec, Leonardo, szewc i rzemieślnik wyrobów skórzanych, był człowiekiem wielkiego serca. Gdy napotkał jakiegoś ubiegłego w łachmanach, gotów był zabrać go ze sobą do domu, wykąpać, dać czyste ubrania i zaopatrzyć go na drogę. Procesy beatyfikacyjny i kanonizacyjny mówią również o pozostałym rodzeństwie Filipa: Giuliano, był księdzem diecezjalnym, który umarł w opinii świętości; Luca, był przykładnym obywatelem, prawiczkiem, jak mawiał o nim sam Filip; oprócz tego Filip miał siostry, spośród których jedna, Domenica, uważana była przez współobywateli za „służkę Bożą”.
Dzięki takiej rodzinie Filip miał głębokie życie religijne oraz żył według nakazów wartości. Odnośnie integralności religijnej i moralnej młodego Filipa nie było żadnych wątpliwości. Okazało się, że największą pobożnością otaczał Ukrzyżowanego i Najświętszą Dziewicę, której w każdą sobotę składał w darze lampkę wotywną. Bardzo często przystępował do sakramentów i nie wstydził się, gdy zaskoczono go na modlitwie w którymś z kościołów miasteczka. Jak głosi świadectwo Giuseppe Lupo „za każdym razem, gdy poczuł w sobie obrzydzenie lub ubolewanie, natychmiast szedł się wyspowiadać”. Tej jego „wertykalnej” [tzn. skierowanej ku Bogu] religijności, odpowiadała religijność „horyzontalna” [tzn. skierowana ku ludziom], złożona z dzieł i prawdy, które czyniły z Filipa Latino młodzieńca zaangażowanego pod każdym względem. Wielu jest takich, którzy świadczyli, że widzieli go idącego „przez miasto z sakwami na szyi, szukającego w czasie zimy jałmużny dla ubogich uwięzionych”, czyniącego to bez śladu wstydu. Mistrz Filip traktował równie dobrze swoich pracowników, kierował bowiem warsztatem szewskim. Temu, kto wspominał mu o ożenku, mistrz Filip dumnie pokazywał sznur franciszkański, który zazwyczaj trzymał w pracowni i odpowiadał, że „jego małżonką są węzły świętego Franciszka”. Jeśli zaś szło o obronę biednych i uciśnionych, Filip nie wahał się zrobić użytku ze swej zwinności w operowaniu szpadą. W ten sposób obronił młodą dziewczynę, napadniętą przez dwóch żołdaków. Ochronił też żniwiarzy i zbierających winogrona, których okradali żołnierze stacjonujący w Corleone.
Umiejętność fechtunku przyczyniła się do mityzacji młodzieńczych dokonań Filipa Latino – przywarł nawet do niego wizerunek pospolitego kłótnika. Jest to jednak obraz zafałszowany. Co prawda nie było tajemnicą w Corleone, że mistrz Filip, gdy został sprowokowany potrafił zapłonąć gniewem jak zapałka. Dwaj świadkowie podczas procesów oświadczyli, że „nie zauważyli żadnej wady, oprócz zapalczywości, z jaką chwytał za szpadę, kiedy został sprowokowany”. Ta zapalczywość przysporzyła rodzicom Filipa wiele niepokoju i strachu. Jednakże wszyscy świadkowie zgadzali się z twierdzeniem, że jeśli mistrz Filip przykładał dłoń do szpady, to robił to jedynie „by obronić dobro bliźniego” i „by pomóc jakiejś osobie”. W każdym bądź razie, „nigdy nikogo nie sprowokował, lecz zawsze był prowokowany”, „a szpadę wyciągał zawsze zaczepiony przez innego”.
Z pewnością epizodem decydującym w młodości świętego Bernarda był pojedynek z Vito Canino [czyt. Kanino]. Z czasem owo starcie zostało ubarwione szczegółami, niczym z powieści. Nie zabrakło nawet prób uczynienia z Filipa Latino postaci mistrza szermierki, znanego w literaturze włoskiej jako ojciec Krzysztof, kapucyn, obrońca ubogich i uciemiężonych. Zanim doszło do legendarnego starcia z Vito Canino, mistrz Filip miał kilka nieporozumień z pewnym, „Vinuiacitu”. Starcia te zakończyły się zranieniem dwóch palców tegoż ostatniego.
