Dwie siostry, które przyjęły Jezusa. Każda na swój (najlepszy) sposób, pokazując to, co potrafiła najlepiej. Jedna w krzątaninie domowej, druga w przysłuchiwaniu się.

Dość łatwo – kiedy czytam Ewangelię na modlitwie – powiedzieć, że Marta zajmowała się sprawami zbytecznymi. Kiedy kończę modlitwę, łatwo obrócić sprawę i powiedzieć, że siedzenie przy Panu jest dobre, ale życie ma swój bieg i trzeba się zająć sprawami konkretnymi. I w sumie się gubię i nie wiem, co tak naprawdę ważne. Wprawdzie gdzieś tam w pamięci mamy powiedzenie: „módl się i pracuj”,  ale jak to stosować, to za bardzo nie wiem. Bo włączają się we mnie dwie siostry i jedna na drugą do Pana skarży.

Na drodze Marty i Marii stanął Jezus i pokazał im, że nie trzeba porzucać swojej drogi, ale przeżywać ją inaczej. Z Nim. Marcie powiedział, że nie trzeba się tak troszczyć, jak się jej wydaje, że praca (a raczej nasze krzątanie się wokół wielu spraw naraz) jest ważna, ale często przeceniana. Nie wiem, co powiedział Marii – może to zachęta, by samemu posłuchać, co ma mi do powiedzenia?

Okazuje się, że są „cząstki”, których będziemy pozbawieni. Okazuje się, że nie wszystko, co nam wydaje się tak szalenie ważne, a co robimy w obecności i dla Jezusa, jest istotne. Niektóre te sprawy po prostu odpadną, przestaną mieć jakiekolwiek znaczenie, a to znaczy, że nigdy Go nie miały i nie mają w Jego oczach. Tylko w naszych.

http://kramer.blog.deon.pl/2015/10/06/dwie/

Czy upomnienia są nam potrzebne?

5 października 2015, autor: Krzysztof Osuch SJ

W tych dniach czytamy w Kościele Księgę Jonasza. Dowiadujemy się z niej, z jakim oporem Jonasz podjął głoszenie upomnienia mieszkańcom Niniwy, pogrążonym w nieprawości. Do zapowiadanego zburzenia miasta nie doszło, gdyż ludzie pokutowali i zwrócili się do Boga. To prawda, upominanie jest zwykle przykre dla obu stron – dla upominającego i upominanych – ale jego owoce są znakomite. – Jak my postrzegamy dziś upominanie? Czy je cenimy? Czy wolimy raczej zginąć niż dopuścić do siebie mowę proroka, który przemawia w imię Stwórcy i Ojca narodów?

Pan przemówił do Jonasza po raz drugi tymi słowami: Wstań, idź do Niniwy, wielkiego miasta, i głoś jej upomnienie, które Ja ci zlecam. Jonasz wstał i poszedł do Niniwy, jak powiedział Pan. Niniwa była miastem bardzo rozległym – na trzy dni drogi. Począł więc Jonasz iść przez miasto jeden dzień drogi i wołał, i głosił: Jeszcze czterdzieści dni, a Niniwa zostanie zburzona. I uwierzyli mieszkańcy Niniwy Bogu, ogłosili post i oblekli się w wory od największego do najmniejszego. (…)Zobaczył Bóg czyny ich, że odwrócili się od swojego złego postępowania. I ulitował się Bóg nad niedolą, którą postanowił na nich sprowadzić, i nie zesłał jej (Jon 3,1-10).

Upominani tyle razy

Z osobistego doświadczenia wiemy, co znaczy upominać i być upominanym. Na dźwięk słowa upomnienie budzą się w nas różne uczucia: od niechęci po szczerą wdzięczność. Zapewne upominano nas w domu rodzinnym, w szkole, w takiej czy innej wspólnocie, w pracy… Niektóre upomnienia pamiętamy do dziś. Jedne wspominamy z wdzięcznością, inne ze smutkiem i być może ze (słuszną lub nie) odrazą… Upomnienia miały uczynić nas lepszymi i ustrzec przed złem.

Bywa jednak i tak, że od upomnień (źle zaaplikowanych lub źle przyjmowanych) czasem brzydnie komuś życie. Dzieje się tak zwłaszcza wtedy, gdy upominającemu brakuje życzliwości i szacunku, a motywem napominania jest żądza władzy, górowania i poniżania. Problem może być też po stronie upominanego. Będzie o tym dalej.

Bóg nas upomina

Nie tylko Księga Jonasza, ale wiele innych miejsc w Piśmie Świętym uświadamia nam, że w naszych relacjach z Bogiem trzeba być przygotowanym na upomnienia. Biblia jest pełna Bożych upomnień i wezwań do nawrócenia. Nie da się ich łatwo zneutralizować. Raczej trzeba nauczyć się je przyjmować, gdyż najwidoczniej mają one wielkie znaczenie w prostowaniu naszej drogi do Boga!

Czytając Księgi Proroków, zauważamy, że Bóg żywo i mocno reaguje na pogrążanie się ludzi w złości grzechów. Bóg niestrudzenie napomina i upomina się o każdego człowieka. Czyni to najpierw w głębi serca błądzącego człowieka. To mocne działanie Boga walczącego o nas przejawia się jako głos sumienia, który wyraźnie i mocno napomina. Ten Głos czyni wyrzuty, a nawet „gryzie”.

Bóg przychodzi z upomnieniem także od zewnątrz. Na przestrzeni Historii Zbawienia angażuje różnych ludzi i każe im być Jego ustami. Każe im mówić w swoim imieniu. Dla „zatrudnionych” przez Boga proroków oznacza to wielką godność, ale i wielki trud. Miło jest w imieniu Boga obwieszczać wielkie obietnice. Przykro jest napominać i wieścić nieszczęścia, które przyjdą niechybnie, jeśli napominani nie odwrócą się od złego postępowania. Prawdziwy prorok, polegając na Bogu, gotów jest przyjąć zarówno słodycz jak i gorycz, wpisane w jego misję i służbę.

Jonasz nie chce upominać

Jonasz, syna Amittaja, jest jednym z tych, który otrzymał od Boga polecenie: „Wstań, idź do Niniwy – wielkiego miasta – i upomnij ją, albowiem nieprawość jej dotarła przed moje oblicze” (Jon 1, 1). Jonasz wcale nie kwapił się, by wypełnić zleconą mu misję. Wiele uczynił, by się wywinąć: „A Jonasz wstał, aby uciec do Tarszisz przed Panem”. Reakcja Jonasza pokazuje, że niełatwo jest podjąć zadanie upominania, a następnie wiernie ją wypełnić. Jonasz mniema, że łatwiej będzie sprzeciwić się Bogu i uciec daleko od Niego.

My dziś różnie zapatrujemy się na biblijne upomnienia i prorockie zadania. Jednak nasze zapatrywania nie są tu rozstrzygające. Najważniejsze jest to, także w naszych czasach, by zauważyć i uznać, że to sam Bóg widzi powody do napominania tych, którzy lekceważą Jego Miłość i zbawczy plan. I że to On posyła z misją upominania. I że, w istocie, jest to Jego dar dla błądzących, a nie zamach na ludzką wolność.

Języka napomnień używał nie tylko Jonasz i wielu innych proroków, aż po Jana Chrzciciela (por. Mt 14, 4). Także Jezus niejednokrotnie upominał tych, którzy udawali pobożnych (Łk 11, 39; 20, 20), a jednocześnie czynili różne nieprawości. Jezus napominał mocno tych, którzy zamykali się na wyjątkowość i jedyność Jego Osoby i misji.

Upominanie źle widziane

Upominanie innych i przyjmowanie upomnień nigdy nie było czymś łatwym i oczywistym. Prorocy byli mocno kontestowani, a nawet zabijani. Dzisiaj jest podobnie. Wciąż trudno – a nawet coraz trudniej – jest nam uznać, że upominanie to jeden z najważniejszych elementów życia religijnego i autentycznego życia duchowego. Wielu (może tylko niektórzy) chciałoby zamknąć usta tym, którzy upominają, choć powołują się na autorytet i nakaz samego Boga. Chciano by posługę upominania napiętnować jako coś nagannego i nieprzystającego do zabsolutyzowanej wolności człowieka.

Tymczasem, tak naprawdę, to nie posługę upominania należy wyeliminować! Wyeliminować i napiętnować należy panoszącą się (zawsze i z definicji głupią) pychę, która szerzy się jak zaraza i każe obronnie krzyczeć: «Nikt nie ma prawa mnie upominać! Wara od mojej wolności.»

Pycha ma to do siebie, że zaślepia i fałszuje rzeczywistość. Pycha zawsze uruchamia siły, które niszczą i samego pysznego i innych wokół niego. Pycha wyniośle od-pycha upominającego i po-pycha upominanego do fałszywej i wręcz przewrotnej oceny sytuacji.

Zawsze przystoi nam pokora

Bóg w podejściu do nas jest zawsze pokorny. Autentyczna miłość jest zawsze pokorna i delikatna. Widać to w całym uniżeniu Jezusa Chrystusa.

Skoro tak, to i nam także przystoi pokora. A człowiek pokorny gasi w sobie odruch pychy, która odpycha i przewrotnie objaśnia rzeczywistość. Pokora każe samemu sobie perswadować łagodnie (a jak trzeba, to i z mocą): «Jestem tu na ziemi od niedawna i całe życie jestem nowicjuszem, gdy chodzi o rozumienie Tajemnicy Boga, tajemnicy człowieka, sensu życia i jego fundamentalnych praw. Właściwie wciąż jestem niedouczony. Bywam kuszony przez atrakcje grzechu i upadam!»

Zatem jest dobrze (a nawet bardzo dobrze), gdy Bóg swoim Słowem czy także bliźni – w Kościele i w innych społecznych kontekstach – chcą mi zaofiarowywać upomnienie! Czyż nie potrzeba, bym się po wielekroć w życiu opamiętywał i porzucał różne iluzje i ułudy szczęścia? To prawdziwy dar, gdy dociera do mnie – w różnej postaci – napomnienie. To dobrze, że upominający pragnie mojego dobra, sprzyja mi i troszczy się o to, bym zwracał się do Boga całym sercem i czynił dobro»…

Pokora w przyjmowaniu daru napomnień przystoi nam w każdym wieku i w każdym stanie życia. Także status społeczny nie ma tu znaczenia. Naszą pokorną otwartość na upomnienia zwiększa świadomość tego, że dzisiaj za sprawą potęgi mediów i globalizmu grożą nam uwiedzenia i błędy na wielką skalę! Można im ulec niemal bezwiednie. A gdy ktoś nam to wytyka, to tak łatwo jest schować się za parawan obowiązującej poprawności czy zdania sondażowo ustalonej większości.

Klarowne upomnienia bardzo potrzebne

W ostatnich dekadach widzimy, jak wielkie błędy antropologiczne i bez-bożne stanowienie praw szerzą się tak szybko jak pożary w wysuszonych regionach Europy. „Apostołowie” nowej cybernetycznej cywilizacji i nowej (zlaicyzowanej) wizji człowieka stają przed nami pewnie i bezczelnie. Zdają się nie mieć żadnych wątpliwości i wyrzutów sumienia.

Jak to dobrze, że wciąż – z taktem i precyzją – mówią o tym wszystkim Pasterze kościoła, zwłaszcza papieże, Jan Paweł II i Benedykt XVI. Można by cytować wiele ich krytycznych wypowiedzi, które są Jonaszowym upomnieniem na nasze czasy. Jednak na koniec przywołam wypowiedź świeckiego człowieka, Andre Frossarda, nawróconego francuskiego żyda, w którym też widać jasną myśl i prorocki charyzmat.

Tak pisał on przed kilkunastu laty (1994)w 55-ciu stronicowej książeczce, znamiennie zatytułowanej Słuchaj, Izraelu: „Jeśli chodzi o stan świata, to jest on mniej więcej taki, jaki był w przeddzień potopu: gwałty, grabieże, kłamstwa, chorobliwa pycha, pogarda dla słabych, rozmaite okrucieństwa, skryta niechęć do niewinności”.

– A skąd wzięło się to tsunami zła? Prorok ma jasną odpowiedź: z szaleństwa, jakim jest grzech odstępstwa od Boga. Autor gorzko i ironicznie stwierdza:

„Zjedliśmy nie tylko owoc zakazany, o którym jest mowa w Księdze [Rodzaju], ale połknęliśmy całe drzewo, z liśćmi, gałęziami i pniem aż po korzeń. ‘Będziecie jako bogowie znając dobro i zło’ – obiecywał wówczas diabeł, by zachęcić nas do spożycia tego owocu. I oto spójrzcie: jakimi pięknymi staliśmy się bożkami! Jesteśmy zamrażani, instrumentalizowani, niszczeni zależnie od prawa podaży i popytu. Jutro za matkę i ojca będziemy mieli próbówkę i strzykawkę; uprawia się nas w roztworze molekuł zielonej małpy, klonuje w laboratoriach, co dotychczas praktykowano tylko z myślą o bydłu i rzeźni. Mamy korzystnych zastępców w postaci elektronicznych pastylek, tak, że zamiast »bogów« pewnego dnia będziemy wołami lub pchłami” (A. Frossard, Słuchaj, Izraelu, Wyd. Palabra, Warszawa 1995, ss. 54 i 53).

