Dzień powszedni

Mt 5, 20-26 ściągnij plik MP3

Dzisiejsze Słowo pochodzi z Ewangelii wg Świętego Mateusza
Mt 5, 20-26
Jezus powiedział do swoich uczniów: «Jeśli wasza sprawiedliwość nie będzie większa niż uczonych w Piśmie i faryzeuszów, nie wejdziecie do królestwa niebieskiego. Słyszeliście, że powiedziano przodkom: „Nie zabijaj”; a kto by się dopuścił zabójstwa, podlega sądowi. A Ja wam powiadam: Każdy, kto się gniewa na swego brata, podlega sądowi. A kto by rzekł swemu bratu „Raka”, podlega Wysokiej Radzie. A kto by mu rzekł „Bezbożniku”, podlega karze piekła ognistego. Jeśli więc przyniesiesz dar swój przed ołtarz i tam wspomnisz, że brat twój ma coś przeciw tobie, zostaw tam dar swój przed ołtarzem, a najpierw idź i pojednaj się z bratem swoim. Potem przyjdź i ofiaruj dar swój. Pogódź się ze swoim przeciwnikiem szybko, dopóki jesteś z nim w drodze, by cię przeciwnik nie podał sędziemu, a sędzia dozorcy, i aby nie wtrącono cię do więzienia. Zaprawdę powiadam ci: nie wyjdziesz stamtąd, aż zwrócisz ostatni grosz».

Jezus wymaga od swoich uczniów podniesienia poprzeczki. Wyobraź sobie faryzeuszy i uczonych w Piśmie, elitę religijną narodu – uczniowie Pana mają być jednak bardziej sprawiedliwi i wierni Bogu. Postawa faryzejska to świetna znajomość doktryn i tradycji, a nawet wypełnianie wynikających z nich uczynków. A jednak, by wejść do Królestwa Bożego, trzeba doskonałości serca.

Bóg walczy o twoje serce. Walczył w osobie Jezusa o uwolnienie ludu Izraela z niewoli grzechu. Przyszedł do grzeszników jak lekarz, który uwalnia z choroby. To tak gorszyło poprawnych faryzeuszy. Człowiek, któremu zostały odpuszczone grzechy, uwielbia Pana, który go uratował. Już nie wystarczy mu „nie zabijaj”. On nawet myślą w sercu nie będzie chciał zabić brata. Taki człowiek może wejść do Królestwa. Przypomnij sobie te chwile, kiedy Bóg uwalniał z grzechów twoje serce.

Stawiając wysoko poprzeczkę, Jezus zwraca szczególną uwagę na relacje z bliźnimi i kwestie pojednania. Rozwinie to św. Jan, mówiąc wprost: kto nie miłuje brata swego, którego widzi, nie może miłować Boga, którego nie widzi. Relacje miłości do bliźnich to kwestia autentyczności naszej więzi z Bogiem. Do czego konkretnie przynagla cię miłość, jaką umiłował cię Bóg?

Proś Pana o taką miłość, która pozwoli ci szybko pojednać się tymi, którzy mają coś przeciwko tobie.

Postaci z telewizji są nam bliskie, nieustannie wchodzą do naszych domów, goszczą w nich na co dzień i mogą wywierać na nas wpływ. Łatwo zrozumieć, dlaczego najbardziej narażone są dzieci.

Dziecko “żywi” się naszym przykładem, wartościami, które mu przekazujemy, radosną atmosferą w rodzinie, jakością relacji łączącej jego rodziców. Dlaczego więc powinniśmy przywiązywać wagę do tego, co przekazuje telewizja?

