NatGeo jak chce to potrafi (czyli po prostu nie chcieli)

Po skandalicznej produkcji National Geographic Channel pod łaskawie zmienionym tytułem „Śmierć Prezydenta” wielu twierdziło, że NatGeo po prostu tak realizuje wszystkie odcinki serii „Katastrofa w przestworzach”. Nie jest to prawda.

Do niedawna byłem fanem tej serii więc co nieco wiem. Autorzy „Katastrofy w przestworzach” wielokrotnie bezpardonowo obnażali zbrodnie linii lotniczych i producentów samolotów. Regułą jest też pokazywanie wypowiedzi członków rodziny ofiar katastrofy. Były też odcinki gdy pokazywano konflikt i alternatywne wyjaśnienia przyczyn katastrofy.

Oto przykłady.

„Nieunikniona tragedia” (Unlocking Disaster)

To chyba najbardziej jaskrawy przykład. Odcinek poświęcony jest incydentowi na pokładzie lotu nr 811 linii United Airlines oraz krucjacie rodziny Campbellów o ujawnienie prawdy na temat śmierci ich syna. Lee Campbell był jednym z dziewięciu pasażerów wyssanych na zewnątrz po tym, jak źle zaprojektowany zamek drzwi luku bagażowego puścił, powodując wyrwanie drzwi i katastrofalną dekompresję samolotu. Szokował fakt, że o usterce wiedział zarówno Boeing, jak i FAA. Opieszałość FAA w egzekwowaniu wymiany wadliwego mechanizmu w drzwiach Boeingach 747-100 doprowadziła do tragedii. Początkowo NTSB nie poszła w kierunku zbadania wadliwego mechanizmu drzwi. Prawie dwuletnia krucjata rodziny Campbellów zmotywowała NTSB do zbadania wadliwego mechanizmu, co z kolei zmusiło FAA i Boeinga do wzięcia się za sprawę na poważnie.

„Śmiertelne spóźnienie” (Deadly Delay)

Odcinek opowiadający o katastrofie lotu nr 52 Avianca Airlines. Zginęły 73 osoby, w tym jedno dziecko. Odcinek pomimo oficjalnego raportu NTSB uniewinniającego kontrolerów lotów w sposób wyraźny pokazuje skandaliczne zaniedbania, które doprowadziły do tego, że w Boeingu 707-321B skończyło się paliwo. Piloci kilkakrotnie informowali kontrolerów, że kończy im się paliwo. Informacja ta jednak zaginęła w bałaganie amerykańskiej kontroli lotów spowodowanym wyjątkowo złą pogodą i wieloma samolotami oczekującymi w powietrzu.

Oficjalnym powodem uniewinnienia kontrolerów jest to, że hiszpańskojęzyczni piloci nie użyli słowa „niebezpieczeństwo” (emergency) lecz „potrzebujemy priorytetu”. Trudno jednakże usprawiedliwić interpretację braku paliwa jako zwykłą sytuację czym innym niż lekkomyślnością i zwykłą głupotą kontrolerów. Choć należy zauważyć, że tej nocy kontrolerzy byli pod wpływem niezwykłego stresu i błędy systemu kontroli lotów bardzo utrudniały im pracę.

„Pożar na mokradłach” (Fire in the Hold)

Odcinek o katastrofie lotu nr 592 linii ValuJet. Zginęło 105 pasażerów i 5 członków załogi. NTSB jako przyczynę ustaliła katastrofalne zaniedbania w przewozie przeterminowanych generatorów tlenu, które umieszczone tuż obok przewożonych opon lotniczych zapoczątkowały straszliwy pożar. Ogień w luku bagażowym w ciągu kilku minut doszczętnie zniszczył mały samolot pasażerski.

NTSB w raporcie wskazało, że FAA nazbyt opieszale wprowadzało w życie zalecenie wyposażenia luków bagażowych wszystkich samolotów pasażerskich w instalację przeciwpożarową i czujniki dymu. Skutkiem tego FAA było wielokrotnie oskarżane przez rodziny ofiar tej katastrofy o katastrofalne zaniedbanie obowiązków. Pożar bowiem wybuchł gdy samolot dopiero ruszał z pasa startowego i czujnik dymu dałby pilotom szansę natychmiastowego zatrzymania maszyny na ziemi i ewakuacji pasażerów.