Rekolekcje Ignacjańskie, które jezuici wszystkim proponują jako najcenniejsze dobro, dotykają różnych obszarów ludzkiego serca i życia we współczesnym świecie. Stanowią one wieloraki dar. Jednym z nich jest otwarcie się na upomnienie, które kieruje do nas Bóg Ojciec w swoim Synu Jezusie Chrystusie. Jest ono zazwyczaj łagodne i dostosowane do duszy, do osoby, która pragnie, by Bóg wyprostował drogi, ogarnął swą Miłością i usposobił do lepszej służby Jemu.

http://osuch.sj.deon.pl/2015/10/05/k-osuch-sj-czy-upomnienia-sa-nam-potrzebne-jon-31-10/

Św. Ambroży (ok. 340-397), biskup Mediolanu, doktor Kościoła
Traktat o św. Łukasza 7, 85-86

W przypowieści o dobrym Samarytaninie pojawia się kwestia miłosierdzia, ale nie ma jednego sposobu bycia cnotliwym. Następnie mamy przykład Marty i Marii; widzimy tam jedną, zajętą swoją krzątaniną i drugą, nabożnie słuchającą słowa Bożego. Jeśli ta uwaga idzie w parze z wiarą, to ma pierwszeństwo nad uczynkami, jak jest napisane: „Maria obrała najlepszą cząstkę, której nie będzie pozbawiona”. Postarajmy się zatem i my posiadać to, czego nikt nie może nam zabrać; nadstawmy ucho czujne, a nie nieuważne… Bądźmy jak Maria, ożywieni pragnieniem mądrości: to największe dzieło, doskonalsze od innych… Nie krytykuj zatem, nie nazywaj próżniakami tych, którzy pragną tej mądrości…

Marta jednakże nie jest krytykowana za swoje dobre usługiwanie, nawet jeśli Maria wybrała najlepszą cząstkę. Jezus bowiem posiada liczne bogactwa i na wielorakie sposoby objawia swoją hojność… Apostołowie także nie sądzili, że lepiej jest zaniedbywać słowo Boże, żeby obsługiwać stoły (Dz 6,2). Ale dwie rzeczy są dziełem mądrości. Szczepan, ze swojej strony, choć był pełen mądrości, został wybrany jako sługa. Niech zatem ten, który służy, słucha tego, który naucza, a ten, który naucza, zachęca tego, który służy. Jedno jest ciało Kościoła, nawet jeśli członki są różne; jedne potrzebują drugich. „Nie może więc oko powiedzieć ręce: «Nie jesteś mi potrzebna», albo głowa nogom: «Nie potrzebuję was»” (1Kor 12,14nn). Ucho nie może powiedzieć, że nie należy do ciała. Niektóre członki mają większe znaczenie, inne jednak są potrzebne.

************

Uwierzyć to przede wszystkim poważnie potraktować słowo Boże (6 października 2015)

Potrzeba tylko jednego! Czego potrzeba? Kontemplacji? Jeżeli przyjąć tradycyjną interpretację, która zakłada, że Maria reprezentuje kontemplacyjny styl życia, a Marta czynny, to wynikałoby, że potrzeba kontemplacji. Ale niczego takiego nie uczy Kościół. Kontemplacja nie jest konieczna do zbawienia. Czego zatem potrzeba? Co jest ową najlepszą cząstką, którą obrała Maria? Wydaje się, że jest nią skoncentrowanie się na Jezusie i Jego słowie. Wszystkie inne sprawy stały się drugorzędne. Potrzeba poważnego potraktowania orędzia Bożego. Przy zatroskaniu o sprawy doczesne bardzo łatwo to zgubić: Marto, Marto, troszczysz się i niepokoisz o wiele, a potrzeba tylko jedno (Łk 10,41n). Bardzo często w naszym życiu właśnie tak się dzieje. Sprawy bieżące są bardzo pilne i przez swoją pilność odsuwają na dalszy plan sprawy najważniejsze. W życiu duchowym należy zawsze pamiętać, że sprawy najważniejsze muszą mieć pierwszeństwo wobec spraw pilnych.

Dopiero wówczas okazuje się, że naprawdę poważnie traktujemy Boga. Jeżeli ważniejsze jest to, co pilne, w istocie Bóg jest mniej ważny.

W Księdze Jonasza Prorok został wysłany przez Boga do pogańskiego miasta Niniwa. Samo miasto kojarzyło się Żydom z niewolą! I właśnie do takiego miasta wysyła Bóg Jonasza, który starał się uciec i nie pójść tam, aby nie dawać szansy „tym poganom” na nawrócenie i oddalenia kary. Ostatecznie cudownym zrządzeniem losu poszedł tam z przymusu. Głosił potrzebę nawrócenia i ludzie rzeczywiście się nawrócili, zaczęli pokutować. Poważnie potraktowali słowo pochodzące od Boga! Później podobnie będzie się działo przy głoszeniu Ewangelii, której chętniej słuchali ludzie upadli niż porządni faryzeusze, chętniej przyjmowali poganie niż Żydzi!

Dzisiejsze czytania liturgiczne: Jon 3, 1-10; Łk 10, 38-42

Wydaje się, że Bóg w Księdze Jonasza bardziej poucza samego proroka niż pogan z Niniwy. Okazuje się, że często nie ci, którzy zachowują wszystkie przepisy Prawa, zbliżają się do Boga, ale ci, którzy poznali manowce życia i są spragnieni prawdy, są na nią otwarci i przyjmują całym sercem. W przypowieści o dwóch synach Pan Jezus wskazuje na tę prawdę. Nie ten, który łatwo deklarował posłuszeństwo ojcu, lecz ten, który w pierwszej reakcji odmówił, jednak po namyśle poszedł wypełnić słowo ojca, okazał się posłuszny ojcu. On to słowo przyjął z powagą. Pan Jezus kończy tę przypowieść słowami:

Zaprawdę, powiadam wam: Celnicy i nierządnice wchodzą przed wami do królestwa niebieskiego. Przyszedł bowiem do was Jan drogą spra­wie­dli­woś­ci, a wyście mu nie uwierzyli. Celnicy zaś i nierządnice uwierzyli mu. Wy patrzyliście na to, ale nawet później nie opamiętaliście się, żeby mu uwie­rzyć (Mt 21,31n).

Uwierzyć to przede wszystkim poważnie potraktować słowo Boże. Dzisiaj chyba dominuje niepoważne traktowanie Boga i Jego słowa. To jest zasadniczy problem obecnego czasu.

Włodzimierz Zatorski OSB

http://ps-po.pl/2015/10/05/uwierzyc-to-przede-wszystkim-powaznie-potraktowac-slowo-boze-6-pazdziernika-2015/

oraz:

św. Magnusa, biskupa (+ VII w.); św. Romana z Auxerre, biskupa (+ ok. 550); św. Wiary (+ III w.)

Mają kłopot w Watykanie z tymi Polakami. Jak nie Wesołowski, to Charamsa. Ale to i my mamy kłopot, nie tylko Watykan. Jak to ogarnąć?

Po 24 godzinach od ujawnienia “całej prawdy” o księdzu Krzysztofie Charamsie, wiemy już dużo więcej. Wiadomo zwłaszcza – już z pewnością, a nie tylko z dużym prawdopodobieństwem – że mamy do czynienia z perfekcyjnie zorganizowaną akcją marketingowo-lobbingową mającą zwrócić uwagę szerokiej (i to światowej) opinii publicznej na problem osób homoseksualnych jako usilnie prześladowanej grupy społecznej, zwłaszcza w Kościele katolickim. Najpierw można było jeszcze naiwnie przypuszczać, że taka a nie inna sekwencja wydarzeń jest dziełem przypadku albo nagłego działania pod wpływem emocji. Teraz jednak media ujawniły, że duchowny kontaktował się z nimi jeszcze przed publikacją w “Tygodniku Powszechnym”, każdej redakcji zapowiadając (oczywiście w tajemnicy przed krakusami) albo ekskluzywny wywiad, albo możliwość publikacji jego specjalnych oświadczeń, dostosowanych, jak podaje “Wprost”, “do profilów gazet w nadziei na lepszą promocję”. I jeszcze sam ksiądz organizuje w Rzymie konferencję prasową w przeddzień rozpoczęcia Synodu Biskupów. I publikuje “nowy manifest wyzwolenia”. I zapowiada wkrótce wydanie w dwóch językach książki o swoich losach.

Krzysztof Charamsa osiągnął to, na czym mu zależało: subiektywnie, jak twierdzi, poczucie wielkiego szczęścia i wyzwolenia, a w skali społecznej – rozpoznawalność i rozgłos. Stracił jednak (przynajmniej dla mnie, bo wiem, że nie dla wszystkich) wiarygodność. Z czterech powodów. Pierwszy z nich jest związany z seksualnością, drugi z prawdomównością. Trzeci powód do argument z krzywdy, a czwarty – z wojowniczości.

1. W przypadku seksualności nie chodzi o to, że Charamsa jest gejem. Stracił on dla mnie wiarygodność dlatego, że przez jakiś czas (nie wiemy, jak długi) – będąc księdzem katolickim, który ślubował zachowanie celibatu – żył w hipokryzji, prowadząc aktywne życie seksualne, a nawet pozostając w stałej relacji seksualnej z bliską osobą. Płeć tej osoby jest dla mnie bez znaczenia. Ważne jest świadome łamanie jednej z podstawowych zasad regulujących życie swojej wspólnoty religijnej przez duchownego. A na dodatek pracował on w kluczowej watykańskiej instytucji odpowiedzialnej za troskę o ortodoksyjność wiary.

2. W przypadku prawdomówności chodzi mi o to, że Charamsa – realizując swój plan głośnego kontrolowanego coming out’u – precyzyjnie manipulował kolejnymi redakcjami. Zaczął od “Tygodnika Powszechnego”, któremu nie zapowiedział dalszych etapów swego przedsięwzięcia. I jeszcze zanim jego tekst o księdzu Oko ukazał się w “TP”, już kontaktował się “w wielkiej tajemnicy” z kolejnymi redakcjami. A gdy gruchnęła wiadomość “Jestem gejem”, twierdził, że decyzję o dokonaniu coming outu podjął już po publikacji w krakowskim piśmie. Tylko kto wcześniej pisał książkę, nakręcał filmy i zapraszał media do wywiadów prasowych?

3. Trzeci aspekt sprawy to krzywda, jaką Charamsa wyrządził wielu ludziom. Najpierw redakcji “Tygodnika Powszechnego”, której dobre imię wystawił na poważny szwank – nawet jeśli ona sama w swoim piątkowym oświadczeniu twierdzi co innego. Skrzywdził licznych katolików podobnie jak on widzących problem języka przemocy i nienawiści w Kościele oraz krytycznie oceniających twórczość i działalność ks. Oko – bo teraz bardzo długo będą musieli oni zmagać się z zarzutem, że ulegli gejowskiej propagandzie (wiem, że to zarzut beznadziejnie głupi, ale akurat sytuacja niestety ułatwia oponentom złej woli posługiwanie się nim). Skrzywdził wreszcie tych homoseksualnych katolików, którzy nie mają zamiaru publicznie obnosić się ze swoją orientacją i problemami. Kolejne etapy działalności Charamsy tylko umacniają bowiem – jakże odległy od codzienności większości osób homoseksualnych – stereotyp wojującego geja żądającego napisania od nowa katechizmu i dopominającego się o prawo do zawierania ślubów.

4. Wojowniczość ta stała się – to czwarty, według mnie, powód utraty wiarygodności przez pelplińsko-watykańskiego teologa – nowym wyróżnikiem jego publicznej aktywności. Nowym, bo najpierw ujawnił się jako naukowiec wnikliwie i rzeczowo analizujący myślenie innych. Teraz zaś stał się księdzem Oko à rebours! W jego aktualnych wypowiedziach aż się roi od wielkich kwantyfikatorów (zawsze, nigdy, wszędzie) i generalnych ocen instytucji kościelnych podawanych bez żadnego uzasadnienia, po prostu “na wiarę”. On, Charamsa, to mówi; on wie, co mówi, bo przecież siedział w samym środku, więc my mamy mu wierzyć. Ja jednak wierzyć nie mogę, skoro w jednym tylko krótkim jego tekście znajduję takie oto nagromadzenie opisów Kościoła: homofobiczny; arogancki; prowadzący ideologiczną i paranoiczną wojnę; kierujący się irracjonalną, bezduszną, bezkarną prawdą siły; stygmatyzujący osoby homoseksualne, zohydzający je w oczach świata i poniewierający nimi. W “tygodnikowym” artykule Charamsa rzeczowo przedstawił wyliczankę epitetów używanych przez ks. Oko, nazywając ją “litanią obelg”. Obecnie sam posługuje się tą metodą wobec Kościoła. A wszystko to wzmocnione na nagraniach wideo modulacją głosu w stylu kiepskiego kaznodziei ludowego.

W genderowej “Więzi” pisaliśmy o agresywności i niekompetencji namiętnych tyrad ks. Dariusza Oko. On zaś odmówił później publicznej dyskusji z jedną z naszych autorek. Dlatego ucieszył mnie tekst w “Tygodniku Powszechnym” obszernie i wnikliwie analizujący jego działalność. Redakcja “TP” twierdzi dziś, że coming out autora nie powinien nic zmieniać w odbiorze jego artykułu. Ja jednak z powodów podanych wyżej nie mam zamiaru powoływać się w przyszłości na tekst “Teologia i przemoc”. Jeśli prawdą jest, że “po owocach poznacie ich”, to na razie jedyną osobą, która na całej sprawie niewątpliwie skorzystała, jest… ks. Dariusz Oko. Charamsa dostarczył mu bowiem koronnych argumentów do jego dalszych wywodów.

Zbigniew Nosowski – redaktor naczelny kwartalnika “Więź”, dyrektor programowy Laboratorium “Więzi”. Żonaty, ma dwie córki. Tekst pierwotnie ukazał się na jego blogu.

__________________________________________________________________________________________

Kard. Erdő: Szacunek tak, ale nie małżeństwo i Komunia św.

(fot. Janez Jelen / CC BY-SA 3.0 / Wikimedia Commons)

Miejsce w Kościele dla rozwiedzionych w ponownych związkach, ale nie Komunia św., szacunek dla osób homoseksualnych, ale nie małżeństwo – wynika z obszernej relacji kard. Petera Erdő, wprowadzającą w obrady XIV Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów nt. powołania i misji rodziny w Kościele i świecie współczesnym.

 

Węgierski hierarcha podkreślił, że towarzyszenie duszpasterskie nie może pozostawiać “wątpliwości co do prawdy o nierozerwalności małżeństwa, której uczył Jezus Chrystus”.
Relator generalny Zgromadzenia wskazał najpierw na obserwowane w świecie przemiany antropologiczne, które w praktyce są “antropologicznym redukcjonizmem”. Zgodnie z nim człowiek “w poszukiwaniu własnej wolności” chce być “niezależnym od jakichkolwiek więzi”: religijnych, społecznych, związanych z “instytucjonalnymi formami życia”.

Ta “ucieczka od instytucji” przejawia się m.in. we wzroście liczby par, które żyją ze sobą na stałe, ale nie chcą zawrzeć małżeństwa religijnego, ani nawet cywilnego. A gdy już dochodzi do ślubu, to młodych bardziej zajmują najdrobniejsze detale przyjęcia weselnego niż “prawdziwe znaczenie małżeństwa”. Dochodzi do tego wyższy wiek pobierania się, wynikający z lęku ludzi młodych przed podjęciem odpowiedzialności i definitywnego zaangażowania, jakim jest małżeństwo i rodzina. Są one zresztą coraz bardziej niestabilne, o czym świadczy wzrost liczby rozwodów.