“Telewizor to nie tylko królujące w naszym domu urządzenie, to także nośnik rewolucji komunikacyjnej, jego obecność w naszych domach ma często charakter obsesyjny i wszechogarniający. […] Świat obrazów jest ważny i potężny: niesie z sobą dobro i zło, równowagę i przesadę, miesza spokój ze strachem, konstruktywne wychowanie i ukrytą perswazję, wolną wyobraźnię i przemoc. […] Telewizja nie może być demonizowana (tylko tego by brakowało), mitologizowana, nie można jej też podlegać. Jeżeli pomożemy dziecku, będzie ono potrafiło zapanować nad telewizją, korzystać z tego, co w niej najciekawsze i najbardziej atrakcyjne, wyrośnie na człowieka, który będzie przeżywał w sposób odpowiedzialny telewizyjną rzeczywistość stanowiącą istotny element naszego życia codziennego.”

(Anna Oliverio Ferraris)

Fundamentalne znaczenie ma umiejętność właściwego używania telewizji. Nie chodzi o to, aby ją demonizować albo mieć do niej całkowite zaufanie, bezkrytyczny stosunek. Należy postrzegać ją jako narzędzie. Cele, jakie możemy osiągnąć dzięki telewizji, są bezpośrednio związane z tym, w jaki sposób my i nasze dzieci będziemy z niej korzystać. Na pilocie znajduje się nie tylko guzik do włączania, ale także do wyłączania. Jeżeli będziemy potrafili we właściwy sposób korzystać z tych dwóch przycisków, osiągniemy zamierzone rezultaty.

“Telewizja sama w sobie nie jest szkodliwa, niebezpieczne może być natomiast nieumiejętne jej wykorzystanie. Chodzi tutaj zarówno o tych, którzy nią zarządzają i ją tworzą (producenci, politycy, sponsorzy), jak i o widzów, którzy ją oglądają. Jeżeli potrafi się z niej korzystać we właściwy sposób, może ona odgrywać pozytywną rolę, może bawić, a także być stosunkowo ważnym nośnikiem kultury i demokracji.”

(Anna Oliverio Ferraris)

Telewizor nie jest tylko zwykłym urządzeniem domowym, ale przede wszystkim “oknem” na świat, na społeczeństwo i otaczającą nas rzeczywistość. Należy pamiętać, że to, co owo “okno” pozwala nam zobaczyć, jest z góry ustalone przez producentów, sponsorów, reklamę. Nie możemy dać się oszukać i uwierzyć, że to, co widzimy w telewizji, jest obiektywne. Dobór programów nie jest przypadkowy, ale jest owocem uważnej analizy przede wszystkim upodobań widzów.

Postaci z telewizji stają się nam bliskie, nieustannie wchodzą do naszych domów, goszczą w nich na co dzień i mogą wywierać na nas wpływ. Łatwo zrozumieć, dlaczego najbardziej narażone są dzieci. Dziecko “żywi” się naszym przykładem, wartościami, które mu przekazujemy, radosną atmosferą w rodzinie, jakością relacji łączącej jego rodziców. Dlaczego więc powinniśmy przywiązywać wagę do tego, co przekazuje telewizja? Spróbujemy teraz wymienić różne powody.

Mówi się, że w gruncie rzeczy telewizja nie jest niczym innym jak tylko odbiciem rzeczywistości, jej fotografią lub innymi słowy, że telewizja rejestruje rzeczywistość i pokazuje ją nam. Nawet jeśli to prawda, choć wymienić można wiele argumentów przeciwko takiej tezie, to zadanie rodziców polega na budowaniu rzeczywistości odmiennej od tej, w której żyjemy, bardziej ludzkiej. Telewizja jest dzisiaj przede wszystkim sposobem ucieczki. Można powiedzieć, że również ta jej funkcja jest potrzebna. Stanowi odpowiedź na skomplikowany charakter codziennego życia, stres, z jakim się borykamy. Płynie jednak z tego smutny wniosek, że kiedyś żyło się lepiej. Mamy na myśli przede wszystkim wartości ludzkie. Dzisiaj żyjemy w wielkich miastach, dużych blokach, nie znamy nawet sąsiadów z naszego piętra.