Vito Canino, komisarz przybyły z Palermo do Corleone, by odjąć mistrzowi Filipowi prymat klingi, w rzeczywistości okazał się zabójcą. Został wysłany przez „Vinuiacitu”, w celu zamordowania szewca, by w ten sposób zrewanżować się za doznane upokorzenie. Brat Bernardyn z Corleone, będąc małym chłopcem, w czasie, gdy doszło do pojedynku, był jego naocznym świadkiem. Dlatego też w trakcie procesu beatyfikacyjnego opisał go ze szczegółami, tak precyzyjnymi, że śledząc opis ma się wrażenie niemal osobistego uczestnictwa w walce. Kiedy doszło do pojedynku, Filip miał około 19 lat. W dniu walki musiało być bardzo gorąco, skoro Filip w momencie nadejścia prowokatora siedział w warsztacie wykończony upałem.
– To wy jesteście mistrz Filip?
– Dlaczego mnie szukasz?
– Szukam Cię dla dobrej rzeczy: jeśli jesteś człowiekiem honoru, idź, weź szpadę.
– Ja z Waszmościem nie miałem sprzeczek: jakiż mam powód, żeby chwytać za szpadę?

Canino jednakże kontynuował prowokację, szydził i ubliżał Filipowi. W końcu mistrz Filip wpadł we wściekłość: „Na Ciebie nie potrzebuję szpady!” – krzyknął i wyszedł na zewnątrz z gołymi pięściami. Pojedynek rozegrał się w dwóch odsłonach. Canino starał się na wszelkie sposoby wyeliminować mistrza Filipa. Ciosy kierował w stronę głowy. Widząc nóż w rękach zabójcy, szewc powrócił do warsztatu i uzbroił się jak należy. Następnie przypuścił atak, który miał na zawsze uszkodzić ramię Canino, czyniąc je bezwładnym.
Chociaż mistrz Filip walczył w obronie własnej, to poczuł wyrzuty sumienia i żywy żal z powodu zranienia Canino. Filip, pierwsza szpada Sycylii, poprosił rannego o przebaczenie. Na tym jednak nie poprzestał – nawet wtedy, gdy już został kapucynem, pomagał finansowo i moralnie zranionemu Canino. Z czasem dawni przeciwnicy stali się serdecznymi przyjaciółmi. Bolesne doświadczenie pojedynku w znacznym stopniu wpłynęło na zmiany, które dokonały się w mistrzu Filipie. Wkrótce Filip poczuł powołanie kapucyńskie. Brat Bernardyn wyznał: „żal z powodu tego faktu był głównym powodem, dla którego brat Bernard stał się kapucynem, o czym on sam mi powiedział w Conigliuni [czyt. Koniliuni].” Natomiast Giuseppe Casteli opowiadał, że pamięta „jak, rozmawiając pewnego dnia ze wspomnianym Sługą Bożym, zwrócił się on do niego w następujących słowach: kiedy zdarzył się fakt, że zraniłem tego biedaka, wtedy ukryłem się nad kościołem i, zastanawiając się nad moimi sprawami, przyszło mi na myśl stać się kapucynem, co nastąpiło około dwudziestego siódmego roku mego życia.”
Jego powołanie było więc wezwaniem dojrzewającym przez długi okres czasu, a nie błyskiem gromu, jak to się stało w życiu św. Pawła Apostoła na drodze do Damaszku. Zanim jednak Filip wstąpił na drogę nowicjatu kapucynów w Cantalisetta [czyt. Kantalizetta], poprosił wpierw o błogosławieństwo matkę oraz o przyzwolenie braci i siostry. Jedna z nich, Domenica, opowiedziała o tym błogosławieństwie podczas procesu beatyfikacyjnego.