Węgierski purpurat podkreślił nierozerwalność małżeństwa, które powinno być rozumiane nie jako “«jarzmo» nałożone na ludzi”, ale jako “dar”. Na mocy sakramentu małżeństwa “chrześcijańska rodzina staje się dobrem dla Kościoła”, a jednocześnie sama czerpie korzyści z włączenia we wspólnotę kościelna, gdyż otrzymuje od niej pomoc w trudnościach i w zachowaniu związku małżeńskiego.

Tą samą troską – “miłosierną i realistyczną” – Kościół powinien otaczać wiernych, którzy żyją w małżeństwach cywilnych, a nie czują się gotowi do przyjęcia sakramentu małżeństwa. Potrzebna jest tu “zdrowa pedagogia”, bo jeśli wspólnota kościelna okaże się gościnna wobec tych osób w całej różnorodności ich sytuacji życiowych i jasno ukaże im prawdę o małżeństwie, może “pomóc tym wiernym w podjęciu decyzji o zawarciu małżeństwa sakramentalnego” – zaznaczył relator Zgromadzenia.

Dodał, że obowiązkiem Kościoła jest zajęcie się także tymi, których sytuacja rodzinna nie pozwala na zawarcie ważnego małżeństwa, a tym bardziej sakramentalnego. Dotyczy to również osób, które po rozwodzie zawarły nowe związki cywilne. Ich włączenie w życie Kościoła “może dokonywać się w różny sposób”, jednak nie poprzez “dopuszczenie do Eucharystii”. Wymaga to “miłosiernego towarzyszenia duszpasterskiego, które jednak nie pozostawia wątpliwości co do prawdy o nierozerwalności małżeństwa, której uczył Jezus Chrystus”.

Kard. Erdő zaznaczył, że “miłosierdzie Boże udziela grzesznikowi przebaczenia”, ale zarazem “domaga się nawrócenia”. Wyjaśnił, że to nie katastrofa pierwszego małżeństwa jest grzechem (gdyż jest możliwe, że obie strony nie są na równi temu winne), ale “współżycie w drugim związku” i to ono “uniemożliwia przyjmowanie Eucharystii”.

Gdy chodzi o tzw. drogę pokuty, która miałaby niektórym spośród nich umożliwić przyjmowanie Komunii św., arcybiskup Ostrzyhomia-Budapesztu przywołał adhortację apostolską “Familiaris consortio” św. Jana Pawła II, w której wyrażenie to odnosi się do tych rozwiedzionych, żyjących w nowym związku we wstrzemięźliwości seksualnej. Tacy wierni mogą przystępować do sakramentów pokuty i Eucharystii.

Hierarcha zwrócił też uwagę na osoby żyjące w separacji lub rozwiedzione, które nie zawarły nowych związków. Kościół może ich wspierać “na drodze przebaczenia i – o ile to możliwe – pojednania”. Przede wszystkim wspólnota kościelna musi troszczyć się o dzieci, które są “ofiarami tych sytuacji”, a także zachęcać współmałżonków, którzy zostali sami po rozpadzie związku, do trwania w wierze i prowadzenia życia chrześcijańskiego. W tym celu konieczne jest istnienie ośrodków, przynajmniej na szczeblu diecezjalnym, które mogłyby im pomagać w sytuacjach kryzysowych.

Oprócz zapewnienia wsparcia duchowego, potrzebne są struktury materialnego wspierania rodzin szczególnie dotkniętych ubóstwem, bezrobociem, brakiem opieki zdrowotnej, ofiar lichwy, wojen i prześladowań.

W kwestii osób homoseksualnych kardynał zauważył, że temat ten nie dotyczy bezpośrednio rodziny, ale może mieć wpływ na jej życie. Przypomniał, że każda osoba winna być szanowana bez względu na swe skłonności seksualne i wyraził życzenie, by programy duszpasterskie objęły szczególną uwagą takie osoby i rodziny, w których one żyją. Zarazem jednak “nie istnieje żadna podstawa do upodabniania lub wyprowadzania analogii, choćby odległych, między związkami homoseksualnymi i planem Bożym dotyczącym małżeństwa i rodziny”.

Należy przyjąć osoby homoseksualne z “szacunkiem i delikatnością”, unikając wobec nich “niesłusznej dyskryminacji”. Ale “nie do przyjęcia jest wywieranie presji na pasterzy Kościoła w tej dziedzinie przez instytucje międzynarodowe, które warunkują pomoc finansową dla krajów ubogich od wprowadzenia praw, ustanawiających «małżeństwa» osób tej samej płci” – podkreślił relator generalny.

W relacji wprowadzającej w obrady Synodu znalazło się też potępienie “wykorzystywania i przemocy” wobec ciała kobiet, co w krajach rozwijających się przekłada się na “przymusowe aborcje i sterylizacje”, w innych zaś na “negatywne skutki praktyk związanych z prokreacją”, takich jak “wynajmowanie” macic i gamet, wynikające “z pragnienia posiadania dziecka za wszelką cenę”.

Według węgierskiego purpurata wszystko to ma związek z niedojrzałością i kruchością uczuciową, będącymi efektem braku wychowania w rodzinie, “kiedy rodzice nie mają czasu dla dzieci albo się rozwodzą”. Dzieci nie widząc przykładu dorosłych, odnoszą się jedynie do zachowań swoich rówieśników, a wtedy ich dojrzałość uczuciowa nie rozwija się. W tym kontekście należy umieścić pornografię i komercjalizację ciała, którym sprzyja “wypaczone” korzystanie z internetu.

– Kryzysy małżeństwa destabilizują rodzinę i osłabiają więzi międzypokoleniowe – zdiagnozował kard. Erdő. Przyczyną może tu być “indywidualistyczna wizja prokreacji”, której konsekwencją jest znaczny spadek dzietności. Przypomniał, że “otwartość na życie jest wewnętrznym wymogiem miłości małżeńskiej” i rodzenie nowego życia nie sprowadza się do indywidualnego lub małżeńskiego projektu. Wezwał do większego upowszechniania dokumentów Magisterium Kościoła, które “promują kulturę życia w obliczu coraz bardziej powszechnej kultury śmierci”.

W sprawie odpowiedzialnego rodzicielstwa odesłał do treści encykliki “Humanae vitae” bł. Pawła VI, “która podkreśla potrzebę respektowania godności osoby w moralnej ocenie metod regulacji poczęć”. Dodał, że Magisterium Kościoła zachęca do adopcji dzieci, osieroconych i opuszczonych, których przyjęcie jako własnych dzieci jest “szczególną formą apostolstwa rodziny”.

Obowiązkiem rodziny jest nie tylko przyjęcie rodzącego się życia, ale także troska o jego ostatnią fazę. W obliczu dramatu aborcji Kościół “potwierdza nienaruszalność ludzkiego życia”, “służy radą kobietom w ciąży, wspiera małoletnie matki, opiekuje się porzuconymi dziećmi i towarzyszy wszystkim, którzy dopuścili się aborcji i uświadomili sobie swój błąd”. Podobnie “potwierdza prawo do naturalnej śmierci”, która pozwala uniknąć zarówno uporczywej terapii, jak i eutanazji – stwierdził relator generalny Zgromadzenia.

Zawierzając obrady Synodu Świętej Rodzinie z Nazaretu, wezwał całą wspólnotę Kościoła do przebudzenia, by stawić czoło wyzwaniom stojącym dziś przed rodziną, a także modlił się o “światło Ducha Świętego”, aby wskazał On, jakie konkretne kroki trzeba w tym celu podjąć.

 

„Opowieści z Narnii” i teologia

Nie, nie zamierzam pisać artykułu na temat teologii w „Opowieściach z Narni” C.S. Lewisa. A jednak poniższe słowa, wypowiadane przez pana Bobra, dały mi nieco do myślenia.

Ale biorąc rzecz w ogólności, posłuchajcie mojej rady i kiedy spotkacie kogoś, kto zamierza być człowiekiem, a jeszcze nim nie jest, albo kiedyś był człowiekiem, a już nim być przestał, albo też powinien być człowiekiem, a nim nie jest – to nie spuszczajcie go z oka i przypomnijcie sobie, gdzie macie siekierę (C.S. Lewis, Opowieści z Narni. Lew, czarownica i stara szafa, tłum. A. Polkowski, Media Rodzina, Poznań 2005, s. 83).

Słowa te wydają mi się bowiem zbieżne z tym, co w mojej książce „Zrozumieć wiarę. Niecodzienne rozmowy z Bogiem” piszę na temat bycia „nieludzkim”, a więc kimś, kto wyrzekł się swojej ludzkiej natury (bardziej chodzi tu o tych, którzy przestali być ludźmi albo powinni być ludźmi, a nie są), kto oddał się Szeolowi, czyli krainie zmarłych, i rozszerza go na ziemi, wspomaga jego aspekt ofensywny, kto zrezygnował z wyzwalania się od śmierci grzechu i nawiązywania dialogu z Bogiem. Szaleńcze szerzenie śmierci to przypadek nie tylko zbrodniarzy dawnych i współczesnych, ale i zwykła pogarda dla innych, brak miłości, a wręcz chęć zniszczenia innych.

Ma rację bohater książki Lewisa: przy takich nieludzkich rzeczywiście nie można czuć się bezpiecznie.

http://rynkowski.blog.deon.pl/2015/10/05/opowiesci-z-narni-i-teologia/

 

 

PRZYCZYNA NASZEJ RADOŚCI

Rekolekcje to nie czas na rewolucyjne odkrycia. Jak sama nazwa wskazuje to jest powtórna lekcja, powtórka czegoś, co już od dawna wiemy… no ale zdarzyło się nam o tym zapomnieć. Miriam jest tą, która przypomina nam kim naprawdę jesteśmy. Najlepszy myślę owoc rekolekcji naszych jest to, by w Niej zobaczyć siebie. Zanim to się dokona pomódlmy się:

Zdrowaś Maryjo,
łaski pełna, Pan z Tobą,
błogosławiona Tyś między niewiastami
i błogosławiony owoc żywota Twojego, Jezus.
Święta Maryjo, Matko Boża,
módl się za nami grzesznymi
teraz i w godzinę śmierci naszej.

 

„PRZYCZYNO NASZEJ RADOŚCI, MÓDL SIĘ ZA NAMI”

Wielki to przywilej być dla kogoś źródłem radości. Pamiętam, gdy będąc jeszcze w Toruniu widziałem na przystanku moją uczennicę ze szkoły średniej, która stała ze swoim chłopakiem. Kiedy przyjechał autobus oni się pożegnali. Ona wsiadła gdzieś z tyłu autobusy, a ja z przodu ale zwrócony w jej kierunku i widziałem dobrze jej twarz. Nie musiała mówić, co czuła i nikt nie musiał się jej o to pytać. Wszystko, co miała w sercu wypisane było na jej twarzy. Ta scena przypomniała mi się dziś, gdy pomyślałem o przyczynach radości. Takich przykładów można by podawać mnóstwo.

Niestety można też być powodem łez dla kogoś. Może dziś jest też taki czas, by się zapytać ile osób płakało przeze mnie, ale też czy mam takie osoby wokół siebie dla których moja obecność powoduje szczerą radość i uśmiech na twarzy.

Miriam dla mnie kojarzy się zawsze z najszczęśliwszą osobą na świecie. W Jej oczach widać głębokie szczęście i przenikliwą radość, która rodzi pokój w sercu. Co było źródłem Jej radości? Nie miała żadnego bogactwa ani też szlachetnego pochodzenia. Prosta, uboga dziewczyna z Nazaretu miała coś czego dziś bardzo często brakuje nam. Jej największą radością był Bóg. Ona żyła Bogiem. Ona była w takiej bliskości z Nim, że nawet gdy przyszedł do Niej Anioł to nie była tym zdziwiona. Jej zdziwienie było spowodowane treścią jaką Jej on przekazał. Nic nie mając miała wszystko. Bóg był dla Niej wszystkim. Dziś jako nasza Orędowniczka nie daje nam nic swojego, bo nadal nic nie ma, ale daje nam najwięcej, bo daje nam Boga. Ona gdy Ją wzywamy zawsze przynosi nam Jezusa.

Dziś kiedy myślałem o radości, którą miała Miriam w sobie miałem jeden tylko obraz. Tym obrazem jest scena, gdy Maryja przychodzi do Elżbiety, by jej służyć. Pierwsze zdania jakie wypowiada do niej to hymn, w którym uwielbia Boga za to, co On uczynił w Jej życiu. Skąd ta radość? Po pierwsze Ona pod sercem ma Jezusa i to rodzi w Niej eksplozję radości. Ona wybucha niczym wulkan uwielbiając Boga. Po drugie tą radość rodzi służba. Skoro Miriam jest dziś dla nas przyczyną, źródłem i powodem do radości to jest też dla nas znakiem jak posiadać prawdziwą radość w sercu. Tu nie potrzeba żadnych socjotechnik czy porad psychologicznych. Radość, którą mogę mieć w sobie i która rodzi u innych radość jest w tedy i tylko wtedy, gdy mam Jezusa w sercu i służę drugiemu człowiekowi.

Miriam, przyczyno radości, daj mi dziś Jezusa. Amen

Zapraszam do wspólnej modlitwy. Odmawiając przynajmniej jeden dziesiątek patrzmy na spotkanie Miriam z Elżbietą.

http://marekcssr.blog.deon.pl/2015/10/05/przyczyna-naszej-radosci/

 

5 podstawowych zasad przebaczenia sobie

wydrukuj

Peter M Kalellis / slo

(fot. shutterstock.com)

Sztuka przebaczania obejmuje także wybaczanie samemu sobie. Cierpliwe stosowanie pięciu podstawowych zasad przebaczenia, przynosi zawsze dobry skutek. Decyzja o wybaczeniu, przezwyciężaniu emocjonalnego zranienia jest źródłem ulgi.