W dzisiejszych czasach wydaje się, że nie można żyć bez telewizji. Nie jest to pogląd formułowany wyłącznie z punktu widzenia widza. Jeżeli nie bierze się udziału w programach telewizyjnych, można odnieść wrażenie, że nic się nie znaczy. Im bardziej jest się obecnym w mediach, tym bardziej jest się ważnym.

Wiek dziecka a telewizja

Aby dobrze zrozumieć telewizję, musimy mieć na uwadze to, czym kierują się i jakim oczekiwaniom starają się sprostać ci, którzy ją tworzą. Osoby odpowiedzialne za tworzenie programów telewizyjnych za wszelką cenę starają się przyciągnąć i utrzymać uwagę publiczności przez dostatecznie długi czas, aby móc zareklamować produkt. Według Johna Condriego, który zajmował się tą kwestią, najważniejszym celem telewizji jest aspekt handlowy, na drugim miejscu znajduje się rozrywka, a na trzecim informacja.

Im więcej osób ogląda dany program, tym lepsze rezultaty daje towarzysząca mu reklama, ponieważ emitowane spoty docierają do większej liczby osób. Jednocześnie mechanizm ten obniża jakość programów, trwa prawdziwe polowanie na jak największą liczbę widzów.

Do drugiego roku życia dziecko nie jest w stanie oglądać telewizji, nie robi ona na nim żadnego wrażenia. Możemy się tylko domyślać, jak bardzo jest zdziwione, kiedy widzi swoich rodziców i rodzeństwo wpatrzonych w ekran. Jeżeli telewizor jest włączony, dziecku to nie przeszkadza, nadal zajmuje się swoimi sprawami, chodzi po domu ze swoimi zabawkami, możliwe nawet, że przechodzi obok telewizora i nie spojrzy na niego ani razu. Zainteresowanie pojawia się między drugim a trzecim rokiem życia, kiedy dziecko zaczyna dostrzegać, że telewizja może dostarczać emocji i tym samym być czymś przyjemnym.

“Między drugim a trzecim rokiem życia telewizja może ułatwiać i przyśpieszać proces polegający na zapamiętywaniu widzianych obrazów, umiejętności konfrontowania rzeczywistości z tym, co widać na ekranie. Jest to bardzo ważny etap w osiągnięciu umysłowej dojrzałości.”

(Giovanni Bollea)

Kiedy rozmawia się z dwu- lub trzyletnimi dziećmi, można dowiedzieć się na przykład, że nie rozumieją one, iż oglądane w telewizji obrazy jedynie coś przedstawiają. Jeżeli rzuci się jajkiem w obiektyw kamery i na ekranie telewizora pojawi się spływające żółtko i białko, dziecko może chcieć je wytrzeć. Czasem dziecko także wierzy w to, że kiedy wyłączy się telewizor, postaci wyjdą z niego kablem.

Między trzecim a szóstym rokiem życia większość dzieci nie wie, jaki jest temat przewodni czy znaczenie danego programu, mogą natomiast pamiętać poszczególne epizody, zwłaszcza najbardziej dramatyczne, imponujące lub takie, które przyciągnęły ich uwagę z jakiegoś powodu, na przykład pojawiło się dziecko podobne do oglądającego, czyjaś mama została zastrzelona, potwór gonił przestraszonych ludzi itd.

Śledzenie fabuły w dalszym ciągu stanowi problem dla siedmio- i ośmiolatków, problem tym większy, jeśli historię przerywa się spotami reklamowymi. Dlatego szczególnie przejmujący obraz może wbić się w pamięć najmłodszych, mimo iż nie pamiętają jego związku z fabułą czy znaczenia dla całej historii. Wiele dzieci nie widzi związku między różnymi epizodami i wydarzeniami a końcowym morałem, chyba że ktoś im pomoże to zauważyć.