PRAWDZIWY CHRZEŚCIJANIN I DOBRY KAPUCYN

13 grudnia 1631 r. były mistrz szpady otrzymał, wraz z habitem kapucyńskim, nowe imię, oznaczające początek nowego życia, przyjętego z wolnością i dojrzałością. Odtąd nazywano go brat Bernard z Corleone. Po złożeniu profesji wieczystej, br. Bernard wstąpił błyskawicznie na drogę doskonałości chrześcijańskiej. Jego wybór życia kapucyńskiego łączył się ze świadomym podjęciem życia w rygorystycznej ascezie. Bracia mieszkający wraz z nim, zauważyli w Bernardzie religijne pragnienie charakterystyczne dla człowieka zaangażowanego w to, co robi. Ich świadectwa głoszą: „zawsze żył jak chrześcijanin i wciąż się udoskonalał”; „zawsze podejmował życie chrześcijańskie”. To właśnie wierność Bogu popychała go do przeżywania życia po chrześcijańsku i do zachowywania się jak „dobry kapucyn”. Brat Bernard, który mawiał, że „jest osłem Zakonu i Braci” i zajmował się często „zmywaniem naczyń i usługiwaniem przy stole”. Nie czyniąc z siebie nauczyciela, chciał zachęcić wszystkich do wędrówki ku zbawieniu, drogą miłości Boga i pokuty. Bratu Ilario z Palermo, święty kapucyn z Corleone tak tłumaczył najgłębsze motywacje życia zakonnego: „starajmy się o zbawienie i o to, by kochać Boga, bo po to wstąpiliśmy do Zakonu” i dorzucał: „wszyscy musimy się zbawić”. Natomiast bratu Pacifico z Marsala, brat Bernard przypominał: „jeśli chcemy się zbawić, czyńmy pokutę”. Ojciec Ilario z Palermo opowiadał: „zawsze napominał nas, byśmy kochali Boga i czynili pokutę za nasze grzechy”.
Brat Bernard, mimo że żył już wcześniej jak dobry chrześcijanin, chciał zostać kapucynem, bo uważał to za potężniejszy środek do osiągnięcia błogosławieństwa. Nieprzypadkowo więc mistrz Filip wybrał zakon kapucynów.

W MODLITWIE I POKUCIE

Właśnie w modlitwie objawiał się najpiękniejszy i najbardziej autentyczny obraz brata Bernarda z Corleone. „Kto go widział – zeznawał ojciec Salvatore z Castelvetrano – bez wątpienia rozumiał, że rozmawiał on z Bogiem, koncentrując na Nim myśli i uczucia. Wobec wszystkich okazywał się być miłosierny i pokojowy. Kochał samotność i milcząc, ukazywał swe życie jako bezustanne posługiwanie Bogu”.
W zgodnych świadectwach twierdzono, że brat Bernard „zawsze był pochłonięty przez modlitwę”, „nigdy nie przestawał się modlić”, „nieustannie się modlił”. Bracia zauważyli, że Pan udzielał bratu Bernardowi „ducha prawdziwej pobożności”, ponieważ, wydawał się być „oświecony przez Boga”. Jednak mimo tego, że „większą część czasu poświęcał na modlitwę”, „nie czuł się zadowolony”. Często „spędzał całe noce przebywając bez snu w kościele, medytując rzeczy najwyższe i tajemnice przekazywane przez naszą świętą wiarę”. W ten sposób brat Bernard wprowadzał w życie pragnienie wyrażone w Konstytucjach z Albaciny pierwszych kapucynów: „Lecz bracia pobożni i żarliwi niech się nie zadowalają jedną, dwiema, czy trzema godzinami, ale cały swój czas niech spędzają na modlitwie, medytacji i kontemplacji”.