 

Może się zdarzyć, że powiesz: “Próbowałem kolejno tych wszystkich kroków i nic, nie czuję żadnej ulgi”. Tak się czasem wydaje w początkowych etapach przełamywania poczucia krzywdy, kiedy ból lub pamięć zranienia wciąż jeszcze przepełniają serce. Wybaczenie winowajcy jest jednak momentem przełomowym, najtrudniejszym zadaniem do wykonania. Mimo to pozostaje jeszcze przed nami coś bodaj ważniejszego, ostatni krok, który wieńczy cały proces – przebaczenie samemu sobie.
Pewnie zdarzyło ci się kiedyś pomyśleć: “Co za głupiec ze mnie! Jak to możliwe, że zrobiłem coś takiego?”, albo: “Nie do wiary, że dałem się wciągnąć w tak nieznośną sytuację”. Takie stwierdzenia zawierają pośrednio, chęć ukarania samego siebie. Nawet jeśli zewnętrznie uniewinniasz się, mówiąc “Trudno, takie jest życie. Jestem tylko człowiekiem. Popełniłem błąd”, albo: “Mam nadzieje, że mi to Bóg wybaczy”, w głębi duszy czujesz się źle, czasem chciałbyś się wręcz ukarać i uciekasz się do samooskarżeń. W istocie oznacza to: “Czuje się nic niewart. Inni zasługują pewnie na wybaczenie, ale ja nie. Nie ma we mnie naprawdę nic dobrego”.
Kiedy sobie wybaczasz, nie przekreśla to wcale tego, co zrobiłeś, ani nie uwalnia cię od odpowiedzialności za uczynek i jego konsekwencje – przeciwnie, raczej to wszystko uwypukla. W procesie wybaczania sobie stwarzasz lepsze niż dotąd warunki do poznawania swojej osobowości, akceptacji siebie, przyjęcia odpowiedzialności i w końcu dokonania w sobie zmiany. Przy wszystkich naszych ograniczeniach akceptujemy wtedy to, kim jesteśmy, i nastawiamy się na poprawę naszej postawy i działań; jesteśmy może nawet na dobrej drodze, by wynagrodzić krzywdę – o ile to jest możliwe – i oczyścić nasze życie ze złych skłonności.

 

Kiedy nie myślisz o poprawie i wątpisz w nią, kiedy dostrzegasz, że niewłaściwie kierujesz swoim życiem, źle kogoś traktujesz, czy też źle postąpiłeś w jakiejś sytuacji, ale poprzestajesz przy tym na niezadowoleniu z siebie, wtedy może się okazać, że nie jesteś zdolny do wybaczenia sobie. Zamiast tego potępiasz się, litujesz się nad sobą, czy też karzesz, zamykając sobie drogę do uzdrowienia i szczęścia, na które, jak każda istota ludzka, zasługujesz.
Co się stanie, jeśli będziemy uparcie odmawiać sobie wybaczenia? Wyobraź sobie przez moment, jak czuje się ktoś, kto mówi “nie ma dla mnie wybaczenia; jestem do niczego”. Ktoś taki opancerza się poczuciem winy, staje się bierny, tępieje emocjonalnie. Opanowuje go uczucie braku wartości i nieszczęścia.
Kończąc ten rozdział, słyszałem z radia w sąsiednim pokoju wesołą muzykę. Nagle została przerwana, nadano tragiczną wiadomość: młody, dziewiętnastoletni chłopak zastrzelił się i umarł w komórce przy swoim domu. Najbardziej szokujące w tym wydarzeniu jest to, że jeśli istniało jakieś uzasadnienie tego rozpaczliwego wyboru, to wyłącznie z punktu widzenia chłopca. A jego rodzice? Jakież to dla nich rozwiązanie? Przeżywają straszliwy ból, a potem, do końca życia, będą musieli żyć pod brzemieniem krótkiego liściku pożegnalnego syna, w którym napisał “jestem do niczego”. Czy mógł przez dziewiętnaście lat nigdy nie zobaczyć w sobie żadnej wartości? A, niestety, tak mu się chyba wydawało, gdy pociągał za cyngiel. Nie dowiemy się nigdy, jakie konflikty przeżywał w swej udręczonej duszy. Możemy się tylko domyślać, że gdyby ktoś zdołał go skłonić do wybaczenia sobie i zaakceptowania siebie, nie doszłoby do tragedii. Jeśli godzimy się na nasz los i potrafimy sobie wybaczyć, nawet w najcięższych chwilach naszego życia widzimy promyczek nadziei.
Odmowa wybaczenia sobie jest źródłem wielu konfliktów wewnętrznych, przeszkodą w leczeniu ze zranień i odzyskaniu spokoju ducha. Krótko mówiąc – jeśli nie nauczymy się wybaczać samym sobie, nie zdołamy też przebaczyć partnerowi, rodzeństwu, rodzicom, ani nikomu innemu. Zadanie może być trudne, wymaga zwykle pracy i czasu, ale nie wolno się przed nim cofać. Trud opłaca się później, ponieważ wybaczenie sobie jest kluczem do stabilizacji psychicznej, zdrowia emocjonalnego i duchowego, słowem – do uzdrowienia.
Surowy osąd samych siebie oddala nas od ludzi ważnych w naszym życiu i od pomyślnej przyszłości. Powątpiewanie w siebie więzi nasze możliwości. Zdarza się, iż przeszkodą w wybaczeniu sobie jest nieuświadomiony gniew lub wina; warto wtedy odnieść się do siebie łagodniej i oderwać się od obciążeń z przeszłości.
Dochodząc do ładu z własnymi przewinieniami warto zastanowić się nad swoimi poglądami i zadać sobie pytanie, czy dobrze służą one harmonijnemu i celowemu życiu. Jeśli twój światopogląd kłóci się z niepodważalnymi zasadami społecznymi i przyczynia się do ranienia innych, w takim razie najwyższa pora coś w nim zmienić. Jeśli popełniłeś błędy, nie naprawisz ich złoszcząc się na siebie, obarczając się winą, czy zadając sobie za karę cierpienie. O ile sukces dostarcza radości krótkotrwałej, o tyle błąd, gdy raz stanie się źródłem czyjegoś cierpienia, długo potem przypomina o sobie.
Dostrzeżenie pomyłek we własnym postępowaniu może wywołać poczucie winy, uzasadnione zresztą i przydatne dla uniknięcia ich w przyszłości. Zdolność oceny własnych uczynków i wzięcia odpowiedzialności za wyrządzone ewentualnie krzywdy otwiera jednak drogę do samowybaczenia. Jest ono też konieczne, abyś mógł przyjąć wybaczenie, o które prosisz inną, ważną dla ciebie osobę. Łatwiej będzie ci się na nie zdobyć, kiedy pogodzisz się z tym, że jesteś tylko niedoskonałą ludzką istotą, obdarzoną wieloma zaletami, ale nie wolną także od wad. Z akceptacji własnej kondycji płynie szacunek do samego siebie, który z kolei jest warunkiem szacunku dla innych.
Powstrzymując się od osądu innych osób i ścisłej kontroli ich działań, stajesz się zarazem bardziej wielkoduszny wobec siebie. Jest to już właściwie początek wybaczenia sobie – te własne cechy, które dostrzegasz też u innych, podlegają tym samym twojej akceptacji.

 

Gotowość wybaczenia sobie jest podstawą osiągnięcia harmonii w życiu z partnerem, a nade wszystko – osobistego przeżycia wewnętrznej harmonii, która napełnia serce miłością i pozwala żyć zgodnie z własnymi pragnieniami.

 

• Kiedy za młodu popełniałeś liczne pomyłki, spełniały one bardzo ważne zadanie. To, co teraz robisz prawidłowo, zawdzięczasz wyciągniętej z nich nauce. Właściwie mechanizm ten dotyczy nie tylko młodości, ale rozciąga się na całe życie.
• Jeśli po popełnionych dawniej błędach pozostało ci poczucie winy, znaczy to, że straciłeś cenne narzędzie pracy nad sobą. Poczucie winy więzi człowieka w bierności i szukaniu dla siebie kary.
• Jeśli uważasz, że jesteś do niczego, pamiętaj, że w tym pojęciu tkwi osąd – oczywiście niepotrzebny. Jeśli masz skłonność mówić tak o sobie w jakimkolwiek kontekście, tracisz na osądzanie siebie czas, który mógłbyś poświęcić pracy nad akceptacją siebie.
• Staraj się myśleć o sobie pozytywnie; podtrzymuje to i przywraca równowagę emocjonalną i zdrowie fizyczne.
• Zawsze mamy możliwość wyboru, a to, jakiego wyboru dokonamy, warunkuje nasze życie. Czy jesteśmy szczęśliwi czy nieszczęśliwi, zależy od tego, jakie życie wybraliśmy. Wybaczając sobie, stwarzamy naszej psychice warunki, by godziła się na wybaczenie innym.

 

 

Więcej w książce: Odbudowywanie związków – Peter M Kalellis

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/psychologia-na-co-dzien/art,676,5-podstawowych-zasad-przebaczenia-sobie.html

Dobry ojciec uchroni przed stresem

wydrukuj

slo

Ojcowie również mają istotny wpływ na zdrowie psychiczne swoich pociech. (fot. pedrosimoes)

Chłopcy, którzy w dzieciństwie mieli dobre relacje z ojcem są w wieku dorosłym bardziej odporni na stres – wynika z badań, o których informuje serwis internetowy EurekAlert.

 

O tym, że dzieci kochających i wyrozumiałych matek są bardziej stabilne emocjonalnie naukowcy pisali nieraz. Najnowsze badania prowadzone pod kierunkiem dr Melanie Mallers z Kalifornijskiego Uniwersytetu Stanowego w Fullerton dowodzą jednak, że ojcowie również mają istotny wpływ na zdrowie psychiczne swoich pociech.

 

Wzięło w nich udział 912 kobiet i mężczyzn w wieku od 25 do 74 lat. Przez 8 dni zdawali oni telefoniczne relacje ze swoich codziennych doświadczeń i przeżyć, koncentrując się na stresach psychicznych i trudnych emocjach, jak np. depresyjny nastrój, smutek, zdenerwowanie oraz na przykrych wydarzeniach, takich jak kłótnia, nieporozumienie, napięcia w pracy i w domu, dyskryminacja.

 

Każdy z uczestników badania opisywał i oceniał swoje relacje z mamą i tatą z okresu dzieciństwa. Proszono ich na przykład, by powiedzieli ile czasu i uwagi poświęcał im każdy z rodziców, gdy tego potrzebowali.

 

Badani częściej przyznawali, że mieli dobre kontakty z matką niż z ojcem; i częściej byli to synowie niż córki. Analiza potwierdziła, że dobre porozumienie między dzieckiem a matką dawało pewną odporność na stres w życiu dorosłym.

 

Okazało się jednak, że pozytywne relacje z tatą w dzieciństwie miały ogromne znaczenie dla przyszłej stabilności emocjonalnej mężczyzn i również uodparniały ich na codzienne trudności. Panowie, którzy ocenili swoje relacje z ojcem jako dobre reagowali mniej emocjonalnie na stresujące wydarzenia niż mężczyźni, którzy ocenili je jako złe. W przypadku dziewcząt nie zaobserwowano równie silnej zależności.

 

Jak ocenia Mallers, posiadanie opiekuńczych, troskliwych rodziców prawdopodobnie wyposaża dzieci w doświadczenia i umiejętności niezbędne do lepszego kształtowania relacji z innymi zarówno w dzieciństwie, jak i w życiu dorosłym.

 

Na razie psycholog nie ma żadnej teorii wyjaśniającej tak istotny wpływ dobrych kontaktów z ojcem na odporność mężczyzn na stres, zwłaszcza że badani byli wychowywani w bardzo różnych czasach.

 

– Role ojców zmieniły się dramatycznie od czasów, gdy najstarsi z naszych uczestników byli dziećmi – podkreśla Mallers. Badaczka liczy, że przyszłe badania dostarczą lepszego wyjaśnienia.

 

PAP – Nauka w Polsce

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/ojcostwo/art,44,dobry-ojciec-uchroni-przed-stresem.html

Jaki jest dom, który tworzysz – zamknięty czy otwarty?

Maria Jankowska / slo

(fot. shutterstock.com)

Jaki jest dom, który budujesz? Czy hula w nim wiatr, bo drzwi i okna są zawsze otwarte? A może nie ma w nim okien, a drzwi z klamką od środka otwierają się tylko od wewnątrz?

 

Dom zamknięty czy otwarty?

 

Myślę: “dom rodzinny” i czuję wzruszenie, sympatię, czułość, nostalgię i ciepło. Ale są i tacy, którzy czują zimno, smutek i obcość. A ty, co czujesz?
Zazwyczaj domy dzieli się na zamknięte i otwarte. Zamknięte to takie, które bardzo rzadko i tylko w wyjątkowych okazjach odwiedzają inni ludzie, a otwarte to takie, w których drzwi są zawsze uchylone niemal dla wszystkich, a zwłaszcza dla rodziny, przyjaciół, kolegów, sąsiadów.

 

Precz z kolegami
Domy zamknięte, choć zapewniają rodzinie poczucie bezpieczeństwa, intymność i prywatność, jednakże nie służą społecznemu rozwojowi ich członków i kształtowaniu się postawy altruistycznej w stosunku do bliźniego.  W takim domu zazwyczaj są ustalone sztywne ramy postępowania i wszystko ma swoje miejsce, a poszczególni członkowie dobrze znają i wypełniają swoje obowiązki.
“Mamo –  pyta dziecko – czy mogę zaprosić do domu kolegów”. “Po co? Żeby pobrudzili niedawno kupiony dywan albo ściany ostatnio odświeżone? Przecież pamiętasz, jak byli w zeszłym roku, to jeden z kolegów w zabawie rozlał herbatę i trzeba było wszystko sprzątać. Spotkasz się z kolegami w szkole” – dodaje mama po chwili. W takim domu rodzice nie mogą poznać kolegów dziecka ani zobaczyć, jak zachowuje się ono w towarzystwie innych ludzi, ale także dziecko, przebywając jedynie w towarzystwie tych samych osób, nie będzie miało wzorów różnych zachowań. Ponadto w dziecku pozostanie przekonanie, że inni ludzie mogą stanowić “zagrożenie” dla porządku w domu, i utrwali w nim ono postawę izolacji w relacjach międzyludzkich. Dziecko z domu zamkniętego nie będzie potrafiło otworzyć się na innych ludzi i poprzez brak domowych kontaktów może w towarzystwie czuć się nieswojo i niepewnie.