Aż do siódmego, ósmego roku życia nie pamięta się dokładnie całego programu, w pamięci oprócz dramatycznych scen pozostają stereotypy i slogany, na przykład reklamowe. Dzieje się tak, ponieważ są to uproszczone przekazy, krótkie i przyciągające uwagę. Dzieci w tym wieku zaczynają też rozumieć, że programy informacyjne przedstawiają wydarzenia, które naprawdę miały miejsce; dochodzi do tego, zanim dziecko zrozumie, że programy rozrywkowe są fikcją.

Między szóstym a dziesiątym rokiem życia rozwija się stopniowo umiejętność odszyfrowywania przekazów telewizyjnych, dziecko odróżnia, co jest prawdziwym wydarzeniem, a co fikcją, co jest informacją, a co przedstawieniem. Dziecko w wieku ośmiu, dziewięciu lat rozumie, że aktor, który gra policjanta, w prawdziwym życiu nie jest policjantem, chociaż czasem daje się zwieść sile przekazu i myli z sobą te dwa poziomy. Jeszcze trudniej jest mu rozróżnić to, co prawdziwe, od tego, co prawdopodobne. Wiele z tego, co ogląda się w telewizji, jest prawdopodobne, ale nieprawdziwe – aby dokonać właściwego rozróżnienia potrzebne jest doświadczenie.

Sugestywność niektórych obrazów może być tak wielka, że nawet jeżeli dziecko wie, iż spot reklamowy nie jest “prawdą”, to pozostaje pod jego wpływem, bo występuje w nim mistrz piłki nożnej czy znany piosenkarz. Należy pamiętać, że są również takie programy, w których informacje mieszają się z rozrywką, co powoduje, że można pomylić z sobą te dwie płaszczyzny.  Obrazy wywołują pewne konsekwencje. Musimy pamiętać, że małe dziecko nie odróżnia tego, co wirtualne, od tego, co rzeczywiste. Ta umiejętność o charakterze analitycznym i szacunkowym rozwija się wraz z jego wzrostem.

Więcej w książce: Błędy mamy i taty. Praktyczny poradnik dla rodziców – Gianni i Antonella Astrei, Pierluigi Diano

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/wychowanie-dziecka/art,56,czy-dzieci-powinny-ogladac-telewizje.html

********

Dlaczego powinniśmy być asertywni?

Elena Guarrella, Giorgio M. Sofia / slo

Nauczyć się mówić NIE oznacza utwierdzać się w zdaniu o sobie, szanować się i domagać się szacunku dla siebie, być szczerym, a więc nie nadskakiwać, nie akceptować pozbawiania wartości, wyodrębniać i odrzucać więzi symbiotyczne, każdą formę nadmiernego przywiązania i zależności.

 

Trzeba nauczyć się mówić NIE – przede wszystkim po to, aby nie czuć się wykorzystywanym, nie pozwolić “wejść sobie na głowę”, nie stać się ofiarą oczekiwań i przyzwyczajeń