Ojcu Biagio z Cantalisetta, który był spowiednikiem brata Bernarda, nie umknął uwadze aspekt uczty radości w modlitwie kapucyna z Corleone: „kiedy szedł do kościoła, uczestniczył radośnie w modlitwie i jedności Bożej, jakby w jakimś festynie”. Świadomy, że prawdziwi kontemplatorzy adorują Ojca „w duchu i prawdzie”, brat Bernard zapewniał, że „ile razy zakonnik osiągał jedność ze Stwórcą, tylekroć wszystkie miejsca na świecie stawały się dla niego kościołami i kaplicami”… Brat Bernard, tęskniący za początkami zakonu, czuł głęboką fascynację życiem eremickim, jak akcentowali to również pierwsi kapucyni. Często widywano go „idącego w głąb lasu w stronę Rimita, w kierunku kaplicy Najświętszej Panny”. Także wewnątrz klasztoru brat Bernard potrafił tworzyć sobie odosobnione miejsca na modlitwę, nawet obok kuchni. Tam budował ołtarzyk, zazwyczaj poświęcając go Maryi Dziewicy i w chwilach wolnego czasu między pełnieniem obowiązków kucharza, zaszywał się w kuchni na bardzo intensywne momenty modlitwy. Modlitwa brata Bernarda kierowała się tradycją chrześcijańską i w duchu franciszkańskim obejmowała Dzieciątko Jezus, Matkę, Stół Eucharystyczny oraz Krzyż. Nabożeństwo do tajemnicy Wcielenia przepełniało czułością serce byłego mistrza szermierki. Wielu braci z biegiem czasu pojęło, że „malusieńki”, którego brat Bernard kołysał czule w ramionach, na niby, był „Dzieciątkiem Jezus”.
Brat Bernard żywił synowskie uczucia do Najświętszej Dziewicy. Dlatego też zwykł ją nazywać „mateczką”. Wysoki i barczysty brat, o ostrych rysach i potężnych dłoniach, który niegdyś, jako mistrz szpady władał bronią i młotkiem szewca, przygotowywał w swej celi ołtarzyk dla Matki Boga. Regularnie ozdabiał go „kwiatami i pachnącymi ziołami, nie tylko w święta tejże Dziewicy, ale też i w soboty, tak, jakby chciał poprzez te zapachy ożywić Najświętszą Matkę”. Kiedy brat Bernard modlił się do Panienki, pozwalał owładnąć się radości, nadając swej modlitwie ciepło radosnej sycylijskiej nabożności. Pewnego razu, podczas recytacji w celi litanii maryjnej, przy inwokacji: „Święta Mario”, naśladował ustami fajerwerki na znak uroczystości. Trzeba powiedzieć, że bracia, którzy to słyszeli, śmiali się do rozpuku, mówiąc: „Brat Bernard zachowuje się jak malec”. Brat Bernardyn z Corleone wspominał, że widywał swojego ziomka „prawie zawsze z różańcem w ręku”. Dlatego zasadnie i z pełnym przekonaniem mógł brat Bernard napominać zakonników i ludzi świeckich: „módlmy się do Najświętszej Panny, bo bardzo tego potrzebujemy”. Tak w klasztorze, jak i poza nim, wielu uważało, że Najświętsza Panna ukazywała się wielokrotnie bratu Bernardowi. Podczas tajemnicy Eucharystii, brat Bernard odczuwał wyzwalającą radość komunii, jako pieczęć przyjaźni i przymierza z Panem życia.
Brat Bernard przyjmował Komunię każdego dnia i był to moment, w którym czuł się całkowicie zjednoczony z Bogiem. Zasmucał się, gdy w Wielki Piątek nie mógł, według ówczesnego obrzędu liturgii, przyjąć Komunii Świętej i mawiał: „o, biedna duszo, tego ranka pozostaniesz pozbawiona chleba aniołów”. Brat Bernard służył na każdej Mszy Świętej celebrowanej w klasztorze i – naśladując św. Franciszka – obejmował nabożną czcią to wszystko, co odnosiło się do ołtarza, a także „pokorną i ciągłą czcią otaczał kapłanów”. Zatopiony w medytacji, brat Bernard niejednokrotnie zapominał o upływie czasu. Wydawało mu się, że nie może się obejść „bez trwania z Jezusem Chrystusem ukrytym w sakramencie”. Po recytacji o północy matutinum, brat Bernard pozostawał w kościele, ponieważ jak tłumaczył to któregoś razu bratu Cherubino z Palermo, „nie było dobrą rzeczą pozostawić Najświętszy Sakrament w samotności”; dlatego też „dotrzymywał mu towarzystwa, dopóki nie przybyli inni bracia”. Bardzo często, nawet wchodząc do kuchni, brat Bernard pozdrawiał braci słowami: „niechaj będzie pochwalony Przenajświętszy Sakrament”, albo dorzucał: „niech żyje Najświętsza Panna, poczęta bez grzechu pierworodnego”. Czyniąc w ten sposób, ukazywał, jak wielki ogień goreje w jego piersiach”. Brat Bernard „nosił w sobie bezgraniczne uczucie do męki naszego Pana, Jezusa Chrystusa”. A w Krzyżu, jako autentyczny chrześcijanin, brat Bernard odczytywał model dla kierunku rozwoju swej egzystencji.