„Sprzeczne opinie” (Split Decision)

Odcinek poświęcony katastrofie lotu nr 1285 linii Arrow Air. Zginęło 248 pasażerów i 8 członków załogi. Pokazane są dwa alternatywne wyjaśnienia katastrofy: oblodzenie skrzydeł oraz atak terrorystyczny. Co prawda autorzy serii stają bardziej po stronie wersji o oblodzeniu, jednak pokazany jest też pogardliwy stosunek głównych śledczych do ludzi uznających wersję o ataku terrorystycznym.

„Na skróty” (Cutting Corners)

Ten z kolei odcinek poświęcony jest katastrofie lotu nr 261 linii Air Alaska. Zginęło 83 pasażerów i 5 członków załogi. Odcinek poddaje miażdżącej krytyce linie Air Alaska oraz producenta samolotu MD-83, firmę McDonnell Douglas. Projektanci konstrukcji nie przewidzieli, że linie lotnicze dążąc do maksymalizacji zysków wydłużą okresy pomiędzy przeglądami, co zwiększy ryzyko zniszczenia gwintów obu dźwigników śrubowych podtrzymujących statecznik poziomy. Z kolei linie Air Alaska dążąc do większej opłacalności dopuściły się łamania przepisów federalnych, administracyjnego uznawania nie nadających się do lotu samolotów za sprawne i wielu podobnych praktyk. Kilku mechaników alarmowało, że to niebezpieczne, jeden nawet złożył doniesienie na Air Alaska. Śledztwo FBI wykazało wielokrotne łamanie przepisów, ale firmie nie postawiono żadnych zarzutów.

W odcinku skrytykowana została również FAA za zaaprobowanie wadliwego projektu MD-83 oraz zaakceptowanie bezzasadnego przedłużenia okresów pomiędzy przeglądami samolotów w liniach Air Alaska.

„Pilot vs samolot” (PILOT vs. PLANE)

Odcinek o katastrofie samolotu Airbus A320 podczas pokazowego lotu nr 295 Air France (w tym konkretnym wypadku polska Wiki jest bardziej obiektywna póki co) nad Lotniskiem Bazylea-Miluza-Fryburg. W wyniku pożaru po katastrofie trzy osoby zatruły się dymem i spłonęły we wraku. Pokazane zostały dwie wersje: raport francuskiej komisji oraz wersja kapitana Michela Asseline’a poparta opinią jednego z brytyjskich specjalistów, Raya Davisa. Zostały pokazane przesłanki, mogące świadczyć o tym, że powodem tragedii nie był błąd pilota, lecz wady konstrukcyjne samolotu. Taka możliwość została nawet umieszczona w dokumentach dotyczących tego modelu Airbusa, których jednak Air France nie przekazał pilotom do czasu katastrofy. Michel Asseline oskarżył również francuskie władze o podmianę czarnych skrzynek i są na to dowody na zdjęciach, potwierdzone odpowiednimi badaniami oraz niezgodnością w zapisach czarnych skrzynek. Pomimo tego wszystkiego Asseline został oskarżony o nieumyślne spowodowanie śmierci trzech ofiar katastrofy i skazany na 10 miesięcy więzienia i kolejnych 10 miesięcy w zawieszeniu (po apelacji, wcześniej 6 miesięcy i 12 w zawieszeniu).

Smaczku dodaje sprawie fakt, że gdyby uznano jako przyczynę wadę konstrukcyjną, startujący dopiero koncern Airbus mógłby zostać skazany na klęskę, a wiadomo, że to nie leżało w interesie rządu francuskiego. Nadal istnieją kontrowersje wokół tego czy winny jest Asseline, czy też rząd Francji spiskował z koncernem Airbus celem ukrycia wad samolotu i zrobienia z pilota kozła ofiarnego.

Podsumowując, scenariusz odcinka „Śmierć prezydenta” jest w porównaniu do powyższych wyraźnie zmanipulowany i nosi jaskrawe znamiona złej woli ze strony producenta tego odcinka oraz kanału National Geographic Channel. Nie istnieje żadne usprawiedliwienie. Nie jest prawdą, że zawsze brano pod uwagę tylko oficjalne raporty. Brak jest występujących praktycznie zawsze w tej serii wypowiedzi członków rodzin ofiar. Brak jest przedstawienia alternatywnych wyjaśnień, co nader często miało miejsce. Brak jest uhonorowania osób prowadzących własne śledztwa prowadzące do innych wniosków, co również było w serii, jak wyraźnie widać powyżej.

Zwracam się więc do wszystkich, którzy usprawiedliwiają NatGeo o zaprzestanie głupich tłumaczeń. Jak widać, łatwo je obrócić w proch. Skandaliczny odcinek “Śmierć prezydenta” był celowym działaniem i to jest najzupełniej oczywiste.