1. Dla spójności, w celu potwierdzenia własnej decyzji, wyboru, uczynionego w sposób dojrzały i świadomy, w zgodzie z własnymi wartościami i zasadami.
2. Dla ochrony przed inwazją ze strony innych (wyznaczenie granic).
3. Aby nie ulec naciskom ku byciu uprzejmym, hiperprzystosowanym, grzecznym, zgodnie z błędną opinią, że “mówiąc tak będziemy w zgodzie ze wszystkimi i będziemy mieli mnóstwo przyjaciół”.
4. W celu poszanowania naszych zadań i obowiązków i uniknięcia sytuacji, w której zostalibyśmy zatopieni przez całą serię poważnych i niepożądanych konsekwencji (spowodowanych wypowiedzianym bez namysłu tak), które mogłyby nam uniemożliwić dotrzymanie danego słowa lub mogłyby spowodować obniżenie progu uwagi, a w następstwie drobne (a niekiedy także ciężkie) wypadki, stresy i somatyzacje.
5. Z powodu umiłowania szczerości, autentyczności, która każe nam wypowiadać nie po namyśle i z przekonaniem, a nie podyktowane kaprysem
6.  Aby przerwać symbiozę: to znaczy aby uniknąć występowania w roli Wybawiciela i nie pozwolić by ten, kto bierze na siebie rolę Ofiary opierał się na nas, zamiast pamiętać, że może poradzić sobie sam, że jest w stanie wziąć na siebie odpowiedzialność za własne życie.
7. Aby odnieść pożytek, czyli uniknąć nadmiernego obciążenia ekonomicznego, czasowego, nadmiernego wysiłku, ponieważ poszanowanie naszych potrzeb, preferencji, a także prostego faktu, iż “lubimy”, nie jest egoizmem (pod warunkiem, że nasz wewnętrzny Rodzic postrzega wszystko to jako zdrowe, uprawnione, pierwszoplanowe), lecz właściwą miłością do siebie.
8. Aby uchronić się od niebezpieczeństw lub konsekwencji, które uważamy za w jakiś sposób szkodliwe lub niekorzystne.
9. Aby nie czuć się wykorzystywanym, nie pozwolić “wejść sobie na głowę”, nie stać się ofiarą oczekiwań i przyzwyczajeń.
10. Aby żyć w pełni tu i teraz, z pogodą ducha, koncentrując się za każdym razem na tylko jednej rzeczy, wartościując, które sprawy są pierwszoplanowe lub niezbywalne, a które mogą być przeniesione na innych.

Nie można jednak powiedzieć tych “nie” – nie będąc zaprawionym w mówieniu wielu “nie” wewnętrznych, skierowanych do nas samych, za pomocą których odrzucamy to, co nas niszczy, działania impulsywne, resentymenty, smutek, depresję, zniechęcenie, nieufność, nasze kompleksy, wątpliwości, lęki i niepokoje; a jeszcze nie, za pomocą których blokujemy swój porozumiewawczy uśmiech w odpowiedzi na śmiech wisielczy, pozbawianie wartości, przyjmowanie biernych postaw zaniechania lub odwlekania, lub te “nie”, które hamują myśli negatywne, rozproszenia, niektóre żarciki umysłu, serca i uczuć.

 

 

Fragment z książki: Sztuka mówienia nie – Elena Guarrella, Giorgio M. Sofia

http://www.deon.pl/inteligentne-zycie/poradnia/art,14,dlaczego-powinnismy-byc-asertywni.html

*********

Prosta praktyka wyrzeczenia

Jacek Poznański SJ

02.03.2012 10:57

(fot. SnaPsi Сталкер/flickr.com)

W okresie Wielkiego Postu wiele osób chce podjąć jakieś wyrzeczenie, zrezygnować z czegoś. Podejmują więc praktyki postne, powstrzymują się od oglądania telewizora, odmawiają sobie spożywania alkoholu czy palenia tytoniu. Nieraz rodzi się jednak pytanie, czym różnią się te praktyki od zwykłego hartowania woli czy kształtowania charakteru?

Wątpliwe umartwienia

Posłuchajmy Mistrza Eckharta, trzynastowiecznego mistyka niemieckiego: Wielu jest takich, którzy sądzą, że mają obowiązek dokonywania wielkich zewnętrznych dzieł zwanych “uczynkami pokutnymi”, pościć na przykład, chodzić boso itp. Eckhart ma duże wątpliwości co do tych praktyk. Jest świadom tego, że podejmowanie zewnętrznych pokut może być ambiwalentne. W szczególności, takie praktyki wcale nie muszą prowadzić do głębszej relacji z Bogiem. Przeciwnie, mogą nieraz pogłębiać skupienie się na sobie, czyli egoizm, mogą prowadzić do utwierdzania się w pysze, mogą być też wyrazem zwykłego perfekcjonizmu, a może i nawet nienawiści do siebie. Dlatego dla Mistyka istotniejsza jest wewnętrzna postawa. To wewnętrzna postawa czyni zewnętrzną pokutę owocną, oczyszcza i uzdrawia jej intencję. Prawdziwa pokuta musi mieć cechę całkowitego odwrócenia się od siebie i zwrócenia do Boga. Dopiero wtedy leczy ona z grzechu.