 

Nie chcę gości
Natomiast w domu otwartym drzwi się nie zamykają, w każdej chwili można tam wejść, by porozmawiać, pożyczyć coś, wypić herbatę czy kawę. Do takiego domu mają wstęp koledzy dzieci, a sami rodzice też chętnie przyjmują swoich znajomych. Panuje atmosfera gościnności, otwartości na potrzeby innych ludzi i ogólnej życzliwości. Na pewno w takim domu dzieci nauczą się otwartości w stosunku do innych ludzi i postaw prospołecznych. Ale wychowywanie się w domach otwartych ma też negatywne konsekwencje. Osoby w nich przebywające, a zwłaszcza dzieci, mogą się czuć zagrożone, mieć poczucie, że inni są ważniejsi od nich, a także często czuć się zmęczone nieprzewidywalnymi odwiedzinami, hałasem, rozmową z gośćmi.
Trudno zawsze być gotowym, że w każdej chwili może ktoś przyjść, czegoś potrzebować, że trzeba będzie odłożyć swoje zajęcia na później, a rozłożone zabawki szybko posprzątać, bo właśnie do domu zapukała sąsiadka z trzeciego piętra, która przyszła “na chwileczkę” ze swoim malutkim synkiem, który nauczył się właśnie raczkować i wszystko z podłogi bierze do buzi. Dziecko uczy się w takiej rodzinie, że innym ludziom nie można niczego odmówić, bo jest to niegrzecznie, a plany i zajęcia mogą poczekać na później.
Przy ocenianiu, który dom jest “lepszy” dla rozwoju dziecka, niewątpliwie odpowiedź nasuwa się sama: dom otwarty. Jednakże optymalny “dom otwarty” powinien być przede wszystkim otwarty także dla samych jego mieszkańców, a więc sprzyjać integralnemu rozwojowi wszystkich osób i zapewniać bezpieczeństwo, przewidywalność, intymność, możliwość pracy, nauki i odpoczynku. Jak zatem budować taki dom?
W systemowym ujęciu rodziny psychologowie używają terminu granic, które stanowią rodzaj ogrodzenia dla domu, a więc wytyczenia swojego terytorium rodziny. Owe granice w domach zamkniętych są sztywne i nieprzepuszczalne: nikt i nic z zewnątrz nie ma dostępu. Natomiast domy całkowicie otwarte nie mają w ogóle granic i wobec tego każdy, kto chce, może wejść na ich terytorium.

 

Ogrodzenie z furtkami
Tymczasem rodzina powinna zbudować wokół własnego domu ogrodzenie zawierające “furtkę”, przez którą można będzie dostać się do wnętrza (ale po wcześniejszym uzgodnieniu) i przez którą mieszkańcy będą mogli wyjść na zewnątrz do innych domów. Granice powinny być na tyle przepuszczalne, by umożliwić kontakt z otoczeniem i nie powodować izolacji rodziny. Z drugiej strony muszą być ściśle określone, bowiem rozmyte granice lub ich brak mogą prowadzić do zaburzenia sytemu rodzinnego. W domu z półprzepuszczalnymi i jasno określonymi granicami każdy z członków rodziny może decydować, kiedy i jakie osoby wpuści na swoje terytorium. Jednakże należy także dodać, że półprzepuszczalne granice budowane wokół domu nie dotyczą jedynie relacji między ludźmi i pilnowania, by nie wtargnął doń jakiś nieproszony gość w czasie, w którym rodzina chce być sama ze sobą.

 

Granice także chronią rodzinę przed przyjęciem z zewnątrz zjawisk, poglądów, które są niezgodne z ich systemem wartości czy wyznawanym światopoglądem. Półprzepuszczalne granice umożliwiają dotarcie do wnętrza domu wszystkiego, co jest dla rodziny korzystne, co może wszechstronnie rozwijać otwierać na drugiego człowieka, na dobro, piękno i prawdę. Ale te same granice zamykają się na wszystko, co może zaburzyć całościowy i integralny rozwój osoby w rodzinie.

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/ona-i-on/art,491,jaki-jest-dom-ktory-tworzysz-zamkniety-czy-otwarty.html

Do wiary przez rozum

The Catholic Review of Books/ Colin Kerr/ Jacek Bacz/ ed

fot. atlanticstorm (Christopher_Griner) / Foter / CC BY-ND

Zawodowemu teologowi niełatwo przyznać, że inżynier, a to jest właśnie zawód autora książki, będzie umiał dobrze pisać o Bogu. Niespodziewanie dobra to książka.

 

Jedną z głównych zalet tej pozycji jest logiczność wywodu i jasność prezentacji, cechy charakteryzujące umysły ścisłe, coś, co określić by można mianem intelektu ‘lewej półkuli’, rzecz wysoce pożądana w książce na temat racjonalności wiary. Tym niemniej styl pisarski autora nie ma w sobie ani suchości ani fragmentaryczności, które to cechy na ogół kojarzą się nam ze stylem logicznej argumentacji.

Książkę przenika duch katolickiej tradycji filozoficznej, z której autor korzysta w sposób inteligentny i umiejętny: budując argument za rozumnością wiary, oszczędnie operuje cytatem, unika odwoływania się do autorytetu. Rzecz warta podkreślenia, gdyż wielu autorów piszących o religii ma tendencję do nadużywania tych środków.

 

Dobra lektura dla ateisty

Książka Jacka Bacza jest przykładem myślenia filozoficznego w najlepszym wydaniu, charakteryzuje ją przy tym autentyzm osobistego świadectwa. Autor dzieli się z czytelnikiem swoim doświadczeniem, pokazuje jak rozum wywiódł go z ateizmu i zaprowadził do wiary. Wiele osób mogłoby odnieść korzyść z tej lektury. Autor nie należy do tych, którzy dla religijnego komfortu tolerują łatwe rozwiązania. Ale ponieważ znalazł się tam, gdzie się znalazł, potrafi pokazać innym plan swojej podróży. Moim zdaniem jest to odpowiednia lektura dla zdeklarowanego ateisty, który wierzy, że całkowicie opowiada się za rozumem. Ludzi o takiej postawie często spotyka się w Internecie. Warto ich z tą pozycją zaznajomić.

Argumenty autora za racjonalnością wiary nie są nie do obalenia, o czym lojalnie nas uprzedza. Co więcej, jak sam powiada, “nie ma argumentów niezawodnych”, i to nie tylko w odniesieniu do wiary, ale do całości życia. Rozum sam to wie i podpowiada, że posiada swoje ograniczenia. Ani Boga, ani żadnego aspektu życia nie da się zamknąć w matematycznej formule. Z drugiej strony, argumentacja autora nakazuje odrzucić uproszczony wizerunek wiary, w myśl którego miałaby ona pozostawać całkowicie zewnętrzna w stosunku do ludzkiego doświadczenia. Argumenty przedstawione w książce nie są, w swojej większości, oryginalne. Kunszt autora polega na umiejętności syntezy katolickiej tradycji filozoficznej i zaprezentowania jej w czytelny i przekonywujący sposób. Autor zręcznie zestawia i wykorzystuje przemyślenia Augustyna, Tomasza z Akwinu, Newmana, Chestertona, Lewisa i innych. Dla wyjaśnienia procesu dochodzenia do wiary posługuje się metaforą układanki i jest to porównanie dobrze dobrane. Prawdę “układa się” z bardzo wielu niezależnych poszukiwań i doświadczeń, przy czym jest to ruch ukierunkowany pozytywnie: wiara nie zamyka życia w sobie, ale otwiera je na szersze, szczęśliwsze i bardziej racjonalne horyzonty.
Do przeczytania książki chciałbym zachęcić czytelników, którzy pojmują życie w kategoriach nazbyt racjonalistycznych, a także czytelników, którzy takie osoby znają. Sam mam na myśli kogoś, komu chciałbym ją polecić.

 

Colin Kerr jest redaktorem naczelnym kwartalnika “The Catholic Review of Books”. Recenzje zamieszczono w jesiennym numerze z 2014 roku. Oryginał można znaleźć na portalu kwartalnika.

http://www.deon.pl/czytelnia/ksiazki/art,837,do-wiary-przez-rozum.html

Dlaczego Synod jest tak ważny? – przykład Japonii

Elżbieta Wiater

(fot. Dick Thomas Johnson / flickr.com)

Rodzina sama w sobie jest tematem ogranym i nie budzi tak gorącej debaty.Tymczasem wiele wskazuje, że powinna i to natychmiast. Świetnym studium przypadku, który to pokazuje, jest wymierająca na naszych oczach Japonia.

 

Przywykliśmy, że biskupi często powtarzają: “Rodzina ma kluczowe znaczenie społeczne”. To bardzo mądre zdanie stało się sloganem i – jak to slogan – nie budzi większych emocji. Rozpoczęty w niedzielę synod stał się obiektem zainteresowania mediów tylko dlatego, że jest szansa na rewolucyjne zmiany, które z dużym prawdopodobieństwem pociągnęłyby za sobą schizmę. Rodzina sama w sobie jest tematem ogranym i nie budzi tak gorącej debaty.

 

Tymczasem wiele wskazuje, że powinna i to natychmiast. Świetnym studium przypadku, który to pokazuje, jest wymierająca na naszych oczach Japonia. Kraj o wspaniałej, starej kulturze, prawie całkowicie jednolity pod względem narodowości mieszkańców, który po II wojnie światowej błyskawicznie stał się jedną z przodujących gospodarek, głównie jeśli chodzi o najnowsze technologie, powoli zamienia się w kraj bardzo starych ludzi.

 

Przyczyna tego jest banalna: rodzina nie jest dla Japończyków wartością samą w sobie. Nie chcą się żenić (prawie połowę społeczeństwa – 49% – stanowią single), a nawet jeśli się pobierają, nie mają dzieci lub mają jedno lub dwoje. Osoby wychowane w małodzietnych rodzinach powielają ten wzorzec, bo jest im najlepiej znany, a to z kolei tworzy spiralę zachowań sprzyjających mało- lub bezdzietności.

 

Nie potrafią także budować zdrowych relacji w rodzinach, co przekłada się na duże problemy psychiczne dzieci, a te z kolei wyrażają się w bardzo wysokim odsetku samobójstw oraz zaburzeń psychicznych wśród nastolatków. Ponieważ w małych miejscowościach i we wsiach wzrasta liczba osób starszych i nie ma tam pracy, młodzi migrują do miast, które są przeludnione. Z kolei przebywanie w tak ludnym otoczeniu rodzi w nich przeświadczenie, że podobna sytuacja jest w całym kraju, co dodatkowo zmniejsza chęć zostania rodzicami. Na to nakłada się hiperkonsumpcyjny styl życia i podtrzymywanie tradycji, że kobieta, która wyszła za mąż i urodziła dzieci, powinna zrezygnować z pracy zawodowej. To ostatnie sprawia, że kobiety wychodzą za mąż bardzo późno lub wcale, a z urodzeniem dziecka czekają tak długo, jak to tylko możliwe.

 

Na to nakłada się długowieczność tej nacji i w efekcie otrzymujemy społeczeństwo, w którym już w tej chwili ponad 26% stanowią ludzie powyżej 65. roku życia. Na jednego emeryta pracuje około trzech osób, a z prognoz wynika, że wkrótce będą to zaledwie dwie.

 

Ważne jest to, co w praktyce wynika z takiej proporcji wiekowej w społeczeństwie, poza zapowiedzią rychłego jej zniknięcia z powierzchni Ziemi. Otóż:

 

• żeby utrzymać system emerytalno-socjalny, należy zwiększyć liczbę pracujących, a to oznacza trzy działania: wydłużenie wieku emerytalnego do 70. roku życia, zatrudnienie młodocianych i wprowadzenie na rynek pracy matek;

 

• spada innowacyjność gospodarki – od dwudziestu lat Japonia, która była gigantem najnowszych technologii, nie unowocześnia swoich struktur (np. główną metodą komunikacji jest fax), ponieważ ludzie starsi, którzy stanowią coraz większy odsetek społeczeństwa, wolą stare techniki i mają trudność z uczeniem się nowych;

 

• zapada się finansowo system opieki zdrowotnej (ludzie starsi częściej i poważniej chorują) i opieki nad osobami starszymi;

 

• społeczeństwo ubożeje, gdyż rosną obciążenia socjalne i podatki, a to z kolei oznacza, że przestaje inwestować, co z kolei sprawia, że znikają kolejne miejsca pracy i tak wytwarza się spirala powodująca kurczenie się gospodarki;

 

• społeczeństwo ubożeje, więc tym bardziej nie chce mieć dzieci, których wychowanie wymaga nakładów finansowych i zaangażowania, a im mniej jest dzieci, tym mniej jest konsumentów i nawet podniesienie produktywności nie spowoduje wzrostu gospodarczego, bo nie będzie zbytu dla wyprodukowanych dóbr;

 

Wystarczyło przesunąć rodzinę na dalszy plan, a na pierwszym postawić pracę zawodową, dobra konsumpcyjne, własną wygodę, żeby po kilku dekadach w kraju zaczął się ekonomiczny kolaps. Japonia jest już na tej drodze na tyle daleko, że musiałby stać się cud, czyli Japończycy musieliby zgodzić się na zalew imigrantów, żeby ten kraj przetrwał. Ceną za to jest zmiana tożsamości kulturowej i rezygnacja z ksenofobii, z której słyną. Operacje na mentalności społecznej trwają długo, prędzej więc pewnie wymrą.

 

Rodzina jest ważna. Jak powiedział papież Franciszek do rodzin na spotkaniu w Filadelfii: to przestrzeń, w której kluczowe są dwa elementy. Pierwszym z nich są dzieci, które są nadzieją na przyszłość i dają energię do działania. Drugim – osoby starsze, będące żywą pamięcią tego, co było. Jeśli nie ma rodzin, nie ma nadziei i zanika pamięć.

 

A przykład Japonii pokazuje, że wtedy zostaje tylko samotna konsumpcja, która ostatecznie prowadzi do ubóstwa i śmierci.

http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/komentarze/art,2160,dlaczego-synod-jest-tak-wazny-przyklad-japonii.html

 

Zuzanna Pochrzęst

Nasze relacje

Relacje są bardzo ważne w naszym życiu – relacja z Bogiem, rodziną, przyjaciółmi i innymi ludźmi. Jakąś relację mamy z każdym, tylko że w różnym stopniu.