Temu, kto napominał brata Bernarda, aby nauczył się czytać, zwykł odpowiadać: „rany Chrystusa, naszego Pana, właśnie je mam studiować”. Brat Bernard preferował klasztory z kościołami, w których znajdował się piękny krzyż. Nie było to dla nikogo tajemnicą: „bardzo chętnie przebywał we wspólnocie w miejscach, gdzie w kościele znajdował wizerunek Najświętszego Krzyża”. Mawiał do braci: „jeśli w klasztorze macie jakiś piękny i pobożny Krzyż, nie musicie już pragnąć niczego więcej”. I niemałej liczbie braci brat Bernard radził, aby recytowali „Oficjum pięciu ran Chrystusa”, napisane przez św. Bonawenturę. Bratu Lorenzo z Cantalisetta, który stał się przypadkowym świadkiem ekstazy brata z Corleone przed krzyżem szkoły flamandzkiej w kapucyńskim kościele w Palermo, brat Bernard zwrócił uwagę, że mógł powstrzymać się od wezwania gwardiana, który, jak było to do przewidzenia, przerwał ekstazę. Brat Bernard poprzez nieustanną medytację doszedł do wniosku, że „męka Pańska jest morzem nie mającym dna, bo zawiera w sobie niezliczone tajemnice, które zachęcają duszę do miłości Boga”. Nierzadko zdarzało się, że pogrążony wciąż w medytacji i modlitwie, wchodząc do kuchni lub napotykając któregoś z braci, brat Bernard wołał, „z twarzą weselszą niż zwykle”: „raj, raj!”. Dla współczesnych mu, brat Bernard, z „twarzą zasłoniętą przez kaptur”, był znakiem rzeczywistości wiecznej. Wszyscy „dziwili się, że brat nie kapłan w tak wzniosły sposób dyskutuje o tajemnicy Trójcy Przenajświętszej”.
Dialog prowadzony przez brata Bernarda z innymi ludźmi wypływał z jego modlitwy. Giuseppe Giacón y Narayes, doradca królewski, opowiadał: „nie było osoby, która udałaby się do niego na rozmowę a nie otrzymałaby pociechy w duszy, napomnienia odnośnie postępowania, czy nie poczułaby pragnienia spowiedzi i chęci odmiany życia (…) przybywali od niego nie tylko ludzie świeccy, ale również i kapłani, aby słuchać, jak mówi o Bogu i by wydobyć plon dla duszy”. Giuseppe Castelli [czyt. Kastelli], kiedy przybywał do swego przyjaciela, brata Bernarda, odczuwał w sercu „tak wielki żal za grzechy i potrzebę zmiany w życiu, że bał się przybliżyć do Sługi Bożego nawet w grzechu lekkim”. Z pewnością modlitwa brata Bernarda oparta była o życie niezmiernie surowe, postrzegane przez jemu współczesnych jako „najrozpaczliwsze życie”. Wszyscy byli zgodni co do tego, że życie brata Bernarda „było bardziej do podziwiania, niż do naśladowania”. Nawet sami bracia kapucyni dziwili się jego pokutom. Brat Bernard stosował wobec swego ciała strategię walki, aby uzyskać przewagę ducha. Pokuty, posty, biczowania (często aż do krwi) – połączone z przeżywaniem Męki Pańskiej uzyskiwały właściwą wartość i wymiar autentyczny. A jednak, pomimo swego „rozpaczliwego” sposobu życia, brat Bernard był „zawsze szczęśliwy i radosny”. Brat Bernard, odwodząc współbraci od naśladowania jego sposobu życia, mawiał im: „pozwólcie mnie czynić pokutę, a wy trwajcie w radości”.