Obraz Jezusa Chrystusa

Co sprzyja formowaniu się tej wewnętrznej postawy? Eckhart zachęca, by mieć zawsze przed oczyma Jezusa Chrystusa i starać się odtworzyć Go w sobie. A z im większą szczerością i prostotą Jego będziesz miał przed oczami, w tym większym stopniu wszystkie twoje uczynki będą pokutą za grzechy. Dokonuje się to najpierw przez uwolnienie się od tego, co nazywa “obrazami”. Termin ten może tu oznaczać: “wyobrażenia, pojęcia, praktyki ascetyczne, metody prowadzenia życia wewnętrznego, najrozmaitsze formy poznania, chcenia i posiadania”. Przy tym nie chodzi o zniszczenie tych “obrazów”, ale o brak przywiązania, wolność od zawłaszczania jakiegokolwiek dobra (W. Szymona OP). Następnie człowiek ma napełnić się Bogiem, na ile tylko zdoła, niech Go mocno osadzi w swym sercu i zjednoczy z Nim całe swe dążenie, myśl, chęci i swoje władze, tak żeby w nim nie pozostało miejsce na żaden inny obraz. Wtedy będzie zdolny przyjąć w siebie obraz Jezusa Chrystusa, na który został stworzony.

Modlitwa serca

Jak praktycznie zrealizować tak nakreślony ideał? Mam wrażenie, że doskonale czyni to wdrażanie się w praktykę modlitwy kontemplacyjnej ukształtowanej w patrystycznej tradycji modlitwy serca. Eckhart pisze: Prawdziwie ma Boga ten, kto Go ma w sercu, kto w swym wnętrzu, swym duchu zwraca się i dąży do Niego. Niekoniecznie zaś trzeba stale i niezmiennie o Nim myśleć. By zastosować te słowa, najpierw znajdź sobie spokojne i ciche miejsce. Usiądź wygodnie, lecz tak, by nie trzeba było zmieniać pozycji. Następnie powiedz sobie, że chcesz być dla Boga, że On z pewnością tutaj jest, bo w Nim żyjemy, poruszamy się i jesteśmy oraz On posłał do serc naszych Ducha, który modli się Abba – Ojcze. Gdy odnajdziesz w sobie ciszę, wypowiedz w swoim wnętrzu jakieś słowo lub krótkie zdanie. Może to być imię Jezus Chrystus, Abba, Ojcze, Maranatha, Panie Jezu Chryste, zmiłuj się nade mną, grzesznym lub inne. Powoli i ze spokojem powtarzaj je w ciszy, łącząc albo nie z rytmem oddechu. Po dwudziestu minutach zakończ modlitwą Ojcze nasz.

Rozproszenia

Przychodzić będzie mnóstwo rozproszeń: myśli, uczucia, wyobrażenia, zachcianki… Ujawnia się to, co jest u źródeł naszych wyborów, decyzji, zachowań, działań. Nieraz zajmują nas godzinami, dręczą albo sprawiają przyjemność. Trudno się od nich uwolnić, człowiek lgnie do nich, łatwo się do nich przykleja, przywiązuje, przytwierdza. Wraz z nimi stajesz przed wyborem. Za czym pójdziesz? – przywrzesz sercem do rozproszenia czy też pozwolisz mu odpłynąć i będziesz trwał przed Bogiem wierny swojemu słowu. Św. Jan Kasjan poucza: Niech dusza nieustannie trzyma się bardzo krótkiej formuły, aż wzmocniona nieprzerwanym i ciągłym jej medytowaniem, porzuci bogate i rozległe myśli i zgodzi się na ubóstwo ograniczając się do jednego wersetu. (…) W ten sposób nasza dusza dojdzie do modlitwy bez skazy, gdzie umysł nie zajmuje się już postaciami wyobraźni, nie wymawia nawet głośno słów; nie zatrzymuje się nad sensem wyrazów; lecz gdzie serce płonie ogniem, pełne jest niewysłowionego zachwytu, a w duchu panuje nienasycone pragnienie.