Relacja może być: bliska, daleka, obojętna. Relacje mogą być trudne, czasem towarzyszą im kłótnie wynikające z troski bądź po prostu chęci wszczęcia awantury. Te zatargi nieraz bywają potrzebne, żeby później docenić, jak wielki skarb mamy obok, jak ważny on jest. Relacje budują, inspirują, zachęcają, zmieniają. Mam takie przekonanie, że Bóg chce być w nich obecny. Czasem stawia nas, niegotowych, przed pewnego rodzaju problemem, poddając próbie naszą relację z człowiekiem, który jest trudny bądź którego bardzo kochamy, który jest naszym wsparciem.

Pełnia relacji

„Puste ręce przynoszę przed Twój w niebie tron, manną z nieba nakarm duszę mą”.

Co zrobić, gdy ktoś Ci bliski potrzebuje pomocy, a Ty po ludzku spróbowałeś już każdej możliwej opcji, by mu pomóc, a tutaj nic, zupełnie nic. Jesteś bezradny, bezsilny, zrozpaczony.

Modlitwa. Tylko modlitwa. Noc całą, dzień cały. Nigdy za mało. Szturmuj niebo, szturmuj świętych – miej z Nim relację.

Bóg zaprasza nas do przyjaźni z Nim, intymnej, bliskiej relacji, do najwspanialszego przytulenia, inspiruje przez każdą małą cząsteczkę tego świata, przez blask słońca o poranku, promienie przenikające przez okno i świecące centralnie w oczy – On też ma poczucie humoru, zaskakuje pobudką przez ptaki, które właśnie chciały zrobić sobie gniazdo na Twoim oknie.

Odkrywam Go w pięknie moich przyjaciół, jak i w brzydocie tych, którzy są nękani różnymi chorobami; w cierpieniu i wiecznej tęsknocie, która tak bardzo widoczna jest na twarzach, w oczach, gestach, mimice, a nawet słowach.

Pamiętam pewną Mszę Świętą u dominikanów. Stojąc w kolejce do Komunii Świętej, zauważyłam dziewczynę, która już wracała po przyjęciu Pana Jezusa. Miała bardzo przejęty wyraz twarzy, myślałam, że zaraz się rozpłacze.

Przypomina mi się chwila, to było w gimnazjum… W czasie, kiedy miałam wrażenie, że On mnie opuścił, przyszedł niezwykły moment. Gdy szłam do Komunii, zaczęłam płakać, moje serce biło tak, jakbym szła na spotkanie z wymarzonym chłopakiem, denerwowałam się, a z drugiej strony, nie mogłam się doczekać. Po przyjęciu Jezusa Chrystusa do serca nie wytrzymałam, płakałam całą drogę, idąc do miejsca, gdzie wcześniej stałam – na drugim końcu Kościoła, czując się dumna, przepełniona miłością po spotkaniu.

Dziś wiem, że nie ma pełni bez Chrystusa, bez relacji z Nim, bez EUCHARYSTII.

Życie w obfitości

Wielu z nas ma w sercu tak wielką tęsknotę, którą ciągle chce czymś zagłuszyć. Bywa, że szukając swojego miejsca, mijamy się z tym, czego Bóg chce, wolimy szukać „swoich wygód”, gdzie będzie dobrze, gdzie nie trzeba wychodzić poza granice swojego komfortu, gdzie nie ma trudności, a jest tylko pięknie i cudownie. Nie odzywając się do Boga, szukamy tego w relacjach z ludźmi, używkach bądź wymyślonym przez siebie sposobie spędzania czasu, by nie myśleć, by nie czuć, by znaleźć „to”, co da ukojenie, pełnię.

Sama jestem specjalistką od znajdywania sobie „pełni”, której tak naprawdę na tym świecie nie ma. Jest coś „na chwilę”; sprawia, że czuję się odnowiona, że na ten moment dziura w moim sercu zostaje zaklejona, a ono na nowo rodzi się do życia. Na nowo bije, już nie tak jak kiedyś.

I co? Po czasie relacja kuleje, idzie w zapomnienie.

Bóg jest Bogiem zazdrosnym i niesamowicie miłującym, pragnie relacji tysiąckrotnie mocniejszej niż my pragniemy z ukochanym przyjacielem. Chciałby nas nieustannie przytulać, obejmować, bo kocha tak jak nikt. Rozpala w moim sercu żar codziennie, coraz bardziej i na nowo – posługuje się ludźmi, mówi przez nich, a ja czuję się pobłogosławiona, zmotywowana do dzielenia się tym, jak On zmienia, do pokazywania: Popatrz, to On we mnie, już nie ja, nie boję się. Idę przed siebie, nie przeraża mnie to.

A On mówi do serca: Oto jestem. Znam Cię, przenikam do szpiku kości, twoje włosy na głowie są policzone, ich ilość znam tylko Ja. Oto jestem. Wpatruj się we Mnie. W moim spojrzeniu odnajdziesz odpowiedź na wszystkie swoje pytania, wątpliwości.

Zaufaj Mi

Ja jestem bramą owiec. Wszyscy, którzy przyszli przede Mną, są złodziejami i rozbójnikami, a nie posłuchały ich owce. Ja jestem bramą. Jeżeli ktoś wejdzie przeze Mnie, będzie zbawiony – wejdzie i wyjdzie, i znajdzie paszę. Złodziej przychodzi tylko po to, aby kraść, zabijać i niszczyć. Ja przyszedłem po to, aby owce miały życie i miały je w obfitości.

Coraz bardziej zaczynam lubić być tą bezbronną owieczką, zagubioną, słabą, upadającą, bo wtedy On zmienia moje myślenie i wywyższa się w moim życiu, a ja już w mniej niezdarny sposób pragnę Jemu oddawać się coraz bardziej, rezygnując z siebie. Mając życie w obfitości.

Zuzanna Pochrzęst

Rycerz Młodych 3/2015

fot. Foundry Couple

Pixabay (cc)

http://www.katolik.pl/nasze-relacje,25104,416,cz.html

************

 

Tomasz Kot SJ

O zmęczeniu, które chroni człowieczeństwo

Gdyby nie zmęczenie, można by zrobić więcej i lepiej, żyć intensywniej… Chyba nikt dziś nie ceni zmęczenia. Raczej spostrzegamy je jako ograniczenie, które najlepiej byłoby pokonać. Często już nie wystarcza tradycyjna kawa, by nieco wydłużyć czas czuwania. Półki sklepów uginają się od specyfików w kolorowych opakowaniach, które obiecują wyeliminowanie zmęczenia, przynajmniej na jakiś czas, ale za to bez potrzeby odpoczynku! Wielu nie przeszkadza nawet to, że natura i tak daje o sobie znać i później przychodzi jeszcze większe wyczerpanie. Różnego typu napoje pobudzające czy inne tego typu środki, choć wykorzystują zdobycze współczesnej medycyny, tak naprawdę swą atrakcyjność budują, odwołując się do marzenia starego jak świat: zero zmęczenia! Bogowie greckiego panteonu, choć sypiali, nie znali zmęczenia. Niewyczerpani i niestrudzeni wzbudzali zazdrość i prowokowali marzenia słuchaczy greckich mitów. Pragnienie wyzwolenia się z pęt zmęczenia jest chyba jednak czymś bardziej uniwersalnym. Z pewnością zdecydowana większość entuzjastów red bulla, jeśli w ogóle słyszała greckie mity, niewiele z nich pamięta. Podobnie jednak jak starożytni wyciąga rękę w poszukiwaniu panaceum na zmęczenie.

Dziecko zasypiające pośród swych zabawek, uczeń nad zeszytem, robotnicy przystający niosąc wielkie ciężary, staruszkowie niemogący już podnieść łyżki do swych ust… To tylko niektóre obrazy zmęczenia. Męczy zabawa, nauka, praca, ludzie i po prostu samo życie. I nie dotyczy to jedynie kondycji fizycznej. Równie, a nawet bardziej dotkliwie można być wyczerpanym psychicznie. Zmęczyć się może także nasza wiara.

Zmęczenie jest zatem jednym z najbardziej fundamentalnych doświadczeń człowieka. Towarzyszy wszystkim bez wyjątku, od dnia narodzin po samą śmierć, we wszystkich dziedzinach życia. Czy jest jednak ono jedynie nieuniknioną przypadłością ludzkiej kondycji, która pojawiając się co pewien czas, zmusza nas do wstrzymania naszych działań, opóźnia realizację naszych projektów, stawiając nas niejako na marginesie życia? Czy w doświadczeniu zmęczenia jest jakikolwiek sens? Czy, nie mając innego wyjścia, winno się zmęczenie jedynie redukować do koniecznego minimum, które należy po prostu przeczekać?

Daj Mi pić

Tak jak w ludzkim życiu, zmęczenie raz po raz pojawia się na kartach Biblii. Najwięcej jednak mówi się o nim w Sychar, małym miasteczku samarytańskim, przy studni Jakuba (por. J 4, 1-42). To właśnie tutaj, w samo południe, usiadł Jezus. Za chwilę do tej samej studni podejdzie kobieta, której imienia Ewangelista nie zapisał, jakby chciał, by każdy mógł wstawić w tym miejscu własne. Rozmowa będzie dotyczyć wody, miejsc kultu i życia wiecznego… Będzie bardzo głęboka i teologiczna – jak to zazwyczaj bywa w Janowej Ewangelii.

Zanim jednak do niej dojdzie, warto nie przegapić jednego zdania: Jezus zmęczony drogą siedział sobie przy źródle (J 4, 6). Ot, codzienny obrazek ze zwykłego, ludzkiego życia. Niewiele tu z Chrystusa tryumfującego, pełnego mocy, przychodzącego z pomocą innym. Wręcz przeciwnie, tym razem to Jezus, spragniony, prosi nadchodzącą kobietę o pomoc: Daj Mi pić (J 4, 7). Tak zaczyna się spotkanie, które przemieni życie tej kobiety i wielu innych mieszkańców Sychar. Właśnie od zmęczenia i pragnienia. W takim razie zmęczenie nie musi być zupełnie nieużyteczne… Może się ono stać – bardziej nawet niż czas, gdy czujemy się pełni sił i energii, gdy działamy i jesteśmy bardzo wydajni – uprzywilejowanym miejscem spotkania Boga. W każdym razie On sam wybrał taki sposób na spotkanie człowieka: przychodzi zmęczony, więc coś w tym musi być.

Po krótkiej wzmiance na samym początku w całym opisie spotkania nie będzie już mowy o zmęczeniu, ale tylko pozornie. Zmęczenie zawsze podpowiada nam, że trzeba szukać źródła siły, która pozwoli je przezwyciężyć. Cóż bardziej może dać wytchnienie w południowy skwar niż kilka łyków orzeźwiającej wody? A właśnie wody dotyczy rozmowa Jezusa z Samarytanką, czyli tego, co pozwala ugasić pragnienie i przezwyciężyć zmęczenie.

Pragnienie i zmęczenie idą zawsze w parze. Zmęczenie obnaża pragnienie życia, o którym łatwo nam przychodzi zapomnieć, gdy jesteśmy pełni energii i gdy może nam się wydawać, że mamy w sobie życie. I nie tylko o zmęczenie fizyczne tu chodzi. Każde działanie, każdy gest i każda sytuacja – niezależnie od tego, czy dotyczy rzeczywistości fizycznej, czy duchowej – niesie ze sobą zmęczenie. Zresztą podobnie można powiedzieć o braku działania. Bywamy przecież zmęczeni “nicnierobieniem”, choć pozornie oszczędza ono wszelkie nasze siły… Gdy zatem przy studni Jakuba mowa jest o wodzie i ugaszeniu pragnienia, za każdym razem chodzi o pragnienie życia i zmęczenie, które objawia jego brak.

 Na prośbę Jezusa kobieta nie odpowiada od razu. Zaskakuje ją sama prośba, a raczej to, że Jezus, będąc Żydem, w ogóle ośmiela się zwrócić z nią do Samarytanki. Zaskoczenie jest jeszcze większe, gdy proszący Daj Mi pić mówi o tym, że mógłby jej dać wody żywej. Rozsądek szybko jednak bierze górę nad zdziwieniem: Panie, nie masz czerpaka, a studnia jest głęboka. Skądże więc weźmiesz wody żywej? (J 4, 11). Samarytanka – podobnie jak każdy z nas – wie, jak bardzo woda potrzebna jest do podtrzymania życia i zna trud codziennych pielgrzymek do studni. Wie też, że potrzebny jest czerpak. To wszystko oznacza pomysłowość człowieka w poszukiwaniu przezwyciężania zmęczenia, która dziś może bardziej niż kiedykolwiek rozwinęła różne techniki i środki podtrzymujące nasze siły czy nawet przedłużające życie.Jednak używając nawet najlepszych środków i będąc w sile wieku, nie uda się nam wyeliminować zmęczenia raz na zawsze. Najlepszy odpoczynek to tylko odsunięcie w czasie kolejnego doświadczenia zmęczenia: Każdy, kto pije tę wodę, znów będzie pragnął (J 4, 13). W powtarzalności zmęczenia czy pragnienia doświadczamy czegoś bardzo poważnego: własnej niewystarczalności, ograniczenia czy – jak powiedzieliby opisowo biblijni autorzy – niebycia Bogiem, czyli bycia stworzeniem. Choć wydawać się to może bardzo oczywiste – nie brak przecież takich stwierdzeń w teologicznych i duchowych traktatach – praktyka codziennego życia świadczy jednak o tym, że bardzo trudno się nam do tego przyznać. Choćby dlatego, że nie cenimy przeróżnych stanów zmęczenia, próbując ich unikać, denerwując się nimi, żałując, że się nam przydarzają.

A przecież to nasza ludzka rzeczywistość, tak samo ważna jak możliwość działania i tworzenia. Niedocenianie jej, spychanie na dalszy plan czy nawet wstydliwe skrywanie to próba bycia kimś innym niż w rzeczywistości jesteśmy, próba bycia nieludźmi. Może właśnie dlatego na spotkanie z Samarytanką Jezus przyszedł zmęczony i zwyczajnie poprosił, by dała Mu pić. Jakby chciał pokazać, że nie wstydzi się być człowiekiem, z tym wszystkim, co przydarza się ludziom: zmęczeniem, słabością, starością…

Przyjdźcie do Mnie wszyscy

Dalszy ciąg spotkania przy studni Jakuba przynosi niesamowitą obietnicę: Kto zaś będzie pił wodę, którą Ja mu dam, nie będzie pragnął na wieki, lecz woda, którą Ja mu dam, stanie się w nim źródłem tryskającym ku życiu wiecznemu (J 4, 14). Nic dziwnego, że role się odwracają i teraz Samarytanka prosi o wodę, która raz na zawsze ugasiłaby jej pragnienie, oszczędzając kolejnych, codziennych wypraw do studni.