Brat Bernard, świadomy własnego charakteru choleryka, który nosił w sobie, zdolny był do najwyższej samokontroli, do bycia bezkompromisowym dla siebie samego, gdy zbłądził. Pewnego razu, gdy wymknęło mu się jakieś słowo w swojej obronie, które on ocenił jako wynikające z miłości własnej, dotknął usta rozpalonym prętem, jak opowiedział z przerażeniem ojciec Pacifico z Messyny. Z surowości życia wypływała najszlachetniejsza czystość. „Bóle – mawiał często – szybko mijają, lecz czystość serca i cnoty religijne są prawdziwymi ozdobami duszy”. Ubóstwo było jego radością i kochał je „z miłości Pana naszego, Chrystusa”, nazywając je swoją „małżonką i matką”. Tak więc on, który „ubierał ubrania stare, poszarpane i połatane”, używając „sznura grubszego i brzydszego niż ten, którym posługiwali się inni bracia”, „z miłości do Chrystusa kochał i znosił z radością wszelki niedostatek”. Wszystko to zaś w świętym posłuszeństwie, do takiego stopnia, że ojciec Salvatore z Castelvetrano, przełożony klasztoru, „uważał, że nie było brata, w całej wspólnocie liczącej około stu braci, bardziej posłusznego od tegoż sługi Bożego”.

BRAT BERNARD I INNI

Pomimo tego, że był zanurzony w pokorze i ciszy, brat Bernard głęboko przeżywał losy ludzi i nosił, jak każdy kapucyn, ślady łączności z ludem.
Miłość brata Bernarda do bliźniego zaczynała się przede wszystkim wewnątrz klasztoru, bowiem „uważał siebie za sługę i służył wszystkim, pomagając w szczególności bratu w najbardziej pokornych pracach w klasztorze, jak mycie naczyń, czy zamiatanie kuchni”. W relacjach braterskich, nie widziano go nigdy „zagniewanego na kogokolwiek, albo narzekającego lub szemrzącego przeciwko bliźniemu”, nigdy też nie powiedział nic złego o kimś, a nawet „nie zauważał w drugiej osobie jakiegokolwiek braku”. Kiedy przybywali do klasztoru bracia z innych miejsc, brat Bernard ściskał ich i natychmiast zabierał się za umycie im stóp, aby dać im wytchnienie po podróży. I zawsze czynił to z największą radością, mówiąc: „dla miłości Bożej, dla miłości Bożej”. Zdarzyło się w refektarzu w Palermo, że pewien brat „z dalekiej prowincji” został ukarany, nie wiadomo z jakiego powodu. Brat Bernard uściskał upokorzonego brata z tak wielkim uczuciem przyjaźni, że ten aż się rozpłakał. Ogólnie wiadomo było, że gdy „ktoś doświadczał cierpienia, brat Bernard pocieszał go”. Otwarty na miłość, brat Bernard „wobec wszystkich dzielił się miłością”. Kiedy mógł usługiwać „chorym świeckim”, „był cudowny w podnoszeniu ich na duchu”. Kapucyn z Corleone był poszukiwany u bram klasztoru przez wszystkie kategorie osób, czasami po porady duchowe, czasami szukano go z ciekawości. Wtedy to, wyczuwając, że narazi się na rozproszenie, brat Bernard chował się.