Wewnętrzne wyrzeczenie

Wytrwale i z miłością powracając do swojego słowa czy zdania, uczysz się postawy wyrzekania się, rezygnacji, odcinania przywiązań choćby do najbardziej atrakcyjnych uczuć i myśli, powierzania wszystkiego Bogu i całkowitego zaufania Mu. Ta prosta praktyka wewnętrznego wyrzeczenia, formując w tobie postawę duchową oraz ucząc czujnego i całkowitego skoncentrowania na Bogu, z biegiem czasu będzie sprawiać, że zewnętrzne wyrzeczenia staną się prawdziwą pokutą.
Powróćmy do słów Mistrza: Otóż za prawdziwą i najlepszą pokutę, najłatwiej i najskuteczniej prowadzącą do poprawy, uważać należy całkowite i doskonałe odwrócenie się od wszystkiego, co w samym człowieku i stworzeniach nie jest w pełni Bogiem i boskie, oraz całkowite i doskonałe, w niezłomnej miłości zwrócenie się wielką pobożnością i pragnieniem do umiłowanego Boga. W ten sposób regularna praktyka opisanego sposobu modlitwy ujawnia swój wymiar pokutny i pogłębia życie ascezą chrześcijańską.

http://www.deon.pl/religia/duchowosc-i-wiara/zycie-i-wiara/art,587,prosta-praktyka-wyrzeczenia.html

*********

Zostałem przymuszony do wysłuchania długiej litanii żali, rozczarowań, przykrości i pretensji związanych ze zmianą proboszcza w pewnej parafii. Istotą przekazu, który został do mnie skierowany, była diagnoza wystawiona przez parafian: “Ten ksiądz zupełnie nie nadaje się do zarządzania czymkolwiek, a co dopiero taką parafią jak nasza”. Diagnoza, w ustalaniu której brali udział m. in. wierni na co dzień zajmujący się zarządzaniem różnej wielkości przedsięwzięciami i zespołami ludzkimi, zwieńczona była pytaniami: “Czy w Kościele ktoś bada predyspozycje księży do zarządzania? A jeśli tak, to jakim cudem ten konkretny ksiądz został proboszczem?”. Świeccy katolicy, z którymi rozmawiałem, uważają, że ustanowienie tego konkretnego księdza proboszczem w ich parafii było poważnym błędem, a także krzywdą zarówno dla niego, jak i dla parafian.

28 lutego br. mija druga rocznica rezygnacji papieża Benedykta XVI z posługi biskupa Rzymu. Zapowiadając ją 11 lutego 2013 r. Benedykt XVI powiedział m. in.: “W dzisiejszym świecie, podlegającym błyskawicznym zmianom i wstrząsanym kwestiami o wielkim znaczeniu dla życia wiary, by zarządzać nawą świętego Piotra i głosić Ewangelię, konieczny jest zarówno wigor ciała, jak i duszy, które w ostatnich miesiącach zmniejszyły się we mnie w taki sposób, że musiałem uznać moją niezdolność do dobrego sprawowania powierzonej mi posługi”. Swojej abdykacji nie wykluczył również Franciszek. W styczniu ubiegłego roku tak wyjaśniał dziennikarzom, dlaczego bierze taką możliwość pod uwagę: “Ponieważ nasze życie się wydłuża i w pewnym wieku nie ma już możliwości, by dobrze rządzić, ponieważ organizm się męczy, zdrowie być może dopisuje, ale nie ma zdolności do podejmowania wszystkich, tak wielkich problemów, jakie wiążą się z zarządzaniem Kościołem”.