Niezrozumiała może się wydawać w tym kontekście prośba Jezusa: Idź, zawołaj swego męża i wróć tutaj! (J 4, 16) – jakby zupełnie zmieniająca temat rozmowy. Zmiana ta jednak znów jest tylko pozorna. Historia pięciu mężów kobiety i szóstego mężczyzny, który już nawet nie jest jej mężem, przypomina czerpanie wody ze studni: ciągle na nowo, ciągle kolejny raz, który znów nie okazał się ostatecznym, lub inaczej mówiąc – tym właściwym. Słysząc to, kobieta wraca do miasta, zostawiając dzban, tak jakby nagle przestała pragnąć i szukać. Czyżby spotkany Jezus był w końcu tym właściwym? Symbolika biblijna podpowiada, że byłby to siódmy jej mężczyzna – prawdziwy, pełny, taki jak żaden dotąd.

Zmęczenie i pragnienie popychają nas do poszukiwania źródła siły poza nami, popychają nas do spotkań, które zdają się obiecywać spełnienie. Sześciu mężczyzn w życiu Samarytanki z Ewangelii św. Jana to nic innego jak wołanie pragnienia o “miłość, która nie męczy i która się nie męczy”. Pragnienia ciągle rozczarowanego. Powtarzalność naszego zmęczenia i naszego pragnienia, mimo różnych prób zaradzenia, nieuchronnie prowadzi do poszukiwania czegoś radykalnie innego, co nie będzie już tylko kolejnym epizodem w coraz dłuższej serii prób. Siódmy mężczyzna Samarytanki był naprawdę Inny. Tak inny, że zapomniała o dzbanie z wodą i o pragnieniu. Św. Augustyn mawiał, że niespokojne jest serce ludzkie, dopóki nie spocznie w Bogu.

Każde zmęczenie niesie zatem w sobie przypomnienie pragnienia Życia, którego nie mamy w sobie. W pewien sposób może stać się cenniejsze niż każda działalność i zabieganie, ponieważ odsłania prawdę o nas. Owszem, może się zdarzyć, że będziemy próbować dostępnymi nam środkami przeciwdziałać zmęczeniu, próbując jak najszybciej odzyskać siły i o nim zapomnieć. Wcześniej czy później jednak przychodzi zmęczenie zmęczeniem i tęsknota za prawdziwym wytchnieniem. Wówczas uszy nasze stają się szczególnie wrażliwe na zaproszenie Jezusa: Przyjdźcie do Mnie wszyscy, którzy utrudzeni i obciążeni jesteście, a Ja was pokrzepię (Mt 11, 28). Zaproszenie, które z trudem mogą usłyszeć wypoczęci i pełni sił… Zmęczenie stoi na straży naszego człowieczeństwa. Chroni je często wbrew nam samym.

Tomasz Kot SJ

http://www.katolik.pl/o-zmeczeniu–ktore-chroni-czlowieczenstwo,22492,416,cz.html?s=2

o. Bartłomiej J. Kucharski OCD

Żyć w głębokiej relacji z Bogiem

Rozmowa z o. Wilfridem Stinissenem, szwedzkim karmelitą bosym, pisarzem i wybitnym znawcą duchowości karmelitańskiejDrogi Ojcze, jest Ojciec obecnie, dzięki kilku przekładom książek na j. polski, znanym i cenionym wysoko popularyzatorem myśli św. Jana od Krzyża i św. Teresy od Jezusa w naszym kraju. Czytelnicy dzięki Noc jest mi światłem, Chleb, który łamiemy i Drodze modlitwy wewnętrznej mogli poznać głębię przemyśleń i poglądów Ojca na temat potrzeby pielęgnowania skarbu żywej wiary. Nie znają oni, jeśli tak można określić, Ojca prywatnie. Jeśli jest to możliwe, to proszę o kilka słów na temat okoliczności, które skłoniły Ojca do wejścia na “drogę karmelitańskiej doskonałości”.

 

Będąc jeszcze młodym chłopcem wiedziałem, że chcę być księdzem. Pociągało mnie życie w jakimś zakonie misyjnym. Okazał się nim Karmel i widzę w tym tylko ingerencję Bożej Opatrzności. Bóg tak chciał i kiedy to zrozumiałem właściwie nigdy nie wątpiłem już w moje powołanie. Miałem 16 lat, kiedy wstąpiłem do klasztoru i pierwsze lata nie zawsze były łatwe, ale przeświadczenie o Bożej woli było dla mnie zupełnie jasne. Kiedy później lepiej poznałem charyzmat Karmelu – szczególnie poprzez Ojca Jerome Meersschaut OCD, mojego spowiednika, który był bardzo uduchowionym człowiekiem – doświadczyłem, że rzeczywiście przynależę do Karmelu. Jest on dla mnie bezgraniczną otwartością na rzeczywistość wewnętrzną, gdzie wszystko ogarnia miłość Boża. Jednak nie czuję, abym był już “gotowym” karmelitą. Powołanie jest czymś, w czym nieustannie się wzrasta.

Żyje Ojciec na prawdziwej pustyni – w kraju w przeważającej mierze protestanckim, gdzie tzw. praktykujących chrześcijan nie jest zbyt wielu. Na ile ta sytuacja pomaga Ojcu zrozumieć współczesny świat, który zapomniał o Bogu?

We współczesnej kulturze i społeczeństwach odzwierciedla się wiele wewnętrznego zagubienia ludzi. Wyraźnym tego przykładem jest sztuka, która często graniczy z psychopatią. Równocześnie rośnie zagubienie, z uwagi na brak stabilizacji społecznej. Najczęściej spotykam się z ludźmi poprzez osobiste rozmowy z nimi. To, co obserwuję nie odbiega chyba od tego, co mógłbym zaobserwować w bardziej tradycyjnym katolickim kraju, w każdym razie w krajach zachodnich. Spotykając się z biedą i poszukiwaniami poszczególnych ludzi mam wrażenie, że największa szansa spoczywa w zrozumieniu naszych czasów. Jednak również tutaj dostrzegam istnienie wielu pozytywnych stron. Kto doświadcza wewnętrznej pustki, temu często łatwiej otworzyć się na głębszą relację do Boga niż komuś, kto jest pełen różnych religijnych przyzwyczajeń. Mojego szwedzkiego środowiska nie nazwałbym pustynią, ale raczej szansą. Przemoc i moralna dekadencja to zjawiska tragiczne, ale nie mogą sprawić, aby Bóg stał się wobec nich bezradny. On działa w ludzkich wnętrzach nawet w najbardziej mrocznych okolicznościach.

Często spotykam się z opinią czytelników Ojca książek i sam tę opinię podzielam, że są to bardzo głębokie traktaty o życiu wewnętrznym i teologii, pisane językiem niezwykle prostym, przejrzystym, zrozumiałym dla każdego, a przy tym bardzo piękny literacko. W czym tkwi sekret Ojca stylu?

Do mojego powołania jako karmelity należy głoszenie homilii i nauczanie o życiu wewnętrznym. Jeżeli za moim pisaniem kryje się jakaś “tajemnica”, to nie może nią być nic innego jak to, że próbuję wypełnić swoje powołanie i wykorzystać te zdolności, jakie otrzymałem. Może pomagam siać, ale to Bóg daje wzrost.

Dzisiejszy świat coraz bardziej staje się obojętny na sprawy Boże. Jakie miejsce widziałby Ojciec w nim dla Karmelu i jego posłannictwa?

Doświadczam, że duchowość Karmelu łatwo znajduje posłuch u współczesnych ludzi. Karmel przecież nie opowiada się za niczym innym jak tylko za głębokim uduchowieniem bez wielu systematycznych metod. Tego szuka człowiek w dzisiejszych czasach.

Polscy poeci doby Romantyzmu spełniali rolę duchowych mistrzów, przewodników narodu, kształtowali jego duchowe oblicze. Obecnie, w dobie rozwoju tzw. “pop-kultury” wpływ “sztuki klasycznej” na świadomość społeczeństw jest coraz bardziej ograniczony. Co Ojciec, jako znawca i miłośnik sztuki, sądzi na ten temat? Czy jest możliwe powtórne zintegrowanie świata religii ze światem sztuki we wzajemnej ich inspiracji?

Nie jestem wielkim znawcą sztuki, ale w mojej Ojczyźnie, Flandrii, sztuka zawsze była silnie zintegrowana z religijnością. Według mnie, sztuka ma stanowić bramę otwierającą na głębszą prawdę o życiu, tak, bramę do Boga. Artysta zawsze w pewnej mierze ma prorockie powołanie, a tym samym ma wielką odpowiedzialność. W późniejszym czasie na Zachodzie bardziej rozpowszechniły się ikony. To pozytywny znak. W każdej sztuce możemy wiele nauczyć się od ikonografii Kościoła wschodniego. Szacunek i powaga powinny być natchnieniem tak dla samego procesu tworzenia, jak i potem dla jego odbioru. Sztuka i religia nierozdzielnie należą do siebie, jestem o tym przekonany.

Noc jest mi światłem przynosi, moim zdaniem, genialną myśl o pozytywnej możliwości wkomponowania wszelkiego rodzaju nerwic i psychicznych problemów w proces duchowego rozwoju człowieka. Wokół nas żyje wielu ludzi, dla których ten rodzaj cierpienia stanowi ogromną siłę destrukcyjną. A tymczasem te “psychiczne śmieci” mogą być przemienione w brylanty. Czy możemy spodziewać się rozwinięcia tego tematu w osobnej publikacji?

Nie mam obecnie takich planów, ale często podejmuję tę myśl, że wszystko może być zintegrowane. W moich osobistych kontaktach widziałem cudowne tego rodzaju przykłady. Nikt nie musi rozpaczać nad swoją sytuacją. Psychiczne zranienia, które w jakimś stopniu wszyscy nosimy, mogą być drogą zbliżenia do Boga.

Przeżywamy obecnie rok poświęcony pamięci św. Teresy od Dzieciątka Jezus. W jakim stopniu jej życie i pisma pomogły Ojcu pełniej zrozumieć duchowe przesłanie Karmelu?

Nieustannie do niej wracam. Pozwala Bogu być Bogiem i ufa, że Jego miłość jest we wszystkim. Nic więcej nie potrzeba do życia duchowego. Mała Teresa to skarb!

Dla karmelity zawsze jedną z inspiracji w rozwoju życia duchowego był intymny kontakt z Osobą Maryi. Co jest, zdaniem Ojca, najważniejsze w tej relacji?

Kiedy patrzymy na Maryję, próbując się upodobnić do Niej i pozwolić, aby w nas żyła swoim życiem, stajemy się tymi, do czego zostaliśmy stworzeni. Maryja jest zupełnie nie skomplikowana. Jest jedynie totalną otwartością na Boga, jest “tak” dla Niego bez żadnych rezerw. Jeżeli naszą drogę wewnętrzną przemierzamy razem z Nią, to wszystko się rozjaśnia i nabiera prostoty.

Jeden z prawosławnych teologów, Evdokimov, nazwał kobietę “kapłanką bytu” wnikającą mocą swej duchowej struktury w głębię istnienia. Wiemy również, iż w znacznej części mistykami Kościoła były kobiety. Czy nie nadszedł obecnie czas na dowartościowanie teologii uprawianej przez kobiety? Co, zdaniem Ojca, mogą one wnieść nowego w teologiczną wizję spraw Bożych, do tej pory w głównej mierze kształtowaną przez umysły męskie?

Teologia, sądzę, jest najlepsza kiedy stanowi współpracę mężczyzny z kobietą. Gdyby wszyscy teologowie mężczyźni współpracowali z kobietami, to wiele spraw wyglądałoby inaczej. Istnieje komplementarność różnych sposobów w jakich kobieta i mężczyzna odnoszą się do Boga. Owa komplementamość ma szansę zafunkcjonować tylko wówczas, jeżeli oboje partnerzy są otwarci i rzeczywiście chcą przyjąć do siebie to, co druga strona może dać. Kobieta ma wielką zdolność wczucia i bezpośrednią otwartość na tajemnicę. Jest też wrażliwsza i delikatniejsza w swej istocie. To może ubogacać mężczyznę i równocześnie on może to uzupełniać swą stanowczością i obiektywizmem. Osobiście współpracuję z jedną z sióstr karmelitanek, co wciąż otwiera przede mną nowe perspektywy. Jest czymś pięknym odkrywać bogactwo w różnorodności. Nie wierzę w “kobiecą teologię”, ale wierzę, że współpraca mężczyzn z kobietami jest owocna i nawet konieczna dla teologii.

Karl Rahner powiedział, że Kościół XXI wieku będzie Kościołem mistyków albo nie będzie go wcale. Czy mógłby Ojciec rozwinąć tę myśl na koniec naszej rozmowy, za którą serdecznie dziękuję?

Chrześcijaństwo miało niezastąpione znaczenie dla rozwoju świata. Teraz coraz bardziej musimy przychylić się do stwierdzenia, że ten czas już minął. Kościół nie może już opierać się na kulturze. W wielu miejscach jego głos jest tylko jednym z wielu. Jednak choć widzialna rola Kościoła zmniejszyła się, to myślę, że on nadal jest sakramentem miłości, jaką Bóg oferuje całemu światu. W niewidzialnej, duchowej rzeczywistości Kościół coraz wyraźniej musi się zakotwiczać, poprzez ludzi, którzy żyją w głębokiej relacji z Bogiem. Również tam, na obszarze mistyki, możliwe jest patrzenie jasno i z nadzieją na świat, który wydaje się coraz bardziej oddalony od Boga.

Rozmawiał Bartłomiej Kucharski OCD

http://www.katolik.pl/zyc-w-glebokiej-relacji-z-bogiem,23780,416,cz.html?s=2

Michał Golubiewski OP

Drzewo śmierci i życia

Różnie można patrzeć na krzyż. Zanim pomyślimy o nim jako o znaku naszego zbawienia, trzeba spojrzeć w twarz prawdzie, że najpierw był po prostu wyjątkowo okrutnym narzędziem tortur i śmierci.