Brat Bernard powiadał jednak do brata furtiana, żeby natychmiast go zawołał „jeśli przyszliby ubodzy, którzy zachcieliby rozmawiać”. W takich sytuacjach surowy brat, naznaczony przez pokuty i skupiony na kontemplacji, okazywał matczyną czułość, tak jak i wtedy, gdy przygotowywał zupę dla biednych. Był szczęśliwy, gdy mógł przyjść innym z pomocą. Giambattistę Massa, zamartwiającego się o żonę, będącą w zagrożonej ciąży, brat Bernard upewnił, że z pewnością urodzi się dziewczynka: „dasz jej na imię Anna”. Pewną dostojną dobrodziejkę klasztoru kapucynów z Castronovo, panią Virginię, brat Bernard poprosił, na znak przyjaźni, aby, jeśli on umrze pierwszy, zechciała rozdać „biednym dużą ilość chleba”. Kiedy rezydował w Castronovo, sam także chodził ulicami miasteczka, z „workiem na plecach”, aby dać zupę ubogim. Parafrazując konstytucje kapucyńskie, które przypominały braciom: „jesteśmy tu przechodniami i posilamy się grzechami ludzi”, brat Bernard powtarzał: „posilamy się ich krwią”, mając oczywiście na myśli otrzymywane jałmużny. Braterska więź związała brata Bernarda z wydarzeniami rozgrywającymi się w mieście Palermo, pełnym niepokojów społecznych, oraz z Corleone, animosa civitas. Pewnego razu zaskoczono go, gdy „z rozpostartymi ramionami i z twarzą na ziemi, przed głównym ołtarzem, modlił się za miasto Palermo, nad którym ciążyła ciężka kara”. Powtarzał tonem pełnym pokory: „Panie, pragnę tej łaski!”. Rzeczą ogólnie znaną był fakt, że kapucyn „płakał z powodu grzechu miasta”. „Modlił się i opłakiwał” grzechy Corleone i jego mieszkańców, „modlił się do Boga, żeby im przebaczył”. Dwa miesiące przed swoją śmiercią, brat Bernard oznajmił przyjacielowi, bratu Antonino z Partanna: „tego ranka przyjąłem Komunię Świętą, a każdy dzień wydaje mi się jak sto lat na drodze ku radowaniu się Bogiem”. Coraz częściej wykrzykiwał: „raj, raj, już wkrótce zobaczymy się w raju”. A mówił to przepełniony „nadzwyczajną radością”. Obawiał się jednego, wcale tego nie ukrywając: „w chwili śmierci niczego się nie obawiam, jak jedynie ojca Franciszka”, ale szybko się pocieszał: „kto się boi Boga i pokłada w Nim nadzieję, mając czyste sumienie, nie boi się nikogo”.
Siostra śmierć spotkała brata Bernarda w infirmerii kapucynów w Palermo. Był to dzień 12 stycznia 1667 r. Ogromna rzesza ludzi, „tak szlachetnie urodzonych, jak i z gminu, a także spośród duchowieństwa”, przybyła, by zobaczyć po raz ostatni dobrego brata, a płacz z powodu odejścia kapucyna był powszechny, zwłaszcza zaś w Corleone. Arcybiskup z Palermo i z Monreale udzielili kapucynowi rozgrzeszenia, a szlachta miasta, eskortowana przed „halabardierów Jego Ekscelencji” pośród ścisku tłumów, towarzyszyła marom do kościoła klasztornego, gdzie odbyła się celebracja pogrzebu. Kościół uznał autentyczność chrześcijańskiego i zakonnego życia brata Bernarda z Corleone dnia 29 kwietnia 1768 r., kiedy to papież Klemens XIII ogłosił go błogosławionym. 1 lipca 2000 r. został promulgowany w Watykanie dekret kanonizacyjny. Na Koncystorium zwykłym, publicznym, odbytym 13 marca 2001 r., Ojciec Święty Jan Paweł II ustalił ceremonię, uroczystej kanonizacji br. Bernarda z Corleone, wraz z innymi zakonnikami, na dzień 10 czerwca 2001 r., na placu Świętego Piotra. W ten sposób świętość brata Bernarda została ukazana Kościołowi trzeciego tysiąclecia. Wraz ze wszystkimi swoimi zaletami humanistycznymi i religijnymi, Bernard z Corleone pozostaje figurą kapucyna mocno zaangażowanego w siedemnastowieczną religijność włoską, która – niesprawiedliwie uznawana za „nieszczerą, formalistyczną i zamkniętą w sztywne formy pozbawione życia” – była właśnie przeniknięta autentycznym strumieniem duchowości, naznaczonej ascetyzmem, jak też i potężnym powiewem mistyki, która nie zapomniała o bliźnich. Brat Bernard cały zaangażowany w spójne życie religijne, żył w pełni charyzmatem duchowości kapucyńskiej, która jest „poszukiwaniem oblicza Boga w Chrystusie i odkrywaniem oblicza Chrystusa we Franciszku, aby mieć Chrystusa w sercu”, dla korzyści świętego ludu Bożego. Bo „zamieszkać w Chrystusie oznacza trwać w Kościele i być również w innych”.

Św. Bernard z Corleone jest patronem kobiet rodzących.