Obydwie te wypowiedzi dotyczą nie tylko kwestii wieku. Obie mówią bardzo wyraźnie, że Kościół potrzebuje sprawnego zarządzania, a więc również ludzi posiadających niezbędne cechy, aby się nim zajmować. Obaj Następcy św. Piotra nie mają wątpliwości, że nie można pełnić tego zadania, jeśli nie ma się wystarczających zdolności i predyspozycji.

Dawno temu wbito mi do głowy zasadę, zgodnie z którą nawet w dwuosobowym zespole musi być kierownik, ktoś podejmujący decyzje i biorący na siebie odpowiedzialność. Sprawdza się ona nie tylko w miejscach pracy, ale w każdej społeczności, wspólnocie, grupie. W każdej instytucji potrzebne jest zarządzanie. Także w Kościele. Można powiedzieć, że jest w nim niezbędna posługa zarządzania.

Definicji zarządzania jest dużo. Mówią o takich działaniach, jak planowanie i podejmowanie decyzji, organizowanie, przewodzenie, rozumiane jako kierowanie ludźmi, a także kontrolowanie. Mówią o tym, że działania te skierowania są na wszystkie zasoby (ludzkie, finansowe, rzeczowe i informacyjne) instytucji lub organizacji i podejmowane są oraz wykonywane z konkretnym zamiarem. Tym zamiarem jest osiąganie w sposób sprawny i skuteczny konkretnych celów. Celów, które stawia sobie instytucja, organizacja, społeczność, grupa, wspólnota.

Sposób zarządzania ma ogromny wpływ na to, czy cele są osiągane. Przewodniczący holenderskiego episkopatu, arcybiskup Utrechtu i prymas Holandii kard. Willem Eijk w poruszającym bolesną kwestię zamykania świątyń orędziu na tegoroczny Wielki Post przyznał, że na skutek błędów popełnionych przez tamtejszy Kościół po Soborze Watykańskim II i faktycznego zaniechania ewangelizacji, w ostatnich dziesięcioleciach drastycznie zmniejszyła się tam liczba wiernych. To były błędy w zarządzaniu.

Cele, które stoją przed Kościołem, wykraczają zdecydowanie poza ziemską, doczesną rzeczywistość. Jednak na ich realizację w ogromnym stopniu wpływa sposób, w jaki jest on zarządzany na różnych swoich szczeblach. Trzeba to zarządzanie analizować, poprawiać, modyfikować, zmieniać. Trzeba wykrywać i naprawiać błędy. Przede wszystkim trzeba o tym, w jaki sposób Kościół jest zarządzany, rozmawiać. To nie powinien być temat tabu, który pojawia się dopiero w sytuacjach kryzysowych. Na przykład takich, jak we wspomnianej wyżej parafii.

NOWA WIZJA ZARZĄDZANIA KOŚCIOŁEM
Damian Wąsek

Kościół ze swej natury jest organizmem wymagającym nieustannej odnowy.

Od początku swojego pontyfikatu przypomina o tym papież Franciszek, którego styl i podjęte reformy można odczytać jako wezwanie do pogłębienia namysłu nad metodami zarządzania wspólnotą eklezjalną.

Książka ks. Damiana Wąska jest teologiczną odpowiedzią na to wezwanie oraz zaproszeniem do podjęcia w Polsce debaty nad kierunkami zmian.

Autor, opierając swoje rozważania na Objawieniu i czerpiąc z bogactwa Tradycji, szuka takich dróg odnowy struktur i urzędów kościelnych, które przesłanie Kościoła uczyniłyby bliższym potrzebom wiernych oraz bardziej wiarygodnym w oczach współczesnego człowieka.

http://www.deon.pl/religia/kosciol-i-swiat/komentarze/art,1927,posluga-zarzadzania.html