Dla starożytnych krzyż był czymś ponurym i odpychającym, nieco podobnie jak dla nas szubienica. Jakie skojarzenia budził, widać dobrze ze słów Cycerona, sławnego rzymskiego mówcy, prawnika i filozofa z pierwszego wieku przed Chrystusem: „Sama nazwa krzyża daleka niech będzie nie tylko od ciała obywatela rzymskiego, lecz także od jego myśli, oczu i uszu. (…) Nie tylko taki kres życia i męka, ale też taki rodzaj śmierci, oczekiwanie na nią, a wreszcie sama myśl o niej niegodna jest obywatela rzymskiego i człowieka wolnego” (Pro C. Rabirio perduellionis reo 5,16, cyt. za: D. Forstner OSB, Świat symboliki chrześcijańskiej, Warszawa 1990). Sama myśl o krzyżu, jako niegodna „człowieka wolnego”…

Śmierć osób poddanych egzekucji przez ukrzyżowanie następowała zwykle nie od ran, ale przez uduszenie lub niewydolność serca związaną z niedotlenieniem. Skazańcy wisząc przybici za ręce do belek krzyża, mieli z czasem coraz większe trudności z zaczerpnięciem powietrza. Walcząc o kolejny oddech, starali się nieco podnieść na przebitych stopach. Złamanie kości poniżej kolan, co uczyniono skazańcom obok Jezusa, przyśpieszało śmierć, bo nie można już było oprzeć się na nogach, żeby nabrać powietrza.

To właśnie na taki krzyż rzucił nowe światło fakt zmartwychwstania Chrystusa. Święto Podwyższenia Krzyża Świętego stawia nam przed oczami krzyż Chrystusa już opromieniony Jego zmartwychwstaniem. Narzędzie kaźni widzimy jako świadka Bożej chwały.

Krzyż odnaleziony

Jest to jednocześnie święto mające wyraźne korzenie historyczne. 14 września 325 r. św. Helena, matka cesarza Konstantyna, miała odnaleźć w Jerozolimie Krzyż Pański i stąd data święta. Istnieją różne tradycje co do tego, w jaki sposób rozpoznano Krzyż Chrystusa. Niektóre mówią, że za jego sprawą, przez dotknięcie dokonało się uzdrowienie chorej lub nawet wskrzeszenie zmarłej kobiety. Przedstawiciele innej tradycji podają, że wraz z Krzyżem odnaleziono titulus, tabliczkę, o której mowa w Ewangeliach: „Jezus Nazerejczyk, Król Żydowski”. Odnalezione relikwie Krzyża podzielone zostały początkowo na trzy części. Jedna pozostała w Jerozolimie, druga przekazana została do Rzymu, trzecia powędrowała do Konstantynopola. Od tego momentu rozpoczęło się rozprzestrzenianie ich cząstek po całym świecie chrześcijańskim.

Krzyż wywyższony

Sama nazwa święta – „Podwyższenie Krzyża” – ma swoje źródło w zwyczaju uroczystego ukazywania relikwii Krzyża w przechowujących je kościołach, świątecznego eksponowania ich na podwyższonym miejscu. Pobrzmiewają jednak w tej nazwie także przynajmniej dwa inne „echa”.

Pierwsze to odniesienie biblijne do Księgi Liczb, do fragmentu proponowanego obecnie w liturgii święta Podwyższenia Krzyża. W 21. rozdziale tej księgi znajduje się opis jadowitych węży kąsających Izraelitów na pustyni i „podwyższenia” węża miedzianego. Spojrzenie na niego staje się z Bożego postanowienia lekarstwem na ukąszenie węży. W podwyższeniu Krzyża Chrystusa można odczytać nawiązanie do tej biblijnej historii. Krzyż jest związany z cierpieniem, ale jednocześnie jest miejscem zwycięskiej ofiary Jezusa. Podobnie jak w starotestamentalnej historii, mamy tu do czynienia z lekarstwem czy „antidotum”, które jest paradoksalne. Obraz tego, co przynosi śmierć (wąż i krzyż), staje się źródłem ratunku przed śmiercią, źródłem życia.

Drugie „echo” dotyczy procesu „wywyższenia Krzyża”, który dokonał się przez 300 lat od śmierci i zmartwychwstania Chrystusa. Ta materialna pamiątka śmierci Pana, która na początku nie budziła sama w sobie podobnego zainteresowania, staje się przedmiotem najgłębszej czci. Można się zastanawiać, dlaczego tak się stało. Być może na początku wszystko inne bledło wobec obejmującego wszystko blasku zmartwychwstania Jezusa. Nie bez znaczenia jest na pewno fakt, że uroczysta wyprawa św. Heleny po Krzyż do Jerozolimy mogła mieć miejsce dopiero, kiedy w IV w. chrześcijaństwo uzyskało pełnię praw w Cesarstwie Rzymskim. Być może też z czasem dokonało się stopniowe przyswajanie w świadomości wierzących tych wszystkich miejsc Pisma, które mówią o mocy Bożej w kontekście Krzyża. Tak właśnie przecież pisze o nim św. Paweł (1 Kor 1, 18). Krzyż jest ponadto znakiem chluby (Ga 6, 14), znakiem dokonanego przez Jezusa pojednania (Ef 2, 16) i wprowadzonego przez Niego pokoju między niebem i ziemią (Kol 1, 20).

Stopniowo, zwłaszcza w liturgii Kościoła, Krzyż święty stawał się jakby soczewką obejmującą i skupiającą w sobie światło wszystkich tajemnic Chrystusa: Jego życie i mękę, śmierć i zmartwychwstanie, panowanie nad światem i paruzję, kiedy to „ukaże się na niebie znak Syna Człowieczego” (Mt 24, 30).

Drzewo kosmiczne

W święto Podwyższenia Krzyża Świętego, nieco inaczej niż w Wielki Piątek, kładzie się akcent na „chwalebną stronę Krzyża”. Widać to w mszalnej prefacji na to święto, która mówi o dokonanym na krzyżu zwycięstwie nad Szatanem i początku nowego życia. O tej chwalebnej wizji Krzyża wspaniale pisali niektórzy ojcowie Kościoła. Przywołam tu dłuższy, ale szczególnie piękny cytat z pism Pseudo-Hipolita (ok. V w.): „To drzewo jest dla mnie wiecznym zbawieniem, nim się karmię, nim się żywię. Zakorzeniam się w jego korzeniach, rozprzestrzeniam się w jego gałęziach, obmywam się jego rosą, a jego duch karmi mnie i ożywia jak powiew wiatru. W jego cieniu rozbiłem namiot i uciekając przed ogromnym upałem mam tam obfitujące w rosę schronienie. Kwitnę z jego kwiatami, rozkoszuję się w pełni jego owocami, swobodnie korzystam z jego plonów, które od początku dla mnie zostały przeznaczone”.

W tej perspektywie krzyż staje się jakby „kosmicznym drzewem”, którego „głębokość, długość, szerokość i wysokość” (por. Ef 3, 17–19) obejmuje cały wszechświat, a Chrystus przenika go swym Bóstwem i napełnia harmonią. Pseudo-Hipolit pisze dalej: „Ono jest dla mnie wąską ścieżką, ono jest ciernistą drogą, jest drabiną Jakubową i drogą aniołów, na szczycie której naprawdę wsparł się Pan. Drzewo to, sięgające nieba, z ziemi do nieba się wzniosło; jest ono nieśmiertelną rośliną, która tkwi między niebem i ziemią, jest podporą wszystkich rzeczy, fundamentem wszechświata, oparciem zamieszkałej ziemi, kosmicznym węzłem (…). Sięgając swym wierzchołkiem niebios, korzeniami tkwiąc na ziemi, a potężnymi ramionami ogarniając ze wszystkich stron ogromną przestrzeń powietrza, całe było we wszystkim i było wszędzie” (Pseudo-Hipolit, Homilia paschalna, nr 51, [w:] Pisma paschalne, tłum. S. Kalinkowski, Kraków 1994).

Niezwykle daleko odeszliśmy od zacytowanych na początku słów Cycerona o tym, że sama nawet myśl o krzyżu jest niegodna wolnego człowieka. Dla chrześcijan jest inaczej. Krzyż, będąc znakiem męki Jezusa z Nazaretu, Jego miłości oraz chwalebnego zwycięstwa nad śmiercią i grzechem, jest dla nas przez to znakiem zbawienia i prawdziwej wolności „ku której wyswobodził nas Chrystus” (por. Ga 5, 1).

Michał Golubiewski OP

Przewodnik Katolicki 36/2015

fot. Frankbeckerde person

Pixabay (cc)

http://www.katolik.pl/drzewo-smierci-i-zycia,25103,416,cz.html

 

Obżarstwo matką nieczystości

• przez PSPO
• 5 października 2015

 

Ewagriusz wielokrotnie i przy różnych okazjach pisał o ścisłej zależności nieczystości od obżarstwa, opierając się na wcześniejszym tradycyjnym nauczaniu chrześcijańskim i niechrześcijańskim dotyczącym tego tematu. W Scholiach do Eklezjastesa, komentując fragment: Oddal gniew od twego serca, złość od twego ciała (Koh 10,1-2) określa za autorem biblijnym obżarstwo i nieczystość złością ciała.

Obżarstwo czy inaczej sytość jest matką nieczystości w podwójnym znaczeniu: z jednej bowiem strony może jej łatwo ulegać mnich, który przegrał walkę z demonem obżarstwa, z drugiej jednak ten, który przezwyciężył już podsuwane przez tego demona namiętne myśli, gdy teraz doświadcza braku zaspokojenia potrzeb seksualnych, z łatwością może powrócić do pocieszania się pokarmami i napojami. Z podobną sytuacją mamy do czynienia, gdy myśli namiętne szybko zwracają się do jedzenia: „ilekroć duch nieczystości im urągający na chwilę się zatrzymuje, a to dlatego, że są przekonane, iż osiągnęły granicę wstrzemięźliwości”. Gdy demon nieczystości na chwilę zatrzyma się w swych atakach na mnicha, wtedy bardzo łatwo może on paść ofiarą złudzenia, iż osiągnął już stałą wstrzemięźliwość i skoncentrowany dotychczas na obronie przed nieczystością niepostrzeżenie wpada na nowo w sidła obżarstwa. Po myślach nieczystych bowiem, jak pisał Ewagriusz, demony bardzo szybko podsuwają myśli pełne troski o własne zdrowie i życie, oddając mnicha znowu w objęcia demona obżarstwa. A ono, jak zaraz zobaczymy, rozbudza na nowo myśli nieczyste i w ten sposób błędne koło się zamyka, a obydwie myśli namiętne nawzajem się napędzają. W każdym razie, zdaniem Ewagriusza, obżarstwo bezpośrednio lub wtórnie jest główną przyczyną rozbudzenia pożądania seksualnego.

W traktacie O różnych rodzajach złych myśli stwierdza on: „Nie można bowiem wpaść w sidła ducha nieczystości, jeżeli się nie upadło [najpierw] za sprawą [demona] obżarstwa”.

Podobnie w dziele O ośmiu duchach zła pisał: „Powściągliwość rodzi wstrzemięźliwość, obżarstwo zaś jest matką rozpasania”. I nawet jeśli w tekście pojawia się bardziej ogólne określenie akolasia w miejsce porneia, to nie ma wątpliwości, że chodzi o nieczystość, co potwierdza fragment innego pisma mnicha z Pontu: „Obżarstwo zatem jest matką nieczystości”.

Istotą działania demona nieczystości w tej przestrzeni jest łudzenie anachorety możliwością osiągnięcia czystości przy jednoczesnym byciu sytym. Ewagriusz przestrzega przed takim złudzeniem, opisując wszystko w typowy dla siebie, plastyczny sposób:

 

Kto walczy z duchem nieczystości, nie weźmie sobie sytości za sprzymierzeńca, bowiem ta opuści go i stanie po stronie przeciwników, i na koniec będzie walczyć razem z wrogami przeciwko niemu […]. Kto napełnia żołądek i podaje się za powściągliwego, podobny jest do tego, kto mówi, że gasi pożar na ściernisku […]. Kolumna spoczywa na bazie, a nieczystość wspiera się na sytości.

 

Warto zauważyć, iż według autora traktatu myśli nieczyste rodzą się w duszy mnicha nie tylko w sytuacji spożywania w nadmiarze jakichś wyszukanych pokarmów, ale także podczas spożywania do syta chleba i wody. Stąd podstawą do walki, zarówno z demonem obżarstwa, jak i nieczystości, jest post jakościowy i ilościowy, czyli w praktyce spożywanie tylko chleba i wody i to nie do syta. Radzi więc anachoretom:

 

Odważaj na wadze twój chleb do spożycia i pij ilość wody ściśle odmierzoną, a duch nierządu ucieknie od ciebie.

 

Jak w przypadku obżarstwa, tak również w walce z demonem nierządu ważne jest ustalenie sobie właściwej dla siebie miary jedzenia chleba i picia wody. Ograniczenie w jedzeniu, piciu oraz korzystaniu ze snu przyspieszają proces oczyszczenia i osiągnięcia beznamiętności. Posty, modlitwa i nocne czuwania uzdrawiają pożądliwą część duszy, czyniąc ją odporną zarówno na myśli nieczyste, jak też na złość. Demon nierządu ucieka bowiem przed wszelką udręką ciała:

 

Zły duch rozwiązłości, najpierw niespodziewanie podsuwa myśli nieczyste zawodnikowi zajętemu ćwiczeniem się w cnotach, a następnie szybko ucieka, nie wytrzymując żaru ognistej pochodni trudów.

 

Doświadczył tego sam Ewagriusz, gdy pytając abba Makarego, w jaki sposób mógłby pokonać ducha nieczystego, otrzymał odpowiedź: „Nie jedz niczego w swoim czasie ani owoców, ani niczego gotowanego na ogniu”. Mnich z Pontu starał się praktykować tę zasadę, co jak wiemy przypłacił niewydolnością żołądka. Pomocą w powściągnięciu rozpłomienionych zmysłów jest również ciągła pamięć o śmierci ciała i wyobrażenie sobie sprawiedliwego sądu Bożego. W każdym razie mnich, który wzgardził pożywieniem i utrudził własne ciało, uwalniał się szybko od demona nieczystości, a także od gniewu i smutku, namiętnych myśli rodzących się zazwyczaj właśnie z niezaspokojenia pragnień seksualnych.

więcej znajdziesz w książce „Osiem duchów zła”, którą możesz nabyć w naszej księgarni on-line

http://ps-po.pl/2015/10/05/obzarstwo-matka-nieczystosci/

___________________________________________________

Grafika w Ikonie wpisu: (fot. shutterstock.com)